4 januari 2008 Jaargang 47, nummer 1846 NS ers gratis naar Earth Inkoop goed bezig met houdbaar hout Groen bouwen door NS Poort Energiek vakman schap Uitverkochte zalen en open doekjes vallen de ontroerende natuurdocumentaire Earth ten beurt. NS nodigt medewerkers uit voor vijf exclusieve vertoningen van de film. Groene stroom, schone gasolie en goed hout en papier: NS Inkoop is goed bezig. De één miljoen kilo papier die NS jaarlijks gebruikt, komt straks uit duurzaam beheerde bossen. NS Poort bouwt aan het grootste klimaatneutrale gebouw van Nederland, bij het nieuwe Utrecht Centraal. Ook het nieuwe ROC Carolus in Nijmegen scoort een dikke acht voor milieu. Voor machinisten hoort energiezuinig rijden bij hun vakmanschap. Het reizigersbedrijf van NS wisselt ideeën over energiebesparing uit met haar Europese spoorcollega s. Meer op pagina 2 en 10 Meer op pagina 3 Meer op pagina 8 Meer op pagina 9 Blauw + geel = groen Illustratie: Bert Tier Het waren de cowboylaarzen van Al Gore die de voorkant van de eerste Koppeling nieuwe stijl sierden, een jaar geleden. De Amerikaanse politicus luidde de noodklok over de opwarming van de aarde. Het leverde hem een Nobelprijs op. Een hype? Jazeker. Maar wel een die een enorme, globale ommezwaai in het denken over energiegebruik en CO 2 -uitstoot teweegbracht. Ook bij NS. Wat is er allemaal bereikt in dat jaar? Of blijft het bij groene voornemens? In deze Koppeling maken we een rondgang door ons bedrijf dat groen is van nature.
2 Actueel Koppeling 1846 Column Foto: Shutterstock Foto: BBC Natural History Unit Wereld te winnen Ik kom nu zo langzamerhand in de leeftijdscategorie waarin ik moet bepalen of ik een rijbewijs wil. Voor mij staat allang vast dat ik het briefje niet ga halen. Ik heb genoeg aan mijn OVjaarkaart, en zo hoef ik tenminste nooit de BOB te spelen. Maar de belangrijkste reden dat ik liever met de trein dan de auto ga, is vanwege het milieu. De trein is namelijk goed voor het milieu. Dit moet voor jullie geen verrassing zijn, maar als ik dit als hoofdreden aan mijn vrienden presenteer, kijken ze vaak verbaasd. Op de een of andere manier is de lage CO 2 -uitstoot niet het eerste kenmerk van de trein dat ze te binnen schiet. Een gemiste kans, want ik zie dat veel jongeren iets aan het milieu willen doen. Als ze zich er maar goed door kunnen voelen. Daar springen campagnes voor gloeilampen en biologische groenten handig op in: Ja, het kost iets meer, maar je bent wel een wereldredder! De NS moet daarom veel meer campagne voeren om een milieuvriendelijk imago te krijgen. Dit betekent niet per se dat ik bij het instappen verwelkomd moet worden door een conductrice in een eikenboomkostuum. Wel zou ik graag zien dat keer op keer wordt onderstreept dat de trein je op een schone manier vervoert. Daar gaan wij ons beter door voelen, en zo stappen we vanzelf vaker in de trein. Als jullie een beetje opschieten, valt er onder mijn vrienden nog een wereld te winnen. Letterlijk. Gratis naar Cas van Kleef Cas van Kleef (19) reisde dit jaar een halfjaar door Afrika, Azië en Zuid-Amerika mede mogelijk gemaakt door moveyourworld.nl om uit te vinden hoe je het beste de wereld kunt verbeteren. Hij schreef hierover op jongerenplatform spunk.nl. Een ode brengen aan de schoonheid van onze planeet. Dat was het doel van de BBC-natuurdocumentaire Earth van de makers Alastair Fothergill en Mark Linfield. In de hoofdrol schitteren een kudde olifanten, een ijsberenfamilie en twee bultrugwalvissen in hun natuurlijke leefomgeving. Earth kreeg juichende kritieken en trekt sinds 29 november volle zalen in de Nederlandse bioscopen. NS is, samen met het Wereld Natuur Fonds, partner van Earth en wil zoveel mogelijk (oud-)ns ers de kans geven te genieten van deze film. Wil jij naar zo n exclusieve NS-voorstelling? Lees dan verder op pagina 10.
4 januari 2008 Actueel 3 NS kiest voor goed hout en papier Foto: Shutterstock Dit product draagt gegarandeerd niet bij aan de ontbossing van deze planeet. Dát betekent het stempeltje met FSC-keurmerk op een product van papier of hout. NS wil in 2010 bijna alleen nog papier gebruiken dat afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. FSC staat voor Forest Stewardship Council, vrij vertaald: de Raad voor Goed Bosbeheer. NS ondertekende op 12 december een convenant met deze stichting zonder winstoogmerk. FSC Nederland toonde zich verheugd om een bedrijf met de omvang van NS papiergebruik ruim een miljoen kilo per jaar te mogen begroeten in het FSC-netwerk. Zeventien procent van hout en papier is al FSC-gecertificeerd. We hopen in 2008 op een marktaandeel van 25 procent, sprak voorzitter J. Kuijper bij de ondertekening. Goed bos In totaal is nu wereldwijd 94 miljoen hectare bos FSC-gecertificeerd. Wat is verantwoord bosbeheer? Volgens FSC dat FSC strijdt tegen de ontbossing van de planeet. Foto: BBC Natural History Unit wordt voldaan aan de hoogste eisen op sociaal, milieuvriendelijk en economisch gebied. FSC heeft tien principes voor goed bosbeheer opgesteld. De principes schrijven onder andere voor dat de biologische verscheidenheid in het bos beschermd moet worden, dat bosarbeiders werken onder goede omstandigheden en dat de kap in het bos zorgvuldig gebeurt, zodat ook volgende generaties van het bos gebruik kunnen maken. NS-uitgaven met een FSC-keurmerk: Automatenkaartjes (treinkaartje) Briefpapier Visitekaartjes Jaarverslag Periodiek Spoor (vierjaarlijks, oplage 1.300.000) Productiebladen In 2008 volgen: Formulier Geld terug bij vertraging Kopieerpapier Folderlijn NS Enveloppen NS Stremmingsfolders Koppeling Forest Stewardship Council staat onder meer voor zorgvuldige kap. Daar krijg je energie van NedTrain nam onlangs de werkplaats Watergraafsmeer onder de energiezuinige loep. In de toekomst wil Ned- Train nog duur zamer bouwen, de energiescan van de Watergraafs meer wordt daarbij de leidraad. Henk Pasveer, projectmanager Complexe Projecten bij Ned- Train: We wilden weten waar we voortaan nog meer energie mee kunnen besparen. En als je een werkplaats bouwt doe je dat voor 25 jaar, dus moet je bij de NedTrain bouwt duurzaam. Foto: Shutterstock bouw al rekening houden met de exploitatiekosten. Een energiezuinige ventilatormotor kan bij aanschaf meer kosten, maar verdient dat in de exploitatie terug. Goed geregeld in de Watergraafsmeer zijn stralingsverwarming, tijdschakelaars, LED- verlichting en daglichtregeling. Een zonneboiler zou nog een verbetering betekenen. Checklist De energiescan is uitgevoerd door adviesbureau TPA en gesubsidieerd door SenterNovem, een agentschap van het ministerie van Economische Zaken dat duurzaamheidbevorderende initiatieven ondersteunt. Henk: De checklist gebruiken we straks voor de nieuwbouw in Tilburg en de Waalhaven om er al in een vroeg stadium bij te zijn. Kort nieuws NS Travel uitgereisd NS Hispeed heeft dochteronderneming NS Travel verkocht aan De Jong Intra Vakanties. Sinds 1 januari 2008 is deze transfer een feit. De pakketreizen die NS Hispeed onder de naam van NS Travel verkocht, worden in het nieuwe jaar door De Jong Intra Vakanties aangeboden onder de naam Kortweg Treinvakanties. NS Hispeed doet NS Travel van de hand omdat deze onderneming niet winstgevend is. Het blijft wel mogelijk om via NS Hispeed een hotel te boeken. Eerste HEMA op station Amsterdam. Foto: HEMA HEMA op het station De HEMA opent komende zomer een vestiging op station Amsterdam Centraal. Het is de eerste van 25 landelijke stationsvestigingen. Voor de exploitatie van de vestigingen sloot NS Poort dochter Servex op 12 december een franchisecontract met HEMA. Voor NS Poort is dit een logische volgende stap om haar activiteiten op stations uit te breiden met zogenoemde nonfoodwinkels. Zo werd eind vorig jaar een contract afgesloten met parfumerieketen Mooi, die komend jaar haar eerste vestigingen zal openen in Amsterdam en Leiden. Aangepaste hulpverlening NS gaat in 2008 de hulpverlening aan getraumatiseerd personeel voorzichtig uitbreiden. Frontliners die één of meerdere traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt - zoals een zelfdoding of mishandeling - kunnen desgewenst nadenken of ze in aanmerking willen komen voor bemiddeling om elders in het bedrijf aan te slag te gaan. Dit gebeurt in een workshop. Dit is een toevoeging op de procedure voor hulpverlening bij traumatische gebeurtenissen, en wordt ondersteund door externe psychologen. NS wil zo haar medewerkers behoeden voor meer psychotrauma s, dan wel ze de kans geven trauma s zonder nadelige gevolgen te verwerken. Reisinfo á la minute Reisinformatie van NS op de mobiel of PDA is sinds kort tot op de minuut actueel. Bovendien is de dienst nu sneller en gebruikersvriendelijker. De mobiele internetsite biedt klanten dezelfde Tot op de minuut actueel. reisinformatie als frontliners met een Railpocket. Bij werkzaamheden of een verstoring op een traject krijgen klanten nu een reisadvies met overstapinformatie en een eventuele toelichting. De volgende stap is om ook de informatie op www.ns.nl tot op de minuut actueel te maken. Foto: Shutterstock
4 Achtergrond Koppeling 1846 Mag het licht uit? Het is tijd voor ons allemaal bij NS om over te gaan tot daden, nu we ons bewust zijn van de klimaat verandering. Duurzaam ondernemen heeft daarmee 25 duizend ambassadeurs. Het begint écht bij jezelf. President-directeur Aad Veenman blikt terug en vooruit na een jaar groen denken. Als onderneming is NS volop betrokken bij de vraagstukken van de samenleving: bereikbaarheid, leefbaarheid, duurzaamheid. Een fantastische positie, vindt Aad. Door ons werk zijn we onderdeel van de oplossing. Als iedereen de trein neemt, is dat een enorme besparing aan CO 2 -uitstoot. Voor Aad staan de Triple P bovenaan als het over de groene kwestie gaat: People, Planet, Profit. Vrij Energy Trophy HGB IV: weg met de kerstboom! Vind jij ook dat het Utrechtse hoofdgebouw IV s avonds qua verlichting verdacht veel op een kerstboom lijkt? Tijd voor actie dan. NS doet, gesteund door Nuon, mee aan de Energy Trophy, een Europese competitie om het energiegebruik op kantoren te verlagen. De Energy Trophy winnen, daar gaat het de initiatiefnemers van het Facilitair Bedrijf van NS niet om. Het energiegebruik overdag en s nachts met elkaar een kopje kleiner maken, wel. Gedragsverandering is het belangrijkste doel. Te beginnen bij HGB IV, want daar is nog heel wat te winnen, bleek uit metingen van Ecofys. Alvast een tip: doe licht en apparaten uit als je weggaat. vertaald in Betrokken, Duurzaam en Continuïteit. We zijn pas op een goede manier met duurzaamheid bezig als onze ideeën en investeringen tegemoetkomen aan deze drie zaken. Een voorbeeld. Het idee om bepaalde doelgroepen gratis met de trein te laten reizen, is sympathiek. Maar het is niet vol te houden en levert geen rendement voor de onderneming op. Duurzaamheid bereik je eerder door alert te zijn in je werk. Aad bij de ondertekening van het convenant met FSC. Kerstboom van licht We verspillen nog te veel tijd, energie en denkkracht. Daar is nog heel wat te behalen, benadrukt hij. Als ik hier op kantoor wegga, doe ik het licht uit. Als ik buiten nog even achterom kijk, is het hoofdgebouw een enorme kerstboom van licht. En bij zoiets eenvoudigs begint je maatschappelijk ondernemerschap: doe het licht en de verwarming uit, ruim je rommel op, verspil geen tijd aan onnodige vergaderingen: je zal zien wat een potentieel aan bezuinigen daar nog zit. De film van Al Gore die in NS-verband werd vertoond, maakte een hoop los bij medewerkers. En wat blijkt? Verantwoord ondernemen vraagt niet om enorme investeringen, maar om een andere focus. De helft van onze omzet bestaat uit zaken die we inkopen. Medewerkers ervaren dat de vraag aan de leverancier naar de duurzaamheid van hun product of dienst al heel veel in gang zet. Je krijgt dan een hefboomwerking. Soms blijkt dan dat het nog goedkoper kan ook. Zijn advies: Niet wachten op een groot initiatief van een ander, maar zelf kleine stapjes maken. Of je de trein nou schoonmaakt, bestuurt of erin onderweg bent naar een vergadering. Marja Eestermans Foto: Jan Lankveld Tot op de bodem Zo n vijftig bodemsaneringen per jaar voert de Stichting Bodemsanering NS (SBNS) uit op terrein van NS en ProRail. Daarmee is de organisatie een van de grootste saneerders in Nederland. De SBNS onderzoekt en saneert bodemverontreiniging op spoorterreinen. Draagt dit bij aan een duurzame samenleving? Graafmachines en vrachtwagens rijden af en aan met verontreinigde en schone grond in de stationsomgeving van Zwolle. Foto: Ruud Ploeg Paul Hagevoort, directeur: Bodemsanering draagt zonder twijfel bij aan een schoner milieu. Verontreinigde grond wordt afgegraven, gereinigd en kan daarna weer nuttig gebruikt worden, bijvoorbeeld in een geluidswal of onder het spoor. Je hoeft dan geen nieuwe grondstoffen te winnen. Ook kan een vies terrein waar gesaneerd is een nieuwe bestemming krijgen. Bijvoorbeeld als parkeerterrein of er kunnen kantoren of woningen worden gebouwd. Vrachtwagens Het uitvoeren van een bodemsanering kost ook energie; denk aan graafmachines en vrachtwagens die af en aan rijden met verontreinigde en schone grond. Hoe wordt daar mee omgegaan? We laten de sanering zoveel mogelijk aansluiten op bijvoorbeeld de nieuwbouwfase. Dan hoef je voor het transport in principe geen extra energie te gebruiken. SBNS is dit jaar, door ontwikkelingen in techniek en maatschappij, kritischer naar de eigen operatie gaan kijken. We kunnen meer maatregelen 54 52 50 48 46 0 Meten is weten nemen om duurzamer te werken. Daar gaan we in 2008 mee aan de slag. Bijvoorbeeld door duurzamer in te kopen en door onze CO 2 -uitstoot proberen te beperken. Klantoordeel informatie bij ontregelingen trein JAN FEB MAA APR MEI JUNI JULI AUG SEP OKT NOV DEC 2007 Percentage reizigers dat een 7 of hoger geeft. DOEL
4 januari 2008 Achtergrond Opinie 5 Hoe stiller hoe beter Een beter milieu is ook een stiller milieu. Teveel geluid is onaangenaam en kan de gezondheid bedreigen, bijvoorbeeld als het leidt tot verstoring van de slaap. NS met treinen die nu eenmaal herrie maken doet volop mee aan een stiller Nederland. Nederland betaalbaar stiller. Met innovatieve maatregelen, zonder dat deze uitdraaien op luchtfietserij, of verzanden in bureaucratie. Dit was de afgelopen vijf jaar het uitgangspunt van het Innovatieprogramma Geluid (IPG). Dit is een paraplu waaronder NS, ProRail, Rijkswaterstaat, de ministeries van VROM en Verkeer en Waterstaat, de spoor- en autobranche en de wetenschap samen zochten naar praktische oplossingen voor het terugdringen van weg- en spoorlawaai. Het Innovatieprogramma is nu afgelopen en de meeste ideeën worden toegepast of intensief getest. Op het spoor zijn dit bijvoorbeeld raildempers, voorgevormde elementen van elastisch materiaal, die aan de zijkanten van de spoorstaven trillingen en daarmee geluid dempen; akoestisch slijpen dat ervoor zorgt dat rails extra glad zijn en minder geluid voortbrengen als er een trein overheen dendert en geluidmeetposten, apparaten langs het spoor die de hoeveelheid lawaai van voorbijrijdende treinen nauwlettend in de gaten houden. Boosdoeners En dan natuurlijk nog de treinen zelf. De belangrijkste boosdoeners zijn de gietijzeren remblokken. Deze zijn nog op zo n 40 procent van de NS-reizigerstreinen in gebruik, vooral op ouder materieel zoals Mat 64, DDM-1, ICRm en ICMIII. Gelukkig zijn alternatieven voorhanden, zoals LL-remblokken, gemaakt van composiet, een mengsel van versterkte kunststoffen of geperst metaalpoeder. Hoopvol gestemd testte Binnenlands Reizigers Vervoer in 2006 en 2007 LL-remblokken op ICRm-treinen. De uitkomsten waren mooi: de proeftreinen waren ongeveer 4 decibel stiller. Dat klinkt als niet veel, maar betekent bijna de helft minder lawaai. We zijn daarom de blokken nu ook aan het testen op DDM-1-stoptreinen, vertelt Ruud Boer Rookhuiszen, werkzaam bij Materieel en Infrabeleid van Binnenlands Reizigers Vervoer en leider van het IPG-project Stillere reizigerstreinen. En het is de bedoeling om ruim driehonderd ICRm-rijtuigen vanaf eind 2008 te gaan voorzien van LL-remblokken. Tel daarbij op dat Binnenlands Reizigers Vervoer nieuw materieel heeft besteld dat een deel van de oude treinen gaat vervangen, en voldoet aan strenge Europese geluidsnormen en de toekomst ziet er een stuk stiller uit, voorspelt hij: Van onze totale vloot zal eind 2012 nog slechts 10 procent lawaaiig zijn. Bas Berwers Treinen zijn cool Tout duurzaam Nederland was er, op het Nationaal Sustainability Congres in Rot terdam op 20 november. Bedrijfs leven en overheid sloegen hier de groene handen ineen om korte metten te maken met de milieuvervuiling. Eén ding is zeker: de trein wordt gezien als cruciaal in de oplossing van de klimaatproblematiek. De deal die NS er op het congres sloot met leasemaatschappij Athlon staat symbool voor die frisse wind in de mobiliteitsdiscussie. Ruim 120 duizend lease-autorijders krijgen een NS Business Card. Vroeger hoefde je niet met Minder spoors lawaai. een treinkaartje bij je werkgever aan te komen als je een leaseauto had, vertelde Willem de Jager van de Rabobank in de forumdiscussie over Zakelijke Mobiliteit, geleid door onder meer NS. Hij is blij met de cultuuromslag. Rabobank wil dat medewerkers zoveel mogelijk thuis werken en onnodige autoritten vermijden. Vroeger was je een loser als je het openbaar vervoer nam. Nu ben je een winnaar als je intelligent omgaat met je omgeving. Duurzaamheid staat gelijk aan status. Willem de Jager, Rabobank Nederland Ik probeer het groenste huis van Rotterdam te bouwen. Weet je wat mijn vrienden met hun Range Rovers zeiden? Vind je groen een mooie kleur dan? Maar ik geloof dat individueel gedrag essentieel is voor het succes van verduurzamen. Al is Foto: Jurjen Drenth www.innovatieprogrammageluid.nl het even wennen in mijn Toyota Prius waar ik mijn Porsche voor opgaf. Peter Bakker, topman TNT Maak het nou gewoon mákkelijker en goedkoper voor mensen om het goede te doen. Het OV is beter voor het milieu, maak autorijden duurder. Mirjam de Rijke, directeur Stichting Natuur en Milieu Treinreizigers krijgen een goed gevoel als ze dat energielabel in de trein zien. Goed dat NS ze bevestigt in de juiste keuze. Joris van Wijnhoven, Milieu defensie Verduurzamen moet hand in hand gaan met economische groei, maar is niet vrijblijvend. Elke overheid zou impopulaire maatregelen moeten durven nemen. Zoals Rotterdam, waar we het centrum en de stadsring sluiten voor vieze vrachtwagens. Ivo Opstelten, burgemeester van Rotterdam Kwestie Groen. Hype of niet? Groen en duurzaam, twee begrippen waar in 2007 ook binnen NS veel aandacht voor is geweest. Terecht of overdreven? Wat vind jij? Is er sprake van een groene hype? Waarom wel, waarom niet? Economie Ik zie het als een hype. Het wordt allemaal wat opgeblazen. Over een aantal jaren is er weer iets anders dat op de voorgrond staat. Uiteindelijk draait het toch om de vraag: wat is in het belang van de economie? Maar ik vind alle aandacht voor groen niet verkeerd, hoor. Het maakt je bewuster van de rol je daar zelf in hebt. Wel vind ik dat de klok van het normale denken door de twaalf heen is geslagen. Ik probeer de natuur zo veel mogelijk te behouden, maar denk ook aan mijn eigen portemonnee. Of ik door alle groene aandacht iets anders ben gaan doen? Misschien neem ik iets vaker de fiets. Gerrit Anema (54) machinist, Leeuwarden Papier Er is nu wel heel veel aandacht voor. Echt iedereen heeft het er over. Maar het beïnvloedt me niet. Ik ga gewoon zo door als ik nu doe. Het oud papier is voor de vereniging, maar verder doe ik niks bijzonders. Als ik nu zo nadenk, ben ik eigenlijk helemaal niet zo milieubewust. Erik van der Molen (44) voorraadbeheerder Nedtrain, Onnen Rood uitslaan Het is wel wat overdreven. Je moet zelfs groen stoken tegenwoordig. Groen is heel hip, dan moet je er dus kennelijk in meegaan. Dat is voor mij juist een reden om het niet te doen. Alles waar nu groen voor staat, daar sla ik rood van uit. Iedereen doet op zijn eigen manier wel iets aan het milieu: glas en afval scheiden, spaarlampen en de kachel iets lager. Ik heb drie verschillende vuilcontainers. We hebben een auto, maar rijden er weinig mee. Dat gebeurt onbewust, ik heb gewoon mazzel dat ik in de buurt woon van winkels en familie. Op het werk hebben ze wel oog voor het milieu. Ik zit tenminste altijd in de kou hier, heb zelfs in de zomer een sjaal om. Anja Paulus (50) allround medewerker klantenservice, Utrecht Bananenschil Een beetje minder zou wel mogen. Er wordt wel heel veel aandacht aan besteed. Dus als je er weer iets over hoort of ziet, denk je gelijk gaat het wéér daarover?. Gevolg is dat je toch minder goed leest of luistert. Thuis zijn wij al vrij bewust bezig met het milieu. Afval scheid ik heel goed, daar ben ik echt heel keurig in. We hebben één auto, de ander doet alles op de fiets. Op het werk zijn we er niet echt bewust mee bezig. Soms letten mensen niet op en gooien ze een bananenschil in de papierbak. Maar verder zou ik echt niet weten wat er nog veranderd moet worden. Henriëtte Goovers (40) medewerkster Medewerker Contact Centrum, Eindhoven Praat mee op: insite / Actueel / Publi caties / Koppeling Illustratie: Bert Tier
6 Achtergrond Koppeling 1846 Schone wereld, schone treinen Een machinist zei ooit in Koppeling: Het mooiste moment van de werkdag? Als het licht begint te worden en je de zon ziet opkomen. Alles ontwaakt, en ik mag er als eerste van genieten vanuit de cabine. Het vertrouwde blauw en geel van de NS-trein hoort bij het Hollands landschap als de breede rivieren en het oneindig laagland uit het gedicht van de dichter Marsman. NS maakt zich er sterk voor om zo min mogelijk schade toe te brengen aan de wereld om ons heen, en ondertussen toch te zorgen voor een mobiel Nederland. Onlangs verdubbelde NS haar aandeel groene stroom van 5 naar 10 procent. Dat maakt NS tot een van de vijf grootste private afnemers van schone elektriciteit in Nederland. NS onderneemt actie om de uitstoot van broeikasgas (CO 2 ) drastisch te verlagen. Dieseltreinen rijden op schonere gasolie met honderd keer minder zwavel. Nieuwe treinen zijn energiezuinig en leveren remenergie terug aan het bovenleidingnet. Andere treinen in de buurt gebruiken deze energie weer..
4 januari 2008 Achtergrond 7 Foto: Ton Poortvliet Wie is de zuinigste van Europa? De meeste Nederlandse machinisten kennen de principes van energiezuinig rijden. Verantwoord omgaan met onze krachtbronnen houdt ook onze collega s over de grenzen bezig. Spoorondernemingen in vijf Europese landen, waaronder Nederland, bundelden hun initiatieven tot energie besparing in het TRAINER-programma. Ze kwamen eind oktober bij NS bijeen om ideeën uit te wisselen. TRAINER staat voor Training programmes to Increase Energy efficiency by Railway. Steeds meer landen haken aan. NS coördineert binnen TRAINER de machinistenopleidingen om energiezuinig te rijden. Het is de bedoeling de leerprogramma s van TRAINER ook bij NS te gaan gebruiken. De huidige Europese nummer één in energiebesparing is Deutsche Bahn (DB). Hun recente hulpmiddel: een elektronische bewaker in de trein die precies aangeeft wanneer de machinist de motor kan uitzetten om uitrollend het volgende station te bereiken. En verder? De Noren openden een opleidingscentrum voor energiezuinig rijden. De Spanjaarden loven elk jaar een prijs uit aan de machinist die op bepaalde trajecten het zuinigst reed. De Grieken werken aan richtlijnen om de dieselmotoren uit te schakelen tijdens langere stops op het station. Ook letten ze sterk op het gewicht bij de aankoop van nieuwe treinen. Vijf procent minder gewicht betekent twee procent energiebesparing. TRAINER-programma 25 duizend machinisten in vijf landen opleiden in energiezuinig rijden in drie jaar tijd 1 miljoen ton minder CO 2 uitstoot per jaar Vakmanschap NS gaf op de TRAINER-bijeenkomst uitleg over de Nederlandse aanpak van energiezuinig rijden. Al sinds 1988 zijn er initiatieven hiertoe. Uit onderzoek onder machinisten bleek vorig jaar dat maar liefst 91 procent van hen z n best doet om energiezuinig te rijden. Het wordt gezien als een vanzelfsprekend onderdeel van hun vakmanschap. Machinist én projectleider Michel van der Borght lichtte de nieuwe Nederlandse vinding Routelint toe. Routelint is een communicatiemiddel tussen verkeersleiding en machinisten dat veel informatie oplevert over wat er vóór de eigen trein aan de hand is, zoals een langzame goederentrein. Daarmee kunnen machinisten rekening houden en nog zuiniger rijden. De UZI-methode Een ander bekend hulpmiddel is de UZI-rijstijl. Machinist Freddy Velthuizen uit Dordrecht ontwikkelde zo n tien jaar geleden het Universeel Zuinig rijden Idee. De principes zijn heel eenvoudig, zegt hij. Rijd je een stoptrein, dan trek je in één keer op naar een bepaalde snelheid. Vanaf dat punt laat je de trein uitrollen om op tijd op je volgende station aan te komen. Voor Intercity s neem je de snelheid als uitgangspunt. Rijd je bijvoorbeeld 120 km/u, dan kun je zes minuten voor aankomst je trein laten uitrollen. De machinist gebruikt met UZI de tijdmarge van 7 procent in de dienstregeling om vertragingen eruit te kunnen rijden. Door het optrekken en uitrollen consequent toe te passen, rijd je trouwens ook beter binnen de dienstregeling. Je hebt minder kans te vroeg aan te komen. Daarnaast is UZI gunstig voor het comfort in de trein, omdat je in één keer optrekt en rustig uitrolt. Je hebt trouwens ook minder onderhoud nodig aan bijvoorbeeld remmen, motoren en compressoren. Machinisten krijgen de UZI-methode het komend jaar mee in hun opleiding voor Routelint, maar het is geen verplichting. Het is een hulpmiddel, benadrukt Velthuizen. En geen doel op zich. De eerste prioriteit blijft veiligheid, dan komt punctualiteit en daarna energiezuinig rijden. Henk Jonkers Kijk voor de UZI-snelheidstabellen op: insite / Actueel / NS-nieuws. Of op het Machinistenplein. Foto: Ton Poortvliet In één keer optrekken en rustig uitrollen, is het credo van machinist Freddy Velthuizen.
8 Jij en je baan Achtergrond Koppeling 1846 Vacatures De volledige teksten staan op insite/personeelszaken/vacatures, en klik tot slot op het loepje. Sollicitaties moeten binnen twee weken in het bezit zijn van het onderdeel dat in de vacatures wordt genoemd. Binnen het NS-concern zijn verscheidene CAO s van toepassing, waardoor verschillen in arbeidsvoorwaarden mogelijk zijn. VERVOER Procesleider Perron BRV, PE Oost Brabant/Noord Limburg, Den Bosch Sg: 56 Inl.: M. Dirchs, 06 558 46 395 Vacaturenr: 2070575 Naar: BRV PE Oost Brabant/ Noord Limburg P&O tav mw. T. van Beurden Gebouw Noordzicht kmr 3.14 Eindhoven Proefritmachinist/Vak Inhoudelijk Deskundige (VID) NedTrain BV, Refurbishment & Overhaul, Haarlem Sg: 58 (ntw) Inl.: S. de Wit, 06 295 98 737 Vacaturenr: 2070625 Naar: Revisiebedrijf Haarlem Afd P&O tav W. Visser Haarlem Vakondersteuner Conducteurs BRV, Amsterdam Sg: 58 Inl.: J. Verberkmoes, 06 478 38 892 Vacaturenr: 2070631 Naar: BRV Amsterdam CS; afdeling P&O tav mw. L. Willems, kmr. 8327, Amsterdam CS, E-mail; liesbeth. willems@ns.nl Vakondersteuner Machinisten BRV, Netwerk Randstad Zuid, Rotterdam Sg: 58 Inl.: L. Lems, 06 295 98 823 Vacaturenr: 2070632 Naar: dhr. Vermeulen; P&O R.L.P. NS BRV PE Rotterdam, GHG A-3 RTD Materieelregelaar Meerdere vacatures; vroeg/laat/nacht NSR BV, NS Reizigers/Transportbesturing, Utrecht Sg: 58 Inl.: M. van Dooijeweert, 030 235 48 96 Vacaturenr: 2070641 Naar: NSR P&O, mw. R. van Cuijlenborg, HGB IV, Utrecht Teamleider MCC vroeg, laat, nacht NSR BV, Transportbesturing, Eindhoven Sg: 58 (ntw) Inl.: J.P. van der Loo, 040 400 33 20 of 06 295 98 947 Vacaturenr: 2070642 Naar: NSR P&O; mw. R. van Cuijlenborg, HGB IV, Utrecht ADMINISTRATIE EN ONDERSTEUNING Planner bedrijfsbureau Ned- Train BV, Ematech, Utrecht Sg: 56 (G) Inl.: R. Uppelschoten, 030 246 91 57 Vacaturenr: 2070619 Naar: Ematech P&O t.a.v. mw. H. Zeilstra (P&O-adviseur) Cartesiusweg Utrecht Administratief medewerk(st)er Pantheon Rectificatie tijdelijk, van 1 januari 2008 tot 31 december 2008 BRV, Prod. Serv., Utrecht Sg: 56 Inl.: mw. C. van Dijk, 030 235 6161 Vacaturenr: 2070593 Naar: NS BRV P&O Vervoer en Staven tav R. van Cuijlenborg Hgb IV 11k14 Utrecht Centralist Veiligheidscentrale 10 fte BRV, Concernveiligheid- Veiligheidscentrale, Utrecht Sg: 56 (ntw) Inl.: J. Prins, 030 235 53 08; functieprofiel: mw. B. de Bont, 088 671 18 07 of brenda.debont@ ns.nl Vacaturenr: 2070613 Naar: BRV - Service, Informatie & Security Afdeling P&O, T.a.v. Brenda de Bont Radboudtoren 5e etage Utrecht brenda.debont@ns.nl Coördinator Veiligheidscentrale 3 fte BRV, Concernveiligheid- Veiligheidscentrale, Utrecht Sg: 57 (ntw) Inl.: J. Prins, 030 235 53 08; functieprofiel: mw. B. de Bont, 088 671 18 07 of brenda.debont@ ns.nl Vacaturenr: 2070615 Naar: BRV - Service, Informatie & Security Afdeling P&O, tav mw. B. de Bont Radboudtoren 5e etage Utrecht brenda.debont@ns.nl Secretaresse NS Poort, Strategie & Nieuwe Business, Utrecht Sg: 57 Inl.: P. Schulten, 06 520 01 805 Vacaturenr: 2070612 Naar: NS Poort, Afd. P&O, tav C. van Mechelen, KTT, Kamer 10.38, Postbus 2534, 3500 GM Utrecht. Charles. vanmechelen@ns.nl Administratief medewerker NS Commercie, Marketing, Sales & Services: Controlsupport, Utrecht Sg: 57 (ntw) Inl.: A. Bouw, 030 235 95 15 Vacaturenr: 2070629 Naar: mw. R. Veenboer; P&O adviseur; ryan.veenboer@ns.nl Personeelsconsulent BRV, Netwerk Zuid PE OBNL, Eindhoven Sg: 58 Inl.: N.J. Kalnenek, 06 520 01 673 Vacaturenr: 2070630 Naar: NS BRV Netwerk Zuid Productiegebied OBNL; N.J. Kalnenek, gebouw Noordzicht kamer 3.16, Neckerspoel 22a 5611 AD Eindhoven LEIDING EN STAF Manager Trefpunt Tijdelijk, van 1 januari 2008 tot 1 juli 2009 BRV, BRV RCC OVCP, Zwolle Sg: 58 Inl.: E. Bohmermann, 06 558 47 910 functieprofiel beschikbaar Vacaturenr: 2070633 Naar: A. van der Klift (Anniek.vanderKlift@ns.nl) (Senior) Inkoper Treinen BRV, Contractmanagement en Inkoop, Utrecht Sg: 58/59 (indicatie) Inl.: T. Mulders; 06 558 47 337 of 030 235 34 97 Vacaturenr: 2070640 Naar: NSR P&O, mw. R. van Cuijlenborg, HGB IV, Utrecht Medior Informatie Analist NS Commercie, Competence Center Klantensystemen, Utrecht Sg: 59 Inl.: F. Kok, 030 235 72 78 Vacaturenr: 2070645 Naar: mw. A. van der Toorn, annemarie. vandertoorn@ns.nl Inkoper II ICT NS Groep NV, Concern Inkoop, Utrecht Sg: 59 Inl.: B. Hamdani; 030 235 63 99; www.nsprocurement.nl Vacaturenr: 2070634 Naar: Consultancy.P&O@ns.nl t.a.v. Y. van der Sloot; personeelsadviseur Senior Functioneel beheerder NS Commercie, Competence Center Klantensystemen, Utrecht Sg: 59 Inl.: E. Klein 030 235 65 60 Vacaturenr: 2070646 Naar: mw. A. van der Toorn; annemarie. vandertoorn@ns.nl Manager Servicebureau 32uur/ week Parttime, 3 à 4 dagen (0,89 fte) NSO BV, Servicebureau, Amersfoort Sg: 60 Inl.: P. de Neef, 06 557 43 956 Vacaturenr: 2070614 Naar: NS Opleidingen BV tav afd. P&O, mw. B. Oremus, Postbus 1148, 3800 BC Amersfoort of dienstpost: NSO afd. P&O, tav. mw. B. Oremus, Eempolis 3e etage, Amersfoort Hoofd bedrijfsbureau NS Groep NV, NS Spooraansluitingen BV, Houten Sg: 60/61 Inl.: C. Horvers, 030 635 53 85 Vacaturenr: 2070627 Naar: P&O Consultancy tav J. van Voorst. A. van Schendelstraat 752, 3511 MK Utrecht Dienstpostadres: AVS 752, Utrecht Senior P&O adviseur NS Poort, P&O, Utrecht Sg: 61 Inl.: mw. A. Leveling, 06 295 98 827 Vacaturenr: 2070616 Naar: C. van Mechelen. Charles.vanmechelen@ ns.nl Locatiemanager NS Poort, OVM Operationeel Vastgoedmanagement, Amsterdam Sg: 61 Inl.: D. van Velsen, 06 558 45 469 Ook voor functieprofiel Vacaturenr: 2070617 Naar: NS Poort Afd. P&O, tav C. van Mechelen, charles. vanmechelen@ns.nl Projectleider Vervoerontwikkeling/Senior Adviseur Management heeft geschikte kandidaat BRV, Product Development, Utrecht Sg: 61/62 Inl.: M. Ingenhoest (functieprofiel beschikbaar) Vacaturenr: 2070644 Naar: BRV P&O, mw. R. Veenboer HGB IV 18K11, Utrecht Sectorhoofd Ondersteuning productie processen BRV, Productie Services, Utrecht Sg: 62/63 Inl.: mw. P. Laurs, 030 235 47 44 Vacaturenr: 2070623 Naar: NS BRV P&O Vervoer en Staven tav mw. R. van Cuijlenborg Hgb IV 11k14 Utrecht TECHNIEK/ICT Monteur Technische Dienst NedTrain BV, Ematech, Utrecht Sg: G (NS: sg 56) Inl.: R. Jacobsen, 030 246 91 60 Vacaturenr: 2070618 Naar: Ematech P&O tav H. Zeilstra (P&O-adviseur) Cartesiusweg Utrecht Technisch medewerker NedTrain BV, Componenten & Locomotieven, Tilburg Sg: 58 Inl.: A. v. Doremalen, 013 539 03 34 Vacaturenr: 2070626 Naar: Revisiebedrijf Tilburg; Afd P&O tav A. Ritsema (P&O-adviseur) Tilburg PRORAIL ProRail heeft de volgende vacatures (volledige tekst op insite/personeelszaken/vacatures): Medewerker Gegevensbeheer Infra Atlas Utrecht Sg: 58 vacaturenr: 2070622 Analist Korte Termijn Amsterdam Sg: 60 vacaturenr: 2070639 Productieplanner Amsterdam Sg: 60 vacaturenr: 2070643 Systeemspecialist Transfer en Installaties Sg:60/61 vacaturenr: 2070635 Projectleider Railsystemen Utrecht Sg:61 vacaturenr:2070628 Planontwikkelaar Utrecht Sg: 61/62 (indicatie) vacaturenr: 2070555 Manager Railsystemen Utrecht Sg: 63 Vacaturenr: 2070636 VACATURES BUITEN SOCIALE EENHEID Operationeel Beheerder Servex BV, ICT, Amersfoort Sg: min 1800,00 max. 2400,00 Inl.: J. van Dijk: 088-6711225 Vacaturenr: 2070624 Naar: Hoofdkantoor Servex BV; P&O E. Turker; gebouw Eempolis 2e etage; Amersfoort of via www.lekkerwerkenophet station.nl Meer vacatures op: insite / Personeelszaken / Vacatures Zonnecellen in Liverpool Foto: NedRailways Voeg twee bestaande stations samen, vernieuw ze en zie hier het prachtige en vooral groene resultaat: vervoers knooppunt Liverpool South Parkway. Eric Ikking van NS ProjectConsult (NPC) werkte als technisch adviseur Merseyrail huurde NPC in als ondersteuner aan dit hoogstandje dat tal van milieuprijzen in de wacht sleepte. Bij het ontwerp en realisatie is heel nadrukkelijk gedacht aan duurzaam bouwen. FSC-hout, zonnecellen op het dak, schoon beton, hergebruik van regenwater, gebruik van aardwarmte, zonne-energie, slimme verlichting en omgevingsafhankelijke ventilatie en verwarming. Ook is rekening gehouden met sociale veiligheid en reizigers met een beperking, somt Eric op. Last but not least was het inkoopbeleid heel milieubewust.
4 januari 2008 Achtergrond 9 NS Poort bouwt voor de toekomst Foto: Luuk van der Lee NS Poort bouwt het grootste CO 2 -emissieneutrale gebouw van Nederland bij de prestigieuze OV-terminal in Utrecht, één van de Nieuwe Sleutelprojecten. Duur zaam bouwen is een onomkeer bare ontwikkeling, vindt ontwikkelaar Hans Nieuwendijk van NS Poort. Energiezuinig bouwen, CO2-neutraal, verantwoorde materialen... duurzaamheid ontketent een frisse wind in de vastgoedwereld. Met recht een uitdaging, want duurzaam bouwen is in de regel duurder. Hans: Een huis dat tweeduizend euro duurder is, daar valt de nieuwe eigenaar niet over. Dat gaat ook niet af van de winst van de ontwikkelaar. Maar bij grote projecten ligt dat anders, die investeringen lonen pas op de lange termijn. Daar moet je gezamenlijk in optrekken, heb ik gemerkt bij de onderhandelingen over stationslocatie Utrecht. Hoog groengehalte Het nieuwe Centrumplan Utrecht, met als stralend middelpunt de nieuwe OV-terminal, krijgt een hoog groengehalte. We bouwen op de westflank van station Utrecht het nieuwe kantoor van E-concern. Dat wordt met 25 duizend vierkante meter het grootste emissieneutrale gebouw van Nederland. Hans merkt dat de partners even moesten wennen aan de bereidheid van NS om duurzaam te ontwikkelen. Ze zijn het niet gewend van ons. We staan toch bekend om een zakelijke houding, gericht op financieel rendement. De De eerste school door NS ontwikkeld, ROC Carolus te Nijmegen, kreeg een dikke acht voor milieu. De zojuist geopende onderwijsinstelling maakt de omgeving ook een stuk leefbaarder. Dat groene dak komt er! Annette Lieth had zo gehoopt op een groen dak op Laag Katreine in de donkere dagen voor Kerst. Ik heb een béétje onderschat wat we allemaal tegenkomen om ons idee van begroeide daken te realiseren, grinnikt de adviseur bij Operationeel Vastgoed Management. NS Poort gaf haar budget om haar idee samen met collega Emmy Willemsen uit te voeren. Groene daken zijn niet alleen isolerend en energiebesparend, het maakt de omgeving ook een stuk vrolijker. En op de langere termijn scheelt het dus ook geld. Het dak op Laag Katreine wordt een zichtdak, geen betreedbare binnentuin. Dat kan alleen als een daktuin in het ontwerp wordt meegenomen. De groenleverancier en dakdekker staan klaar om het dak van NS-gebouw Laag Katreine in Utrecht te partners in het Utrechtse centrumproject onderzoeken nu of we niet de verwarmingsbronnen kunnen koppelen van de nieuwe gebouwen van Rabobank, Jaarbeurs, KFN Vastgoed, NS Poort en ProRail. Uniek is dat. voorzien van sedum, een soort vetplant. Het wachten is nog op toestemming van eigenaren, beheerders en gemeente. Maar het proefdak komt er, of het nu op Laag Katreine is of ergens anders. Hemelwater Dat geldt ook voor Annettes andere idee regenwater opvangen en gebruiken voor de schoonmaak van stations. Ik vind het zonde dat het regenwater zo het riool in gaat. Terwijl we de toiletten doorspoelen en schoonmaken met drinkwater. Station Naarden- Bussum krijgt de primeur. Het kan in februari klaar zijn. Het wachten is op een akkoord van ProRail voor het graven van een sleuf voor de hemelwaterafvoer die wordt aangesloten op opvangtanks. Regenwateropvang is niet direct lonend, maar wel heel zichtbaar, en daarom een goede aanwinst voor het maatschappelijke imago van NS. Op station Naarden-Bussum komen bordjes dit station wordt met regenwater schoongemaakt. Een mooie boodschap toch? NS Poort boekt groene resultaten. De eerste school die NS ontwikkelde, ROC Carolus te Nijmegen, slaagde ruimschoots voor haar milieu-examen. Met rapportcijfer 5 voldoet een gebouw aan de Bouwbesluit-eis van de overheid, Carolus kreeg een 8. Eén van de paradepaardjes is de verwarming en koeling van het gebouw, door middel van betonkernactivering. Door de constructievloeren lopen slangen met water in de winter warm en in de zomer gekoeld. De hele gebouwconstructie werkt als een grote radiator. Koude-warmteopslag (KWO) heet dit. Geschikte grond NS Poort voorziet nieuwe projecten van dit energiesysteem. Dat kan alleen als de grond er geschikt voor is. Voor vijfhonderd op te leveren woningen aan de Kruisvaertkade te Utrecht onderzoeken we nog of dit ook mogelijk is, vertelt Gerard Huntelerslag. Hij heeft als ontwikkelaar bij NS Poort de koude-warmteopslag onder zijn hoede. We zijn begonnen in Amersfoort en Enschede met de KWO. Het werkte daar in eerste instantie niet goed, dat is nu hersteld. Voordeel daarvan is dat we er veel van hebben geleerd, daar plukken we nu de vruchten van. Gerard is verbaasd hoe nu iederéén zich op duurzaamheid stort. Men is eraan toe, maar de vastgoedsector bouwt al veel langer duurzaam. Het rendement daarvan is voor de gebruiker, niet voor de bouwer. Duurzame installaties zijn vaak duurder en het duurt langer voor je ze terugverdient. Dat kan en mag gelukkig nu. Marja Eestermans
10 Prikbord Koppeling 1846 LSR Gemütlich Chur Chur, gelegen in het oostelijke Zwitsers kanton Graubünden, dateert uit de Romeinse tijd. De oude pittoreske binnenstad getuigt daar nog altijd van. Een kabelbaan voert direct naar Churs eigen berg, de Bramsbrüsch, waar inwoners en toeristen zowel s zomers als s winters graag vertoeven. De Gemütlichkeit van de inwoners geeft de stad een onvergetelijke charme. Chur is vanuit Nederland rechtstreeks per internationale trein bereikbaar. Hotel Freieck ligt middenin het oude centrum van de stad op circa tien minuten lopen vanaf het station en de belangrijkste bezienswaardigheden. Het centrum is s nachts verkeersvrij en dus geluidsarm. Het hotel heeft drie sterren en kan worden omschreven als Gutbürgerlich. De bedrijfsleiding is Nederlandstalig. De prijs voor een tweepersoonskamer o.b.v. logies en ontbijt is 41 euro. Minimaal verblijf is twee nachten. Meer weten? Bel 030 232 92 66 of kijk op www.lsr-reizen.nl of op insite. Kijk ook op: insite / Actueel / Ontspanning / LSR Jubilea Foto: Railsport Foto: Winter Efteling Fit bij NS Railsport Nederland 20/01 Start Hardloopclinics met Gerard Nijboer 07/02 Zaalvoetbal toernooi 09/02 Schaatsfestijn Thialf familiedag Schaatsfestijn op 9 februari. Uitslag Efteling In de vorige Koppeling mochten we twee entreekaarten voor de Winter Efteling verloten. De vraag was: Wie schreef het sprookje van de Indische Waterlelies? Koningin Fabiola, wist Wil Sewalt uit Nijmegen. Hij won de entreekaartjes. De troostprijs een Efteling Sprookjesboek gaat naar Marijke Ottenga uit Brummen. Ook naar de Winter Efteling? Actieve NS ers krijgen vier euro korting op de entree als zij via insite kaarten bestellen. Kijk op: insite / Actueel / Meewerkersvoordelen 23/02 Darten toernooi 14/03 Ski-arrangement Zwitserland 5 dagen Darten Net als de Lakeside Darts, voorheen The Embassy, is dit een zeer geliefd toernooi. Hoe vaak gooi jij 180? Meld je snel aan, want het aantal plaatsen is beperkt. Deelname is mogelijk vanaf 15 jaar. Datum: 23 februari 2008. Locatie: Amsterdam. Info en aanmelden Extern: www.railsport.nl, intern: info@ railsport.nl of bel 030 231 3691. Kijk ook op: insite / Actueel / Ontspanning Gegrepen door het ijs Ga er maar aan staan: de ijskap van Groenland van zuid tot noord oversteken, zonder extra bevoor rading en op eigen kracht. Voor drie Nederlandse jongens Philip de Roo, Eric Schlameisen en Joep Bovens van de Notice Expedition wordt dat in mei 2008 werkelijkheid. Hun doel: aandacht vragen en onderzoek doen naar klimaatsverandering. Het wordt een barre tocht van 2.500 kilometer door een ijskoude en bedreigde witte wereld. Maar voor 33 graden onder nul draaien deze mannen hun hand niet om. Dat bewezen ze vorig jaar toen ze de ijsvlakte van Groenland van oost naar west doorkruisten. Sinds die expeditie is het team gegrepen door de ruige schoonheid van de reusachtige gletsjer die Groenland eigenlijk is. Gratis naar NS-vertoning Earth De documentaire ontroert, en maakt ook duidelijk dat de opwarming van de aarde vele diersoorten bedreigt. Koppeling mag namens NS-(oud-)medewerkers en hun familie uitnodigen voor een exclusieve NS-vertoning. Er zijn in totaal 2.264 plaatsen te vergeven in bioscopen te Groningen, Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven. Je mag maximaal drie familieleden meenemen. Kou is wel je minste probleem. Al vond ik het s ochtends een ramp om uit mijn slaapzak te kruipen en mijn bevroren schoenen aan te doen, vertelt poolreiziger Philip de Roo. Hij raakte als broekie van 15 al verslaafd aan het ijs, toen hij als toegewijd Ranger van het Wereld Natuur Fonds (WNF) meemocht op expeditie naar Antarctica. Toen hij plannen kreeg voor een eigen Groenland-expeditie, vond hij mede-poolfanaten Eric Schlameisen en Joep Bovens direct enthousiast voor deze op zijn zachtst gezegd uitdagende onderneming. Boodschap De drie gaan de uitdaging aan op ski s en met een vlieger die hen voortrekt. Ze gaan op biobrandstof koken, en gebruiken zonnecellen om hun apparatuur op te laden. We willen een statement maken: iedereen moet Aanvang: 10.30 uur, zaal open om 10.00 uur. Entree is gratis, maar vol = vol. Meld je dus zo snel mogelijk aan via het formulier op insite / Actueel / NS-nieuws. Geen toegang tot het NS-intranet? Stuur een mail naar earth@ns.nl met naam, adres, benodigde kaarten (maximaal 4), gewenste stad en je NS-personeel- of pensioennummer. Je hoort uiterlijk op 10 januari of je Earth kunt komen bekijken. Het team haalt wel 55 kilometer per uur, achter de kite. op natuurlijke energiebronnen terugvallen om onze wereld te sparen. Die boodschap geeft ons meer voldoening dan de sportieve prestatie op zich. NS ondersteunt Notice Expedition. Volg de expeditieleden op www.notice-expedition.nl. Foto: www.notice-expedition.nl Januari 2008 Binnenlands Reizigers Vervoer 25 dienstjaren Dhr. M. Atasever, Amsterdam 6/1/08 Dhr. J.G.H. Bekker, Hengelo 10/1/08 Mevr. C.J. van de Bor, Heerlen 1/1/08 Dhr. B.M. Buijsman, Amersfoort 1/1/08 Dhr. R.V. Christiaanse, Den Haag 1/1/08 Dhr. M. Colak, Amsterdam 5/1/08 Dhr. J.C. Cordes, Zwolle 1/1/08 Dhr. R.H.J. Cuijpers, Amsterdam 1/1/08 Dhr. M.H. Damman, Zwolle 1/1/08 Mevr. C.E. Daniels, Utrecht 10/1/08 Dhr. H.W. Denkers, Zwolle 17/1/08 Mevr. R. Dieperink, Haarlem 1/1/08 Dhr. T.P. van Dordrecht, Eindhoven 1/1/08 Dhr. G.F.M. Druijven, Alkmaar 1/1/08 Dhr. A.M. van Eck Van Der Sluijs, Utrecht 1/1/08 Dhr. J.W. van Eijk, Utrecht 1/1/08 Dhr. J. Everts, Zutphen 1/1/08 Dhr. J. Fokkers, Hengelo 24/1/08 Dhr. J.L.H. Gerets, Maastricht 1/1/08 Dhr. H.J.M. Heijmen, Amsterdam 1/1/08 Dhr. A.M. Honing, Amsterdam 1/1/08 Dhr. W.M.A. IJssermans, Maastricht 1/1/08 Dhr. M.D. Jager, Utrecht 1/1/08 Dhr. W.J. de Jager, Utrecht 1/1/08 Mevr. C.M. Janssen-Perenboom, Nijmegen 1/1/08 Dhr. K. van Klinken, Zwolle 1/1/08 Dhr. C.A. van der Klis, Dordrecht 1/1/08 Dhr. J.D. Klop, Utrecht 1/1/08 Dhr. G.H. Koelemeijer, Haarlem 31/1/08 Mevr. M.H.A. Koopmans-de Veth, Maastricht 1/1/08 Mevr. C.H.J.H. Laenen, Utrecht 1/1/08 Dhr. J. van Leeuwen, Den Helder 1/1/08 Dhr. F.T.A. Lodder, Amsterdam 1/1/08 Mevr. R. Maholetti-van Wijk, Hengelo 1/1/08 Dhr. G. Misana, Hengelo 10/1/08 Dhr. A.A.M. Molenaar, Amsterdam 1/1/08 Dhr. J. Nagel, Amersfoort 1/1/08 Dhr. G. Peeters, Amersfoort 1/1/08. Dhr. R.W. Peppelenbos, Alkmaar 1/1/08 Dhr. R.W. Peters, Arnhem 1/1/08 Dhr. J.J.L. Span, Nijmegen 1/1/08 Dhr. S. Stalenburg, Den Haag 1/1/08 Dhr. C.D. Stuip, Utrecht 1/1/08 Dhr. A.M.C. Teeuwisse, Roosendaal 10/1/08 Dhr. B.J. Teutelink, Hengelo 1/1/08 Dhr. J.D. Verboom, Haarlem 1/1/08 Dhr. H.W. Vogd, Hengelo 10/1/08 Dhr. M.G.A.M. Weijn, Utrecht 17/1/08 40 dienstjaren Mevr. J.A. Smeetsvan Kasteren, Utrecht 1/1/08 NS Internationaal 25 dienstjaren Dhr. A.H. van Rosmalen, Amsterdam 1/1/08 Dhr. A.J.M. Rotgans, Amsterdam 1/1/08 Dhr. F. Schulp, Amsterdam 1/1/08 NS Poort 25 dienstjaren Dhr. W. van den Oudenalder, Utrecht 1/1/08 Dhr. J.M. Vos, Utrecht 1/1/08 NS ProjectConsult 25 dienstjaren Dhr. ing. M.C. Vader MFM, Utrecht 1/1/08 NedTrain 25 dienstjaren Dhr. R.J.M. Biezenaar, Haren (Gn) 1/1/08 Dhr. J. van der Kruit, Rotterdam 1/1/08 Dhr. J. Mulder, Amsterdam 1/1/08 Dhr. A.M. Picanussa, Zwolle 1/1/08 Dhr. R.H.J. Scholtens, Haarlem 1/1/08
4 januari 2008 Prikbord 11 Koppelaartjes Met uitzondering van reis- en vakantie-aanbiedingen zijn Koppelaartjes gratis. Voor vakantie-koppelaartjes wordt 15 euro per stuk in rekening gebracht. Daarvoor moet een kopie van een bankover schrijving zijn bijgevoegd. Het rekeningnummer is 61.60.33.214 t.n.v. NS Corporate Communication in Utrecht o.v.v. Koppelaartje vakantie. Stuur uw tekst van maximaal 20 woorden, liefst getypt, naar de redactie met naam, adres, personeel- of pensioennummer. Maximaal één Koppelaartje per opgave. Geen bedrijfsreclame en geen commerciële doeleinden. TE KOOP Boek, Het oude station incl. verzendkosten 20; 0299 438 786 Fiets, lage instap, merk Calvin, nieuwpr 549 i.z.g.s. vr.pr 275; 0346 563 839 Speldjes, 250 stuks 15; 0346 563 839 GEZOCHT Electrische trein, e.v.t. met toebehoren, 013 535 09 91 Kamer/woonruimte, in Utrecht of omgeving. Kleinzoon oud NS er voor studie aan universiteit voor schooljaar 2008. 0475 461 168 of c.bodde@hetnet.nl HUIZEN Rotterdam-Schieboek, Peppelweg 21c, ruim 3-kmr appartement in winkelstraat nabij Overlijdensberichten Met medewerking van SPF-Beheer en NS Personeeladministratie verstrekken wij een maandelijks overzicht van overleden oud-collega s met NS als hun laatste dienstverband. Overigens uitsluitend als de nabestaanden hebben laten weten prijs te stellen op vermelding in Koppeling. Dhr. F. ten Brink (67), machinist te Groningen, 24/11/07 Dhr. L. Dolfing (76), machinist te Nijmegen, 27/11/07 Dhr. A. Eijkemans (82), planner te Amsterdam, 19/11/07 Dhr. H.P.J. van Ganzewinkel (78), ploegleider te Eindhoven, 22/11/07 Dhr. L.J.W.G. van Halteren (73), goederendienst leider te Venlo, 21/11/07 Dhr. uitvalswegen en OV. 2 balkons, voorzijde kunststof kozijnen, dubbelglas, vrpr 124.500, oplevering feb 2008. Zie ook funda; 06 519 909 23 Lobith a/d Rijn, Hertog Eduardstraat 2, prachtig en rustig gelegen vr.staande woning dichtbij waterrecreatiegebied met garagetuinhuisje. Perc.opp 650 m 2, vrpr 299.500; www.funda.nl TE HUUR Zuid-Frankrijk, stacaravan 4/6 pers. op camping met verw. zwembad, tennis enz. 5 km v. zee, rechtstreeks per trein bereikbaar. V.a. 150 p.w. (rolstoelvoorziening, fietsen te huur). Ned. Beheer J.Cobben tel; 043 604 11 18 CONTACT Charmante verzorgde weduwe van 62 jr. zoekt zorgzame vriend die normen en waarden heel normaal vindt in een relatie. Omg. Maastricht. Tot schrijfs. Br. onder nr. 372 Zou er echt meer zijn? Ook bij NS (Utrecht) komt de Alphacursus, introcursus chr. geloof, met mogelijkheid tot kritische vragen, 14 x in middagpauze (dag ntb) Info: info@ spoorchristenen.nl of www.spoorchristenen.nl. Ook Koppelaartjes op: insite / Actueel / Koppelaartjes. Tevens toegankelijk via NS-Plein. C. Koens (90), groepsleider te Utrecht, 25/11/07 Dhr. A. Kuil (79), stafmedewerker te Utrecht, 19/11/07 Dhr. J.F.W.M. Lodewijk (63), stafmedewerker exploitatie te Roosendaal, 14/11/07 Dhr. P.A. Martens (83), conducteur te Utrecht, 07/11/07 Dhr. K. Mulder (77), voorman materieelbeheer te Zwolle, 26/11/07 Dhr. P. van Nijendaal (80), hoofdconducteur te Haarlem, 09/11/07 Dhr. K. Paasman (74), tekenaar te Utrecht, 19/11/07 Dhr. W.K. Snoeren (61), machinist te Den Haag, 26/11/07 Dhr. TH. Welten (75), administratief medewerker, 30/11/07 Dhr. G.J. Wullink (79), kantinebeheerder te Zutphen, 28/11/07 Dhr. C.J. van Tongeren (85), stationsbeambte te Arnhem, 29/09/07 Afval heeft een tweede leven Of je een emmer leeggooit: reizigers en medewerkers van NS produceren jaarlijks ongeveer vijfduizend ton afval. Da s vijf miljoen kilootjes troep. Eén geruststelling: het afval wordt door specialisten keurig gescheiden, hergebruikt of verwerkt tot brandstof voor groene stroom. Klanten en NS ers zien de duizenden kilo s afval allemaal in dezelfde zak op het station of in de trein gaan. Het lijkt voor een buitenstaander al snel alsof alles bij elkaar wordt gegooid. Niets is minder waar, al is aan de bron scheiden van afval beter. Daarom lopen de schoonmakers elke dag door de treinstellen om los papier te verzamelen en de prullenbakken te legen. Het losse papier wordt gerecycled; daar maakt de papierindustrie bijvoorbeeld kranten van. Restafval Het restafval uit de prullenbakken in treinen en stations gaat naar preferred afvalverwerkers, zoals Van Gansewinkel en RnnShanks, waar deze foto s zijn gemaakt. Daar wordt het afval gesorteerd. De bruikbare delen papier, hout, plastic worden weer verkocht voor hergebruik. Wat overblijft, gaat bijvoorbeeld de grote machtige Icopower-installatie in. Deze machine verwerkt het overgebleven afval tot energiekorrels die weer dienen als brandstof in energiecentrales en stadsverwarmingsprojecten. Voilà: groene stroom. Walter Puts, als NS-inkoper verantwoordelijk voor afvalverwerking, is blij met aandacht voor duurzaamheid bij NS. Zijn groene voornemen? Ik hoop dat we bij NS kunnen komen tot een gesloten afvalkring. Dat wil zeggen dat we al ons afval weer tot nieuwe producten Per post Na de sortering van het afval wordt dit verwerkt tot brandstofkorrels (inzetje) die weer dienen als brandstof voor elektriciteitscentrales. Leuk om te weten dat... uit de treinen jaarlijks ongeveer drieduizend ton afval wordt gehaald, stations levert tweeduizend ton vuil op. dit afval uit de trein voor 90 procent uit papier en karton bestaat dat wordt hergebruikt. 2.700 bakken (rijtuigeenheden) elke nacht een schoonmaakbeurt krijgen. er in totaal 70 duizend prullenbakken zijn. Schoonmakers legen 230 duizend keer een prullenbak per etmaal. exploitanten op stations het gebruik van wegwerpproducten mijden. Of ze gebruiken biologisch afbreekbare producten zoals papieren bekers, bakjes, roerstaafjes van hout en papieren zakjes. Exploitanten dienen daarnaast mee te werken aan het terugdringen van zwerfafval door verbeterde inzameling via afvalbakken. het aantal gratis kranten per dag groeide van bijna 1,5 miljoen naar ruim 2,1 miljoen in driekwart jaar. leidt. Bij NedTrain en NS Poort trekken we daar samen in op. Voorop staat dat we zichtbaar Geen kathedraal Al vele jaren (41) lees ik met veel ple zier De Koppeling. Even een korte reactie op nr. 1844. Op pagina 3 staat onder de kop Nieuwe Dienstregeling een foto van een fraai oprijzende gotische kerk met als onderschrift: In 2008 kunnen onze klanten ook s nachts naar de kathedraal van Breda. Daar zouden ze toch op de koffie komen! Het zit zo: afgebeeld is de Onze Lieve Vrouwe kerk in Breda. Dit is echter een protestantse kerk (sinds de reformatie) en is nooit in zijn en meetbaar willen maken dat we heel bewust omgaan met het afval. loopbaan kathedraal geweest. Een fraaie oude kerk is het zeker wel. Als Bredase kathedraal (katheder = zetel van de bischop) doet de Antoniuskerk dienst, een 19e eeuwse Waterstaatskerk. Heinz Spijksma ex-ns er en voormalig Bredanaar Foto s: Ton Poortvliet COLOFON Eindredacteur Judith Zeeman Redacteuren Eleonoor van den Dool, Marja Eestermans, Bonita van Lier Medewerker Bas Berwers Secretariaat Mieke Dijkman, Josee van Santen, Miranda Stap Basisontwerp Dart Design Vormgeving Ed Weijburg Druk Dijkman Offset, Diemen Redactieadres NS Redactie Koppeling, Hoofdgebouw IV, 5k40, Postbus 2025, 3500 HA Utrecht, tel: 030 235 47 19, fax: 030 235 61 93, e-mail: koppeling@ns.nl Adreswijziging/klachten NS ers: bij eigen P-administratie, Gepensioneerden: bij Abonneeservice Koppeling, Postbus 54, 1110 AB Diemen, tel: 020 569 11 91 Het digitale koppelingarchief op insite? Kijk op insite / actueel / publicaties / koppeling. Idee voor artikel? Ga naar insite / actueel / publicaties / koppeling / onderwerp aanleveren. Koppeling is een tweewekelijks blad voor medewerkers van de NS.
12 In beeld Koppeling 1846 Foto s: Rob Abbo Naam Ron Abbo (49) Functie Hoofdconducteur Passie Weer en klimaat Stapel op stratus Ron: De mooiste luchten verschijnen als je er het minst op verdacht bent. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Conducteur Ron Abbo (49) uit Den Helder koos voor een leven op de trein, maar de amateurfotograaf grijpt ook daar elke gelegenheid aan om dreigende donderwolken of windhozen vast te leggen. Zie je die zandplaat daar? Die heet de Razende Bol, wijst Ron. Daar liggen vaak zeehonden op. De hoofdconducteur staat op de dijk bij het gehucht Huisduinen bij Den Helder, van ver op zee herkenbaar aan het rode baken: de hoogste gietijzeren vuurtoren van Europa. Rons voorouders waren walvisvaarders en woonden op Huisduinen, dat heel vroeger een eiland was. De geboren Bergenaar keerde onlangs terug naar het noordelijkste puntje van Noord-Holland en vindt op Huisduinen zijn rust. Ik voel hier toch een band mee. Buisman Hij noemt zichzelf weeramateur, amateurfotograaf en zendamateur ( machtig om contact in morsecode te hebben met mensen op de Cook Eilanden ). Ik doe het er allemaal natuurlijk maar bij, verklaart hij. Kijk, ik heb zo n klein plat digitaal cameraatje, een Nikon S3. Dat steek je zo in je colbert. Ik heb m altijd bij me. De mooiste luchten openbaren zich als je er het minst op verdacht bent. Rons flat staat vol met zend- en meetapparatuur en vooral met veel boeken over het klimaat. Zijn fascinatie met het klimaat begon toen hij zich verdiepte in het levenswerk van historicus geograaf Jan Buisman, Duizend jaar weer, wind en water in de lage landen. Buisman en ik sturen elkaar artikelen en foto s, vertelt Ron. Ik wacht met spanning op zijn volgende, zesde boek. Broeikashype Buisman kwam tot het inzicht dat het klimaat door de jaren dezelfde golfbeweging vertoont. Na een kleine ijstijd warmt de aarde weer op. Dat maken we nu mee. Ik ben geen wetenschapper, maar ik ga dus niet mee in de broeikashysterie, aldus Ron. Ik neem Al Gore met een korreltje zout. Dat wil niet zeggen dat ik me geen zorgen maak om de manier waarop we met de aarde omgaan, haast hij zich te zeggen. De massale houtkap is zorgwekkend. Het leidt tot erosie bij zware regenval, met aardverschuivingen tot gevolg. Hele dorpen worden hierdoor weggevaagd. De natuur is voor Ron vooral een bron van genoegen. Mammatus (rolwolken), bloemkoolwolken of stratusbewolking (laaghangend), hij krijgt er geen genoeg van. Zoals afgelopen zomer, toen het regelmatig zo hard regende. Iedereen klaagt, en ik ga er op uit met de camera, lacht hij. Dat licht in de lucht als er zware buien dreigen, die slurfjes windhozen eruit. In één woord prachtig. Onderweg op de trein fotografeert hij ook weleens een mooie lucht. Maar wel onopvallend, benadrukt hij. Zijn favoriete plek? Op zo n lange dienst naar bijvoorbeeld Limburg kom je heel wat tegen. Of toen op de Moerdijkbrug, toen het sein op rood stond. De zon ging onder, het licht was prachtig... het uitzicht vroeg gewoon om een foto. Marja Eestermans Meer info over weer en klimaat: www.vwkweb.nl. Sluitsein Een groene Koppeling. En alsof hij het voelde aankomen, zodat we hem hier mooi kunnen citeren, betuigde Jan Terlouw zijn liefde voor de trein, in de Volkskrant: Ik ben vooral een treinreiziger. Ik ga met de auto of op de fiets van en naar het station. Vliegen doe ik nauwelijks meer. Ik moest laatst naar Tsjechië en dat gaat prima met de trein. En onderweg lekker schrijven aan een mooi nieuw jeugdboek, is onze suggestie. Zweeftreinen zijn allang niet zweverig meer. Integendeel: supersnel, goed voor het milieu en oorverdovend stil. Vijf grote bedrijven hebben een gedetailleerd plan opgesteld om dwars door de Randstad te kunnen zweven. Hard nodig om de regio bereikbaar en concurrerend te houden. De RandstadRapid is volgens het vindingrijke vijftal binnen tien jaar te bouwen. Kortom, de opvolger van de prachtige HSL ligt nú al op de tekentafel. Daar kunnen ze in Tromsø alleen maar van dromen. Want de Noorse stad heeft nog niet eens een aansluiting op het nationale spoornet. Laat staan een høgesnølhødslijn. Maar plaatselijke kroeg Jernbanestasjon is op alles voorbereid, ontdekte Het Parool. Het café is ingericht als treincoupé, er klinken dienstmededelingen en... er boemelt een speelgoedtreintje heen en weer tussen bar en keuken. Kijk nou Opmerkelijke spoorse foto s zijn altijd welkom, via koppeling@ns.nl. Vermeld je adres en functie, en win een boekenbon van 10 euro. Ronald van den Hil, servicemedewerker te Roosendaal, is de eerste gelukkige van 2008, met deze toepasselijk groene tomatenplantjes, die het zo te zien tussen de rails prima naar hun zin hebben.