Nieuwbouw wordt BENG. - van EPC naar BENG - Jacqueline Hooijschuur / Klaas de Vries

Vergelijkbare documenten
Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016

W.2.3 BENG. Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld. 12 oktober ing. P.J. (Johan) van der Graaf

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday

Regiodagen BWT 2017 Van EPC naar BENG

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)

Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG

ZEN platformbijeenkomst 20 juni Twitter:

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw

Top 15 energiezuinige scholen. onderzoeksrapport In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je?

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

BENG! Energieprestatie van gebouwen

Welke veranderingen op het gebied van wet en regelgeving komen er op u af?

BENG, de concept-eisen. inzichten, mogelijkheden en knelpunten

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen

ZEN en BENG Op weg naar de praktijk

INNAX Gebouw & Omgeving

BENG in de praktijk. .. en hoe doe je dat gasloos?

Praktijkvragen over BENG

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Het kan minder! ing. P. Hameetman

Inhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal

05 Plein Oost te Haarlem is licht, fris én energieneutraal

Energieneutraal via de Passief bouwen route

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink

BENG en NTA. Stand van zaken

ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen

installatie-arm ontwerpen verleden tijd?

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

BENG. Update

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

TVVL Eindedaglezing 21 november 2018

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Op naar BENG! Wat betekent dit voor jouw corporatie?

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs

BENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE

Energie-efficiënt ontwerpen met BENG. Een waaier van mogelijkheden

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020

Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool?

Frisse Scholen Top 15 - zomer

Referentiegebouwen BENG (Bijna EnergieNeutrale Gebouwen) In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Appartementencomplex

Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober

Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018

ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie

Advies BENG eisen woningbouw. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

(Bijna) een jaar Rutte III

Energieprestatie van gebouwen

Grote verscheidenheid aan projecten in functie en omvang

All-electric woningconcept

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

metselwerk W minimaal ramen W handmatig minimaal

Energielabel Nieuwbouw woningbouw. Relatiedag SWK, 20 november 2012

Energielabel en Bodemenergie

Onderzoek innovatieve opties BENG (Bijna EnergieNeutrale Gebouwen) In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Informatieavond. Kaveluitgifte Salland II te Raalte fase 3

Duco Seminar 2018 Jérôme Eijsackers Peutz

ONDERZOEK CONSEQUENTIES NTA 8800 / concept BENG-eisen

Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal

Ventilatie in BENG- e i s 1 Juli In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Op weg naar klimaatneutraal bouwen

metselwerk N 10,70 3,50 90 minimaal ramen N 5,20 1, ,60 geen minimaal

Handreiking BENG. Voorlopig stappenplan berekening indicatoren Bijna Energie Neutrale Gebouwen op basis van de huidige methode NEN 7120

nom-nieuwbouw Velve-Lindenhof in Enschede. Ontwerp: Beltman, corporatie: De Woonplaats, advies: Nieman Groep.

Branchevereniging voor particuliere beleggers in vastgoed. Welkom op de Najaarsbijeenkomst van de afdeling West-Zuid

Symposium duurzaamheid Portaal. Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel

metselwerk N minimaal ramen N geen minimaal deur N geen minimaal

BENG definitieve eisen

Top 15 energiezuinige scholen onderzoeksrapport In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Branchevereniging voor particuliere beleggers in vastgoed. Welkom op de Najaarbijeenkomst van de afdeling Zuid locatie Urmond

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,

Onderzoek BENG voor ziekenhuizen. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Hoe maken we het mogelijk?

De BEN- woning : de woning van de toekomst. Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne

NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Financiële overheidssteun voor de huursector, aardgasvrije wijken en BENG/NTA 8800

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

Energiezuinig bouwen; Wat is wat?

Woningbouw volgens BENG

OP WEG NAAR 2020 Bijna-Energieneutrale gebouwen?

Referentiegebouwen utiliteitsbouw

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Transcriptie:

Nieuwbouw wordt BENG - van EPC naar BENG - Jacqueline Hooijschuur / Klaas de Vries Vakbeurs Energie 2017 10 11 12 oktober 2017

Introductie Waarom van EPC naar BENG? Wat is BENG? Wat betekent BENG? Ervaringen met BENG Tools voor BENG 2

Waarom van EPC naar BENG? Energieakkoord en EU-Richtlijn energieprestatie gebouwen (EPBD) EPBD: definitie bijna energieneutraal gebouw geeft duidelijke richting aan zeer lage energiebehoefte zeer aanzienlijke mate uit hernieuwbare energie Modernisering EPC nodig 3

Trias Energetica 4

Wat is BENG? Drie indicatoren Eenheid kwh/m 2 per jaar Hernieuwbare energie: % 5

Wat is BENG?: Voorgenomen eisen 6

Wat betekenen de BENG-eisen? Wordt de eis strenger? Wat gaat er veranderen? 7

De eis wordt strenger 2 Ontwikkeling EPC vanaf 1995 naar BENG 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1995 96 97 1998 99 2000 1 2002 2003 4 5 2006 2007 8 9 10 2011 12 13 14 2015 16 17 2018 19 2020 8

Top 27 woningen Drie eisen in plaats van één 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 energiebehoefte (kwh/m2.j) (<25) 30,2 47 29,7 50,7 47,8 55,1 23,5 51,7 7,1 63,2 16,7 55,7 40 60,7 27,3 20,8 25,3 62 58,5 34,6 53,9 17,8 50,6 46,8 55 47 52,2 primair fossiel energiegebruik (kwh/m2.j) (<25) -14-19 -13-8,3-13 -7,8-5,3-4,8 4,4-1,6-1,6-0,8 17,5-0,3 2,6 15,4 8,8 19,4 20,6 36,4 29,7 33,9 46,7 31,1 58,4 55,3 48,8 percentage hernieuwbare energie (>50%) 139 146 123 111 117 110 113 106 86 102 104 101 67 100 96 66 78 78 74 37 66 18 34 68 36 40 50 EPC -0,27-0,22-0,11-0,10-0,09 0,04 0,00 0,01 0,01 0,06 0,06 0,07 0,07 0,08 0,09 0,10 0,16 0,19 0,21 0,25 0,27 0,29 0,32 0,35 0,36 0,38 0,40 9

Hart van Ooijen MFA Kapelle MFC Westergeest Andreasschool,Voorhout De Zeven Zeeen, Amsterdam BS Culemborg Oost Plein Oost - Haarlem De Zonneparel, Amersfoort Jeroen Boschschool, Heerhugowaard Burgermeester Waldaschool Brede school Houthavens Focus Huygens Wilgenstam OdyZee 4e Gynasium, Amsterdam Klaverblad IKC Zeeburgereiland Schravenlant Lyceum Veldhuizerschool Passieve school Jirnsum CAH Dronten Huygenscollege Eindhoven BredeSchoolPlus Lage Wierde BBZ NZ - Den Bosch Brede school Midwolda Top 15 scholen+ Top 15 scholen - 2016: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 energiebehoefte (kwh/m2/jaar) (<50) primair energiegebruik (kwh/m2/jaar) (<60) percentage hernieuwbare energie (>50%) 43,2 29,2 38,5 58,1 37,0 39,9 32,7 42,1 35,2 69,1 27,3 50,6 58,6 23,3 44,1 47,0 32,9 38,5 42,0 36,3 38,5 57,8 71,6 45,2 56,5-31,6-23,0-26,3-14,1 8,7-0,4 4,5 6,2 14,3-4,8 16,1-0,2 31,5 13,9 25,8 30,9 58,0 68,1 99,3 91,5 83,2 97,0 114,2 107,6 146,9 141% 156% 146% 123% 77% 101% 92% 88% 77% 105% 52% 100% 62% 71% 52% 42% 18% 30% 11% 0% 16% 29% 22% 0% 0% EPC (Q/Q) -0,78-0,58-0,38-0,32-0,02-0,01 0,00 0,06 0,12 0,12 0,18 0,26 0,27 0,29 0,31 0,44 0,67 0,78 0,83 0,84 0,94 1,08 1,14 1,26 1,62 10

Ervaringen BENG ZEN-platform Lente-akkoord (NEPROM NVB Bouwend NL Aedes) Doel: ervaring opdoen met BENG en beter Voorwaarde deelname: starten voor 1 januari 2018 met bouw van project dat voldoet aan BENG 11

Ervaringen BENG Woningbouw ZEN-platform > 60 projecten ingediend 5 voldoen aan BENG Brochure Do s en don ts 45 BENG-woningen Renkum 12

Ervaringen BENG Ubouw Utiliteitsbouw Database Energiezuinig gebouwd (okt.2017): - 12 BENG-schoolgebouwen - 4 BENG-kantoorgebouwen 45 BENG-woningen Renkum ABC De Zonneparel - Amersfoort 13

Tools voor BENG Website: www.rvo.nl/beng Voorbeeldendatabase: www.rvo.nl/energiezuiniggebouwd Handreiking BENG FAQ BENG Referentiegebouwen BENG Rapport + Infographic Slimme innovaties 14

Referentiegebouwen BENG Tussenwoning (S) Uitgangspunten - 5,4 x 9 m (buitenwerks) (5,1x8 m bi.) - zuidwest oriëntatie - geen dakkapellen, dakramen etc. aan zonzijde - kleine tuinpui aan de achterzijde - beg.gr.vloer grenzend aan kruipruimte 15

Referentiegebouwen BENG Wat is anders/hetzelfde? - isoleren/luchtdichtheid (= of > huidig Bbsl.) - buitengevels 500 mm - excentrische nok t.b.v. zonnepanelen - ventilatie: > mech. afzuiging + CO 2 regeling p. ruimte (C4c) > balansventilatie + WTW (D2b2) > balansventilatie + WTW + CO 2 regeling (D5a) Resultaten BENG indicatoren en EPC per concept Energiebehoefte Primaire energie Hernieuwbare energie EPC [kwh/m 2 ] [kwh/m 2 ] [-] Concepten 25 25 50% 1 gas 23,8 24,7 51,9% 0,05 2 all electric 25,0 24,8 61,6% 0,25 3 warmtelevering 23,8 15,5 51,9% 0,10 16

Slimme innovaties voor BENG Onderzoek innovatieve opties BENG (download) innovatieve technieken en concepten die bijdragen aan BENG, speciaal voor: hoge gebouwen (kantoren, HBO-instellingen en woongebouwen hoger dan 5 verdiepingen); ziekenhuizen; meerlaagse complexen met kleine woningen (studio s). 17

Slimme innovaties voor BENG Warmtepomp met z. hoog rendement Ventilatiesysteem met CO2-sturing per vertrek Viervoudig glas Booster-WP voor warmtapwater PV integreren in gebouw 18

Slimme innovaties voor BENG Warmtepomp met z. hoog rendement Absorptie-WP met WKO Viervoudig glas Ledverlichting PV integreren in gebouw 19

Meer informatie www.rvo.nl/beng - Handreiking BENG - Onderzoeken www.energieplein20.nl - Meepraten op het BENG-forum www.rvo.nl/energiezuiniggebouwd - Voorbeelden - Referentiegebouwen www.lente-akkoord.nl - ZEN (zeer energiezuinige nieuwbouw) 20

Vragen? www.rvo.nl/beng 21