STICHTING SENIORENRAAD ETTEN-LEUR

STICHTING SENIORENRAAD ETTEN-LEUR JAARVERSLAG 2008

Uitgave: Stichting Seniorenraad Etten-Leur Postadres: Liesbosweg 190, 4872NE Etten-Leur Email: seniorenraad@gmail.com Internet: www.seniorenraad-etten-leur.nl Druk: Gemeente Etten-Leur 2 Stichting Seniorenraad Etten-Leur

VOORWOORD... 5 1. INLEIDING... 7 2. CONTACTEN... 9 2.1 Ouderenbonden... 9 2.2 Politie... 9 2.3 Gemeente... 9 2.4 ELZ... 10 2.5 Vrouwen Advies College (VAC)... 10 2.6 Surplus... 11 2.7 Woonstichting... 11 2.8 Website... 11 2.9 Local... 12 2.10 Etten-Leurse Bode... 12 3. PROJECTEN... 13 3.1 WMO... 13 3.2 Seniorengids... 13 3.3 Hospice... 13 3.4 Accommodatienota... 14 3.5 Allochtonen... 14 3.6 Blijvend thuis in eigen huis... 15 3.7 Wonen... 16 3.8 Wijkplannen... 17 BIJLAGE A... 19 Stichting Seniorenraad Etten-Leur 3

4 Stichting Seniorenraad Etten-Leur

VOORWOORD Voor u ligt het jaarverslag 2008 van de Stichting Seniorenraad Etten-Leur. Een verslag over een jaar waarin een aantal wisselingen heeft plaats gevonden binnen het dagelijks bestuur van de Seniorenraad. Per 1 januari 2008 heeft de heer A. Groeneveld namelijk zijn functie van voorzitter van de Seniorenraad neergelegd. Daarnaast heeft aan het eind van het verslagjaar nog een wisseling plaatsgevonden. De heer M. Savenije heeft per 31 december 2008 zijn functie van secretaris beëindigd evenals het lidmaatschap van onze raad. We zijn blij dat in de persoon van de heer J. de Wijs een nieuwe secretaris kon worden benoemd. Per 1 januari 2008 ben ik benoemd tot voorzitter van de Seniorenraad. Ik ontmoette enthousiaste deelnemers, betrokken op hun projecten. Hierdoor was het mogelijk om het gemeentebestuur weer van advies te dienen betreffende een aantal onderwerpen. De heer P. Rens van de gemeente is contactpersoon voor de Seniorenraad. Hij draagt zorg voor de informatievoorziening vanuit de gemeente. De samenwerking is ook in 2008 weer plezierig verlopen, we konden met onze vragen en opmerkingen bij hem terecht. Verder hebben in 2008 gesprekken plaats gevonden met de wethouders Vaes en Schouw. Uiteraard zijn er nog meer vermeldenswaardige zaken. Met dit jaarverslag informeren wij u hierover en leggen wij ook verantwoording af over de door ons uitgevoerde activiteiten. E.J. Heijdens-Graafland, Voorzitter Etten-Leur, maart 2009. Stichting Seniorenraad Etten-Leur 5

1. INLEIDING Ook in het jaar 2008 heeft de Seniorenraad zich op diverse terreinen begeven, waarbij vooral het project Thuis in eigen huis als een van de belangrijkste projecten mag worden genoemd. Daarnaast mogen we 2008 kenmerken als een jaar van interne heroverwegingen. Tot en met het jaar 2007 sluiten de structuur van de Seniorenraad en opzet en verdeling van de hoofdonderwerpen bij Ouderenproof nauw op elkaar aan. Nu dat project is afgerond is een andere structurering mogelijk geworden. Na ampele overwegingen is besloten over te gaan op een projectmatige werkwijze. Dit is een manier van werken waarmee de meeste van onze leden nog niet of nauwelijks hebben gewerkt. Daarom hebben we ons door een externe deskundige een dag laten begeleiden om ons de nieuwe aanpak eigen te maken. Alle onderhanden werken en nieuw opgekomen onderwerpen zijn daarna ondergebracht in projecten. Op de diverse projecten wordt in hoofdstuk 3 van dit verslag inhoudelijk ingegaan. In het nieuwe jaar zijn er niet alleen wijzigingen in de samenstelling van het Dagelijks Bestuur gekomen. Ook de samenstelling van het Algemeen Bestuur van de Stichting heeft belangrijke aanvullingen ondergaan. Reeds jaren worden er pogingen ondernomen om ook de allochtonen vertegenwoordigd te krijgen. Deze groep begint ook in steeds belangrijker mate te bestaan uit senioren. Wij hebben het steeds van groot belang geacht dat ook deze senioren een vertegenwoordiger hebben in de Seniorenraad. Daarmee zullen we beter in staat zijn rekening te houden met de mogelijk specifieke belangen van allochtonen. Het verheugt ons dan ook zeer dat we eindelijk in 2008 in deze opzet zijn geslaagd en dat we de heer M. Elkratet hebben kunnen verwelkomen als lid. Daarnaast is er nog een aantal mutaties geweest. De heer D. Sterrenberg heeft in maart 2008 na zes jaren afscheid genomen van onze raad. Hij is als vertegenwoordiger van de ANBO opgevolgd door de heer L. van Ginneken. De Seniorenraad is ook verheugd in de persoon van de heer G. Lambregts eindelijk weer een vertegenwoordiger van KBO-Leur in haar midden te hebben. Hiermee zijn alle in onze gemeente opererende ouderenbonden weer vertegenwoordigd. Een volledig overzicht van de leden per 31 december 2008 is opgenomen in bijlage A. Stichting Seniorenraad Etten-Leur 7

2. CONTACTEN 2.1 Ouderenbonden Het behoort tot de taak van de Seniorenraad adviezen uit te brengen over zaken die het ouderenbeleid aangaan. Volgens de statuten fungeert de Seniorenraad als het door het gemeentebestuur als zodanig erkende overlegplatform van ouderenorganisaties met overheden en instellingen. Om aan dit laatste aspect invulling te geven is een goed contact met de ouderenorganisaties noodzakelijk. In de eerste plaats wordt dit gerealiseerd door van alle vier in Etten-Leur opererende ouderenbonden een lid in de Seniorenraad zitting te laten nemen. Daarnaast vindt er overleg plaats met het Gemeenschappelijk Overleg Ouderen Bonden (GOOB). De samenwerking met het GOOB kan nog aanmerkelijk verbeterd worden. In het afgelopen jaar zijn daarom over de contacten tussen en de rol van Seniorenraad en GOOB spelregels opgesteld. Op basis daarvan zal er sprake kunnen zijn van een vruchtbare en doelmatige samenwerking tussen beide partijen. 2.2 Politie De leden van de commissie Dienstverlening hebben periodiek een overleg met de teamchef van het politieteam Etten-Leur e.o.. Ook in het verslagjaar heeft een dergelijk gesprek plaats gehad. Daarin zijn zaken aan de orde gekomen als parkeerbeleid, winkelhart en samenwerking tussen politie en gemeentelijke toezichthouders. De Seniorenraad laat zich tijdens deze gesprekken over de diverse aangelegenheden informeren om zich, mede op basis daarvan, een oordeel te vormen over zaken die senioren raken. 2.3 Gemeente Het contact met de gemeente Etten-Leur loopt op de eerste plaats via de heer P. Rens. Hij woont steeds een belangrijk deel van de maandelijkse vergaderingen bij. Daarnaast vindt er, afhankelijk van het onderwerp, overleg plaats met andere ambtenaren. Deze werkwijze leidt tot een efficiënte en effectieve benadering van de te behandelen onderwerpen. Stichting Seniorenraad Etten-Leur 9

Evenals andere jaren is er afzonderlijk bestuurlijk overleg geweest met wethouders Vaes en Schouw. In het overleg met wethouder Vaes is ook een mogelijke herziening van het tussen Gemeente en Seniorenraad in 2004 gesloten convenant aan de orde geweest. Beide partijen zijn echter tot de conclusie gekomen dat een aanpassing van het convenant niet nodig is. De Seniorenraad concludeert wel dat een strikter naleving van het convenant nodig is. De raad is namelijk niet altijd betrokken geweest bij relevante beleidszaken. Het College van Burgemeester en Wethouders voert zijn beleid met het programma-akkoord als uitgangspunt. De Seniorenraad heeft in het verslagjaar hiervan een analyse gemaakt met betrekking tot zaken die ouderen raken. Deze analyse zal de raad gebruiken bij het toetsen van de uitvoering van het door de politieke partijen overeengekomen beleid. Deze toets zal in het jaar 2009 zijn beslag gaan krijgen. 2.4 ELZ Mevr. C. van Dongen van ELZ, Startpunt voor welzijn, zorg en wonen heeft twee maal onze vergaderingen bezocht. In de maand mei heeft ze een heldere uiteenzetting gegeven van wat ELZ is en doet. In de maand november heeft zij een presentatie gegeven over het Productenboek Zundert/Etten- Leur. De Seniorenraad stelt de contacten met ELZ zeer op prijs. Deze leiden er toe dat bij zaken die ouderen raken steeds ook onze raad om een mening of advies wordt gevraagd. Zo heeft de Seniorenraad inmiddels een uitvoerige reactie gegeven op het concept productenboek. Dit productenboek zal ook worden gebruikt als basis voor de aansluiting op de landelijke informatiesite www.regelhulp.nl. Deze nieuwe digitale toegang juicht de Seniorenraad toe maar pleit tegelijkertijd voor analoge beschikbaarheid, dus in tastbare vorm. Nog teveel senioren zijn niet bekend met of gewend aan de digitale snelweg. Ook voor deze categorie moet de informatie toegankelijk zijn. 2.5 Vrouwen Advies College (VAC) In juni waren de dames Van den Broek, De Beer en Verdaasdonk van het VAC bij onze vergadering aanwezig. Dit college is overgegaan naar de Adviescommissie Wonen Regio West Brabant. Die commissie beoordeelt woontekeningen op bruikbaarheid en de omgeving op veiligheid. De adviezen worden voornamelijk uitgebracht aan WEL. Dit bezoek is wederzijds als nuttig ervaren, waardoor de afspraak is gemaakt in de toekomst vaker met elkaar contact te hebben, zeker op het gebied van seniorenwoningen. 10 Stichting Seniorenraad Etten-Leur

2.6 Surplus In onze oktobervergadering heeft Mevr. Boxelaar, directeur Regio Zorg van Surplus een heldere uiteenzetting gegeven over de huidige problematiek bij de zorgverlening. Met name heeft zij aandacht gevraagd voor de gang van zaken bij de aanbesteding van de huishoudelijke hulp. Surplus constateert dat er sprake is van een verschuiving van huishoudelijk 1 naar 2, wat een grote kostenverhoging teweeg brengt. Ook bij het indiceren zou sprake zijn van verschuivingen die een andere inzet van personeel tot gevolg hebben. Naar de mening van Surplus is er een duidelijke discrepantie tussen de zogenaamde bureaunormen en de in de praktijk haalbare normen. De Seniorenraad neemt zich deze signalen ter harte en beraadt zich over mogelijke initiatieven in het jaar 2009. 2.7 Woonstichting Etten-Leur (WEL) In de vergadering van november hebben de heren Van Dongen, Van Son en Van der Smissen een uiteenzetting gegeven over het onderwerp: Wonen t/m verpleegzorg. Hierbij zijn ze ingegaan op de voorgenomen samenwerking tussen WEL en Surplus. De Seniorenraad ziet dit als een positieve stap in de richting van brede samenhangende dienstverlening aan de cliënten van beide organisaties en meer in het bijzonder aan onze doelgroep, de senioren in Etten-Leur. De raad zal de verdere ontwikkelingen op dit terrein positief kritisch blijven volgen. Twee leden van onze raad voeren periodiek overleg met de Woonstichting Etten- Leur over diverse aangelegenheden op het terrein van woningen voor senioren en de specifieke dienstverlening van WEL aan senioren. De woonstichting is nog eens gewezen op de specifieke wensen van onze doelgroep. WEL pretendeert wel degelijk rekening te houden met de wensen uit de doelgroep senioren. Uiteraard is niet alles mogelijk, qua financiën, qua grond, etc. Ook op dit punt zal de Seniorenraad het beleid van WEL kritisch blijven volgen. Opnieuw ook heeft de Seniorenraad gewezen op de problemen die met name senioren ondervinden bij de manier waarop woningzoekenden met WEL moeten communiceren. Zoals ook al elders in dit jaarverslag aangegeven blijven de digitale middelen als e-mail en Sms-berichten voor een grote groep moeilijk te hanteren. Helaas leidt dit nog steeds niet tot aanpassingen in de methodiek van woningtoewijzing. 2.8 Website In de loop van het verslagjaar heeft de Seniorenraad ook een eigen Website: www.seniorenraad-etten-leur.nl in gebruik genomen. De site is nog volop in Stichting Seniorenraad Etten-Leur 11

ontwikkeling en is bedoeld om de inwoners van Etten-Leur op de hoogte te houden van de verrichtingen van onze raad. Uiteindelijk zal de site ook min of meer dienen als een middel om verantwoording af te leggen van hetgeen de Seniorenraad doet. 2.9 Local FM De lokale radiozender is niet een medium van de Seniorenraad om contact te leggen met de inwoners. Wel echter wordt op die zender één keer in de twee weken een seniorenprogramma uitgezonden. Bij de presentatie daarvan is een aantal leden van de Seniorenraad betrokken. 2.10 Etten-Leurse Bode In deze huis-aan-huiskrant is op initiatief van de Seniorenraad een afzonderlijke rubriek opgenomen met berichten voor senioren. Met de uitgever van De Bode en de ouderenbonden is de afspraak gemaakt dat alle berichten voor senioren in deze rubriek geplaatst worden 12 Stichting Seniorenraad Etten-Leur

3. PROJECTEN 3.1 WMO Op 1 februari heeft de Seniorenraad aan het College een advies uitgebracht over het Concept Beleidsplan Maatschappelijke Ondersteuning 2008-2011. Over een aantal onderdelen van dat beleidsplan heeft onze raad opmerkingen gemaakt. Die nemen echter niet weg dat geconstateerd is dat het Beleidsplan blijk geeft van een positieve opstelling van de gemeente, die er op is gericht de burger zoveel mogelijk tegemoet te komen en te ondersteunen. In de tweede helft van het jaar 2008 is in onze gemeente een WMO-adviesraad ingesteld. Daarin hebben twee leden van de Seniorenraad zitting genomen, respectievelijk als lid en plaatsvervangend lid. 3.2 Seniorengids Al sinds ongeveer het jaar 2000 onderneemt de Seniorenraad pogingen om een seniorengids van de grond te krijgen. Ook bij Ouderenproof is gebleken dat een dergelijke gids in een behoefte voorziet. De vele bestaande middelen, waaronder de gemeentegids, bieden te gefragmenteerd de specifiek voor senioren relevante informatie. Er bestaat behoefte aan een gids waarin al die informatie bijeen staat, met duidelijke en overzichtelijke verwijzingen. Het kan daarbij gaan om informatie van zorgverlening tot recreatie en van medicijnverkoop tot kraakcafés. Tot nu toe is het slechts gekomen tot één pagina in de algemene gemeentegids. Hierop kunnen natuurlijk nooit alle van belang zijnde organisaties hun informatie kwijt. De Seniorenraad zal blijven pleiten voor een dergelijke gids. 3.3 Hospice Vanuit het rapport Ouderenproof is de roep om het realiseren van een hospice binnen de gemeente Etten-Leur naar voren gekomen. De Seniorenraad heeft hierover contacten gehad met het netwerk palliatieve zorg en met de diverse zorginstellingen. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in de oprichting van een stuurgroep. Stichting Seniorenraad Etten-Leur 13

In het jaar 2008 is de stuurgroep regelmatig bijeen geweest met het doel te komen tot de oprichting van een werkorganisatie die aan de verdere plannen uitvoer zou geven. Met de toezegging van de Broeders Van Liefde dat er op hun terrein een hospice kan komen lijkt het erop dat eraan de Edward Poppelaan een locatie beschikbaar is, hoewel daar ook nog een aantal andere complicaties aan verbonden zouden zijn. In het jaar 2008 zijn er diverse bijeenkomsten geweest in verschillende samenstellingen en met verschillende betrokkenen. Uiteindelijk heeft dat geresulteerd in een verzoek van het Netwerk palliatieve zorg aan Avoord om een intramurale hospicevoorziening te realiseren. Dit zal worden begeleid door een klankbordgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de betrokken zorgorganisaties. Deze groep moet zich vooral gaan buigen over de zorgvisie en de zorgorganisatie. De Seniorenraad maakt van deze klankbordgroep geen deel uit, maar heeft wel de toezegging op de hoogte te worden gehouden van de ontwikkelingen. 3.4 Accommodatienota In het verslagjaar zijn hiervoor nog slechts de voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd. De Seniorenraad heeft bij de gemeente aangedrongen op participatie bij de totstandkoming, mede om de belangen van niet in ouderenbonden georganiseerde senioren te kunnen vertegenwoordigen. 3.5 Allochtonen Reeds een aantal jaren doet de Seniorenraad pogingen om allochtonen te betrekken in haar werk. In het najaar van 2008 hebben we op verzoek van de gemeente een overzicht ontvangen van de diverse nationaliteiten die in Etten-Leur voorkomen met personen vanaf 55 jaar. Uit het overzicht blijkt dat de top 3 als volgt is samengesteld: 1. inwoners van Turkse afkomst 2. inwoners van Marokkaanse afkomst 3. inwoners uit het voormalige Joegoslavië Via het seniorenprogramma van Local FM zijn reeds eerder contacten gelegd met de Turkse Vrouwenraad. Bij het bestuur van de Turkse Moskee is het verzoek 14 Stichting Seniorenraad Etten-Leur

neergelegd om uitleg te komen geven over doel en taak van onze raad. Inmiddels heeft dat geleid tot een uitnodiging die in het begin van het jaar 2009 zal worden geëffectueerd. Zoals in het hoofdstuk Inleiding reeds vermeld verheugen wij ons op het lidmaatschap van een vertegenwoordiger uit de Marokkaanse gemeenschap, de heer Elkratet die ook de contacten met zijn achterban onderhoudt. Tot concrete contacten met de uit het voormalig Joegoslavië afkomstige inwoners is het nog niet gekomen. Bij deze groep ligt het ook moeilijker omdat deze inwoners nu uit diverse afzonderlijke landen komen en voor zover bekend, geen overkoepelende organisatie hebben. Desalniettemin zal getracht worden via individuele inwoners uit het voormalige Joegoslavië contact te krijgen en te kunnen vernemen wat eventuele vragen en/of problemen van of met ouderen uit het voormalige Joegoslavië zijn. 3.6 Blijvend thuis in eigen huis Het in 2006 samen met de gemeente gestarte project Blijvend thuis in eigen huis is in het verslagjaar 2008 afgerond. Het project is uitgevoerd in een samenwerkingsverband van Seniorenraad, Gemeente, Stichting Welzijn (inmiddels opgenomen bij Surplus), Stichting De Markenlanden (uitvoerder), Stichting Mark en Maasmond en de Woonstichting Etten-Leur. Met de overhandiging van de eindrapportage aan Wethouder J.P. Schouw in september is het project officieel beëindigd. In de laatste vergaderingen van de stuurgroep is vooral aandacht besteed aan de conclusies en aanbevelingen; de belangrijkste conclusies zijn: - bijna 2/3 (64,3%)van alle eigen woningbezitters heeft mee gedaan. Deze hoge respons is zeker niet in de laatste plaats te danken aan de grote inzet van vrijwilligers; - hoewel de (twee) woonmarkten niet optimaal zijn georganiseerd hebben in totaal 778 mensen deze bezocht; - een klein aantal bewoners heeft meteen na het advies hun woning aangepast; Stichting Seniorenraad Etten-Leur 15

- het project heeft aan de samenwerkende partners voldoende informatie opgeleverd om hun beleid en activiteiten te optimaliseren. Enkele van de belangrijkste aanbevelingen zijn: - Informatie over woonaanpassingen moet niet alleen via een (incidentele) woonmarkt gegeven worden maar voortdurend onder de aandacht gebracht worden bij bv. ondernemers met inrichting van een speciale woonadvieshoek voor senioren. - Er moet een mogelijkheid zijn om een persoonlijk woonaanpassingsadvies voortdurend als dienstenaanbod aan te bieden voor komende 55 plussers (Ook zou het hele project nog eens in 2010 herhaald kunnen worden) - Een stimuleringsregeling van de gemeente is een goed middel om ouderen over de streep te trekken hun woning aan te passen. De Seniorenraad constateert dat op 11 november 2008 de Gemeente Etten-Leur een stimuleringsregeling heeft vastgesteld voor alle 55-plussers. 3.7 Wonen Op het gebied van wonen is 2008 een intensief jaar geweest. Naast de reguliere overleggen met de wethouder RO en de woonstichting WEL zijn de klankbordgroepen (Haansberg-Oost, Concordialaan en Roosendaalseweg) gestart, alsook de discussie omtrent de wijkplannen Grauwe Polder en Centrum-Oost. Na de goede ervaringen met de klankbordgroep Schoenmakershoek-Oost is de positieve ontwikkeling terug te vinden in de latere klankbordgroepen. Voorzichtig kan geconcludeerd worden dat het eindproduct een goed draagvlak van omwonenden en belanghebbenden heeft gekregen. Deze klankbordgroepen bieden tevens de mogelijkheid de vinger aan de pols te houden waar het gaat om handhaving van de uitgangspunten zoals die in de woonvisie zijn neergelegd. Nog onduidelijk is wat de precieze effecten zullen zijn voor met name het aantal te bouwen seniorenwoningen, nu inmiddels het standpunt van het Provinciebestuur bekend is. Dit zal er toe leiden dat nadere fasering gewenst is en de ontwikkeling van De Streek en Haansberg-Oost later zal plaatsvinden dan oorspronkelijk gepland. De eerste woonmonitor die op de drempel van het oude jaar is aangeboden geeft helaas nog geen heldere doorkijk naar het te verwachten resultaat in 2015. De Seniorenraad heeft een aantal verbeterpunten naar voren gebracht, waarbij met de eerstvolgende monitor rekening zal worden gehouden. Hierin past ook de wens van 16 Stichting Seniorenraad Etten-Leur

de Seniorenraad het concept van SIR-55 binnen de te ontwikkelen gebieden een kans te geven. Het college van B&W staat hier welwillend tegenover, mits er concrete commitments worden aangetoond. In het jaar 2008 is ook de eerste aanzet gegeven tot gedachtevorming over een te vormen woonservicegebied. Hoewel de contouren nog erg vaag zijn moet de discussie verder worden geïntensiveerd. Tot slot heeft de Seniorenraad het stakeholdersoverleg van de woonstichting bijgewoond. Deze, inmiddels jaarlijks terugkerende, samenspraak met belanghouders geeft de mogelijkheid mede richting te geven aan toekomstige woon- en leefontwikkelingen. 3.8 Wijkplannen Zoals gezegd zijn ook de eerste 2 wijkplannen Grauwe Polder en Centrum-Oost opgeleverd. Veel aandacht is besteed aan het stimuleren en/of in stand houden van een soort natuurlijke ontmoetingsplek binnen de wijk. De aanwezige infrastructuur (of het ontbreken hiervan) vormt hierin vaak een belemmering. Toch zullen naar ons oordeel beleidskeuzes gemaakt dienen te worden die tot een meer gewenste infrastructuur zullen leiden. De herontwikkeling van de Nobelaer in Centrum-Oost en de heroriëntatie op het brede school concept in de Grauwe Polder bieden hiertoe perspectief. Stichting Seniorenraad Etten-Leur 17

BIJLAGE A Leden van de Seniorenraad per 31 december 2008. Naam Functie Aanspreekpunt Algemeen Project Hr. M.M.P. Aerts Penningmeester Mw. C.W.A. van Boxsel Allochtonen Hr. M. Elkratet Marokkaanse gemeenschap Hr. L. van Ginneken Vertegenw. ANBO Dienstverlening Hr. J.P. van Heems Welzijn Wijkverenigingen Mw. E.J. Heijdens-Graafland Voorzitter Mw. A. Hofmans-Weidema Vice voorzitter Hospice Hr. A. Koenderink Vertegenw. PCOB Veiligheid Hr. G. Lambregts Vertegenw. KBO-Leur Hr. H. Reesink Blijvend thuis in eigen huis Hr. M.J. Ros Zorg Politieke Partijen Hr. R.E. Wijbenga Wonen Accommodatienota Hr. P.C. van den Wijngaard Vertegenw. KBO-CZ Hr. J.A.M. de Wijs Secretaris Stichting Seniorenraad Etten-Leur 19