1
2
Kort door de bocht, kunnen we zeggen dat eendenkroos vier dingen nodig heeft om te groeien: dat is water, zonlicht, warmte en nutriënten. Het model, ontwikkeld tijdens mijn bachelor scriptie beschrijft de interactie van deze vier componenten met eendenkroos. Daarnaast zijn de parameters ph en kroosdek dichtheid mee genomen in het model. Uit het model blijkt dat zonnestraling en watertemperatuur de meest gevoelige model parameters zijn 3
In het model is zonnestraling uitgedrukt in fotoperiode. De fotoperiode is het aantal uur per dag dat de lichtintensiteit boven de verzadigingsgrens is van 342 μmol/m 2.s -1 uit de praktijk blijkt dat de optimale fotoperiode van 13 uur bijna niet gehaald wordt wat maakt dat zonnestraling altijd suboptimaal is. 4
Naast zonnestraling is ook de water temperatuur van de vijver een belangrijke groeifactor. Het betreft de temperatuur van het water rond de wortel zone. De optimale watertemperatuur is 26 C. Uit de praktijk blijkt dat de watertemperatuur in het voorjaar en het najaar onder de optimale temperatuur zit. Echter in de zomer was de water temperatuur hoger dan 26 C. Doormiddel van een vernevel installatie hebben we de stijging van de water temperatuur kunnen reduceren tot rond de 30 C. Waardoor de groei redelijk ingang bleef. 5
Wat was nu de daadwerkelijke kroosproductie in 2015? Om gerekend naar hectare hebben we een jaarproductie van 11480 kg DS ha -1 bereikt. Echter, de groei is dit jaar gestagneerd door onder andere een te laag zuurstof gehalte in het water. Zonder deze tegenvallers zou de jaarproductie zeker hoger zijn geweest, maar daar komen we later op terug. De tabel geeft de kroosoogst weer van de zomermaanden waar het kroos het best groeide. Ook is hier direct een vergelijking gemaakt met het model. Wat vooral opvalt is de maand juni, hier ging het kroos dood door zuurstof gebrek. Dit was jammer want het model laat zien dat de potentiele oogst hoog was voor deze maand. Verder kunnen we zien dat vooral de laatste 3 maanden de daadwerkelijke opbrengsten en de gesimuleerde opbrengsten niet veel van elkaar verschillen. 6
Daarmee komen we bij het kroosproductie model. Het model heeft op grond van de groeiomstandigheden van het afgelopen jaar een jaarproductie berekend van 18420 kg DS ha -1 Dit is een mooie opbrengst, uit literatuur wordt aangenomen dat onder Nederlandse omstandigheden een jaarproductie mogelijk moet zijn van tussen de 10000 en 30000 kg DS ha -1 Verder kunnen we zien dat in de wintermaanden de groei volledig stagneert. En dat de topproductie bereikt wordt in de maanden mei, juni, juli en augustus. 7
Hier zien we de relatieve groeifactoren. Een groei factor van 1 is ongelimiteerd en een groeifactor van 0 betekent geen groei mogelijk. Uit dit figuur is duidelijk te zien dat de zonnestraling of de fotoperiode de grootste limiterende factor was. Verder kunnen we zien dat de temperatuur alleen in de winter maanden limiterend was. Hieruit kunnen we concluderen dat het verbeteren van de zonnestraling in de kas de hoogste prioriteit heeft. 8
Uit de resultaten kwam naar voren dat de werkelijke kroosproductie en de kroosproductie berekend door het model, niet altijd goed overeenkwamen. Hiervoor zijn verschillende redenen voor. Ten eerste houdt het model geen rekening met het zuurstof gehalte in het water. Echter uit de ervaringen van dit jaar blijkt dat het zuurstof gehalte van water wel op peil gehouden moet worden omdat anders het kroos simpel weg afsterft. Verder hebben we dit jaar te maken gehad met een verandering van dominante eendenkroos soort in vijver. Het model beschrijft de groei van Lemna Minor, echter, in de tweede helft van het seizoen zijn we overgegaan op Spirodela kroos. Dit heeft effect op de uitkomsten van het model. Ten derde, is de dichtheid van het kroosdek een belangrijke parameter. Voor een optimale kroosproductie is het belangrijk dat de initiële dichtheid en de oogst dichtheid van het kroosdek juist worden gehanteerd. Het model rekent met een uniform kroosdek wat cumulatief toeneemt door de groei. Echter, in de praktijk blijkt de dichtheid behoorlijk te varieert. Dit heeft als gevolg dat de kroosproductie niet optimaal is. Tenslotte, hanteert het model een optimaal oogstmanagement waarbij elke dag de juiste hoeveelheid kroos geoogst wordt om de optimale kroosdek dichtheid te waarborgen. Echter in de praktijk was het niet mogelijk om te bepalen hoeveel kroos er per dag bij groeide. Alleen de geoogste hoeveelheid kroos kon worden bepaald. Hierdoor werd niet altijd de juiste hoeveelheid kroos geoogst. 9
Ik wil mijn presentatie afsluiten met een opsomming van een best practice. Het is belangrijk dat het kroos zoveel mogelijk toegang krijgt tot licht tot een optimum van 13 uur. In de praktijk is gebleken dat de fotoperiode na genoeg nooit 13 uur is per dag. Daarnaast, is de optimale water temperatuur 26 C. Verder is van belang dat de stikstof en fosfaat concentraties worden gehandhaafd tussen 5-30 en 2-15 mg l-1. De algemene hoeveelheid zouten in het water uitgedrukt in electric conductivity is tussen 1-1.5. The optimale ph is tussen 6-7 en de kroosdek dichtheid kan variëren tussen 400-1000 g vers m -2. Waarbij geoogst wordt rond 1000 tot 400. Echter deze getallen zijn afhankelijk van het droge stof gehalte van eendenkroos en de kroossoort. 10
Naast het optimaliseren van de groeifactoren, kan het eendenkroosteelt systeem geoptimaliseerd worden. Ten eerste, is het belangrijk, in het geval van een kas, dat de lichtdoorlaatbaarheid geoptimaliseerd wordt. Met de huidige techniek moet een lichtdoorlaatbaarheid van 90% gehaald kunnen worden. Ook LED verlichting kan worden toegepast om de straling te optimaliseren. Daarnaast, kan een nieuw gestroomlijnd vijver ontwerp bijdragen aan een uniform kroosdek. In a best practice kan ook automatisering worden toegepast voor het oogsten, het regelen van het klimaat, en het op peil houden van de nutriënten in de vijver. Deze automatisering kan gekoppeld worden aan de continue gemeten groeifactoren en het model. Hierdoor is het mogelijk om de eendenkroos productie meer inzichtelijk en begrijpelijk te maken, en met behulp van automatisering kunnen de groeiomstandigheden verder worden geoptimaliseerd. Deze aanpak staat ook wel bekend als big data management. 11
12