Richtlijn met betrekking tot de Bouwproductenverordening (BPV) nageleefd door Wienerberger Versie 1.0 Wenen, juli 2013
1. Algemeen In maart 2011 keurde de Europese Commissie een verordening voor het verhandelen van bouwproducten goed. De volledige verordening met al haar hoofdstukken werd op 1 juli 2013 van kracht. Waarom een Bouwproductenverordening? 1.1. Om te garanderen dat nieuwe gebouwen in de EU voldoen aan de fundamentele eisen voor bouwwerken: 1.1.1. Mechanische weerstand en stabiliteit 1.1.2. Brandveiligheid 1.1.3. Hygiëne, gezondheid en milieu 1.1.4. Veiligheid en toegankelijkheid bij gebruik 1.1.5. Bescherming tegen geluidshinder 1.1.6. Energiebesparing en warmtebehoud 1.1.7. Duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen Om dit doel te bereiken, moeten de gebruikte bouwproducten aan deze criteria voldoen. 1.2. De creatie van een gemeenschappelijke Europese markt waardoor bouwproducten internationaal kunnen worden vergeleken om, bijvoorbeeld, inschrijvers op aanbestedingen in staat te stellen bouwproducten aan te bieden vanuit heel Europa (principe: vrij verkeer van personen en goederen in Europa). 1.3. Om de bouwproducten beter met elkaar te kunnen vergelijken, werden geharmoniseerde Europese productnormen opgesteld die de aard van de prestatiespecificaties en de testmethodes om ze te bepalen definiëren. 1.4. In veel Europese landen moet nog steeds de nationale wetgeving worden nageleefd die de voorwaarden voor het gebruik van bouwproducten bepaalt. Deze blijven van kracht (in vormen in zekere zin non-tarifaire handelsbelemmeringen). Bijvoorbeeld: Ü-markering, KOMOmarkering, BENOR-markering enz. 1.5. Wienerberger neemt als internationaal werkend bedrijf het standpunt in dat een gemeenschappelijke markt met duidelijk bepaalde "regels" voor grensoverschrijdend goederenverkeer voordelen oplevert. 2
2. Voornaamste inhoud: Naast een hele waaier artikelen die voor ons minder belangrijk zijn (definities, conformiteitsbeoordeling, regels voor micro-ondernemingen, accreditatie, vereenvoudigde procedures enz.) zijn er ook enkele heel belangrijke punten voor ons, waaronder: 2.1. De fabrikant moet een prestatieverklaring verstrekken 2.1.1. Hij overhandigt deze prestatieverklaring actief aan zijn opvolger in de toeleveringsketen (verplichte aflevering door de fabrikant). 2.1.2. De fabrikant neemt de verantwoordelijkheid op zich dat het bouwproduct overeenkomt met de in de prestatieverklaring opgegeven prestaties. 2.1.3. De prestatieverklaring wordt gearchiveerd en moet door de fabrikant minstens 10 jaar ter beschikking worden gehouden. 2.1.4. De prestatieverklaring mag op papier of in "elektronische vorm" worden verstrekt. De prestatieverklaring mag alleen op het internet (een website) worden gepubliceerd nadat de Europese Commissie daartoe een gedelegeerde handeling heeft gesteld. 2.1.5. De prestatieverklaring moet worden verstrekt in de taal waarin het product werd verhandeld. Opmerking: fabrikanten van dakpannen en snelbouwstenen zijn hiervan meestal niet op de hoogte. 2.1.6. Inhoud van de prestatieverklaring: referentienummer prestatieverklaring ID nummer van het producttype type-, partij- of serienummer beoogd gebruik van het product naam/adres van de fabrikant naam van de verantwoordelijke systeem voor de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid ID NB-nummer van het certificaat van de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid Verklaarde prestatie: druksterkte dichtheid en toleranties thermische geleidbaarheid... Conformiteitsverklaring Datum & handtekening van de verantwoordelijke Zie ook bijlage: Voorbeeld van een prestatieverklaring 3
2.2. De fabrikant moet het product voorzien van een CE-markering 2.2.1. CE-markering is slechts mogelijk wanneer de fabrikant een prestatieverklaring heeft opgesteld. 2.2.2. De CE-markering wordt zichtbaar, leesbaar en onuitwisbaar aangebracht op het bouwproduct of op een etiket dat eraan wordt gehecht. 2.2.3. Wanneer de aard van het product dit niet mogelijk maakt of garandeert, wordt de markering aangebracht op de verpakking of de begeleidende documenten. 2.2.4. Inhoud van de CE-markering: Jaar (laatste 2 cijfers) naam/adres van de fabrikant ID nummer van het producttype Referentienummer prestatieverklaring Verklaard prestatieklasseniveau: druksterkte dichtheid en toleranties thermische geleidbaarheid... referentienummer van de geharmoniseerde norm ID NB-nummer beoogd gebruik van het product 4
3. Verplichtingen van marktdeelnemers Marktdeelnemers zijn: 3.1. De fabrikant: 3.1.1. Stelt een prestatieverklaring op en bewaart de prestatieverklaring tot 10 jaar nadat het bouwproduct in de handel is gebracht. 3.1.2. Zorgt ervoor dat serieproductie de aangegeven prestatie handhaaft. 3.1.3. Wanneer nodig moeten steekproeven op de reeds in de handel gebrachte bouwproducten worden uitgevoerd door de fabrikant. 3.1.4. Zorgt ervoor dat de volgende informatie is aangebracht op zijn bouwproducten of de verpakking of een bij het bouwproduct gevoegd document: een type-, partij- of serienummer, de naam, de geregistreerde handelsnaam of het geregistreerde handelsmerk en zijn contactadres, gebruiksaanwijzing en veiligheidsinformatie. 3.1.5. Zal in geval van non-conformiteiten: onmiddellijk de nodige corrigerende maatregelen nemen, de bevoegde nationale autoriteiten (vooral de markttoezichtautoriteit) op de hoogte brengen wanneer het product een risico vertoont. 3.1.6. Zal samenwerken met de markttoezichtautoriteit door deze alle nodige documenten en informatie te verstrekken wanneer zij hiertoe een met redenen omkleed verzoek indient. 3.2. Gemachtigden: De fabrikant kan van sommige verplichtingen worden ontslagen door via een schriftelijk mandaat een gemachtigde aan te stellen (wij gaan hier niet verder op in). 3.3. Importeurs: 3.3.1. Mogen op de markt van de Europese Unie alleen bouwproducten in de handel brengen die aan de voorschriften van de BPV voldoen. 3.3.2. De verplichtingen zijn grotendeels gelijkwaardig aan die van de fabrikant. 3.4. Verplichtingen van distributeurs 5
3.4.1. Alvorens een bouwproduct in de handel te brengen, zorgen de distributeurs ervoor: dat op het product de CE-markering is aangebracht dat het product vergezeld gaat van de vereiste documenten (prestatieverklaring, gebruiksaanwijzing en veiligheidsinformatie (taal!)) dat op de producten, de verpakking of een bij het bouwproduct gevoegd document, het type-, partij- of serienummer en het contactadres van de fabrikant en zo mogelijk de importeur zijn aangebracht dat de opslag- of vervoersomstandigheden worden nageleefd en dat inspecties worden uitgevoerd, corrigerende maatregelen worden genomen en informatie wordt verstrekt voor de bevoegde nationale autoriteiten, zowel voor de fabrikant als voor de importeur. 3.4.2. Gevallen waarin de verplichtingen van fabrikanten tevens van toepassing zijn op importeurs en distributeurs: Wanneer de importeur of distributeur een product onder zijn naam of merknaam in de handel brengt!! Wanneer de importeur of distributeur een al in de handel gebracht bouwproduct zodanig wijzigt dat de conformiteit met de prestatieverklaring in het gedrang kan komen. 4. Markttoezicht De individuele lidstaten houden al markttoezicht volgens artikel 20 van Verordening (EG) Nr. 765/2008. Dit markttoezicht garandeert dat de harmoniseringswetgeving van de Europese Unie evenwaardig en consequent wordt afgedwongen en ziet erop toe dat de marktdeelnemers de BPV naleven. Indien de markttoezichtautoriteiten voldoende redenen hebben om te geloven dat het bouwproduct niet aan de in BPV vastgestelde voorschriften voldoet, verlangen zij onverwijld van de betrokken marktdeelnemer dat hij alle corrigerende maatregelen neemt om het product conform deze voorschriften en in het bijzonder conform de aangegeven prestatie te maken, of uit de handel te nemen dan wel terug te roepen binnen een door hen vast te stellen redelijke termijn, of het in de handel brengen van de producten te verbieden of te beperken. De markttoezichtautoriteit stelt vervolgens de aangemelde instanties, de lidstaten en de Commissie onverwijld op de hoogte dat een verbod of beperking op het in de handel brengen van een bouwproduct van kracht is. 5. Toepasselijkheid De Bouwproductenverordening wordt in alle lidstaten tegelijkertijd van kracht zonder dat een besluit van een nationale wetgevende instantie nodig is. 6
6. Beoordeling door Wienerberger Deze BPV (Bouwproductenverordening) is van kracht in heel Europa en legt ons een aantal nieuwe verplichtingen op. Ze is vrij onnauwkeurig in haar bepalingen en kan op veel verschillende manieren worden uitgelegd en geïnterpreteerd. Dit kan zowel onze concurrenten als de bevoegde aangemelde instanties en de verschillende markttoezichtautoriteiten beïnvloeden. We zullen op gestelde vragen dus een aantal verschillende antwoorden krijgen. De bouwsector, en dus ook Wienerberger, is gedwongen om de verplichtingen van de BPV snel na te komen, hoewel over sommige kwesties in Europa nog wordt gediscussieerd. Daarom hebben wij een weg gekozen om aan de BPV tegemoet te komen die grotendeels overeenstemt met onze interpretatie van de intenties van de wetgevende macht en waarvan wij verwachten dat zij weinig risico inhoudt op problemen in de handel. Wij kiezen ervoor niet alle belanghebbenden te raadplegen over hoe de BPV het beste kan worden toegepast maar die feiten te creëren die het minst gevoelig zijn voor aanvallen van de autoriteiten of onze concurrentie. In geval van problemen met autoriteiten of concurrenten met de hieronder beschreven oplossing van Wienerberger, neemt u onmiddellijk contact op met het productmanagement van Wienerberger AG. 7. De oplossing van Wienerberger: 7.1. Productgroepen Er is bepaald dat voor Wienerberger de volgende productgroepen in onze oplossing moeten worden opgenomen: 7.1.1. Keramische bouwproducten: 7.1.1.1. Binnenmuurstenen 7.1.1.2. Gevelstenen 7.1.1.3. Kleidakpannen 7.1.1.4. Kleiklinkers 7.1.2. Betonnen bouwproducten: 7.1.2.1. Semmelrock: 7.1.2.1.1. Betonklinkers 7.1.2.1.2. Betonnen boordstenen 7.1.2.1.3. Betonnen snelbouwstenen 7.1.2.1.4. Betonnen vloerblokken 7.1.2.2. Sandtoft: 7.1.2.2.1. Betonnen dakpannen 7
Met inbegrip van vooral die producten die op pallets kunnen worden geleverd. 7.1.3. Andere producten: 7.1.3.1. Productgroep lateien, steunbalken en schoorstenen: 7.1.3.2. Handelsgoederen: Voor de producten die worden verkocht onder het merk Wienerberger en die zijn gedekt door een geharmoniseerde Europese norm of een Europese technische goedkeuring (ETA), moeten we zorgen voor de prestatieverklaringen en CE-markering (bv. mortel, aanvullende systeemproducten). 7.2. Algemene informatie over de oplossing van Wienerberger: We hebben een oplossing gevonden die de prestatieverklaring en de CE-markering combineert door deze samen af te drukken op een etiket dat aan de palletfolie wordt gehecht (behalve in speciale gevallen). Hierdoor kunnen we de prestatieverklaring actief samen met de beschikbare producten doorsturen en beschikbaar maken. Aangezien de CE-markering zich dichtbij het product moet bevinden en op papier moet worden afgeleverd, veroorzaakt het gelijktijdig afdrukken van de prestatieverklaring geen extra kosten. 7.3. Prestatieverklaring: De prestatieverklaring wordt verstrekt in de taal of talen die de lidstaat waar het product in de handel wordt gebracht, voorschrijft. Op het ogenblik van de productie, verpakking en etikettering is dit meestal niet bekend wanneer we op voorraad produceren. Daarom hebben we besloten de prestatieverklaring op twee manieren beschikbaar te maken: Elektronisch door middel van een gepaste code op het etiket. Dit voldoet aan de verplichting van de BPV om de prestatieverklaring "actief" te verstrekken. Elektronisch door middel van een website. Voor het ogenblik is dit vrijwillig en steunt het onze klanten en distributeurs door hen een enorme hoeveelheid papier en administratie van prestatieverklaringen te besparen. De prestatieverklaring wordt gearchiveerd en 10 jaar ter beschikking gehouden en kan in alle officiële talen worden afgedrukt. In beide gevallen worden de verklaarde prestatiegegevens die reeds in de productdatabase zijn ingevoerd, op een meertalig sjabloon ingevuld. 8
De QR-code die op het label afgedrukt staat, bevat al deze informatie reeds gecodeerd in die QRcode. Voorbeeld van een QR-code: Belangrijk: Er is geen link naar een website nodig, de code werkt offline. De gecodeerde gegevens in de QR-code zijn beschikbaar met behulp van een Wienerberger-App die op een smartphone geïnstalleerd is. De gegevens worden gelezen, gerangschikt en gekopieerd naar een sjabloon van de benodigde taal. Wienerberger Door middel van screenshots kunnen de prestatieverklaringen per e-mail of MMS van de smartphone worden doorgestuurd en vervolgens worden afgedrukt. De leesbaarheid is afhankelijk van de resolutie van de smartphone. De prestatieverklaring op een website stelt onze klanten in staat de prestatieverklaring af te drukken wanneer zij een prestatieverklaring op papier nodig hebben. 7.4. CE - Verklaring: Verschijnt op het etiket en bevat alle informatie die de BPV voorschrijft. Opnieuw moet de verklaarde prestatie van het product ook op de CE-markering beschikbaar worden gemaakt. Wat de snelbouwstenen in klei betreft, is de informatie in de verklaarde prestatie heel uitgebreid en zal deze worden voorgesteld in gecodeerde vorm. Op dit ogenblik wordt de codering van die code binnen de Europese verenigingen voor snelbouwstenen en het Europees Comité voor Normalisatie (CEN) ontwikkeld waar ze in de EN771- reeks zal worden opgenomen. 9
7.5. Veel gestelde vragen: 7.5.1. Wat zijn de voordelen van de oplossing van Wienerberger? Wienerberger vermijdt enorme inspanningen op het gebied van papierwerk in de administratie en logistiek en veel aanvragen om prestatieverklaringen in andere talen te ontvangen in de export. De verplichting om de gegevens van de prestatieverklaringen minstens 10 jaar te bewaren wordt door Wienerberger overgenomen als een klantenservice. 7.5.2. Waarom is een prestatieverklaring die gebruik maakt van een QR-code wettelijk? Het is een manier om een prestatieverklaring elektronisch te verstrekken zonder daarvoor een website te gebruiken. Volgens de BPV is dit mogelijk. 7.5.3. Wat gebeurt er als de klant geen smartphone heeft? Dan zal hij de prestatieverklaring niet kunnen lezen. Het is net zoals elke andere vorm van elektronische communicatie: er is een verzender en een ontvanger nodig. verzender -> digitale informatie -> ontvanger verzonden Voorbeelden: zonder fax kan de prestatieverklaring niet worden gefaxt zonder een computer kan de prestatieverklaring niet per e-mail worden Het gebruik van smartphones is in de bouwsector de voorbije jaren tweemaal sneller toegenomen dan het EU-gemiddelde (Bron: BauInfoConsult 2011) De marktpenetratie van smartphones in de EU (Bron: ComScore Dez. 2012) Okt-11 Okt-12 Percentage verandering EU grote 5 41,60% 54,60% 13,0 Spanje 48,40% 63,20% 14,8 VK 48,10% 62,30% 14,2 Frankrijk 38,10% 51,40% 13,3 Italië 42,10% 51,20% 9,1 Duitsland 34,20% 48,40% 14,0 10
Verwacht wordt dat deze tendens zich zal verderzetten. 7.5.4. Wat gebeurt er met de goederen die onze distributeurs op voorraad hebben? Deze goederen waren bestemd om voor 01/07/2013 in de handel te worden gebracht en hoeven dus niet te voldoen aan de bepalingen van de BPV. 7.5.5. Wat gebeurt er met de goederen in onze voorraad? We kunnen ervan uitgaan dat producten die al een CE-markering dragen volgens de Bouwproductenrichtlijn (BPR) ook aan de nieuwe bepalingen voldoen. De goederen die voor 01/07/2013 zijn geproduceerd, kunnen worden beschouwd als in de handel gebracht wanneer ze zich in onze voorraad bevinden. Daarom kunnen ze worden geleverd met de CE-markering volgens de BPR en hoeven ze niet van een nieuw etiket te worden voorzien. 7.5.6. Waarom begon de industrie niet eerder met de maatregelen om aan de BPV te voldoen? Wegens het gebrek aan duidelijkheid in de interpretatie van de BPV. De belanghebbenden kregen hierover pas duidelijkheid na lange beraadslagingen tussen de vakverenigingen en de autoriteiten van de Europese Commissie. De Europese normen zijn nog niet aan de nieuwe vereisten aangepast en zijn soms tegenstrijdig met de BPV. Zij moeten dus worden herzien. Dit geldt ook voor de normen die voor ons relevant zijn. Daarom worden ze momenteel herzien. 7.5.7. BPV en normalisatie hoe past dat? De zogenaamde "Bijlage ZA" van de geharmoniseerde Europese productnorm is voor de fabrikant van bouwproducten het wettelijk bindende gedeelte van de productnormen. Deze bevat momenteel: Toepassingsgebied en relevante eigenschappen Conformiteitsverklaring CE-markering en etikettering evenals voorbeelden (patroon) Al deze definities verwijzen naar de huidige geldende Bouwproductenrichtlijn (BPR) als wettelijke basis. Vanaf 01/07/2013 wordt deze basis niet gegeven (BPR bestaat niet meer als wettelijke basis). "Bijlage ZA" is dus niet meer geldig. De wettelijke basis van de Europese productnorm werd ingetrokken. Daarom moeten alle Europese productnormen worden herzien. Dit werk is momenteel volop aan de gang en zal, gezien de lange normalisatieprocedure van CEN op het vlak van snelbouwstenen, helaas pas ten vroegste in 2014 voltooid worden. 11
7.5.8. Wat is de wettelijke basis voor de markering na 01.07.2013? De Bouwproductenverordening (BPV) wordt als enige basis beschouwd totdat de ondersteunende geharmoniseerde productnormen of Europese technische goedkeuringen (ETA) gedetailleerde informatie verschaffen. Dankzij de deelname van Wienerberger aan tal van Europese normalisatie-instanties en - comités kunnen we zeer goed anticiperen op de toekomstige inhoud van de productnormen die voor ons van toepassing zijn. Daarom hebben we onze implementatiestrategie al goed op de toekomst afgestemd. 7.5.9. Wat zijn de grootste verschillen tussen de Bouwproductenrichtlijn (BPR) en de Bouwproductenverordening (BPV)? In de BPR ligt de focus op de overeenstemming van de prestatieverklaring met de geharmoniseerde Europese norm. De fabrikant drukt deze overeenstemming uit door de CE-markering en een schriftelijke conformiteitsverklaring aan te brengen. In de Bouwproductenverordening ligt de focus op de overeenstemming van de eigenschappen van de bouwproducten met de prestatieverklaring. De fabrikant drukt deze overeenstemming uit door de CE-markering aan te brengen. Een schriftelijke conformiteitsverklaring met een geharmoniseerde Europese productnorm is niet meer nodig. In de Bouwproductenrichtlijn wordt de "producent" gedefinieerd als de fabrikant van een bouwproduct. In de Bouwproductenverordening kan de "producent" elke marktdeelnemer zijn die zich in de toeleveringsketen tussen de fabrikant en de klant bevindt. De Bouwproductenrichtlijn wordt onder de nationale wetgeving geplaatst door nationale wetten (bv. parlement, provincieraden en dergelijke). De Bouwproductenverordening is Europese wetgeving die rechtstreeks van toepassing is en geen nationale implementatie vergt. De Bouwproductenrichtlijn (15 bladzijden in het Nederlands) is minder gedetailleerd dan de Bouwproductenverordening (39 bladzijden in het Nederlands). 12