Cultuurfonds Leiden Colofon bezoekadres Stationsweg 41 Visitor Centre, Leiden postadres Postbus 190 2300 AD Leiden samenstelling Cultuurfonds Leiden tekst en redactie Michaël Roumen, Cultuurfonds Leiden Maaike Botden, Het Woordatelier ontwerp Ankie Stoutjesdijk Grafisch Ontwerp Michaël Roumen cultuurmakelaar t 06 42 13 62 12 e michaelroumen@cultuurfondsleiden.nl i www.cultuurfondsleiden.nl Cultuurfonds Leiden is een publiek-privaat initiatief, opgericht in 2008 door de gemeente Leiden en Fonds 1818 en sinds 1 maart 2009 operationeel. Het bestuur van Cultuurfonds Leiden wordt gevormd door: voorzitter Eduard van de Lustgraaf algemeen directeur a.i. Kamer van Koophandel Den Haag secretaris Jan Hoekema burgemeester van Wassenaar penningmeester Boudewijn de Blij directeur Fonds 1818 leden Lisa Johnson oud-directeur SLS Wonen Jetteke Bolten-Rempt oud-directeur Museum De Lakenhal
leiden internationaal filmfestival
Jaarverslag 2013 cultuurfonds leiden inhoudsopgave Voorwoord 6 de visie van cultuurfonds leiden 7 De resultaten van 2013 10 Vergroten budget Kunst & Cultuur in Leiden 22 Vooruitblik op 2014 26 overzicht bijdragen 2013 28 financieel jaarverslag 31 4
de leidse olympus, jochem myjer foto Hielco Kuipers
voorwoord In 2013 wist Cultuurfonds Leiden weer een aantal spannende nieuwe verbindingen tot stand te brengen. Met als resultaat: een recordbedrag aan cofinanciering voor de cultuursector (ruim 230.000,-), een aantal nieuwe plekken waar kunst & cultuur geprogrammeerd kan worden en veel publiciteit voor het fonds en haar activiteiten. Cultuur samen met Eén van de nieuwe verbindingen is die tussen de cultuursector en het Leidse Bio Science Park. Zij werkten voor het eerst samen tijdens de Nacht van Kunst & Kennis. Cultuurfonds Leiden is een van de initiatiefnemers van dit evenement waar kunst en kennis, de twee pijlers onder de Leidse stadsvisie, elkaar ontmoeten en versterken. Ook kwam dankzij Cultuurfonds Leiden een bijzondere samenwerking in de Stevenshof tot stand: ondernemers, vastgoedeigenaren en de cultuursector sloegen de handen ineen om de beleving en leefbaarheid rond winkelcentrum de Stevensbloem te vergroten. Samenwerkingen die al eerder in gang waren gezet werden afgelopen jaar verder versterkt: de Verrassende Winkelweekenden trokken in 2013 nog meer publiek en de Cultuurweken werden voor het eerst nationaal onder de aandacht gebracht met de grootste stadscampagne van de afgelopen jaren. Maatschappelijk en economisch profijt van cultuur Cultuurfonds Leiden is opgericht om de Leidse cultuursector structureel te versterken. Dat doen we nog steeds door binnen de cultuursector te investeren in ondernemerschap, kwaliteitsontwikkeling en samenwerking. Met de komst van de nieuwe cultuurmakelaar is ervoor gekozen om de nadruk vooral te leggen op het tot stand brengen van samenwerkingen tussen de cultuursector en andere sectoren. Zo vergroten we het opdrachtgeverschap voor de cultuur-sector en zorgen we ervoor dat de stad nog meer profiteert van de Leidse kunst & cultuur, maatschappelijk en economisch. Blijvend verbinden Cultuurfonds Leiden zal deze strategie ook het komende jaar voortzetten: zo zijn er voor 2014 alweer nieuwe samenwerkingen gepland met onder andere bouwgigant Heijmans, basketbalvereniging ZZ Leiden en Business Platform Schipholweg. Kortom, Cultuurfonds Leiden zal ook de komende jaren haar rol als verbinder en aanjager blijven vervullen. Ik wens u veel leesplezier. Namens het bestuur van Cultuurfonds Leiden Eduard van de Lustgraaf voorzitter 6
DE VISIE VAN CULTUURFONDS LEIDEN Cultuurfonds Leiden is een uniek fonds in Nederland, een gedurfd initiatief van Fonds 1818, de gemeente Leiden en de Kamer van Koophandel. Het is een cultureel investeringsfonds, opgericht om de cultuursector sterker te maken, ondernemender en minder afhankelijk van traditionele subsidiestromen. De eerste drie jaar stonden in het teken van structuurversterking en samenwerking binnen de sector. Nu worden er bruggen geslagen tussen cultuur en andere sectoren in de stad, waarbij het uitgangspunt is dat er voor allen een winwinsituatie ontstaat. De doelstellingen van Cultuurfonds Leiden 1 Versterken structuur cultuursector Cultuurfonds Leiden neemt het voortouw bij de ontwikkeling van een sterke cultuursector die zichzelf organiseert als partner voor overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Cultuurfonds Leiden stimuleert (collectieve) projecten en activiteiten die zorgen voor een structurele versterking van de cultuursector. 2 Verbeteren klimaat voor Leidse makers Cultuurfonds Leiden gelooft dat vernieuwing van het aanbod begint bij een goed productieklimaat voor Leidse makers van alle disciplines. Daarom stimuleert Cultuurfonds Leiden de vraag naar Leidse makers en keert het fonds waarderingsbijdragen uit. 3 Aanjagen van onderscheidend cultuuraanbod Cultuurfonds Leiden investeert in initiatieven die Leiden nationaal kunnen promoten als cultuurstad. 4 Bevorderen van samenwerking met andere sectoren en vergroten (eigen) budget voor kunst en cultuur in Leiden Cultuurfonds Leiden onderzoekt en realiseert samenwerking en extra financiering voor kunst en cultuur in Leiden. 7
De uitvoering Van 2009 tot 2012 heeft Cultuurfonds Leiden veel geïnvesteerd in het versterken van de Leidse cultuursector en het creëren van een hechte structuur. De nadruk lag hierbij op het bevorderen van ondernemerschap en samenwerking, onder andere door de opzet van overlegstructuren, publicitaire bundeling, economisch onderzoek, afstemming agenda s en gezamenlijke conceptontwikkeling. Deze inspanningen resulteerden bijvoorbeeld in de totstandkoming van een overkoepelende Uitagenda, overlegstructuren op verschillende niveaus, professionalisering van verschillende culturele partijen en een succesvolle bundeling van activiteiten die landelijk worden gepromoot (Cultuurweken). Nu de sector en haar structuur voldoende zijn opgetuigd, zet Cultuurfonds Leiden zich in om een brug te slaan tussen de cultuursector en andere delen van de stad, zoals het bedrijfsleven, het Bio Science Park, de kennisinstellingen, de vastgoedsector en de ondernemers in de binnenstad. Het fonds wil met behulp van de cultuursector unieke verbindingen tot stand brengen en op deze manier de gebruikswaarde van, de vraag naar én de financieringsmogelijkheden voor cultuur vergroten. Kwaliteit en culturele intrinsieke waarde blijven echter onverminderd hoog in het vaandel staan. Met het jaarlijkse budget van 400.000,- blijft Cultuurfonds Leiden uiteraard ook investeren in verrassend nieuw cultuuraanbod, in het productieklimaat voor Leidse makers en in een duidelijk onderscheidend cultureel profiel voor de stad. 8
leidse hofjesconcerten foto Pim Rusc
RESULTATEN 2013 Om Leiden te profileren als stad van ontdekkingen en als actueel podium voor kunst en cultuur, focust Cultuurfonds Leiden op alle vier haar doelstellingen. Het verbinden van de cultuursector aan andere sectoren in de stad en hierdoor het (eigen) budget voor kunst en cultuur in Leiden vergroten, heeft vanaf 2012 duidelijk meer nadruk gekregen. De inspanningen van de cultuurmakelaar op dit vlak gaan nu merkbaar renderen: er komen steeds meer samenwerkingen tot stand en de hoeveelheid gerealiseerde cofinanciering groeit. 1 Versterken structuur cultuursector Om als cultuursector een partner te kunnen zijn voor overheid, bedrijfsleven en onderwijs, zul je je goed moeten organiseren. De investeringen die Cultuurfonds Leiden de afgelopen jaren hierin gedaan heeft, werpen hun vruchten af. Naast aandacht voor zichtbaarheid en collectiviteit, richt het fonds zich nu vooral op de ondersteuning van initiatieven waarmee zij zich zakelijk goed door kunnen ontwikkelen en eigen financiering aan kunnen boren. Dit gebeurt onder andere door het afgeven van garanties. Theatercafé Leiden Iedere derde zondag van de maand is er een Theatercafé in het Scheltema Complex. Muziek, cabaret, toneel: (lokale) artiesten promoten hier hun voorstelling, hun cd, doen een try-out, proberen nieuw materiaal of improviseren. En dat is allemaal gratis toegankelijk voor publiek, dat alleen gevraagd wordt om een fooi na afloop. Cultuurfonds Leiden verstrekte een investeringsbijdrage om dit veelbelovende concept verder door te ontwikkelen. Werfpop Werfpop geniet al jaren bekendheid als het grootste gratis popfestival in de Leidse regio. Het festival, dat jaarlijks zo n 25.000 bezoekers trekt, wordt geheel door vrijwilligers georganiseerd. Maar Werfpop wilde meer: naast de muziek wilde de organisatie ook een gevarieerd cultureel programma toevoegen aan het festival. Hierbij werd samengewerkt met andere Leidse (culturele) organisaties. Om deze ambitie van een breder cultureel programma te kunnen verwezenlijken, heeft Cultuurfonds Leiden een investeringsbijdrage toegezegd. 10
Leiden International Short Film Experience Het Leiden International Short Film Experience was in de eerste vier jaar van haar bestaan vooral een ontmoetingsplek voor filmmakers. In 2013 beoogde de organisatie om autochtone Leidenaars, expats en studenten gezamenlijk de kracht van korte films te laten ontdekken. Niet in de bioscoop, maar in historische gebouwen in de stad. Dankzij de combinatie van doelgroepen en de keuze voor bijzondere locaties, kon de organisatie rekenen op een bijdrage van Cultuurfonds Leiden. Jazzweek met pop-up jazzclub SummerJazz, FunkedUp, LVC en Stadspodia Leiden hebben de handen ineengeslagen en programmeerden tijdens de Jazzweek in januari 2014 vier dagen lang in de grote zaal van de Stadsgehoorzaal, die voor de gelegenheid werd omgebouwd tot een pop-up jazzclub voor zo n 350 bezoekers. Deze formule bleek in meerdere opzichten een succes, want de garantie die Cultuurfonds Leiden had afgegeven bleef ongebruikt. Uitgebreide beschrijvingen van de projecten die in het kader van deze doelstelling een bijdragen hebben ontvangen vindt u op www.cultuurfondsleiden.nl 2. Verbeteren klimaat voor Leidse makers Dynamiek en vernieuwing zijn essentieel voor een goed cultureel productieklimaat in de stad. Makers zorgen hiervoor, door nieuwe projecten te ontwikkelen die reageren op wat er leeft in de stad. Cultuurfonds Leiden geeft de productiekracht van Leiden een impuls door te investeren in het project OPEN, door bij te dragen aan initiatieven en instellingen die Leidse makers een podium bieden en door waarderingsbijdragen te verstrekken aan individuele makers. OPEN Makers aan de Markt Met OPEN Makers aan de Markt hebben Cultuurfonds en Peen en Ui de Leidse kunstproductie letterlijk in de etalage gezet. OPEN heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een bekende ontmoetingsplek en presentatieruimte voor Leidse makers. Het netwerk van kunstenaars dat hier ontstaan is, wordt door steeds meer partijen in de stad erkend en ingeschakeld. In 2013 leverde Cultuurfonds Leiden de laatste bijdrage aan dit initiatief; een bijdrage waarmee het fonds Peen en Ui ondersteund heeft bij hun zoektocht naar alternatieve financiers. Die vond Peen en Ui bij de gemeente en bij de grote woningcorporaties, die bereid waren om leegstaand vastgoed ter beschikking te stellen. Dankzij deze samenwerking breidt het succes van de Aalmarkt zich nu uit naar verschillende wijken in de stad. 11
Aanjagen van nieuwe platforms voor Leidse makers Cultuurfonds Leiden steunt initiatieven die als platform fungeren voor Leidse makers. Ook Leidse musea worden gestimuleerd om hedendaagse (Leidse) makers een podium te bieden. Dit resulteerde in een bijdrage aan het Sieboldhuis dat hedendaagse kunstenaars mee liet dingen naar een plek in de tentoonstelling Kuniyoshi. Tijdens de Kunstroute was de tentoonstelling Gouden Tijden te zien in Haagweg 4. Dit kunstcentrum, dat traditiegetrouw veel bezoekers trekt tijdens de Kunstroute, had met Gouden Tijden een bijzondere expositie samengesteld, waarbij werken van meesters uit de gouden eeuw gekoppeld waren aan werken van zes actuele Leidse kunstenaars. Deze boeiende tentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt dankzij een investering van Cultuurfonds Leiden. Ook Stukafest en het Openluchthotel programmeerden Leidse makers met een bijdrage van het fonds. Datzelfde gold voor Leiden 2 punt 3, een nieuw evenement tijdens de 3 Octoberfeesten met kunst, cultuur en muziek in het Scheltema Complex. Overigens is ook zonder geld iets moois te bewerkstelligen: door bemiddeling van het fonds is het winnende beeld van de tentoonstelling Beelden in Leiden, gemaakt door de Leidse kunstenaar Izaak Zwartjes, nu permanent te zien in park Cronesteyn. Eerste Industry Day tijdens Kunstroute Op initiatief van Museum De Lakenhal en Cultuurfonds Leiden heeft op 26 september 2013 de eerste Industry Day voor Leidse beeldend kunstenaars plaatsgevonden, voorafgaand aan de Kunstroute. Deze eerste Industry Day kreeg de vorm van een symposium met de titel Tales on Creativity. Resi van der Ploeg (Utopisch Nest) stelde een gevarieerd programma samen rond het thema artistic reseach : met zes eigenzinnige uiteraard Leidse - sprekers die hun visie op de stad, de kunst, en het experiment deelden met het publiek. Cultuurfonds Leiden wil van deze Industry Day een jaarlijks terugkerend programma maken om zo de professionalisering en het ondernemerschap bij Leidse kunstenaars te blijven stimuleren. Waarderingsbijdragen Leidse makers Daarnaast keerde Cultuurfonds Leiden waarderingsbijdragen uit aan o.a. de Veenfabriek, Glossy Jesus, het Leids Amateurkunstfestival, PS Theater, Galerie Diana Lepelaar, Plantsoentheater, Stichting tot instandhouding van de begraafplaats Groenesteeg Leiden en Stichting Vokaal Verhaal. Beschrijvingen van deze projecten vindt u op www.cultuurfondsleiden.nl 12
beelden in leiden foto Hielco Kuipers
3 Aanjagen van onderscheidend cultuuraanbod Spraakmakende, kwalitatieve evenementen zetten Leiden cultureel gezien op de kaart. Dat verhoogt niet alleen het aantal bezoekers en de bestedingen, maar heeft ook een gunstige invloed op het vestigingsklimaat van de stad en de regio. Projecten als Beelden in Leiden, Jazz Harp Festival & Academy en Foto Festival Leiden laten zien dat de aantrekkingskracht van Leiden op jong talent groeiende is. Daarom investeert Cultuurfonds Leiden in projecten die bijdragen aan het nationaal profileren van Leiden als cultuurstad. Een volledig overzicht hiervan vindt u op www.cultuurfondsleiden.nl Signatures Cultuurweken : de culturele parels van Leiden In 2011 organiseerden Leiden Marketing, Cultuurfonds Leiden en Museumgroep Leiden in samenwerking met een groot aantal festivals, musea, organisatoren en theatermakers voor het eerst de Cultuurmaand, het nieuwe sleutelfestival Cultuur. Alle culturele activiteiten in het voorjaar waren gebundeld en gemeenschappelijk naar buiten gebracht, een aanpak die uitstekend past bij de stadsvisie. De edities van de Cultuurweken in 2011 en 2012 lieten het enorme cultuuraanbod in Leiden in al zijn facetten zien. Dit aanbod werd zelfs zo groot en divers, dat het steeds ingewikkelder werd om een gerichte marketingcampagne te kunnen voeren. Daarom hebben Leiden Marketing en Cultuurfonds Leiden in 2013 gekozen voor een onderscheidend hoofdprogramma onder de titel Signatures, Cultuurweken. Dit hoofdprogramma omvatte de tien meest in het oog springende evenementen, zoals De Hofjesconcerten, Schemerstad, de Nacht van de Viool en het nieuwe, afsluitende evenement De Leidse Olympus. In deze evenementen is extra geïnvesteerd, zodat ze inhoudelijk en qua presentatie nog verder verbeterd konden worden. De keuze voor een duidelijk hoofdprogramma maakte de boodschap van Signatures, Cultuurweken sterker en compacter en dat bood betere mogelijkheden voor kwalitatieve marketing. Dat mondde uit in een uitgebreide landelijke publiciteitscampagne, onder andere via TV en via een bijlage bij Dagblad Trouw. We waren er bijzonder trots op dat National Geographic Channel mediapartner werd van dit evenement! Met Signatures, Cultuurweken heeft Leiden laten zien wat zij aan culturele parels in huis heeft. We hebben ons nationaal op de kaart gezet als dé cultuurstad bij uitstek en Leiden wist wederom meer bezoekers naar haar historische binnenstad te trekken. 14
Nieuw in Leiden: Jazz Harp Festival & Academy Na edities in Baton Rouge (Louisiana, USA) en in Rotterdam, koos The International Jazz Harp Foundation in 2013 voor Leiden als locatie voor het Jazz Harp Festival & Academy. De harp neemt nog maar een bescheiden plek in als jazzinstrument - en dat terwijl dit instrument een rijke aanvulling kan zijn in de jazzwereld. Langzaamaan gaan meer jonge harpisten zichzelf ontwikkelen tot muzikanten die mee kunnen doen met singer-songwriters, jazz, pop en cross-over genres. The International Jazz Harp Foundation wil met de Jazz Harp Academy dit harptalent de mogelijkheden bieden om zich buiten de gebaande paden te bewegen. Daarom werd tijdens de driedaagse academy gespecialiseerde educatie van hoge kwaliteit aangeboden op het gebied van improvisatie en jazz. Leiden laat al jaren zien dat jong talent én jazz thuishoren in deze stad. Met het verstrekken van een startfinanciering hoopt Cultuurfonds Leiden dat dit bijzondere festival ook in de toekomst in Leiden gehouden zal worden. Nieuw in Leiden: Jong talent aantrekken via Foto Festival Leiden Van 5 oktober tot en met 5 november 2013 vond voor de eerste keer het Foto Festival Leiden plaats, met als thema: Een bespiegeling van het hedendaagse leven. Dit festival biedt jonge fotografen de kans om zich te profileren - en dat past goed bij de stadsvisie Leiden, stad van ontdekkingen. De tentoonstellingen, samengesteld door een gastcurator en een vakjury, waren te bewonderen op mooie locaties in de binnenstad: Stadhuisplein, Hooglandse Kerkgracht en Hooglandse Kerkplein / Nieuwstraat. De uiteindelijke prijswinnaar, Marijke Groeneveld, ontving een prijs van 1.000,-. Naar aanleiding van het Foto Festival is ook een expositiegids verschenen met de tentoongestelde werken. Naast het Leids Cabaret Festival en Beelden in Leiden - die zich ook richten op het aantrekken van nieuw talent naar de stad vinden nu ook pas afgestudeerde fotografen via Foto Festival Leiden een platform in Leiden. En hiermee heeft Leiden een primeur, want het biedt als enige stad in Nederland een podium aan nieuw fototalent. 15
verrassend winkelweekend foto Coen Bastiaanssen
4 Bevorderen van samenwerking met andere sectoren en vergroten (eigen) budget voor kunst en cultuur in Leiden Cultuur, kennis en economie: ze vormen een Gouden Driehoek, mits ze goed op elkaar aansluiten en elkaar weten te versterken. Voor Leiden liggen hier enorme kansen: met haar internationale topinstituten op het gebied van kennis en wetenschap, met haar musea, met haar rijke erfgoed, met een dynamische cultuursector en haar Bio Science Park. Kunst en cultuur zijn bij uitstek geschikt om bruggen te slaan tussen verschillende werelden en om een bijdrage te leveren aan de oplossing voor vraagstukken die leven in de stad, op ieder niveau. Denk hierbij aan de belevingseconomie van de binnenstad, de aantrekkelijkheid van de openbare ruimte, het werven van kenniswerkers en studenten of aan thema s rond wetenschapscommunicatie. Voor de cultuursector zelf is deze driehoek ook van belang: in een tijd waarin de traditionele bekostiging van kunst en cultuur opdroogt, openen nieuwe verbindingen ook een nieuw perspectief naar bijdragen van (commerciële) partners buiten de cultuursector. Daarom voert de cultuurmakelaar veel gesprekken met partijen buiten de culturele sector om uit te vinden voor welke problemen of uitdagingen zij staan. En om vervolgens tot de vraag te komen: welke rol kan cultuur spelen? Hoe kunnen we elkaar versterken? Waar ligt de winst voor zowel cultuur als partner? In 2013 hebben deze inspanningen geleid tot opvallende samenwerkingen met partijen binnen welzijn, wetenschap en vastgoed. En dat niet alleen: ze zorgden ook nog eens voor 180.000,- aan extra directe financiering voor de projecten van Cultuurfonds Leiden. Cultuur & binnenstadondernemers: Verrassende Winkelweekenden In 2012 zijn Centrummanagement en Cultuurfonds Leiden gestart met investeren in de Verrassende Winkelweekenden, een initiatief om de Leidse binnenstad aantrekkelijker te maken en zo meer winkelend publiek naar de stad te trekken. De Verrassende Winkelweekenden geven een impuls aan de belevingseconomie: ieder laatste weekend van de maand staat het centrum in het teken van een thema, zoals film, fashion & dance of literatuur. Voor dit project is cofinanciering aangetrokken van Centrummanagement, Ondernemersfonds Leiden en Programma Binnenstad; in 2013 werd al meer dan 50% van de programmeringskosten opgebracht door de ondernemers. Steeds meer ondernemers in de binnenstad geven aan dat zij, door de culturele programmering tijdens de Verrassende Winkelweekenden, meer publiek in hun winkels krijgen en dat de bestedingen toenemen. Hierdoor zien we 17
dat steeds meer winkeliers zelf contact zoeken met Leidse makers om gezamenlijk iets te organiseren. Om de Verrassende Winkelweekenden nog meer vorm en inhoud te geven, hebben Centrummanagement en Cultuurfonds Leiden een programmeur aangetrokken die verantwoordelijk is voor de coördinatie van de weekenden in seizoen 2013/2014. Cultuur & winkeliers: Kunstcollectief de Mors in de Stevensbloem Als winnaar van een pitch, uitgeschreven door Wijken voor Kunst, Cultuurfonds Leiden en de winkeliersvereniging Stevensbloem, is Kunstcollectief de Mors in april 2013 gestart met een culturele programmering in winkelcentrum De Stevensbloem. In de aanloop naar de grootschalige renovatie gaan Simone van Olst en Arnout Kruijshaar samen met winkeliers en bewoners de verpaupering, grauwheid, overlast van hangjongeren en leegstand van winkels aldaar te lijf. Cultuur als inzet om de leefbaarheid rond het winkelcentrum te vergroten! Het bleek geen gemakkelijke opgave om met de beperkte capaciteit grote resultaten te boeken voor elk van de belanghebbenden. Toch zien alle partijen de mogelijkheden die een dergelijke samenwerking te bieden heeft. Naast Wijken voor Kunst, Cultuurfonds Leiden en de winkeliersvereniging Stevensbloem, leverden ook Urban Interest (eigenaar van het winkelcentrum) en Woningcorporatie Portaal een financiële bijdrage. De opvallende samenwerking tussen de ondernemers, Leidse makers, de vastgoedeigenaar en de woningcorporatie illustreert het unieke karakter van dit project. Cultuur & welzijn Hospice Issoria betrok in september 2013 haar nieuwe locatie aan de Burggravenlaan. Deze gebeurtenis vormde voor het hospice de aanleiding om een kwalitatief hoogwaardige voorstelling te maken waarmee het op een theatrale, onorthodoxe manier het fenomeen hospice en het leven met de dood dichterbij de mensen wilde brengen. Daarnaast wilde Issoria laten zien dat het werk van vrijwilligers essentieel is voor een goed functionerend hospice. De voorstelling werd gespeeld in het nog lege nieuwe huis, voordat de hospicegasten ernaartoe verhuisden. Het theater werd gemaakt en opgevoerd door vrijwilligers van Issoria, onder professionele leiding van regisseur Geert van der Velden (Fields of Wonder). Een mooi voorbeeld van hoe cultuur en welzijn samen een verhaal naar het publiek kunnen brengen. 18
Ook Natasha Schulte en Tim Winkel, de artistieke leiders van het nieuwe gezelschap Nieuw Leiden, zochten samenwerking met de welzijnssector met hun project Goed bedoeld. Binnen dit theaterproject over medelijden en compassie, geeft het gezelschap workshops aan medewerkers van Libertas Leiden. Dit levert Nieuw Leiden niet alleen geld op voor hun theaterproductie, maar ook inspiratie. In Goed bedoeld staat niet de lijdende centraal, maar degene die toekijkt. Dit maakt de voorstelling herkenbaar voor groepen als zorgprofessionals en mantelzorgers. En door de workshops wordt deze publieksgroep ook nog eens intensief bij het project betrokken. Nieuw Leiden slaat met deze benadering een interessante brug naar een voor hen onbekende sector en kiest tegelijkertijd voor doordacht cultureel ondernemerschap. Cultuur & wetenschap: Nacht van Kunst & Kennis Kennis is de rode draad in de Leidse economie, samenleving en arbeidsmarkt, zowel in het heden als verleden. Maar kennis is vaak verborgen en ontoegankelijk. En dat terwijl een sterke combinatie van wetenschap en kunst juist uitstekend past bij de stadsvisie: Leiden, Stad van Ontdekkingen. Cultuurfonds Leiden is van mening dat cultuur een uitstekende manier is om wetenschap en publiek met elkaar te verbinden. Dat vormde de opmaat naar de eerste Nacht van Kunst & Kennis die op 14 september 2013 heeft plaatsgevonden op initiatief van Cultuurfonds Leiden, Museum De Lakenhal en Leiden Marketing. In de historische binnenstad van Leiden gingen meer dan 3000 bezoekers op ontdekkingstocht naar nieuwe kennis, kunst, muziek en revolutionaire uitvindingen rond het thema Rethinking Quality of Life. De organisatie trok alle registers open en liet bezoekers van 20.00 tot 02.00 uur in de Leidse musea en podia op een bijzondere manier kennis beleven. Uiteraard bood het programma een speciale plek voor talentvolle (jonge) Leidse wetenschappers, kunstenaars en muzikanten en dat leverde weer interessante samenwerkingen op. De Nacht werd afgesloten met een afterparty in de Stadsgehoorzaal, waar die avond ook de Ig Nobel Night plaatsvond. Als het aan Cultuurfonds Leiden ligt, groeit de Nacht van Kunst & Kennis de komende jaren uit tot een stadsbreed festival vol muziek, theater, kunst, experimenten en nachtcolleges. Cultuurmecenasprijs In Leiden is een flink aantal bedrijven actief met een warm hart voor de stad en haar cultuur. Cultuurfonds Leiden zet één van deze bedrijven jaarlijks in het zonnetje met een prijs vanuit de cultuursector voor het bedrijfsleven: de Cultuurmecenasprijs. Ieder jaar verzamelen vier juryleden een aantal mooie voorbeelden van bedrijven die op een bijzondere manier de Leidse cultuursector ondersteunen. Het 19
gaat hierbij niet per sé om de grootste zak geld, maar om innovatieve samenwerking waarbij bedrijfsleven en cultuur elkaar aanvullen. In 2013 ging de prijs naar het Centre for Human Drug Research (CHDR). Dit bedrijf, dat gevestigd is op het Bio Science Park, verricht sinds 1987 onderzoek naar geneesmiddelen. De jury koos voor CHDR, omdat het een actief lokaal cultureel sponsorbeleid voert en de afgelopen jaren verschillende culturele initiatieven ondersteund heeft, waaronder StukaFest, Beelden in Leiden, SummerJazz, Scratch muziekdagen Leiden, de Matthäus-Passion door koor Ex Animo en de Stadspodia. In het laatste geval adopteert CHDR de concerten van het Calefax Reed Quintet in de Stadsgehoorzaal. De jury was van mening dat CHDR als een van de eerste bio science bedrijven de brug heeft geslagen naar de rest van de stad door zich te verbinden aan de voor Leiden zo belangrijke cultuursector. Directeur Adam Cohen nam de unieke prijs in ontvangst: een beeld vervaardigd door Mary Geradts. Met het uitreiken van de Cultuurmecenasprijs wil Cultuurfonds Leiden ook anderen inspireren en tegelijkertijd een blijk van waardering tonen aan alle bedrijven die investeren in Leidse kunst en cultuur. Cultuur & vastgoed Cultuurfonds Leiden wil vastgoedeigenaren laten zien dat cultuur een impuls kan geven aan gebiedsontwikkeling, of publiciteit kan verwerven voor een bepaald vastgoedobject dat in de verkoop staat. Daarom heeft het fonds sinds september 2013 een samenwerkingsovereenkomst met gemeente Leiden (afdeling vastgoed) en HOD leegstandsbeheer zodat we op een creatieve manier om kunnen gaan met de leegstandsproblematiek in de Leidse regio. Cultuurfonds gaat hierbij niet actief op zoek naar vastgoed, maar maakt een match zodra duidelijk is dat er vastgoed beschikbaar komt. In de praktijk blijkt helaas dat er minder geschikt vastgoed is dan aanvankelijk gedacht werd. Kunstcollectief Vereniging Nieuwplaats profiteerde tot nu toe als enige wel van deze overeenkomst: zij hebben het voormalige pand van Theater Ins Blau betrokken aan de Rijnsburgerweg. Uitgebreide beschrijvingen van de projecten die in het kader van deze doelstelling een bijdragen hebben ontvangen vindt u op www.cultuurfondsleiden.nl. 20
kunst in uitvoering foto Merijn Tinga
Vergroten budget Kunst & Cultuur in Leiden Cultuurfonds Leiden zou geen investeringsfonds zijn als het fonds niet ook extra financiering voor de cultuursector aan zou jagen, bovenop de structurele inkomsten vanuit de founding fathers. Er zijn verschillende manieren waarop het fonds extra financiële impulsen probeert los te maken: via persoonlijke hulp en begeleiding van culturele partijen, via het aanjagen van alternatieve financiering voor anderen en natuurlijk door middel van eigen inkomsten (voor eigen projecten). Percentage bijdrage Cultuurfonds Leiden Cultuurfonds Leiden neemt vrijwel nooit 100% van de projectkosten op zich, maar motiveert de verschillende initiatieven om eerst op zoek te gaan naar mede-investeerders. De cultuurmakelaar begeleidt dit proces indien nodig met kennis, kunde en netwerk. Hieronder vindt u een berekening van de bijdragen van Cultuurfonds Leiden in 2013 aan projecten (exclusief eigen en nog niet afgeronde projecten), de totale inkomsten van die projecten en daarmee het percentage dat de bijdrage van het Cultuurfonds uitmaakt. aantal projecten* bijdrage cfl totale dekking projecten % bijdrage cfl 32 193.777 1.623.903 12% * berekening exclusief 13 eigen initatieven en nog niet afgeronde / afgehandelde projecten Alternatieve inkomsten voor kunst & cultuur (direct en indirect) Cultuurfonds Leiden probeert andere partijen te motiveren om in de cultuursector te investeren. Soms levert dat eigen inkomsten op voor het fonds (direct) en soms functioneert Cultuurfonds Leiden als aanjager en vliegwiel voor alternatieve financiering die normaliter niet naar kunst en cultuur zou gaan (indirect). De eigen inkomsten worden grotendeels geworven door zelf projecten te initiëren die binnen de doelstellingen van het fonds vallen, soms worden deze projecten ook vanuit de stad aangedragen. Dankzij de stevige structurele basis kan Cultuurfonds Leiden op deze kansen inspelen en op projectbasis extra middelen binnenhalen. Onderstaand overzicht laat zien welke alternatieve cultuurfinanciering volledig door, of mede dankzij, de inspanningen van Cultuurfonds Leiden tot stand kwam in 2013. 22
directe inkomsten voor projecten cultuurfonds Project alternatieve financier opbrengst leidse kunst en cultuur bijzonderheden programmering verrassende winkelweekenden Ondernemersfonds Leiden Centrummanagement (binnenstadswinkeliers) 10.000 50.000 Financiering voor 10 Winkelweekenden Programma Binnenstad (gemeente) 20.000 Stevensbloem cultureel programma Urban Interest Ondernemersvereniging Stevensbloem Portaal 5.000 5.000 4.500 Productiekosten ArtWall Breestraat Afdeling vastgoed gemeente 7.500 Wijken voor Kunst 11.000 kunst in uitvoering ProVast 4.000 Programma Binnenstad (gemeente) 5.000 Nacht van Kunst & Kennis Programma Binnenstad (gemeente) 25.000 programmering cultuurweken leiden 2013 Leiden Marketing & Centrummanagement 37.500 totaal 99.000 23
Indirecte inkomsten voor kunst & cultuur mede dankzij Cultuurfonds Project alternatieve financier opbrengst leidse kunst en cultuur bijzonderheden Voordekunst projecten Crowdfunding 16.545 cfl pagina op voordekunst nacht van de viool 2013 Rabobank 5.000 Sponsorwerving vanuit cfl Kunstprijs de Familiekamer De Familiekamer advocatuur 750 Prijzengeld d.m.v. matching cfl Nacht van Kunst & Kennis Bio-science (bedrijven en ondernemersvereniging) 20.000 Initiatief & sponsorwerving mede vanuit cfl Nieuw Leiden: Goed Bedoeld Libertas Leiden 10.000 Match door cfl tot stand gebracht totaal 52.295 Opmerkingen Alle bedragen zijn exclusief de bijdrage vanuit Cultuurfonds Leiden zelf. De bedragen voor Verrassende Winkelweekenden en Cultuurweken zijn puur voor culturele programmering. Voor beide projecten is er ook nog cofinanciering in de marketing ter waarde van ongeveer 100.000. 24
nacht van de viool maand 2013 foto Hielco Kuipers
Vooruitblik 2014 Cultuurfonds Leiden ligt inmiddels flink op stoom als het gaat om het aanboren van nieuwe financiering voor de kunst- en cultuursector. Ook voor 2014 hebben zich alweer nieuwe partners aangediend. Zo investeert bouwbedrijf Heijmans via Cultuurfonds Leiden een mooi bedrag in de Leidse cultuursector in 2014 en 2015. In ruil voor deze bijdrage zal de sector nieuwe programmering in Leiden-Noord ontwikkelen. Ook is er een overeenkomst gesloten tussen Cultuurfonds Leiden en de businessclub van basketbalvereniging ZZ Leiden. Een programmeur van Gebr. De Nobel zorgt tijdens de thuiswedstrijden van deze club voor passende cultuurprogrammering op de middenstip : van breakdance tot bluegrass, van lokaal talent tot gevestigde namen. Ook op zakelijk niveau verwachten we veel van dit partnership: Cultuurfonds Leiden en haar gasten uit de culturele sector worden met open armen ontvangen in een van de grootste businessclubs van de regio. Via het Ondernemersfonds krijgt Cultuurfonds Leiden een mooie bijdrage vanuit het Business Platform Schipholweg. In ruil hiervoor is de curator van Beelden in Leiden gevraagd om een nieuw en eigenwijs kunstwerk voor te dragen dat op de hoek van de Schipholweg en het Schuttersveld zal komen te staan. Op deze wijze wil de ondernemersvereniging zich meer afficheren met het culturele karakter van Leiden. Kortom, Cultuurfonds Leiden zal ook in 2014 weer nieuwe verbindingen leggen die de sector meer potentieel opdrachtgeverschap kunnen opleveren. Maar daarnaast is het ook van belang om de partnerships uit 2013 waar mogelijk te borgen. Cultuurfonds Leiden zal zich in 2014 ervoor blijven inspannen dat eigen initiatieven als de Nacht van Kunst & Kennis, de Cultuurweken en de Verrassende Winkelweekenden nog bredere ondersteuning krijgen. Zodat Cultuurfonds Leiden als initiërend investerings- en aanjaagfonds langzaam naar de achtergrond kan verschuiven. 26
leidse hofjesconcerten foto Pim Rusch
Overzicht bijdragen 2013 project organisator Bedrag STERKE SECTOR Theatercafe Leiden ontwikkelplan theatercafé Scheltema 2.500 Leiden International Short Film Experience stichting Cinema Club Leiden 2.000 Werfpop investering cultureel programma stichting Werfpop 2.500 Pilotnummer Historisch Magazine Rijnland stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland 5.000 Cultuur071: radio koptelefoons sleutelstad FM 327 Jazzweek Leiden doorstart 2014 stichting Muziek- & Cultuurstad 2.500 LEIDSE MAKERS Kinderen van Medea promotie Warner van Es 500 Openlucht Hotel 2013 fields of Wonder 10.000 Haagweg 4 Ladywall Galerie Diana Lepelaar 1.500 OPEN Makers aan de markt Peen en Ui 18.000 Atlas van Leiden 2013 PS Theater 10.000 The Once and Future House kunstproject Krien Clevis 3.000 Plantsoentheater jubileum Plantsoentheater 2.500 Samurai Warrior sieboldhuis 4.000 Kunstroute - Industry Day Cultuurfonds Leiden en Museum de Lakenhal 4.500 Gouden Tijden Expo Haagweg 4 2.500 Music Video Glossy Jesus Glossy Jesus 2.000 Leiden 2 punt 3: cultureel programma 3 okt MyHouse 2.000 Hyllos in RMO Veenfabriek 3.000 Theater in leegstand Verwend Nest 2.000 Leidse makers programma Stukafest stukafest 1.500 SPRAAKMAKEND CULTUURAANBOD Leidse Koorboeken 2013 egidius Kwartet 10.000 Jubileum Begraafplaats Groenesteeg stichting tot behoud Begraafplaats Groenesteeg 2.000 Leiden Pages of History Erwin Olaf in Georgië Stichting Art Echo 3.000 Foto Festival Leiden stichting Talentvolle Fotografen 4.000 Jazzharp Festival Leiden the International Jazz Harp Foundation 3.500 28
CULTUURWEKen Poëziemanifestatie stichting Tegen-Beeld 12.500 Arianna Veenfabriek 15.000 SummerJazz stichting Studentenjazz Leiden 10.000 Museumnacht Museumnacht Leiden 10.000 Leidse Hofjesconcerten stichting de Leidse Sleuteltjes 27.500 Schemerstad stichting CTV Zuid-Holland 20.000 Beelden in Leiden stichting Beelden in Leiden 10.000 Nacht van de Viool rijksmuseum van Oudheden 10.000 LIFF Summer Special leiden International Film Festival 10.000 Leidse Olympus, afsluiting Cultuurweken Cultuurfonds Leiden 12.500 SAMENWERKING MET ANDERE SECTOREN EN VERGROTEN (EIGEN) BUDGET Wereldschatten Museum de Lakenhal en Universiteitsbibliotheek 10.000 Expositie en kunstprijs RD Advocaten de Familiekamer 750 Leiden Law Festival universiteit Leiden 2.200 Stevensbloem culturele programmering Kunstcollectief de Mors 10.175 Kunst in Uitvoering Cultuurfonds Leiden 5.000 Cultuur?Barbaar! Festival Cultuur?Barbaar! 1.500 Issoria theaterproject issoria / Fields of Wonder 1.500 Theatervoorstelling Goed Bedoeld theatergezelschap Nieuw Leiden en Libertas Leiden 7.500 Nacht van Kunst & Kennis Cultuurfonds Leiden, Leiden Marketing & Museum de Lakenhal 50.000 Verrassende Winkelweekenden 13 14 Cultuurfonds Leiden en Centrummanagement 50.000 Lichtjesparade Centrummanagement en Technolab 5.000 TOTALE PROJECTKOSTEN 385.452 29
opening signatures foto Hielco Kuipers
Jaarrekening 2013 Balans per 31 december 2013 activa Passiva passiva Vlottende activa Eigen Vermogen Vorderingen en overlopende Activa 60.179 Liquide middelen 109.963 Bestemmingsreserve 69.107 Kortlopende Schulden Donaties 96.668 Schulden en overlopende Passiva 4.367 Totalen 170.142 170.142
Exploitatie 2013 Baten Ontvangen donaties Ontvangen donaties 404.000 Rente.415 Totaal baten 404.415 Lasten Lasten uit hoofde van doelstelling Projecten 300.304 kosten van de eigen organisatie Personeelskosten 78.408 Kantoorkosten 2.295 Huisvestingskosten 4.000 PR kosten 14.996 Algemene kosten 6.563 totaal lasten 406.566 saldo baten en lasten 2.151 32