Young Professional Program Bekijk de video
2 Inhoud Netontwikkeling Visie 2050 p.4 Grensoverschrijdende projecten p.8 Oplossen capaciteitsknelpunten p.12
3 Werken met interconnectoren p.18 Noordwesteuropese energiemarkt p.22 Behoefteraming blindvermogen p.26
4 Netontwikkeling Visie 2050 Na het afronden van mijn afstudeeropdracht bij TenneT voor mijn studie elektrotechniek, ben ik gaan werken op de afdeling Corporate Asset Owner (CAS). Deze afdeling is onder meer verantwoordelijk voor de lange termijn netontwikkeling. Bij CAS heb ik me bezig gehouden met de Visie 2050. TenneT maakt lange termijn visies om ervoor te zorgen, dat de investeringen die in het netwerk worden gedaan ook nuttig zijn voor de toekomst. Dat is hard nodig, want een nieuwe verbinding kost miljoenen en gaat minimaal 50 jaar mee. Er is al eerder een dergelijke studie gedaan, maar in overleg besloten we dat we het op een andere manier wilden aanpakken. Ik ben aan de slag gegaan om een aantal scenario s voor de Europese landen te maken. Deze scenario s heb ik in een model gecombineerd met historische data over de opwekking van energie door windmolens en zonnecellen. Hierdoor kunnen we nu per land en per uur de hoeveelheid opgewekte energie bepalen en vergelijken met andere landen in de Europese Unie. Door de combinatie van landspecifieke vraag en aanbod en meerdere scenario s kun je verschillende effecten analyseren. Zo heb ik gekeken naar hoeveel energie landen met elkaar gaan uitwisselen, en tussen welke landen de grootste hoeveelheden uitgewisseld gaan worden. Verder heb ik me gericht op de opslagbehoefte voor landen individueel en wanneer de EU-landen als één samenwerken, en wat het
5 Profiel Naam Arno Haverkamp Leeftijd 27 jaar Studie Electrical Engineering aan de TU/e
6 effect van een enorme stijging van het aantal zonnecellen zal betekenen voor Europa. Dit heeft veel inzicht gegeven in de effecten van bepaalde scenario s. Mijn opdracht loopt goed! Sterker nog, hij is nu afgerond. De resultaten bevestigen bepaalde gangbare ideeën, maar bieden ook nieuwe inzichten. Deze worden nog verwerkt in een rapport en worden meegenomen in vervolgstudies die gebruikt worden voor de netontwikkeling. Intussen ben ik met mijn volgende opdracht begonnen. Hiervoor zit ik acht maanden in Duitsland bij het team Marktkonzepte Erneuerbare Energien van de afdeling Kunden & Märkte. Hierbij kijk ik onder meer De dynamiek in de energiemarkt maakt TenneT een geweldig bedrijf om bij te werken naar de prognose voor de opwekking van renewable energies. Duitsland is al een stuk verder met het Visie TenneT De maatschappij heeft gekozen voor de grootschalige invoering van hernieuwbare energie. De opwekking van deze energie zorgt voor grote veranderingen in de dynamiek van de elektriciteitsvoorziening. Tegelijkertijd worden we steeds afhankelijker van elektriciteit. Dit vereist dat de leveringszekerheid voortdurend op peil wordt gehouden. Om deze ontwikkelingen bij te benen, moet de Europese elektriciteitsmarkt verder integreren Een goede marktinrichting, innovatie in techniek en bedrijfsvoering, oplossingen voor de opslag van elektriciteit en voldoende netcapaciteit zijn allemaal van belang om vraag en aanbod over de grenzen in balans te kunnen houden.
7 verduurzamen van de energievoorziening door de Energiewende. Dit biedt mij de kans om hier veel te leren. Het lastigste onderdeel van mijn eerste opdracht was om goede bronnen te vinden en deze op een goede en transparante manier te combineren. Het meest interessante aan de opdracht was de analyse van de informatie die uit de simulatie kwam en daaruit conclusies te trekken. Er gebeurt nu zoveel in de energiemarkt, dat die inzichten enorm waardevol zijn. Door de focus op duurzame energie, de liberalisering en internationalisering is de energiemarkt erg dynamisch. Dit maakt het voor mij interessant om bij TenneT te werken. Daarnaast is het natuurlijk geweldig dat ik de kans krijg om op verschillende plekken en zelfs in het buitenland ervaring op te doen. TenneT staat zeer open voor zulke uitwisselingen en ik heb die kansen gegrepen. Arno Haverkamp www.tennet.nl
8 Grensoverschrijdende projecten Mijn eerste opdracht was bij Offshore, een deels Duitse afdeling. Offshore houdt zich bezig met megaprojecten om de windmolenparken voor de Duitse Noordzeekust aan te sluiten, door het bouwen van stopcontacten in zee. Het was mijn taak om binnen negen verschillende deelgebieden de processen en procedures voor kennisoverdracht en opslag te verbeteren. Dit heb ik aangepakt door eerst in kaart te brengen wat er binnen deze groepen al aan kennisoverdracht gedaan werd. Als volgende stap heb ik in overeenstemming met de specialisten en hun managers een proces uitgedacht, hoe kennis het beste gedeeld en hergebruikt kan worden binnen deze afdeling. Dit proces wordt nu gebruikt. Mijn huidige opdracht voer ik uit in Duitsland, op de afdeling System Operations. Onder deze afdeling vallen de controlecentra waar de dagelijkse stabiliteit van het net in de gaten wordt gehouden, en een tak die waarborgt dat het net ook in de toekomst stabiel kan worden beheerd. Ik begeleid hier een project dat de (minimaal dagelijkse) berekening van de transportcapaciteiten over grensoverschrijdende verbindingen automatiseert. Door dit uit te rekenen kan dagelijks de maximale transmissiecapaciteit ter beschikking worden gesteld aan de markt. Iets wat door de Europese integratie van de energiemarkt en invoer van duurzame energieën belangrijk is. Binnen dit project zorg ik ervoor dat technische documenten en contracten voldoen aan de eisen van mijn afdeling
Profiel Naam Leeftijd Studie Allard de Winter 27 jaar Bachelor Elektrotechniek, Master Management of Technology aan de TU Delft 9
10 en dat collega s het juiste werk aanleveren. Verder verzorg ik de communicatie met collega s binnen en buiten het project, stuur ik de samenwerking met een externe contractor aan en zorg ik voor het opstellen van projectdocumentatie. Het bijwonen van discussies van specialisten over hun vak is zeer interessant In mijn eerste opdracht werkte ik al veel samen met Duitse collega s. Dat beviel zo goed dat ik mijn tweede opdracht volledig in Duitsland wilde doen. Ik woon nu voor acht maanden in Bayreuth, in de buurt van ons Duitse hoofdkantoor. Dat is niet alleen goed voor mijn Duits, maar ook voor andere vaardigheden. Bij het projectmanagement komt de Prince2-cursus die ik gevolgd heb goed van pas. En er zijn door de Energiewende zoveel ontwikkelingen gaande, dat je hier elke dag wel iets bijleert. In dit project vind ik het erg interessant dat ik van zoveel verschillende facetten iets meekrijg. Ik kan ervaren hoe de oplossing er technisch uit komt te zien, ik heb contact met de Tsjechische softwareleverancier en ik werk samen met TenneT in Nederland. Het is heel veelzijdig. In mijn eerste opdracht zag ik al hoeveel tijd en geld TenneT steekt in het uitbreiden, behouden, maar ook delen van kennis. Het was immers mijn taak dat in kaart te brengen. Kennis van eerdere projecten wordt zoveel mogelijk hergebruikt in toekomstige projecten. Daarnaast krijg ik de kans om vergaderingen bij te wonen van specialisten die over een vakgebied discussiëren; zeer interessant voor mij! Ik heb met veel plezier samengewerkt met Duitse collega s, dus het is erg leuk dat ik nu in Duitsland het Young Professionals Program kan voortzetten. Allard de Winter www.tennet.nl
11
12 Oplossen capaciteitsknelpunten Mijn eerste project was bij Asset Management - Netstrategie. Hier heb ik een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar Dynamic Line Rating, als oplossing voor een toekomstig capaciteitsknelpunt op een 150 kv-verbinding in Noord-Nederland. Het capaciteitsknelpunt zal ontstaan door volledige ontsluiting van Windpark Wieringermeer. Dynamic Line Rating is een voorbeeld van hoe TenneT zoekt naar enerzijds minimale maatschappelijke kosten en anderzijds maximale facilitering van windenergie op onze hoogspanningsnetten. Windturbines draaien maar een klein percentage van het jaar op vol vermogen en het net uitbreiden enkel om deze piekmomenten op te kunnen vangen is erg kostbaar voor de maatschappij. De capaciteit van een hoogspanningslijn is onder andere afhankelijk van de koeling op de lijn, welke bepaald wordt door de actuele weersituatie en met name de wind. In de studie heb ik onderzocht of er voldoende lijnkoeling is om, ook bij grote windenergie-invoeding vanuit de Wieringermeer, de noodzakelijke capaciteit te kunnen faciliteren. Voor mijn tweede opdracht wilde ik graag minder individueel aan de slag maar echt meewerken op een afdeling. Dit is mogelijk bij de stafafdeling Grid Service - Development; een nieuwe afdeling met als doel de business unit Grid Service efficiënter te maken en verschillende procesoptimalisaties door te voeren. Ik zit nu in een totaal andere rol dan tijdens mijn eerste opdracht. Het is
Profiel Naam Leeftijd Studie Anouk Tummers 27 jaar Bachelor Natuurwetenschap & Innovatiemanagement, Master Science & Innovation Management aan de Universiteit Utrecht 13
14 veel meer procesgericht. Doordat de afdeling nieuw is, is deze ook erg dynamisch. Als ik niet oplet, word ik voor veel taken ingezet en stapelt het werk zich op. Ik heb moeten leren Het is heel waardevol om te kunnen werken op verschillende plekken binnen de organisatie om bewuster naar mijn werkpakket te kijken, en specifiek te vragen hoe een taak moet worden uitgevoerd en wanneer het afgerond moet zijn. Tijdens de eerste opdracht heb ik ervaren dat het onderzoek voor sommige mensen niet dezelfde prioriteit en belangen kende dan voor mij. Ik moest de verschillende stakeholders zien te bewegen om de juiste input te leveren binnen mijn planningstermijn. Daarvoor moest ik leren om actief contact te onderhouden en verwachtingen duidelijk te maken. Daarnaast heb ik geleerd dat het goed is om regelmatig een stapje terug te doen, weg van de inhoud en het resultaat, om te kijken naar het proces. Soms is het niet de juiste weg om koste wat het kost het geplande resultaat te willen halen, maar is het beter om de doelstelling bij te stellen op basis van nieuwe inzichten. In de tweede opdracht ben ik bezig met procesoptimalisatie. Ik merk dat verandering vaak gepaard gaat met weerstand en emoties. Het is soms lastig feiten boven tafel te krijgen en te identificeren hoe een proces nu daadwerkelijk verloopt. Door lastige gesprekken te evalueren en te De merkwaarden van TenneT: Verantwoordelijk Betrokken Verbonden
15 bespreken met meer ervaren collega s gaat dit me steeds beter af. Binnen TenneT zijn er ruimschoots mogelijkheden om aan interessante en uitdagende projecten te werken. Ik merk hoe waardevol het is om op verschillende plekken in de organisatie werkzaam te zijn. Enerzijds omdat je de bedrijfsprocessen en belangen van verschillende business units leert kennen. Anderzijds omdat je snel een netwerk binnen het bedrijf opbouwt, waardoor je sneller en gemakkelijker aan informatie komt en dingen voor elkaar krijgt. Daarnaast zijn er de externe trainingen die bij het Young Professional Program horen. Deze zijn vaak confronterend, maar daardoor erg interessant en leerzaam. Anouk Tummers www.tennet.nl
16 Uitwisseling Nederlandse en Duitse Young Professionals - april 2014
17
18 Werken met interconnectoren In mijn eerste project heb ik het aansluitbeleid geschreven, op basis waarvan TenneT bepaalt waar en hoe een klant wordt aangesloten. Als tweede opdracht voer ik een haalbaarheidsstudie uit naar een gelijkstroom interconnector. Gelijkstroomverbindingen zijn in staat om grote hoeveelheden energie met minimale verliezen over lange afstanden te transporteren. Wanneer een dergelijke High Voltage Direct Current (HVDC) verbinding twee landen met elkaar verbindt, spreken we over een Direct Current Interconnector. Een interconnector stelt markten in staat om energie uit te wisselen. Dit vergroot de leverings- zekerheid in beide landen en helpt de markten verder te integreren. Deze marktintegratie is zeer belangrijk vanuit Europees oogpunt en een belangrijke facilitator voor het mogelijk maken van grootschalige, duurzame energieopwekking. Ik onderzoek of we zo n interconnector kunnen maken. De eerste resultaten zien er veelbelovend uit, we gaan nu verkennen of andere partijen interesse hebben om samen een nieuwe interconnector te ontwikkelen. Het gaat al snel om een investering van 800-1400 miljoen. Ik vind het prachtig om aan het begin te staan van zo n enorm project. Mijn opdracht verloopt goed! Ik ben voor deze opdracht wel echt op mijzelf aangewezen. Dat vereist natuurlijk een grote mate van zelfstandigheid, maar ik kan gelukkig altijd mijn ervaren collega s om hulp
Profiel Naam Niek de Groot Leeftijd 29 jaar Studie Systems Engineering, Policy Analysis, Management aan de TU Delft 19
20 vragen. Naast dit project pak ik wat kleinere opdrachten op binnen de afdeling. Zo raak ik betrokken bij de andere medewerkers en hun taken, en leer ik interessante dingen die ik direct kan toepassen op mijn eigen Mijn opdracht staat aan de basis van een mógelijke investering van 900 miljoen onderzoek. Mijn manager heeft echt oog voor mijn leerproces. Ik mocht bijvoorbeeld meeschrijven aan het jaarplan van de afdeling en aanschuiven bij het projectmanagersoverleg. Inhoudelijk heb ik veel geleerd over de technische, economische en reguleringsvraagstukken met betrekking tot interconnectoren. Daarnaast heb ik inzicht gekregen in wat er voor nodig is om dit soort projecten te initiëren, en leer ik veel over het management van grote projecten. Puur praktisch, maar ook politiek. TenneT is een bedrijf met veel mogelijkheden voor Young Professionals. Je merkt dat het transportnet een belangrijke rol speelt in de energietransitie en dat zorgt voor een flink aantal grote projecten en nieuwe verantwoordelijkheden. TenneT is in korte tijd erg gegroeid en dat zorgt ook wel voor groeistuipen. Doordat het een gereguleerd bedrijf is, moeten beslissingen op een zorgvuldige manier genomen worden, zodat ze achteraf zijn uit te leggen aan de toezichthouder. Dit betekent dat het soms langer kan duren voordat ergens een beslissing over wordt genomen. Dat zorgt voor uitdagingen, maar zeker ook voor kansen voor jonge enthousiaste medewerkers. Niek de Groot www.tennet.nl
TenneT is de eerste grensoverschrijdende TSO 21
22 Noordwesteuropese energiemarkt Voor mijn eerste project werd ik geplaatst op de afdeling System Operations, waar ik mij bezig heb gehouden met Phasor Measurement Units (PMU s). Een PMU is een meetinstrument dat gesynchroniseerd is met de GPS, waardoor simultaan realtime meetgegevens van verschillende onderstations beschikbaar zijn. Een PMU maakt deel uit van een groter systeem: de Wide Area Monitoring System (WAMS). Binnen TenneT wil men de WAMS gaan gebruiken voor het (tijdig) detecteren van power system oscillaties. Gedurende mijn project heb ik mij voornamelijk bezig gehouden met het inrichten van het systeem, zodat het juiste meldingen genereert bij het optreden van oscillaties (frequentieschommelingen) in het netwerk. Na mijn project bij System Operations wilde ik graag mijn horizon verbreden, door voor mijn tweede opdracht te kiezen voor een minder technisch project. Ik ben gestart als Regulatory Analyst bij BritNed Development Limited. BritNed is een joint venture tussen TenneT Holding B.V. (de moedermaatschappij van TenneT TSO) en de Engelse National Grid Holdings. Ik ben voornamelijk bezig om de implicaties van Europese wetgeving vanuit een technisch perspectief te analyseren voor de business. Zo ben ik bijvoorbeeld bezig met een high level impact analyse van de Europese Netwerk Codes. Deze Netwerk Codes zijn een set van regels met als doel de harmonisatie, integratie en
Profiel Naam Vinay Sewdien Leeftijd 23 jaar Studie Electrical Engineering aan de KU Leuven/TU Delft 23
24 efficiëntie van de Europese energiemarkt te faciliteren. Ik analyseer de codes en beschrijf in hoofdlijnen hoe onze business-processen aangepast moeten worden, zodat BritNed voldoet aan al deze codes. Ik reis regelmatig naar Engeland, Tsjechië en België Mijn opdracht is erg veelzijdig. Voor de implementatie van bijvoorbeeld de Transparency Regulation moet ik frequent reizen naar Engeland, Tsjechië (waar onze IT-leverancier zit) en Brussel. Voor de analyse van de codes ben ik voortdurend in gesprek met collega s zowel binnen als buiten de BritNed-organisatie. Uiteindelijk zal BritNed mijn analyse gebruiken om gedetailleerde projecten te definiëren voor het aanpassen van de business-processen. Ik vervul ook de rol van Technical Secretary voor het management team (MT) en de Risk and Compliance Committee van BritNed. In deze hoedanigheid ben ik verantwoordelijk voor het opstellen van de agenda voor de meetings en het opstellen van de notulen en acties die voortvloeien uit discussies gedurende deze meetings. Door de veelzijdigheid leer ik heel
25 veel. Dankzij mijn deelname aan de vergaderingen van het MT en de Risk and Compliance Committee krijg ik in relatief korte tijd een veel beter beeld van de zaken die zich afspelen binnen de wereld van een TSO. Ik heb veel vrijheid om zelf invulling te geven aan het Young Professional Program. Daarom heb ik voorafgaand aan mijn tweede opdracht ook gesprekken met verschillende afdelingshoofden gevoerd. Dat je die ruimte krijgt is heel prettig. De grootte van de organisatie en verschillende business units zijn uiteraard ook voordelig. In januari 2015 loopt mijn project bij BritNed af. Dan is het alweer tijd voor een nieuwe uitdaging: acht maanden aan de slag bij Asset Management! Vinay Sewdien www.tennet.nl TenneT in de keten
26 Behoefteraming blindvermogen In mijn project heb ik me verdiept in de verschillende aspecten van spannings- en blindvermogen huishouding. Een technisch zeer complex onderwerp waarbij ik mijn elektrotechnische achtergrond goed kon gebruiken. Ik deed onderzoek naar de primaire spanningsregeling op productie-eenheden, hoe deze is geïmplementeerd en hoe we hiermee in de toekomst moeten omgaan wanneer er steeds meer duurzame opwekking komt. Daarnaast werk ik aan een behoefteraming voor blindvermogen. Wanneer er namelijk kan worden ingespeeld op een mogelijk toekomstig tekort aan compensatiemiddelen, om de netspanning binnen de veilige grenzen te houden, kan er tijdig actie worden ondernomen. Ik heb hiervoor een applicatie ontwikkeld die deze behoefteraming geautomatiseerd kan opstellen en een beter inzicht kan geven in welke periode er in welk deel van het net een bepaalde restbehoefte aan blindvermogen bestaat. Op basis van deze resultaten kan bijvoorbeeld worden besloten om een blindvermogen-contract te sluiten met een productie-eenheid om extra blindvermogen te borgen. Het resultaat van mijn onderzoek is goed ontvangen door mijn collega s en leidinggevende. Tijdens het onderzoek heb ik hen er zoveel mogelijk bij betrokken om tot een goede oplossing te komen. Zo is de controle op de naleving van de primaire spanningsregeling op productie-eenheden verscherpt. Verder wordt mijn applicatie voor de behoefteraming van blindvermogen hoogstwaarschijnlijk gebruikt voor het
Profiel Naam Leeftijd Studie Wesley Snoeren 25 jaar Electrical Engineering aan de TU/e 27
28 opzetten van een nieuw project, met als doel om deze applicatie te integreren binnen het huidige proces. Gedurende mijn tijd bij deze afdeling heb ik vooral geleerd het belang van een oplossing te plaatsen binnen de Je krijgt de vrijheid om dingen te doen die je echt interessant vindt organisatie en hierop actief te sturen. Een oplossing bedenken is één, maar anderen ervan overtuigen deze te gebruiken of te implementeren binnen een bedrijfsproces is punt twee. Hierbij is het tijdig betrekken van de eindgebruiker noodzakelijk om tot succes te komen. Tijdens mijn eerste opdracht heb ik TenneT leren kennen als een bedrijf, op een prachtige locatie, met een zeer open cultuur. Hier kun je jezelf zijn en worden je eigen mening en inzichten erg gewaardeerd. Dit zorgt ervoor dat je je al snel thuis voelt en als gelijkwaardige gesprekspartner wordt behandeld. Daarnaast zorgt dit ervoor dat je zelf de regie in handen kunt nemen, zowel op inhoudelijk als persoonlijk vlak. Zo ervaar ik voldoende vrijheid om de nadruk te leggen op die delen van mijn onderzoek die ik het meest waardevol of interessant vind. Daarnaast worden de Young Professionals betrokken bij de opzet van (externe) trainingen voor hun eigen persoonlijke ontwikkeling. Het Young Professional Program biedt daarbij heel veel kansen. Binnenkort stap ik over naar de afdeling Large Projects - cluster ZuidWest. Hier ga ik me bezig houden met het nieuwe engineerings-contract waarbij meer verantwoordelijkheid en werk bij de markt wordt gelegd. Een totaal andere omgeving dan waarin ik nu zit: meer projectgericht en minder technisch. Normaal was ik daar niet snel terecht gekomen, maar nu krijg ik de kans om daar te leren en andere competenties te ontwikkelen. Dat is voor mij de kracht van het Young Professional Program. Wesley Snoeren www.tennet.nl
29 Taken van een netbeheerder onze drie belangrijkste taken: Transportdiensten Aanleggen en onderhouden van een robuust hoogspanningsnet. Systeemdiensten Handhaven van het evenwicht tussen vraag naar en aanbod van elektriciteit, 24 uur per dag en 7 dagen per week. Marktfacilitering Faciliteren van een efficiënt functionerende, liquide en stabiele elektriciteitsmarkt.
TenneT - november 2014 Bekijk de video