Bijlagen. Grip op Grondstoffen

Bijlagen Grip op Grondstoffen

Bijlage 1 Afvalmonitor 2013

AFVALMONITOR 2013 Pagina 1 van 20

AFKORTINGEN DF Gemeente Delft LV Gemeente Leidschendam-Voorburg MD Gemeente Midden-Delfland PN Gemeente Pijnacker-Nootdorp RW Gemeente Rijswijk WS Gemeente Wassenaar OPK Oud papier en karton KUV Kunststof Verpakkingsafval WEB Wit- en bruingoed GFT Groente-, fruit- en tuinafval KCA Klein chemisch afval DVO Dienstverleningsovereenkomst MC Minicontainers VC Verzamelcontainers LB Laagbouw HB Hoogbouw GB Gestapelde bouw HH Huishoudens Shk Stedelijkheidsklasse BOR Beheer Openbare Ruimte Opsteller Versie Datum Status Fabienne Mantes 1.0 30.06.2014 Definitief

INHOUD INHOUD... 3 INLEIDING... 4 AREAALGEGEVENS... 5 DIENSTVERLENING GEMEENTEN... 1 DIENSTVERLENING AFVALBRENGSTATIONS... 1 BEZOEKERS BRENGSTATION... 2 OVERIGE DIENSTVERLENING... 2 COMMUNICATIEMIDDELEN... 2 MELDINGEN EN KLACHTEN... 3 AFVALSTOFFENHEFFING (TARIEFSONTWIKKELING)... 3 HOEVEELHEID AFVAL PER INWONER... 4 HOEVEELHEID HUISHOUDELIJK RESTAFVAL... 4 BRONSCHEIDING... 5 RESULTATEN HERBRUIKBARE MATERIALEN... 5 GROF HUISHOUDELIJK AFVAL... 5 BEDRIJFSAFVAL GEBRACHT OP BRENGSTATIONS... 6 SORTEERANALYSES 2013... 7 POTENTIE AFVALSCHEIDING... 7

INLEIDING Voor het tweede achtereenvolgende jaar presenteert Avalex de Afvalmonitor. Dit betreft een handzaam naslagwerk welke op beknopte wijze inzicht geeft in bepalende kerngevens op gebied van afvalbeleid in het Avalex verzorgingsgebied. Te denken valt aan demografische kerngegevens, aan areaalgegevens en resultaten op gebied van milieurendement. Vorig jaar was de directe aanleiding het project Avalex2020 wat resulteerde in het beleidsvisiedocument Avalex2020. Dit jaar is de directe aanleiding het vervolg van dit traject, het project VANG2020 waarin de aan Avalex deelnemende gemeenten en Avalex gezamenlijk komen tot een gedragen afvalbeleidsplan.

AREAALGEGEVENS Areaalgegevens 2013 Stedelijkheidsklasse Oppervlakte in Omgevingsadressendichtheid km2 DF 1 3377 24,06 RW 1 3124 14,49 LV 1 2805 35,62 MD 3 1213 49,38 PN 3 1357 38,62 WS 3 1435 62,37 Bron: Demografische kerngegevens per gemeente 2013, CBS Aantal inwoners Gemeente 2012011 2013 98.675 DF 97.690 99.097 46.990 RW 46.670 47.372 72.405 LV 72.070 72.588 18.225 MD 18.155 18.251 50.105 PN 49.285 50.454 25.760 WS 25.830 26.656 Totaal 309.700 312.160 314.418 Bron: Demografische kerngegevens per gemeente 2013, CBS Aantal huishoudens per gemeente Gemeente 2010 2009 2011 2012 2013 53.644 DF 52.439 54.712 54.847 55.427 34.860 LV 34.710 35.031 35.969 35.191 7.083 MD 6.923 7.158 7.057 7.199 18.541 PN 17.973 19.035 19.305 19.219 23.785 RW 23.894 24.037 24.199 24.154 11.477 WS 11.434 11.398 11.597 11.399 Totaal 147.373 149.390 151.371 152.974 152.589 Bron: Demografische kerngegevens per gemeente 2013, CBS Gemeente Aantal pers/ per huishouden Eenpersoonshh % Meerpersoonshh % DF 1,77 56% 44% LV 2,04 44% 56% MD 2,52 41% 59% PN 2,60 26% 74% RW 1,93 24% 77% WS 2,23 36% 65% Bron: Demografische kerngegevens per gemeente 2013, CBS Verdeling hoogbouw en laagbouw per gemeente % Hoogbouw % Laagbouw DF 60 40 LV 58 42 MD 20 81 PN 21 79 RW 72 28 WS 26 74 Bron: ABF Research - Systeem woningvoorraad (Syswov) 2011

Aantal boven en ondergrondse verzamelcontainers DF MD PN RW LV WS Glas 75 34 55 43 67 34 Papier 39 10 26 48 53 30 Plastic 66 13 23 40 56 35 Textiel 5 6 15 15 25 7 GFT 601 65 286 547 151 14 Rest 1277 71 323 913 696 103 Bron: LSC Beheer, peildatum 10 maart 2014 Aantal boven en ondergrondse verzamelcontainers naar aantal, type en volume Den DF Maasland Hoorn Schipluiden P N Delfgauw RW L V WS 13 Glas 13 75 8 31 17 7 43 29 38 34 BOC 8 810 4 18 5 2 15144 1100L 1 2500L 3 3000L 68 4 18 5 2 15144 OOC 5565 4 13 12 5 28 25 38 20 3000L 635 4 4 11 12 5 27 25 38 19 1 4000L 2 2 1 1 Papier 739 1 2 10 7 9 48 26 27 30 2 wiel 11 2 140L 2 240L 11 4 wiel kunststof 13 3 4 1 4 1100L 13 4 3 660L 2 1 770L 1 1 4 wiel staal 2 1100L 2 BOC 2 1 3 13102 2500L 1 3000L 1 1 3 13102 OOC 5113 1 10 4 6 29 23 27 16 3000L 131 3 1 8 4 6 27 22 27 15 4000L 1 5000L 2 2 1 1 1 Plastic 66 5 3 16 4 3 40 23 33 35 BOC 3 561 2 16 4 3 40 23 33 35 3000L 605 3 2 16 4 3 40 23 33 35 5000L 1 2 OOC 5 1 1 3000L 3 1 5000L 2 1 Textiel 23 5 1 8 4 3 15 916 7 BOC 4 1 4 2 2 5 3 3 4 3000L 4 1 4 2 2 5 1 3 4 4000L 1 5000L 1 2 OOC 2 1 1 4 2 1 10 613 3

3000L 2 2 1 1 2 1 10 6 13 3 5000L 1 3 GFT 2722 601 16 102 107 77 547 136 15 14 2 wiel 396 14 22 13 46 14 293 37 9 3 140L 1 18 240L 3951422 13 46 14 272 37 9 3 360L 3 4 wiel kunststof 1 2 95 4 11 1100L 1 2 2 4 660L 93 770L 11 4 wiel staal 3 1300L 1 660L 2 BOC 11 240L 9 3000L 1 360L 1 OOC 204 58 3 56 93 77 241 1 2 3000L 204 8 5 3 56 93 77 241 1 2 Rest 1277 26 18 117 122 84 913 384 312 103 2 wiel 193 10 7 3 10 139 54 4 1100L 1 140L 1 1 240L 19210 7 3 10 35 54 4 360L 102 4 wiel kunststof 509 1 1 61 26194 73 1100L 444 1 1 57 17185 30 660L 27 9 3 770L 38 4 6 43 4 wiel staal 113 8 10 11 43 16 2 219 186 5 7 1100L 113 8 10 11 15 6 2 64 17 2 7 1300L 28 10 153 169 2 770L 2 1 BOC 1 5000L 1 OOC 462 9 3 63 106 81 494 118 113 19 3000L 3 12 5000L 459 9 9 3 63 106 81 482 118 113 19

Aantal aansluitingen naar minicontainers, volume en fractie 140 liter minicontainer 240 liter minicontainer Eindtotaal GFT PAPIER RST Totaal 140 GFT PAPIER RST Totaal 240 DELFT 4.533 2.683 3.093 10.309 11.219 12.674 23.893 34.202 LEIDSCHENDAM-VOORBURG 10.843 1.457 892 13.192 3.716 13.498 17.214 30.406 LEIDSCHENDAM 5.676 742 79 6.497 1.926 7.477 9.403 15.900 VOORBURG 5.167 715 813 6.695 1.790 6.021 7.811 14.506 MIDDEN-DELFLAND 1.785 3.845 383 6.013 4.525 5.952 10.477 16.490 DEN HOORN 710 1.504 132 2.346 1.610 2.170 3.780 6.126 MAASLAND 613 1.368 167 2.148 1.818 2.298 4.116 6.264 SCHIPLUIDEN 462 973 84 1.519 1.097 1.484 2.581 4.100 PIJNACKER-NOOTDORP 2.228 2 907 3.137 9.486 5 10.222 19.713 22.850 DELFGAUW 159 1 45 205 882 907 1.789 1.994 NOOTDORP 913 561 1.474 3.143 1 3.273 6.417 7.891 PIJNACKER 1.156 1 301 1.458 5.461 4 6.042 11.507 12.965 RIJSWIJK 1.414 2.659 696 4.769 4.163 12 4.865 9.040 13.809 WASSENAAR 1.584 75 980 2.639 8.012 9.268 17.280 19.919 Eindtotaal 22.387 10.721 6.951 40.059 41.128 17 56.486 97.631 137.690 Bron: CI-WEB maart 2014 Aantal aansluitingen per boven en ondergrondse verzamelcontainer DF MD PN RW LV WS Glas 739 1.035 349 562 525 335 Papier 1.421 3.519 739 503 664 380 Plastic 840 2.707 836 604 628 326 Textiel 11.085 5.865 1.281 1.610 1.408 1.628 Bron: CBS Statline, peildatum 10 maart 2014 LSC Beheer, peildatum 1 augustus 2013

DIENSTVERLENING GEMEENTEN Dienstverlening aan zes gemeenten DF MD PN RW LV WS Fractie Inz.mid. LB HB GB BS LB HB GB BS LB HB GB BS LB HB GB BS LB HB GB BS LB HB GB BS Huisaanhuis Rest MC 26 26 26 26 52 52 52 GFT BGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit Zakken 52 nvt nvt x 52 52 nvt Inpandig x x x x x Ondergrondse pers 12 nvt nvt 24 nvt nvt MC 26 26 26 26+6 52 52 BGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit nvt nvt Beugel 240 x x x Papier MC 52 26 nvt 26 12 26 Los 52 nvt nvt 26 nvt nvt Maasland: huis aan huis door verenigingen (IRADO) Den Hoorn/ Schipluiden: huis aan huis inzameling zelfstandig door verenigingen, registratie buiten Avalex om, uitbetaling door gemeente Subsidie Oud Papier (Ver.) Brengen naar afzetcontainers (reparco)/ registratie Avalex/ betaling door Avalex (AVR) Brengen naar afzetcontainers (reparco) Rolcontainers (Vliko) en afzetcontainers (Reparco) en eigen inzameling door verenigingen Rolcontainers (Vliko) en afzetcontainers (Reparco) en eigen inzameling door verenigingen Grofvuil op afroep x x x x x x x x x x x x x x x x convenanten x hot spots x x x x x x Snoei op afroep x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Gemeente Textiel huis aan huis 12 x per jaar 7 x per jaar nvt 8 x per jaar 4 x per jaar 9 x per jaar Milieu Glas BGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit Pagina 1 van 20

park OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit Textiel kleurscheiding nee ja ja ja ja ja BGVC x x x x x x x x x x x x Kici, Humana, van gansewinkel x x x x x x x x OGVC x x x x x x x x x x x x Kici, Humana, van gansewinkel x x x x x x x x PVA BGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit nvt nvt nvt Papier BGVC nvt op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit Halte KCA Halte nvt 4 nvt nvt nvt nvt Bron: DVO 2013 Avalex Gemeente Particulier Verenigingen in opdracht Charitatieve inzamelaars

DIENSTVERLENING AFVALBRENGSTATIONS Dienstverlening brengstations 2013 DF MD LV RW PN WS Locatie Voltaweg Delft Voltaweg Delft Nieuwe Havenstraat Voorburg Laan van 's- Gravenmade Rijswijk Molenweg Nootdorp Hogeboomseweg Wassenaar ma t/m zat 8.00-16.00 ma t/m zat 8.00-16.00 ma t/m vr 8.00 t/m 15.30, zat 13.00 t/m 16.00 ma t/m vr 8.00 t/m 15.30, zaterdag 9.00 t/m 12.00 ma, wo, vrij en za 8.00 t/m 12.00 Openingstijden Toegangscontrole Avalexpas Avalexpas Avalexpas Avalexpas Avalexpas Avalexpas Acceptatie bedrijven Ja Ja Ja Ja Nee Ja Afvalstromen ma t/m vr 8.00 t/m 16.00, zat 12.00 t/m 16.00 Asbest x x x x x Autobanden personenauto's Autobanden vrachtwagens x Bouw- en sloopafval Dakleer Flessenglas x x x x x Gips Grof huishoudelijk afval x x x x x Harde kunststoffen x x x x x Hout x x x x x Geimpregneerd hout/bielzen KCA Textiel Plastic verpakkingsafval Metalen OPK x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Puin Snoei x x x x x Vlakglas / ruiten x x x x x Wit- en bruingoed x x x x Zand/ grond x Verwerken afval x x x x x x Bron: Pfister, website Avalex, januari 2013 Pagina 1 van 20

BEZOEKERS BRENGSTATION BS Gemeente van herkomst bezoekers DF MD LV RW PN WS VS Totaal DF 39.288 5.462 58 327 3.308 6 3 48.452 LV 21 1 38.490 178 131 32 58 38.911 RW 116 601.07023.422 775 54 66 25.563 WS 1 2 37 3 6 20.5753.434 24.058 PN 86 3 39 42 26.069 2.223-28.462 Totaal 39.512 5.528 39.694 23.972 30.289 22.890 3.561 165.446 Bron: Pfister Leeswijzer: In 2013 hebben 5.462 inwoners van Midden Delfland het brengstation Delft bezocht OVERIGE DIENSTVERLENING DF MD PN RW LV WS Beheer en onderhoud inzamelmiddelen x x x x x x Overlaadstation x x x x x x Sorteeranalyses 2 x p.j. 1 x p.j. nee 2 x p.j. 2 x p.j. 2 x p.j. Bereikbaarheid meldingen telefonisch 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr Afvaltransport BOR x x x Bron: DVO 2013 COMMUNICATIEMIDDELEN Jaarverslag Website Avalexpas Afvalkalender Advertenties huis-aan-huis Welkomst pakket Social media Bron: DVO 2013 DF MD PN RW LV WS x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

MELDINGEN EN KLACHTEN 55 2 101 28 7 18 Meldingen en klachten Rijlabels Avalexpassen 4.553 2.800 354 955 2.565 11.991 764 AVALEX 74 104 DF LV MD PN RW WS GFT 369 218 50 240 193 861.156 17 Glas 33 Vuil Grof 2.264 906 26 112 197 143.519 Middelen Inzamel 552 504 39 182 432 721.781 KCA 5 5 13 Kunststof 36 93 81 12 9 244 307 Papier 12 994 Rest 578 Textiel 5 1 13 9 28 22.626 1.214 4.347 Eindtotaal 2.020 626 7.6146.805 Bron: SAP, peildatum 1 januari 2014 Meldingen over Avalex betreft vooral gedrag van medewerkers. Meldingen over GFT, Glas, KCA, kunststof, papier, restafval en textiel betreffen volle of niet geleegde containers. Meldingen over grofvuil betreffen meldingen van illegaal aangeboden grofvuil en 24 uurs grofvuil meldingen. Meldingen over inzamelmiddelen gaan over kapotte containers. Totaal 2013 AFVALSTOFFENHEFFING (TARIEFSONTWIKKELING) Afvalstoffenheffing (tariefontwikkeling) 2010 2011 2012 2013 1 pers.hh 2 pers.hh meer pers.hh 1 pers. hh 2 pers. hh meer pers.hh 1 pers. hh 2 pers. hh meer pers.hh 1 pers. hh 2 pers. hh DF 203 318 206 323 199 311 202 317 MD 268 357 216 288 222 296 229 305 PN 200 270 203 267 278 207 273 283 213 280 290 RW 271 288 349 252 268 325 249 264 320 249 264 320 LV 245 297 248 301 253 307 258 313 WS 227 326 258 371 285 410 295 425 Landelij k 218 268 192 253 214 265 215 263 meer pers.hh Bron:IPR Normag uit 2010 ( Afvalbeheerprestatie Afvalbeheer en Milieuprestaties Avalex gemeenten 2009 ), van de websites van de zes gemeenten (december 2012), van de website www. overheid.nl (december 2012), van de website www.coelo.nl (januari 2013) en van de website van Rijkswaterstaat (september 2012).

Overzicht bijdrage per gemeente en per huisaansluiting 2013 huisaansluiting Gemeente Per DVO Huisaansluitingen Bijdrage Delft 53.800 7.591.960 141,11 Leidschendam-Voorburg 34.300 7.055.856 205,71 Midden-Delfland 7.100 1.322.752 186,30 Pijnacker-Nootdorp 19.500 3.843.462 197,10 Rijswijk 24.000 4.844.903 201,87 Wassenaar 11.400 3.596.263 315,46 Totaal 150.100 28.255.197 188,24 NB Indien en voor zover taken worden verrekend op basis van het gemiddelde aantal huisaansluitingen in het betreffende jaar, zal dit aantal bepaald worden door het aantal huisaansluitingen op 1 januari plus het aantal huisaansluitingen op 1 januari van het volgende jaar, gedeeld door twee. De gegevens (demografische kerncijfers per gemeente) van Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn hierbij leidend. Bron paragraaf 2.2.2 uit de mantelovereenkomst HOEVEELHEID AFVAL PER INWONER Totale hoeveelheid afval per inwoner per jaar Landelijke Totale hoeveelheid afval per inwoner per jaar realisatie KG/ inwoner 2006 2007 2008 2009 2012 2013 2011 DF 460 458 445 441 410 403 532 LV 539 500 525 518 478 452 532 RW 553 557 522 508 476 401 532 MD 475 490 474 432 470 431 532 PN 515 506 537 494 477 433 532 WS 607 655 609 578 618 565 532 shk 1 shk 3 Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 & http://www.rwsleefomgeving.nl/onderwerpen/afval/afvalcijfers/ HOEVEELHEID HUISHOUDELIJK RESTAFVAL Hoeveelheid huishoudelijk restafval Gemiddeld/ Hoeveelheid huishoudelijk restafval per jaar shk 2011 KG/ inwoner 2006 2007 2008 2009 2012 2013 2011 266 Delft 259 266 258 224 218 289 Leidschedam- Voorburg 293 281 283 279 262 251 289 Rijswijk 296 Midden Delfland 206 209 213 201 186 189 233 Pijnacker-Nootdorp 239 233 257 244 227 225 233 Wassenaar 325 298 306 295 286 272 233 Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 http://www.rwsleefomgeving.nl/onderwerpen/afval/afvalcijfers/ shk 1 shk 3 304 297 295 276 265 289

BRONSCHEIDING Bronscheiding huishoudelijk afval 2012 2013 Gemeente (shk) scheidings% fijn HHA scheidings% GHA scheidings% totaal HHA scheidings% fijn HHA scheidings% GHA scheidings% totaal HHA DF 34% 67% 39% 34% 65% 40% LV 35% 61% 39% 34% 61% 39% RW 28% 50% 32% 27% 49% 34% MD 56% 56% 56% 52% 51% 52% PN 46% 68% 49% 42% 68% 45% WS 46% 71% 50% 45% 72% 48% Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 shk 1 shk 3 RESULTATEN HERBRUIKBARE MATERIALEN Resultaten belangrijkste herbruikbare materialen Realisatie per gemeente in 2013 in KG/inw/p.j. in vergelijking met gemiddelde 2011 per stedelijkheidsklasse 2011 KC Gemeente (shk) GFT Gem. OPK Gem Glas Gem Textiel Gem PVA Gem. A Gem. Grofvuil DF 38 32 50 41 19 19 0 3 3 2 1 1 67% LV 55 32 45 41 23 19 3 3 4 2 1 1 61% RW 40 32 35 41 16 19 2 3 4 2 1 1 50% MD 105 73 61 61 27 21 3 4 5 6 0 1 56% PN 86 73 52 61 20 21 2 4 4 6 1 1 68% WS 142 73 49 61 24 21 3 4 5 6 1 1 71% Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 en CBS peildatum 2011 shk 1 shk 3 NB De cijfers die hier genoemd worden voor textiel worden als niet betrouwbaar geacht. Betrouwbare cijfers over textiel ingezameld door derden ontbreekt in veel gevallen. GROF HUISHOUDELIJK AFVAL Grof huishoudelijk afval Incl verbouwingsafval DF LV RW MD PN Wassenaar KG grofvuil per inwoner 2012 73 70 80 40 44 69 Brongescheiden grofvuil 2012 65% 61% 49% 51% 68% 72% Richtlijn gesorteerd grofvuil 65% 65% 65% 65% 65% 65% Landelijke realisatie 2011 69% 69% 69% 69% 69% 69% % gehaald t.o.v. totaal 2012 19% 23% 30% 37% 5% 4% % gebracht t.v. totaal 2012 81% 77% 70% 63% 95% 96% Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 http://www.rwsleefomgeving.nl/onderwerpen/afval/afvalcijfers/ NB De als gebracht aangeduide afvalstoffen op de brengstations zijn gebaseerd op de gewichten die bij de eindverwerker zijn ingewogen. In deze cijfers zijn de gewichten van de commerciële klanten die op de brengstations afval komen brengen nog versleuteld. Grofvuil dat als kringloopgoederen wordt opgehaald en later afgedankt hoort hier in opgenomen te worden. Voor 2012 ontbreken deze gegevens.

BEDRIJFSAFVAL GEBRACHT OP BRENGSTATIONS VB Rijlabels DF ASBESTHOUDEND AFVAL 2.420 30 90 2.540 ASFALTPUIN 1.490 1.490 AUTOBAND (PERS) 1.970 60 2.030 BONT GLAS 80 80 BOUW EN SLOOPAFVAL 92.110 48.245 11.940 152.295 DAKAFVAL 110 26.185 8.350 34.645 DRIJFAFVAL 19.570 19.570 GEMENGD AFVAL 1.180 62.725 65.080 300 129.285 GIPS 13.980 2.730 1.760 18.470 GROF BRANDBAAR 301.790 26.455 7.550 6.990 342.785 HOUT A 85 85 HOUT B 199.650 77.025 75.870 352.545 HOUT C 170 1.925 160 860 3.115 KUNSTSTOF 7.840 3.995 1.450 13.285 KUNSTSTOFVERPAKKINGEN 80 80 KWD-AFVAL 686.840 23.960 43.250 34.420 788.470 METALEN 9.230 1.300 8.270 18.800 PAPIER EN KARTON 22.810 9.330 16.300 48.440 PUIN 236.250 277.580 116.930 630.760 SNOEIAFVAL 179.840 57.220 7.250 124.750 369.060 STRAAT EN VEEGVUIL, HAND 337.070 337.070 STRANDAFVAL 88.500 88.500 TEXTIEL 20 224.390 224.410 VEEGZAND 828.350 828.350 VLAKGLAS 28.080 3.020 3.110 34.210 WEGING VOOR DERDEN 8.620 1.280 0 0 9.900 WIT- EN BRUINGOED 38.960 845 3.110 520 43.435 WIT- EN BRUINGOED (BURGER) 74.510 74.510 ZAND/GROND 70 16.665 16.735 Eindtotaal 3.092.910 640.740 370.570 480.730 4.584.950 Bron: Pfister Winweigh 2013

SORTEERANALYSES 2013 POTENTIE AFVALSCHEIDING Hoeveelheid nog te scheiden materiaal in het restafval per gemeente 2013 Gewichtsaandeel (%) in restafval Delft LV RW MD PN (2012) WS 2011 GFT 27% 30% 29% 25% 27% 31% 38% herbruikbaar papier en karton 27% 27% 25% 23% 25% 26% 20% Glas 4% 5% 4% 3% 4% 4% 5% Kunststoffen 20% 19% 19% 24% 19% 20% 14% Metalen 3% 3% 4% 4% 5% 3% 1% Textiel 5% 6% 5% 6% 5% 4% 4% Puin 2% 2% 4% 3% 3% 3% nb Hout 3% 3% 3% 7% 3% 3% nb KCA 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Wit en-bruingoed 0% 0% 0% 0% 0% 0% nb Restafval 8% 6% 7% 5% 8% 6% 10% Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO http://www.rwsleefomgeving.nl/onderwerpen/afval/afvalcijfers/ Landelijk gemiddelde Resultaten Sorteeranalyse Delft 218 Fractie percentage kg in kg restafval p.j. GFT 26,6% 58 herbruikbaar papier en karton 27,5% 60 Glas 4,2% 9 Kunststoffen 20,0% 44 Metalen 3,1% 7 Textiel 4,6% 10 Puin 2,3% 5 Hout 2,8% 6 KCA 0,3% 1 Wit en- Bruingoed 0,3% 1 Restafval 8,3% 18 TOTAAL 100,0% 218 Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO

kg 78 12 6 1 Leidschendam- Voorburg 262 Fractie percentage in GFT 29,8% kg restafval per jaar herbruikbaar papier en karton 26,9% 70 Glas 4,6% Kunststoffen 49 18,6% Metalen 9 3,4% 15 Textiel 5,6% Puin 2,3% Hout 2,6% 7 KCA 0,3% Wit en-bruingoed 0,3% 1 14 Overig 5,5% TOTAAL 262 100,0% Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO Midden Delfland 186 kg restafval per jaar kg Fractie percentage in 46 GFT 24,6% herbruikbaar papier en karton 23,3% 34 8 Glas 2,5% Kunststoffen 36 24,1% Metalen 5 4,2% 10 Textiel 5,6% 5 Puin 3,3% Hout 6,7% 8 1 KCA 0,2% Wit en-bruingoed 0,4% 1 32 Overig 5,2% TOTAAL 186 100,0% Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO

Pijnacker- Nootdorp 2012 227 kg Fractie percentage in 8 8 kg restafval per jaar GFT 27,45% 62 herbruikbaar papier en karton 24,63% 56 Glas 3,57% Kunststoffen 19,50% 44 Metalen 11 4,70% Textiel 11 5,00% Puin 3,41% Hout 2,96% 7 KCA 0,23% 1 Wit en-bruingoed 0,28% 1 Restafval 19 8,26% Bron: Sorteeranalyse 2012, IRADO Rijswijk 265 kg restafval per jaar kg Fractie percentage in 76 GFT 28,7% herbruikbaar papier en karton 25,0% 66 11 Glas 4,1% Kunststoffen 49 18,5% Metalen 11 4,3% 13 Textiel 4,9% 12 Puin 4,4% Hout 2,6% 7 1 KCA 0,3% Wit en-bruingoed 0,3% 1 18 Overig 6,9% TOTAAL 265 100,0% Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO

Wassenaar 272 kg Fractie percentage in kg restafval p.j. GFT 83 30,6% herbruikbaar papier en karton 26,4% 72 Glas 11 4,0% Kunststoffen 19,8% 54 Metalen 2,8% 8 Textiel 3,8% 10 Puin 3,1% 8 Hout 2,8% 8 KCA 0,4% 1 Wit en-bruingoed 0,4% 1 Restafval 6,0% 16 TOTAAL 272 100,0% Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO

Bijlage 2 Huidige dienstverlening per gemeente

BIJLAGE Huidige dienstverlening per gemeente Huidige dienstverlening Delft Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 Beugelcontainers inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1200 1:1200 1:1200 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis los inpandige rolcontainers huis aan huis los huis aan huis los inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit 26 26 type inzamelmiddel 3 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1200 type inzamelmiddel 4 Afzetcontainers Afzetcontainers Afzetcontainers Afzetcontainers Verenigingen Verenigingen Verenigingen Verenigingen (Subsidie Oud (Subsidie Oud (Subsidie Oud (Subsidie Oud Papier) Papier) Papier) Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:600 1:600 1:600 1:600 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 12 12 12 12 plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:870 1:870 1:870 1:870 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit 52 type inzamelmiddel 2 inpandige rolcontainers inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit inzamelwijze 1 op afroep, gratis Afspraken grofvuilconvenant en op afroep, gratis op afroep, gratis Grofafval via huismeesters Elektr. App. Metalen Tuinafval Elektr. App. inzamelwijze 2 Kringloopbedrijven Kringloopbedrijven Kringloopbedrijven Kringloopbedrijven

Huidige dienstverlening Leidschendam Voorburg Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse verzamelcontainer nvt nvt inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit nvt nvt papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:660 1:660 1:660 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 12 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:660 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit type inzamelmiddel 3 Rol, Afzetcontainers en eigen inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Rol, Afzetcontainers en eigen inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Rol, Afzetcontainers en eigen inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Rol, Afzetcontainers en eigen inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1400 1:1400 1:1400 1:1400 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 4 4 4 4 plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:630 1:630 1:630 1:630 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit op capaciteit 52 type inzamelmiddel 2 zakken zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 52 Grofafval inzamelwijze op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis Elektr. App. Metalen Tuinafval

Huidige dienstverlening Pijnacker Nootdorp Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit papier type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit aantal aansluitingen/inz.middel 1:870 1:870 1:870 1:870 type inzamelmiddel 2 Afzetcontainers verenigingen (Subsidie Oud Papier) Afzetcontainers verenigingen (Subsidie Oud Papier) Afzetcontainers verenigingen (Subsidie Oud Papier) Afzetcontainers verenigingen (Subsidie Oud Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:375 1:375 1:375 1:375 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1900 1:1900 1:1900 1:1900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1600 1:1600 1:1600 1:1600 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit op capaciteit 52 type inzamelmiddel 2 zakken zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 52 Grofafval inzamelwijze op afroep, betalend op afroep, betalendop afroep, betalendop afroep, betalend Elektr. App. Metalen Tuinafval

Huidige dienstverlening Rijswijk Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 + 6 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 Beugelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:570 1:570 1:570 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 12 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:570 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit type inzamelmiddel 3 Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:670 1:670 1:670 1:670 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:2500 1:2500 1:2500 1:2500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 8 8 8 8 plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:800 1:800 1:800 1:800 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit 52 type inzamelmiddel 2 Inpandige containers zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit 52 type inzamelmiddel 3 Ondergrondse pers inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit Grofafval inzamelwijze op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis Elektr. App. Metalen Tuinafval

Huidige dienstverlening Midden Delfland Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit Huis aan huis type inzamelmiddel 3 Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13/26 glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:230 1:230 1:230 1:230 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 7 7 7 7 plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit Grofafval inzamelwijze op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis Elektr. App. Metalen Tuinafval

Huidige dienstverlening Wassenaar Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:380 1:380 1:380 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:380 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit type inzamelmiddel 3 Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:335 1:335 1:335 1:335 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1600 1:1600 1:1600 1:1600 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 9 9 9 9 plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:326 1:326 1:326 1:326 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit op capaciteit op capaciteit Grofafval inzamelwijze op afroep, betalend op afroep, betalendop afroep, betalendop afroep, betalend Elektr. App. Metalen Tuinafval inzamelwijze inzameldienst Wassenaar inzameldienst Wassenaar inzameldienst Wassenaar inzameldienst Wassenaar

Bijlage 3 Uitwerking Scenario s naar dienstverlening

BIJLAGE Uitwerking Scenario s naar dienstverlening Scenario 1 Optimalisatie en harmonisatie huidige situatie Inzamelsystematiek scenario 1: Nulsituatie + optimaliseren afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoningen met tuin) GFT type inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds aantal aansluitingen/inz.middel divers divers inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) 3M3 Binnenstad/ centrum gebied wijkvoorziening papier type 'inzamelmiddel 240 liter mini wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 inzamelmiddel glas type wijkvoorzi ening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) textiel inzamelmiddel type wijkvoor ziening wijkvoorziening wijkvoorziening kunststof verpakkingen aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:750 1:750 1:750 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) restafval type inzamelmiddel 240 liter mini aantal aansluitingen/inz.middel Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft divers Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 52

Scenario 2 Omgekeerd Inzamelen Inzamelsystematiek scenario 2: Omgekeerd Inzamelen afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoningen met tuin) Buiten gebied Gestapelde bouw hoogbouw variant 1 "service op containers" (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 3M3 Ondergronds 3M3 wijkvoorziening milieupark voor aantal milieupark voor complex aansluitingen/inz.middel complex 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per 26 jaar) 26 papier type 'inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 3M3 Ondergronds 3M3 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel milieupark voor complex milieupark voor complex 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per 13 jaar) 13 glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening Ondergronds 3M3 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 bestaande structuur 1:500 milieupark voor complex 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) inzamelmiddel textiel type wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal bestaande 1:900 aansluitingen/inz.middel structuur 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) kunststof verpakkingen type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 5M3 Ondergronds 5M3 wijkvoorziening Drankenkartons aantal milieupark voor milieupark voor aansluitingen/inz.middel complex 1:500 complex 1:500 1:750 Blik inzamelfrequ. (aantal x per 26 jaar) 26 restafval type inzamelmiddel wijkvoorziening 240 liter mini Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft) Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft) Zakken aantal 1:100 aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 milieupark voor complex milieupark voor complex 1:500 52

Scenario 3 Afval Loont Inzamelsystematiek scenario : Afval Loont Afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoning en met tuin) GFT type inzamelmiddel 240 liter mini aantal aansluitingen/inz.mid del inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig papier type 'inzamelmiddel 240 liter mini inzamelmiddel glas type wijkvoorzi textiel inzamelmiddel type wijkvoor kunststof verpakkingen aantal aansluitingen/inz.mid del inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig Gestapelde bouw Ondergronds 3M3 milieupark voor complex hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoninge n zonder tuin) Ondergronds 3M3 1: 1: Binnenstad/ centrum gebied wijkvoorzienin g Binnenstad/ centrum gebied variant 2 Gekleurde zak 13 52 Ondergronds 3M3 milieupark voor complex wijkvoorziening 1:500 1:500 wijkvoorzienin g Gekleurde zak 13 52 ening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.mid del 1:500 1:500 1:500 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig aantal aansluitingen/inz.mid del inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig type inzamelmiddel aantal aansluitingen/inz.mid del inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig ziening wijkvoorziening wijkvoorziening 1:900 1:900 1:900 1:900 1:900 wijkvoorziening 1:750 restafval type inzamelmiddel 240 liter mini aantal aansluitingen/inz.mid del inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig Opmerkingen Afval Loont filiaal is 1: 5000 aansluitingen Ondergronds 5M3 milieupark voor complex 1:500 Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft) milieupark voor complex wijkvoorziening 1:750 1:750 Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft) 1: wijkvoorzienin g wijkvoorzienin g wijkvoorzienin g Zakken wijkvoorzienin g wijkvoorzienin g Gekleurde zak 52 Gekleurde zak 26 52 52

Scenario 4 Diftar 52 Inzamelsystematiek scenario : Diftar Afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoningen met tuin) Gestapelde bouw hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds 3M3 Ondergronds 3M3 Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 milieupark voor complex papier type 'inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds 3M3 wijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel milieupark voor complex 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 52 glas inzamelmiddel type wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) textiel inzamelmiddel type wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening kunststof verpakkingen aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 1:900 1:900 1:900 1:900 type inzamelmiddel wijkvoorziening Ondergronds 5M3 wijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 1:750 restafval type inzamelmiddel 240 liter mini aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) milieupark voor complex 1:500 Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft) milieupark voor complex 1: 1:750 Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft) 1: 26 52 52 Gekleurde zak

Scenario 5 Nascheiding Renescience DONG Inzamelsystematiek scenario 2: Nulsituatie + optimaliseren + nascheiding DONG Afvalstroom laagbouw (incl. hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen met benedenwoningen zonder tuin) tuin) T type inzamelmiddel 240 liter mini wijkvoorziening 3M3 Ondergronds aantal aansluitingen/inz.middel 1: inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig inzamelmiddel GF type aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) Nascheiding volgens DONG methode aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig papier type 'inzamelmiddel 140 liter mini wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig inzamelmiddel glas type wijkvoorzi ening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:240 1:240 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig textiel inzamelmiddel type wijkvoor ziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig kunststof verpakkingen type inzamelmiddel aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x Nascheiding volgens DONG methode per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig restafval inzamelmiddel type aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) Nascheiding volgens DONG methode aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig Binnenstad/ centrum gebied 1:

Scenario 6 Mechanische Nascheiding Inzamelsystematiek scenario 6: Optimalisatie + Nascheiding (Omrin of Attero) afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoningen met tuin) Buitengebied hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 3M3 nvt (samen met rest) aantal aansluitingen/inz.middel milieupark voor complex inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 26 aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig papier 'inzamelmiddel type wij kvoorziening wijkvoorziening w ijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig inzamelmiddel glas type wijkvoorziening oorziening milieupark voor complex wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:240 1:240 1:325 1:240 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig inzamelmiddel textiel type wijkvoorziening w ijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig restafval inzamelmiddel type 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 5M3 zakken kunststof verpakkingen aantal aansluitingen/inz.middel Drankenkartons inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 26 52 Blik aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig

Scenario 7; Combinatie Afval Loont en Diftar Inzamelsystematiek scenario 4: Afval Loont + Diftar Afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoningen met tuin) hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied variant 2 GFT type inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds 3M3 Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel 1: inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 52 papier 'inzamelmiddel type liter 240 mini wijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 52 inzamelmiddel glas type wijkvoorzi ening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:240 1:240 1:240 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) textiel inzamelmiddel type wijkvoor ziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) kunststof verpakkingen type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 1:750 1:750 restafval type inzamelmiddel 240 liter mini aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x 26 52 per jaar) Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft = maatwerk) 1: 52 Gekleurde zak

Scenario 8 Combinatie Omgekeerd Inzamelen en Diftar Inzamelsystematiek scenario 8: Grondstofgericht Inzamelen + Diftar afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoning en met tuin) Buitengebied hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 3M3 aantal aansluitingen/inz.midd el inzamelfrequ. (aantal x per jaar) milieupark voor complex 26 52 papier 'inzamelmiddel type 140 liter mini 240 liter mini milieupark voor complex inzamelmiddel glas type wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.midd el 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal aansluitingen/inz.midd 1:500 bestaand el 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) textiel inzamelmiddel type wijkvoorziening kunststof verpakkingen Drankenkarto ns Blik aantal aansluitingen/inz.midd el inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 52 wijkvoorzienin g wijkvoorzienin g milieupark voor complex wijkvoorziening 1:900 1:900 type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini milieupark voor complex aantal aansluitingen/inz.midd el inzamelfrequ. (aantal x per jaar) restafval type inzamelmiddel wijkvoorziening 240 liter mini aantal aansluitingen/inz.midd el inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 1:? 1:100 1: Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft = maatwerk) 26 52 Gekleurde zak Gekleurde zak wijkvoorzienin g wijkvoorzienin g Gekleurde zak 52 Gekleurde zak

Bijlage 4 Doorrekening per scenario per gemeente

Huidige situtatie DF LV MD PN RW WS Totaal Totaal Rest 3.650.882 3.102.702 560.118 1.741.010 2.200.931 1.166.740 12.422.383 Gft 718.519 652.685 261.974 673.538 521.241 415.026 3.242.983 Papier 86.188 93.518 76.989 208.902 6.537 49.737 336.419 Glas 121.402 102.439 35.769 70.457 49.545 41.127 420.739 Plastic 66.351 71.904 20.743 52.902 43.237 19.989 275.125 Textiel Overig Totaal 4.510.641 3.692.405 760.130 2.223.201 2.735.017 1.553.167 15.474.560 Logistiek 2.053.865 1.699.294 340.063 708.718 918.678 742.496 6.463.114 Verwerking 1.582.393 1.504.348 287.985 942.230 1.018.283 674.737 6.009.975 Inzamelmiddelen 874.383 488.763 132.082 572.252 798.057 135.934 3.001.471 Overig Totaal 4.510.641 3.692.405 760.130 2.223.201 2.735.017 1.553.167 15.474.560 Per wha 98 103 103 115 117 141 108 Afvalscheiding 39% 38% 52% 45% 31% 48% 40% Kilogram rest 218 251 189 225 265 272 237 Minder rest n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 79 87 76 90 94 106 Gft 16 18 36 35 22 38 Papier 1,9 2,6 10 11 0,3 4,5 Glas 2,6 2,9 4,9 3,6 2,1 3,7 Plastic 1,4 2,0 2,8 2,7 1,8 1,8 Textiel Diftar Afval Loont Totaal 98 103 103 115 117 141

Scenario 1 (harmonisatie inzamelmethode) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Totaal Rest 3.650.281 2.834.416 559.465 1.739.391 2.199.879 1.020.085 12.003.518 418.865 Gft 718.519 470.961 261.974 673.538 496.079 318.106 2.939.177 303.806 Papier 60.826 793 52.085 76.092 15.385 46.572 99.330 435.750 Glas 132.338 113.127 34.708 60.950 64.480 42.334 447.938 27.200 Plastic 40.807 52.689 14.847 31.595 37.049 26.374 203.362 71.763 Textiel 62.980 65.117 9.822 25.545 17.423 19.488 200.376 200.376 Overig Totaal 4.336.525 3.301.491 883.563 2.492.831 2.690.580 1.381.235 15.086.226 388.335 Logistiek 1.834.772 1.324.597 485.764 947.492 861.690 579.360 6.033.675 429.439 Verwerking 1.428.124 1.373.689 255.133 882.595 963.005 628.821 5.531.366 478.608 Inzamelmiddelen 1.073.628 603.205 142.666 662.745 865.885 173.054 3.521.184 519.713 Overig Totaal 4.336.525 3.301.491 883.563 2.492.831 2.690.580 1.381.235 15.086.226 388.335 3% Per wha 94 92 120 129 115 125 105 3 Afvalscheiding 39% 38% 52% 45% 31% 48% 40% Kilogram rest 218 251 189 225 265 272 237 Minder rest n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Verschil /wha 4% 11% 16% 12% 2% 11% 3% DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 79 79 76 90 94 92 Gft 16 13 36 35 21 29 Papier 1,3 0,0 7 4 0,7 4,2 Glas 2,9 3,2 4,7 3,2 2,8 3,8 Plastic 0,9 1,5 2,0 1,6 1,6 2,4 Textiel 1,4 1,8 1,3 1,3 0,7 1,8 Diftar Afval Loont Totaal 94 92 120 129 115 125 DF LV MD PN RW WS Verschil Rest 0% 9% 0% 0% 0% 13% Gft 0% 28% 0% 0% 5% 23% Papier 171% 101% 168% 136% 335% 194% Glas 9% 10% 3% 13% 30% 3% Plastic 38% 27% 28% 40% 14% 32%

Scenario 2 (omgekeerd inzamelen) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Totaal Rest 2.223.619 1.832.036 362.725 1.100.454 1.231.579 712.383 7.462.798 4.959.585 Gft 765.135 664.200 257.293 585.496 338.248 392.584 3.002.957 240.027 Papier 124.355 28.086 49.866 95.309 41.384 51.589 2.938 339.357 Glas 136.598 117.079 35.271 63.156 66.894 43.738 462.736 41.997 PDB 68.967 73.923 11.568 6.893 110.786 21.891 270.891 4.235 Textiel 135.750 302.175 59.703 160.872 155.361 81.531 895.392 895.392 Overig Totaal 2.796.281 2.209.132 657.020 1.676.651 1.329.190 1.096.872 9.765.146 5.709.415 Logistiek 1.809.973 1.363.496 503.351 1.144.266 735.282 677.646 6.234.014 229.101 Verwerking 80.300 91.351 17.636 88.238 117.716 159.154 519.123 5.490.852 Inzamelmiddelen 906.008 754.286 171.305 444.147 476.193 260.071 3.012.009 10.538 Overig Totaal 2.796.281 2.209.132 657.020 1.676.651 1.329.190 1.096.872 9.765.146 5.709.415 37% Per wha 61 62 89 87 57 99 68 40 Afvalscheiding 56% 55% 65% 60% 49% 63% 57% 16% Kilogram rest 153 176 132 158 186 190 166 71 Minder rest 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% Verschil /wha 38% 40% 14% 25% 51% 29% 37% DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 48 51 49 57 53 64 Gft 17 19 35 30 14 36 Papier 2,7 0,8 7 5 1,8 4,7 Glas 3,0 3,3 4,8 3,3 2,9 4,0 Plastic 1,5 2,1 1,6 0,4 4,7 2,0 Textiel 2,9 8,4 8,1 8,3 6,6 7,4 Diftar Afval Loont Totaal 61 62 89 87 57 99 DF LV MD PN RW WS Verschil Rest 39% 41% 35% 37% 44% 39% Gft 6% 2% 2% 13% 35% 5% Papier 244% 70% 165% 146% 733% 204% Glas 13% 14% 1% 10% 35% 6% Plastic 4% 3% 156% 87% 156% 10%

Scenario 3 (Afval Loont) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Totaal Rest 2.647.433 2.109.918 427.059 1.289.056 1.445.809 813.236 8.732.511 3.689.872 Gft 594.379 535.344 237.575 519.868 247.944 349.498 2.484.609 758.375 Papier 2.105 37.364 44.294 92.742 20.171 52.032 248.708 585.127 Glas 132.338 113.127 34.708 60.950 64.480 42.334 447.938 27.200 PDB 9.706 21.476 5.037 26.443 17.242 12.663 92.568 182.557 Textiel 91.288 52.052 6.537 19.582 11.895 14.896 13.673 13.673 Overig 355.158 63.401 30.223 204.642 205.785 90.308 949.518 949.518 Totaal 3.812.996 2.785.627 762.285 2.121.234 1.955.052 1.319.849 12.757.043 2.717.518 Logistiek 1.396.515 991.067 394.123 840.811 534.804 495.535 4.652.856 1.810.258 Verwerking 1.369.849 1.161.670 220.127 770.167 831.116 552.830 4.905.759 1.104.216 Inzamelmiddelen 691.474 569.487 117.812 305.613 383.347 181.176 2.248.910 752.561 Overig 355.158 63.401 30.223 204.642 205.785 90.308 949.518 949.518 Totaal 3.812.996 2.785.627 762.285 2.121.234 1.955.052 1.319.849 12.757.043 2.717.518 18% Per wha 83 78 103 110 83 119 89 19 Afvalscheiding 46% 46% 56% 51% 38% 54% 47% 7% Kilogram rest 192 217 168 197 231 239 207 30 Minder rest 12% 14% 11% 12% 13% 12% 13% Verschil /wha 15% 25% 0% 5% 29% 15% 18% DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 57 59 58 67 62 74 Gft 13 15 32 27 11 32 Papier 0,0 1,0 6 5 0,9 4,7 Glas 2,9 3,2 4,7 3,2 2,8 3,8 Plastic 0,2 0,6 0,7 1,4 0,7 1,1 Textiel 2,0 1,5 0,9 1,0 0,5 1,3 Diftar Afval Loont 7,7 1,8 4,1 10,6 8,8 8,2 Totaal 83 78 103 110 83 119 DF LV MD PN RW WS Verschil Rest 27% 32% 24% 26% 34% 30% Gft 17% 18% 9% 23% 52% 16% Papier 98% 140% 158% 144% 209% 205% Glas 9% 10% 3% 13% 30% 3% Plastic 85% 70% 76% 50% 60% 37%

Scenario 4 (Diftar) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Totaal Rest 2.363.527 1.884.277 379.234 1.137.377 1.286.303 707.092 7.757.810 4.664.573 Gft 837.918 712.932 267.769 628.768 354.771 425.217 3.227.374 15.609 Papier 121.592 21.445 51.275 94.495 34.313 49.175 17.596 354.015 Glas 136.236 116.732 35.221 62.972 66.691 43.611 461.464 40.726 PDB 438.818 346.892 79.022 237.795 230.054 149.400 1.481.981 1.206.856 Textiel 116.489 281.924 55.334 149.589 143.734 75.897 822.966 822.966 Overig 300.903 233.647 48.078 126.136 152.707 72.061 933.532 933.532 Totaal 2.961.684 2.297.327 647.221 1.662.365 1.452.372 1.071.860 10.092.829 5.381.731 Logistiek 1.641.932 1.189.397 456.846 996.545 658.296 576.430 5.519.445 943.670 Verwerking 276.173 272.237 8.817 194.171 240.528 219.709 1.211.635 4.798.340 Inzamelmiddelen 742.676 602.047 133.481 345.513 400.841 203.660 2.428.218 573.254 Overig 300.903 233.647 48.078 126.136 152.707 72.061 933.532 933.532 Totaal 2.961.684 2.297.327 647.221 1.662.365 1.452.372 1.071.860 10.092.829 5.381.731 35% Per wha 64 64 88 86 62 97 70 38 Afvalscheiding 53% 52% 62% 58% 46% 60% 54% 13% Kilogram rest 163 188 142 169 199 204 177 59 Minder rest 25% 25% 25% 25% 25% 25% 25% Verschil /wha 34% 38% 15% 25% 47% 31% 35% DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 51 53 51 59 55 64 Gft 18 20 36 32 15 38 Papier 2,6 0,6 7 5 1,5 4,4 Glas 3,0 3,3 4,8 3,3 2,8 3,9 Plastic 9,5 9,7 10,7 12,3 9,8 13,5 Textiel 2,5 7,9 7,5 7,7 6,1 6,9 Diftar 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5 Afval Loont Totaal 64 64 88 86 62 97 DF LV MD PN RW WS Verschil Rest 35% 39% 32% 35% 42% 39% Gft 17% 9% 2% 7% 32% 2% Papier 241% 77% 167% 145% 625% 199% Glas 12% 14% 2% 11% 35% 6% Plastic 561% 382% 281% 349% 432% 647%

Scenario5a (Renescience) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Totaal Rest 3.074.325 2.485.273 544.994 1.533.915 1.635.202 1.009.561 10.283.271 2.139.112 Gft 285.020 277.681 123.557 285.838 123.224 189.622 1.284.943 1.958.040 Papier 70.323 5.030 45.573 91.681 14.896 51.350 108.416 444.835 Glas 132.877 113.666 34.776 61.233 64.795 42.519 449.866 29.127 PDB 275.125 Textiel 62.546 97.286 15.883 42.904 35.379 27.638 156.543 156.543 Overig Totaal 3.484.446 2.784.364 733.017 1.929.764 1.772.947 1.265.415 11.969.953 3.504.608 Logistiek 1.412.732 989.113 361.688 796.261 534.804 473.260 4.567.858 1.895.257 Verwerking 1.405.682 1.228.607 258.391 843.087 858.660 615.683 5.210.110 799.865 Inzamelmiddelen 666.032 566.644 112.938 290.416 379.482 176.472 2.191.984 809.487 Overig Totaal 3.484.446 2.784.364 733.017 1.929.764 1.772.947 1.265.415 11.969.953 3.504.608 23% Per wha 75 78 99 100 76 114 84 24 Afvalscheiding 78% 79% 79% 80% 74% 81% 78% 38% Kilogram rest 61 70 68 73 74 87 70 167 Minder rest 72% 72% 64% 68% 72% 68% 71% Verschil /wha 23% 25% 4% 13% 35% 19% 23% DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 67 69 74 79 70 91 Gft 6 8 17 15 5 17 Papier 1,5 0,1 6 5 0,6 4,6 Glas 2,9 3,2 4,7 3,2 2,8 3,8 Plastic Textiel 1,4 2,7 2,2 2,2 1,5 2,5 Diftar Afval Loont Totaal 75 78 99 100 76 114 DF LV MD PN RW WS Verschil Rest 16% 20% 3% 12% 26% 13% Gft 60% 57% 53% 58% 76% 54% Papier 182% 105% 159% 144% 328% 203% Glas 9% 11% 3% 13% 31% 3% Plastic

Scenario 5b (omgekeerd inzamelen + Renescience) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Totaal Rest 2.011.082 1.647.873 333.916 996.044 1.108.189 659.721 6.756.824 5.665.559 Gft 765.135 664.200 257.293 585.496 338.248 392.584 3.002.957 240.027 Papier 124.355 26.684 49.866 95.309 41.384 51.589 4.340 340.759 Glas 136.598 117.079 35.271 63.156 66.894 43.738 462.736 41.997 PDB 164.429 170.750 24.936 108.475 150.926 79.141 698.658 423.533 Textiel 135.750 302.175 59.703 160.872 155.361 81.531 895.392 895.392 Overig Totaal 2.488.281 1.929.543 591.706 1.470.658 1.165.660 986.959 8.632.806 6.841.754 Logistiek 1.809.973 1.363.496 509.409 1.144.266 735.282 677.646 6.240.071 223.043 Verwerking 240.928 189.641 89.008 126.368 54.841 33.294 667.491 6.677.466 Inzamelmiddelen 919.235 755.688 171.305 452.760 485.220 276.019 3.060.227 58.756 Overig Totaal 2.488.281 1.929.543 591.706 1.470.658 1.165.660 986.959 8.632.806 6.841.754 44% Per wha 54 54 80 76 50 89 60 48 Afvalscheiding 82% 83% 85% 85% 78% 87% 83% 43% Kilogram rest 45 50 45 50 55 57 50 187 Minder rest 79% 80% 76% 78% 79% 79% 79% Verschil /wha 45% 48% 22% 34% 57% 36% 44% DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 44 46 45 51 47 60 Gft 17 19 35 30 14 36 Papier 2,7 0,7 7 5 1,8 4,7 Glas 3,0 3,3 4,8 3,3 2,9 4,0 Plastic 3,6 4,8 3,4 5,6 6,4 7,2 Textiel 2,9 8,4 8,1 8,3 6,6 7,4 Diftar Afval Loont Totaal 54 54 80 76 50 89 DF LV MD PN RW WS Verschil Rest 45% 47% 40% 43% 50% 43% Gft 6% 2% 2% 13% 35% 5% Papier 244% 71% 165% 146% 733% 204% Glas 13% 14% 1% 10% 35% 6% Plastic 148% 137% 20% 105% 249% 296%

Scenario 6 (mechanische nascheiding Omrin) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Totaal Rest 3.404.331 2.776.935 609.280 1.726.523 1.824.809 1.136.144 11.478.023 944.360 Gft 285.020 277.681 123.557 285.838 123.224 189.622 1.284.943 1.958.040 Papier 70.323 5.030 45.573 91.681 14.896 51.350 108.416 444.835 Glas 132.877 113.666 34.776 61.233 64.795 42.519 449.866 29.127 PDB 275.125 Textiel 62.546 97.286 15.883 42.904 35.379 27.638 156.543 156.543 Overig Totaal 3.814.452 3.076.026 797.304 2.122.371 1.962.553 1.391.998 13.164.705 2.309.855 Logistiek 1.412.732 989.113 361.688 796.261 534.804 473.260 4.567.858 1.895.257 Verwerking 1.735.688 1.520.268 322.678 1.035.694 1.048.267 742.266 6.404.863 394.888 Inzamelmiddelen 666.032 566.644 112.938 290.416 379.482 176.472 2.191.984 809.487 Overig Totaal 3.814.452 3.076.026 797.304 2.122.371 1.962.553 1.391.998 13.164.705 2.309.855 15% Per wha 83 86 108 110 84 126 92 16 Afvalscheiding 50% 49% 54% 51% 43% 52% 49% 9% Kilogram rest 175 205 180 198 210 253 198 39 Minder rest 20% 18% 5% 12% 21% 7% 16% Verschil /wha 15% 17% 5% 5% 28% 10% 15% DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 74 77 83 89 78 103 Gft 6 8 17 15 5 17 Papier 1,5 0,1 6 5 0,6 4,6 Glas 2,9 3,2 4,7 3,2 2,8 3,8 Plastic Textiel 1,4 2,7 2,2 2,2 1,5 2,5 Diftar Afval Loont Totaal 83 86 108 110 84 126 DF LV MD PN RW WS Verschil Rest 7% 10% 9% 1% 17% 3% Gft 60% 57% 53% 58% 76% 54% Papier 182% 105% 159% 144% 328% 203% Glas 9% 11% 3% 13% 31% 3% Plastic

Scenario 7 (Afval loont + Diftar) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Totaal Rest 1.662.242 1.298.422 287.833 801.295 861.584 492.078 5.403.454 7.018.929 Gft 927.884 777.751 279.161 664.162 417.975 449.179 3.516.113 273.130 Papier 68.189 1.857 46.023 91.018 29.557 51.188 88.626 425.045 Glas 237.932 183.451 48.813 115.254 110.209 64.287 759.947 339.208 PDB 475.322 393.007 89.129 252.738 263.477 151.454 1.625.128 1.350.002 Textiel 207.912 364.252 72.073 198.204 193.783 96.125 1.132.349 1.132.349 Overig 417.621 98.262 34.761 205.525 228.114 89.631 1.073.913 1.073.913 Totaal 2.494.254 1.598.770 535.389 1.426.312 1.131.067 898.784 8.084.576 7.389.984 Logistiek 1.520.003 1.076.066 420.501 940.073 572.908 546.143 5.075.693 1.387.421 Verwerking 284.296 258.119 69.470 101.384 117.988 39.619 791.637 6.801.612 Inzamelmiddelen 840.926 682.561 149.597 382.098 448.033 223.392 2.726.606 274.865 Overig 417.621 98.262 34.761 205.525 228.114 89.631 1.073.913 1.073.913 Totaal 2.494.254 1.598.770 535.389 1.426.312 1.131.067 898.784 8.084.576 7.389.984 48% Per wha 54 45 73 74 48 81 56 52 Afvalscheiding 69% 70% 75% 73% 64% 75% 70% 30% Kilogram rest 100 110 89 101 118 123 106 130 Minder rest 54% 56% 53% 55% 55% 55% 55% Verschil /wha 45% 57% 30% 36% 59% 42% 48% DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 36 36 39 41 37 45 Gft 20 22 38 34 18 41 Papier 1,5 0,1 6 5 1,3 4,6 Glas 5,2 5,1 6,6 6,0 4,7 5,8 Plastic 10,3 11,0 12,1 13,1 11,2 13,7 Textiel 4,5 10,2 9,8 10,2 8,3 8,7 Diftar 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5 Afval Loont 2,5 3,8 1,8 4,1 3,2 1,6 Totaal 54 45 73 74 48 81 DF LV MD PN RW WS Verschil Rest 54% 58% 49% 54% 61% 58% Gft 29% 19% 7% 1% 20% 8% Papier 179% 98% 160% 144% 552% 203% Glas 96% 79% 36% 64% 122% 56% Plastic 616% 447% 330% 378% 509% 658%

Scenario 8 (omgekeerd inzamelen + diftar) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Totaal Rest 1.433.407 1.197.350 232.871 718.902 800.948 467.263 4.850.741 7.571.642 Gft 802.431 701.970 228.696 541.393 400.126 382.949 3.057.564 185.419 Papier 171.956 62.168 46.225 96.654 71.413 46.365 116.294 220.126 Glas 157.076 121.030 35.833 81.580 69.308 45.142 509.969 89.230 PDB 521.073 463.341 110.270 350.606 339.917 205.712 1.990.918 1.715.793 Textiel 362.789 539.232 109.585 296.198 293.299 143.574 1.744.677 1.744.677 Overig 300.903 233.647 48.078 126.136 152.707 72.061 933.532 933.532 Totaal 1.638.000 1.189.255 371.847 917.862 718.460 664.493 5.499.917 9.974.643 Logistiek 1.764.835 1.321.093 434.571 1.053.210 743.098 627.038 5.943.845 519.269 Verwerking 1.438.752 1.198.010 287.092 717.324 736.578 309.798 4.687.554 10.697.529 Inzamelmiddelen 1.011.014 832.525 176.290 455.840 559.233 275.192 3.310.094 308.623 Overig 300.903 233.647 48.078 126.136 152.707 72.061 933.532 933.532 Totaal 1.638.000 1.189.255 371.847 917.862 718.460 664.493 5.499.917 9.974.643 64% Per wha 35 33 50 47 31 60 38 70 Afvalscheiding 72% 72% 78% 76% 67% 77% 73% 32% Kilogram rest 87 100 76 90 106 109 95 142 Minder rest 60% 60% 60% 60% 60% 60% 60% Verschil /wha 64% 68% 51% 59% 74% 57% 64% DF LV MD PN RW WS Per wha Aantal 46.158 35.841 7.375 19.349 23.425 11.054 Rest 31 33 32 37 34 42 Gft 17 20 31 28 17 35 Papier 3,7 1,7 6 5 3,0 4,2 Glas 3,4 3,4 4,9 4,2 3,0 4,1 Plastic 11,3 12,9 15,0 18,1 14,5 18,6 Textiel 7,9 15,0 14,9 15,3 12,5 13,0 Diftar 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5 Afval Loont Totaal 35 33 50 47 31 60 DF LV MD PN RW WS Verschil Rest 61% 61% 58% 59% 64% 60% Gft 12% 8% 13% 20% 23% 8% Papier 300% 34% 160% 146% 1192% 193% Glas 29% 18% 0% 16% 40% 10% Plastic 685% 544% 432% 563% 686% 929%

Bijlage 5a Resultaten Bewonersonderzoek Marktonderzoek drijfveren afvalscheiding particulieren

Marktonderzoek Avalex Marktonderzoek drijfveren afvalscheiding par6culieren 3.0 16 december 2013 Dé specialist in klantonderzoek

Inhoudsopgave Pagina Doelstelling en onderzoeksvragen 3 Management summary 5 Kenmerken respondenten 11 Scheidingsgedrag consumenten 14 Belemmeringen om afval te scheiden 28 Top of mind beter scheiden (kansen voor Avalex) 35 Scheidingsgedrag in de toekomst 41 Stellingen en scenario s beter scheiden 45 Inten6e wegbrengen PET- flessen 54 Onderzoeksverantwoording 57 Bijlage: - Root causes vragen B3, C4 en D4 - Vragenlijst - Excelrapportage open antwoorden Rapportage Avalex November - december 2013 2

Doelstelling en onderzoeksvragen Het doel van dit onderzoek is het beantwoorden van onderstaande hoofd- en deelvragen. Hoofdvraag Hoe kan Avalex haar inwoners mo6veren om meer afval te scheiden, zodat de doelstelling van 2020 (65% afvalscheiding tegen zo laag mogelijke kosten) behaald kan worden? Deelvragen 1 1. Wat zijn de drijfveren van inwoners als het gaat om afvalscheiding? 2. Wat zijn, zowel in- als extrinsiek de beslissingsmo6va6es op het moment van weggooien? 3. Welke (prak6sche) belemmeringen ervaart men op het moment van weggooien? 4. Wat verstaat de burger onder gemak? 5. Welke pijlers van de afvaldriehoek (service, kosten en milieu) zijn doorslaggevend? 6. Wat zouden triggers zijn om de burger te verleiden tot (meer) afvalscheiding? 7. Welke van de vijdal scenario's (eventueel aangescherpt) gaat het meeste bijdragen aan het behalen van de doelstelling? Deelvragen 2 1. Heed de burger een idee wie (gemeente en/of Avalex) waarvoor verantwoordelijk is? 2. Wie is volgens de inwoner een geloofwaardige afzender? Rapportage Avalex November - december 2013 3

Doelstelling en onderzoeksvragen Bias als gevolg van sociaal wenselijkheid Er is sprake van bias (vertekening) in een marktonderzoek als externe factoren de uitkomsten van het onderzoek nega6ef beïnvloeden. Zo kan er bij face- to- face onderzoek sprake zijn van interviewer bias als een respondent sociaal wenselijke antwoorden geed aan degene die het marktonderzoek uitvoert. Gezien het onderwerp van onderzoek is het zeer waarschijnlijk dat respondenten hun eigen scheidingsgedrag posi6ever beschrijven aan de interviewer dan daadwerkelijk het geval is. Het is sociaal wenselijk om te zeggen dat men aan afvalscheiding doet. Bij de interpreta6e van de antwoorden dient met deze bias rekening te worden gehouden. Root cause- methode Om de drijfveren voor het scheidingsgedrag, de belemmeringen om te scheiden en de verbeterpunten en aanbevelingen voor Avalex in kaart te brengen is gebruik gemaakt van de root cause- methode. Aan respondenten wordt een open vraag gesteld en diens antwoord wordt lekerlijk genoteerd. Achteraf worden de open antwoorden ingedeeld in hoofd- en deelcatgorieën. In een bijlage aan het einde van deze rapportage worden de gebruikte categorieën van de betreffende vragen beschreven. Rapportage Avalex November - december 2013 4

Management summary (1) Kwaliteit scheidingsgedrag (gemiddelden nu en nabije toekomst) Bouw Nu (B1) Toekomst (D1) Hoogbouw 3,5 3,7 Laagbouw 4,0 4,3 Gestapelde bouw 4,1 4,0 inzamelingsmethode Ondergronds 3,9 4,0 Minicontainers 4,1 4,3 Inpandige verzamelcontainers 3,2 3,3 Gemeente Rijswijk 3,7 4,3 Wassenaar 4,4 4,7 Leidschendam- Voorburg 4,4 4,7 Pijnacker- Nootdorp 4,0 4,0 Delft 3,5 3,4 Midden Delfland 4,0 4,1 Leeftijd < 30 jaar 3,7 3,8 30-39 jaar 3,9 4,3 40-49 jaar 3,9 4,1 50-59 jaar 4,1 4,1 60-69 jaar 3,7 3,8 >= 70 jaar 3,8 3,8 Sekse Man 3,6 3,7 Vrouw 4,0 4,2 Totaal 3,8 4,0 Rapportage Avalex November - december 2013 Basis: Alle respondenten die momenteel afval scheiden (n=365) Bron: CyS november 2013 Het scheidingsgedrag binnen het verzorgingsgebied van Avalex kan op diverse wijze worden bezien en gemeten. 1. Vrijwel iedereen zegt afval op dit moment te scheiden en verwacht dit volledig te gaan doen in de toekomst (nu=94%; toekomst=91%). Deze percentages zijn hoog en laten voor de nabije toekomst een kleine daling zien. 2. De kwaliteit van het scheidingsgedrag (de gemiddelden) blijd echter rela6ef laag en zal naar de toekomst mogelijk slechts gering sbjgen. Deze kwaliteitscijfers staan in het schema hiernaast (nu=3,8; toekomst=4,0). Basis voor dit schema zijn de vragen B1 (mate van scheiding nu, waarbij 1=niet t/m 5=in hoge mate) en D1 (mate van waarschijnlijkheid om afval volledig te gaan scheiden, waarbij 1=zeer onwaarschijnlijk t/m 5=zeer waarschijnlijk). Op de volgende pagina staan de soorten afval die men op dit moment scheidt. 5

Management summary (2) Soorten afval dat men momenteel scheidt Bouw GFT Glas Textiel Plastic Papier Batterijen Chemisch Anders Hoogbouw 48% 82% 62% 58% 86% 3% 1% 2% Laagbouw 82% 89% 69% 73% 96% 3% 4% 0% Gestapelde bouw 82% 90% 66% 62% 95% 6% 2% 4% inzamelingsmethode Ondergronds 76% 85% 62% 67% 91% 3% 1% 2% Minicontainers 84% 92% 72% 74% 96% 3% 5% 0% Inpandige verzamelcontainers 32% 83% 65% 40% 90% 6% 2% 3% Leeftijd < 30 jaar 66% 86% 55% 63% 91% 2% 4% 4% 30-39 jaar 69% 94% 72% 73% 94% 6% 6% 3% 40-49 jaar 79% 88% 68% 64% 91% 5% 4% 2% 50-59 jaar 77% 93% 75% 61% 93% 5% 0% 0% 60-69 jaar 68% 80% 66% 57% 98% 4% 0% 0% >= 70 jaar 67% 80% 59% 66% 87% 2% 0% 2% Sekse Man 62% 82% 56% 51% 90% 5% 2% 3% Vrouw 77% 91% 73% 74% 94% 3% 3% 1% Totaal 71% 87% 66% 65% 92% 4% 2% 2% Basis: Respondenten die momenteel afval scheiden (n=344) Bron: CyS november 2013 Rapportage Avalex November - december 2013 6

Management summary (3) Hieronder per subvraag de antwoorden zoals voortgekomen uit het onderzoeken. Wat zijn de drijfveren van inwoners als het gaat om afvalscheiding? - Redenen om wel te scheiden liggen op het gebied van maatschappelijke betrokkenheid (57% van de gemiddelde (mate =3) en 89% van de goede (mate=4, 5) scheiders noemt dit als drijfveer). Men noemt met name milieuoverwegingen (3=43%; 4, 5=71%) en in mindere mate mo6even rond zo hoort het (3=12%; 4, 5=18%). Sociale controle speelt nauwelijks mee in het scheidingsgedrag. - Redenen om niet te scheiden hebben betrekking op het eigen gedrag en de prakbsche omstandigheden (beide door 36% genoemd door hen die niet of nauwelijks scheiden). Welke belemmeringen ervaart men op het moment van weggooien om omdat men dit soort niet scheidt? - Voor GFT (n=123): de hoeveelheid afval (25% van de respondenten die GFT scheidt en problemen ervaart en die GTF niet scheidt), de geuren (21%), de moeite die het kost (13%) en geen voorziening hiervoor (10%). - Voor glas (n=65): te weinig (32%) en moeite (22%) - Voor texbel/schoeisel 135): men recyclet zelf (43%), te weinig (16%), niet nodig (13%) - Voor plasbc (n=148): ruimte in/om huis (19%), moeite (15%), te weinig 914%), kennis van scheiden (13%) - Voor papier (n=33): moeite (21%) Rapportage Avalex November - december 2013 7

Management summary (4) Wat verstaat de burger onder gemak? - Gemak als scheidingsdrijfveer is bijvoorbeeld de hoeveel moeite die men ervoor moet doen, de afstand/ bereikbaarheid van de inzamelpunten en de scheidbaarheid van de materialen. - Gemak als belemmering is: de moeite om het apart te bewaren en/of weg te brengen, de woonloca6e, fysieke mogelijkheden om weg te brengen, beschikbare 6jd, gewicht van afval om te transporteren Welke pijlers van de afvaldriehoek (service, kosten en milieu) zijn doorslaggevend? - Personen die momenteel scheiden (mate =2-5) zijn gevoelig voor het milieuargument. Dit zijn 344 van de 365 respondenten (95%). Om deze groep verder in hun scheidingsgedrag te s6muleren kan een milieucampagne worden opgezet. - Service kan beter worden ingezet om de personen die niet of nauwelijks scheiden te bereiken. Ruim een derde binnen deze groep (36%) noemt namelijk prak6sche bezwaren om niet/nauwelijks te scheiden. - Kosten zullen mogelijk een behoorlijke invloed hebben op het scheidingsgedrag: ongeveer de held van de respondenten zegt beter te scheiden bij een beloningssysteem. Uiteraard heed dit antwoord een duidelijke sociaal wenselijkheidsdimensie. Voorzich6gheid is dus gepast. Circa 36% gaat beter scheiden indien men moet betalen voor het restafval. Rapportage Avalex November - december 2013 8

Management summary (5) Wat zouden triggers zijn om de burger te verleiden tot (meer) afvalscheiding? - Bijna de held van respondenten noemt een prakbsche aanbeveling, met name meer inzamelingscontainers, meer/betere bereikbaarheid van loca6es wegbrengpunten en containers vaker legen/. - Ongeveer een kwart is echter tevreden met de dienstverlening of weet geen verbeterpunt. Welke van de vij@al scenario's (eventueel aangescherpt) gaat het meeste bijdragen aan het behalen van de doelstelling? - Kijkend naar de stellingen rond de scenario s, dan blijkt het grootste aandeel respondenten het eens of zeer eens te zijn met het scenario DIFTAR (55% vindt betalingen o.b.v. gewicht OK, 36% gaat beter scheiden indien er betaald moet worden en 48% zou beter scheiden bij een financiële beloning). Echter slechts een enkeling draagt zelf (spontaan) een verbeterpunt op dit vlak aan. Bovendien is het logisch dat men posi6ef antwoordt op een vraag over beloning. - Scheiding heed bovendien veel met gedrag en opvoeding te maken. Men ziet het als de eigen verantwoordelijkheid en niet van de gemeente of Avalex. Eerder zagen we al de grote rol van milieubewustzijn in het scheidingsgedrag. Rapportage Avalex November - december 2013 9

Management summary (6) Het beantwoorden van de deelvragen staat ten dienste van het beantwoorden van de hoofdvraag. Hoofdvraag Hoe kan Avalex haar inwoners mo6veren om meer afval te scheiden, zodat de doelstelling van 2020 behaald kan worden? - - - - Om consumenten die nu niet of nauwelijks scheiden over te halen om hun afval wel te scheiden, zal met name prakbsche ondersteuning geleverd moeten worden. Bijvoorbeeld hulpmiddelen om het probleem van ruimtegebrek in/om huis aan te pakken, meer/betere inzamelingscontainers. Ook voorlich6ng over hun houding zal op deze groep effect hebben. Om consumenten die nu scheiden in de toekomst beter te laten scheiden helpt voorlich6ng over het milieu, hulpmiddelen om scheiden gemakkelijker te maken en om meer/betere inzamelingscontainers te plaatsen Jegens eventuele kostenmaatregelen staat men redelijk posi6ef: de held vindt het eerlijk dat er wordt betaald voor het restafval naar gewicht. Het type woning waarin men woont oefent een grote invloed uit op het scheidingsgedrag. De slechts scheiders wonen in de hoogbouw (25%). Zij moeten de meeste moeite doen om hun afval gescheiden te bewaren en weg te brengen. Ondersteuning van deze groep lijkt zinvol te zijn. Hun redenen om niet/ nauwelijks te scheiden zijn vooral prak6sch van aard. Rapportage Avalex November - december 2013 10

Marktonderzoek Avalex Kenmerken respondenten Rapportage Avalex November - december 2013 11

Kenmerken respondenten (1) Het merendeel van de respondenten woont in Deld (37%). Respondenten uit Midden Delfland en Wassenaar vormen het kleinste aandeel (7% en 10%). In de figuur hiernaast staat de uitsplitsing van de gemeenten naar type bouw en inzamelingsmethoden. De verschillende typen woningen zijn ongeveer gelijkma6g verdeel onder de respondenten: hoogbouw: 36%, laagbouw: 35% en gestapelde bouw 30%). Rapportage Avalex November - december 2013 Verreweg de meeste afval wordt ondergronds ingezameld (50%), vervolgens via minicontainers (32%) en via inpandige verzamelcontainers (18%). In hoogbouw wordt afval ondergronds verzameld (48%) of middels inpandige containers (52%), de laagbouw maakt gebruik van minicontainers (91%) of van de ondergrondse methode (9%) en bij de gestapelde bouw wordt ondergronds ingezameld (100%), zie tabel E). 12

Kenmerken respondenten (2) Respondenten zijn gemiddeld rond de vijdig jaar oud. Zie de figuur hiernaast voor een uitsplitsing naar leedijd, bouwtype en methode van afvalinzameling. Rela6ef de jongsten wonen in gestapelde bouw (42 jaar), gevolgd door laagbouw (50 jaar) en hoogbouw (56 jaar). De deelnemende mannen zijn gemiddeld iets ouder (54 jaar vs. vrouwen: 47 jaar). Gemiddeld leed men met 2 personen in huis. De verschillen per type woning en methode zijn hier zeer gering. Ongeveer 46% heed kinderen in huis, met name, uiteraard, in de laagbouw (1 kind). Rapportage Avalex November - december 2013 13

Marktonderzoek Avalex Scheidingsgedrag van consumenten Rapportage Avalex November - december 2013 14

Scheidingsgedrag van consumenten (1) Op dit moment geed de overgrote meerderheid van de respondenten aan hun afval te scheiden (94%). In de gestapelde bouw doet nagenoeg iedereen dit (98%), in de laagbouw is dit circa 94% en in de hoogbouw is dit rela6ef het minst, maar nog steeds 91%. Uiteraard is dit een vraag met een sociaal wenselijk antwoord: men is snel geneigd ja tegen de onderzoeker te zeggen. Toch kunnen we hieruit aflezen dat de burger zelf vindt dat hij/zij het goed doet. Rapportage Avalex November - december 2013 Wil Avalex hoog mogelijk milieurendement (65% afvalscheiding tegen zo laag mogelijke kosten) behalen, dan moet men zich niet zozeer op het gedrag van de burger richten. Deze vindt al dat hij/zij het goed doet. Zoals we verderop zullen is, is er meer aandacht nodig voor de kwaliteit van het scheidingsgedrag (hoe kan men van een 2 naar een 3, van een 3 naar een 4 of van een 4 naar een 5). 15

(2) Het meeste scheidt men in Leidschendam- Voorburg en in Wassenaar (alle 41 en 36 respondenten scheiden in meer of mindere mate). In Midden Delfland zijn de contrasten in scheidingsgedrag groot te noemen: circa 16% scheidt niet of nauwelijks en maar liefst 52% zegt in hoge mate te scheiden. Bewoners van deze gemeente lijken zich kri6sch te tonen ten aanzien van het eigen gedrag. Respondenten ven 70 jaar of ouder en vrouwen gedragen zich naar eigen zeggen het beste (respec6evelijk 98% en 95% doet aan afvalscheiding (mate=2-5)). Rapportage Avalex November - december 2013 16

Scheidingsgedrag van consumenten (3) De belangrijkste onderliggende reden voor het huidige scheidingsgedrag valt onder de noemer Maatschappelijke betrokkenheid. Bijna driekwart van de respondenten noemt spontaan een reden die onder deze hoofdcause valt. In de figuur hiernaast is te zien, dat hoe beter men scheidt, hoe vaker een betrokkenheidsargument wordt genoemd (1, 2=14%; 3=57%; 4, 5=89%). Overige redenen hebben met name betrekking op de hoofdcauses Houding/gedrag en PrakBsch (door 13% en 11%) genoemd. Deze laatste twee hoofdcauses liggen juist ten grondslag om afval niet/of nauwelijks te scheiden. De 5 hoofdcauses worden onderverdeeld in tezamen 15 deelcauses, of te wel, deelcategorieën waaronder de spontaan genoemde redenen voor het scheidingsgedrag kunnen worden gerangschikt. Deze deelredenen, uitgesplitst naar hoofdredenen staan op de volgende pagina genoemd. Rapportage Avalex November - december 2013 17

Scheidings- gedrag (4) Circa de held van de respondenten scheidt het afval uit milieuoverwegingen (56%). Overige deelcauses zijn aanzienlijk minder vaak gemeten: Zo hoort het=15%; Moeite die het kost=6%; Ruimte in/om huis=5%; Gemak=4%; Te weinig afval=3%, enzovoort. Het scheiden van afval heed veel met opvoeding en bewustzijn te maken. Op de volgende pagina s worden de deelcauses uitgesplitst naar mate van scheiding Rapportage Avalex November - december 2013 18

Scheidings- gedrag (5) In de figuur hiernaast is zichtbaar dat afval scheiden vanwege het milieu en zo hoort het vaker genoemd worden naarmate het scheidingsgedrag toeneemt (4,5= respec6evelijk; 71% en 18% tegenover 1, 2= respec6evelijk; 8% en 5%). De moeite die het kost, de beschikbare ruimte in huis en de hoeveelheid afval zijn juist redenen om minder of niet te scheiden (1, 2= respec6evelijk: 24%, 19% en 12% tegenover 4,5= respec6evelijk; 6%, 5% en 3%). Op de volgende pagina s worden de hoofd- en deelcauses voor scheidingsgedrag uitgesplitst naar de mate waarin men scheidt. Rapportage Avalex November - december 2013 19

Scheidings- gedrag (6) In de figuur hiernaast zijn de achterliggende redenen weergegeven waarom men het afval niet of nauwelijks scheidt. Horizontaal staan de hoofdcauses en ver6caal de deelcauses. De meeste redenen om niet of nauwelijks te scheiden binnen deze groep zijn (zie figuur vorige pagina) prakbsch van aard of zijn gedragsgerelateerd (beide 36%). In de schema s op de volgende pagina zijn voorbeelden van redenen gegeven. Rapportage Avalex November - december 2013 20

(7) Rapportage Avalex November - december 2013 21

Scheidings- gedrag (8) In de figuur hiernaast zijn de achterliggende redenen weergegeven waarom men het afval in gemiddelde mate scheidt (mate van scheiding=3). Horizontaal staan wederom de hoofdcauses en ver6caal de deelcauses. De meeste redenen om in deze mate te scheiden hebben betrekking op het maatschappelijke bewustzijn (milieu=43%; zo hoort het=12%). In de schema s op de volgende pagina zijn voorbeelden van redenen gegeven. Rapportage Avalex November - december 2013 22

(9) Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 3 Maatschappelijke betrokkenheid % Milieu 74% Zo hoort het 21% Sociale controle 2% Aantal waarnemingen=68 100% Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 3 Praktisch % Ruimte in/om huis 38% Te weinig afval 31% Locatie wegbrengpunten 23% Ruimte in afvalcontainer 8% Aantal waarnemingen=68 100% Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 3 Houding/gedrag % Moeite die het kost 55% Gemak 27% Vertrouwen/Wantrouwen 9% Interesse 9% Aantal waarnemingen=68 100% Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 3 Overig % Weet ik niet 50% Overig 50% Aantal Rapportage waarnemingen=68 Avalex November - december 2013 100% Voor het milieu en het gemak Milieu Milieubewust Bewust, zo is het mij geleerd Automatisch Hebben we zo afgesproken onder onze medebewoners Anders te veel troep in huis Milieubewust, maar onvoldoende afval Papier en glas is dichtbij, de rest is te lastig Scheidt papier en glas, rest is te omslachtig Plastic kan goed gescheiden worden en over de rest denkt meneer nog na 23

Scheidings- gedrag (10) In de figuur hiernaast zijn de achterliggende redenen weergegeven waarom men het afval in hoge tot zeer hoge mate scheidt (mate van scheiding=4, 5). Horizontaal staan de hoofdcauses en ver6caal de deelcauses. De meeste redenen om in hoge mate te scheiden hebben betrekking op het maatschappelijke bewustzijn (milieu=71%; zo hoort het=18%). In de schema s op de volgende pagina zijn voorbeelden van redenen gegeven. Rapportage Avalex November - december 2013 24

(11) Root cause: Redenen waarom men momenteel afval goed/zeer goed scheidt Mate van afvalscheiding = 4, 5 Maatschappelijke betrokkenheid % Milieu 80% Zo hoort het 20% Aantal waarnemingen=238 100% Root cause: Redenen waarom men momenteel afval goed/zeer goed scheidt Mate van afvalscheiding = 4, 5 Praktisch % Locatie wegbrengpunten 50% Ruimte in/om huis 25% Ruimte in afvalcontainer 25% Aantal waarnemingen=238 100% Root cause: Redenen waarom men momenteel afval goed/zeer goed scheidt Mate van afvalscheiding = 4, 5 Houding/gedrag % Gemak 53% Vertrouwen/Wantrouwen 24% Moeite die het kost 12% Interesse 12% Aantal waarnemingen=238 100% Voor de toekomst van mijn kind Omdat men dat vraagt Zo is me dat aangeleerd Alles dichtbij en krijg niet zo'n volle vuilniszak met restafval Lekker dichtbij Omdat de mogelijkheid er is, verder niks Omdat de mogelijkheid zich voordoet en milieu Zinvol, althans hoop op zin Nuttig Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 4, 5 Overig % Weet ik niet 50% Overig 50% Aantal waarnemingen=236 100% Rapportage Avalex November - december 2013 25

Scheidingsgedrag van consumenten (12) De afvalsoort dat het meeste wordt gescheiden is papier (92%), gevolgd door glas (87%) en GFT (71%). De scheiding van GFT blijd enigszins achter als gevolg van de gebruikers van de verzamelcontainers: slechts 32% van hen scheidt GFT, tegenover 84% van de minicontainergebruikers en 76% van de respondenten waarbij het afval onder de grond wordt verzameld. Op de volgende pagina tred u een schema aan met het scheidingsgedrag naar afvalsoort en segmenta6e- eenheid. Rapportage Avalex November - december 2013 26

Scheidingsgedrag van consumenten (13) Soorten afval dat men momenteel scheidt. Bouw GFT Glas Textiel Plastic Papier Batterijen Chemisch Anders Hoogbouw 48% 82% 62% 58% 86% 3% 1% 2% Laagbouw 82% 89% 69% 73% 96% 3% 4% 0% Gestapelde bouw 82% 90% 66% 62% 95% 6% 2% 4% inzamelingsmethode Ondergronds 76% 85% 62% 67% 91% 3% 1% 2% Minicontainers 84% 92% 72% 74% 96% 3% 5% 0% Inpandige verzamelcontainers 32% 83% 65% 40% 90% 6% 2% 3% Leeftijd < 30 jaar 66% 86% 55% 63% 91% 2% 4% 4% 30-39 jaar 69% 94% 72% 73% 94% 6% 6% 3% 40-49 jaar 79% 88% 68% 64% 91% 5% 4% 2% 50-59 jaar 77% 93% 75% 61% 93% 5% 0% 0% 60-69 jaar 68% 80% 66% 57% 98% 4% 0% 0% >= 70 jaar 67% 80% 59% 66% 87% 2% 0% 2% Sekse Man 62% 82% 56% 51% 90% 5% 2% 3% Vrouw 77% 91% 73% 74% 94% 3% 3% 1% Totaal 71% 87% 66% 65% 92% 4% 2% 2% Basis: Respondenten die momenteel afval scheiden (n=344) Bron: CyS november 2013 Rapportage Avalex November - december 2013 27

Marktonderzoek Avalex Belemmeringen om afval te scheiden Rapportage Avalex November - december 2013 28

Belemmeringen om afval te scheiden (1) Aan respondenten is gevraagd in welke mate men belemmeringen ervaart bij het type afval dat men scheidt. In de figuur hiernaast is zichtbaar dat dit bepekt is. Het gaat hier om de groep die het betreffende soort al wel scheidt. Men noemt niet of nauwelijks een probleem (het aandeel score 1 is verreweg het hoogste gemeten). Bij de categorie overige afvalsoorten ligt de mate van belemmeringen wat hoger: 40%, of te wel vier van de 6en respondenten geef aan dat er iets is. Onder overig afval wordt verstaan: - chemisch afval (6 personen) - bakerijen (2 personen) - frituurvet (1 persoon) - alles voor milieupark (1 persoon) Rapportage Avalex November - december 2013 Op de volgende pagina zijn de deel rootcauses weergegeven bij de belemmeringen die deze groep ziet en daarbij gevoegd de groep die wel scheidt, naar de betreffende afvalsoort niet. 29

(2) Rela6ef sterke belemmeringen voor het scheiden van GFT is de hoeveelheid afval (25% van de respondenten die problemen ervaren bij het scheiden of die helemaal geen GFT scheiden), gevolgd door geuren (21%), de moeite die het kost (13%) en het feit dat men geen voorziening heed (10%). Voorbeelden van belemmeringen om niet/beperkt te scheiden zijn: Te weinig, en geen zin om het op te sparen Gaat s6nken in de keuken, vooral in de zomer en de bakken zijn vies Stank in het huis Onhandige toestand Kan zelf niets meer wegbrengen wegens handicap Neemt te veel ruimte in beslag Te las6g, geen plek voor in huis Rapportage Avalex November - december 2013 30

(3) Het niet of in beperkte mate glas scheiden heed te maken met de hoeveelheid glasafval (32%) en de moeite die het kost (22%). Voorbeelden van belemmeringen om niet/beperkt te scheiden zijn: Te zwaar om te 6llen Kan zelf niets meer wegbrengen wegens handicap Soms heed mevrouw grotere ar6kelen van glas past niet door de opening Soms ligt het glas er gebroken naast en dat is slecht voor banden Glascontainer is vaak vol, zeker in het weekend. Glasbak vaak vol of glazen voorwerpen passen niet door kleine opening zoals glazen schalen Geen glasbak voor de deur Rapportage Avalex November - december 2013 31

(4) Het niet of in beperkte mate tex6el en/of schoeisel scheiden heed te maken met dat men zelf een bestemming hiervoor heed (familie, goed doel), odewel dat men recyclet zelf (43%) Voorbeelden van belemmeringen om niet / beperkt te scheiden zijn: Kleding gaat naar Suriname Ruilen alles weer in op internet Meeste tex6el wordt weggeven aan familie Kleding is het niet meer waard om weg te geven Nooit aan gedacht, wist eigenlijk niet dat het kon. Er is geen tex6elcontainer in de buurt Weet niet waar dat moet Rapportage Avalex November - december 2013 32

(5) Het niet of in beperkte mate plas6c scheiden heed te maken met de ruimte in/om huis (19%), de moeite die het kost (15%, de hoeveelheid afval (14%) en kennis van welk soort plas6c gescheiden moet (13%). Voorbeelden van belemmeringen om niet/beperkt te scheiden zijn: Plas6c is heel veel neemt heel veel ruimte in. Staat heel chao6sch in huis. Daarom mee gestopt plas6c te scheiden Heb geen zin in, te veel bakjes in mijn keuken en container weet ik niet te vinden Te veel rompslomp, heb bijna geen plas6c, behalve sta6egeldflessen Nog meer scheiden? Niet van bewust Rapportage Avalex November - december 2013 33

(6) Het niet of in beperkte mate papier scheiden heed te maken met de moeite die het kost (21%=7 personen!), overige redenen (18%=6 personen) en kennis van scheiden (12%=4 personen). Voorbeelden van belemmeringen om niet/beperkt te scheiden zijn: Het moet strikt worden aangeboden aan de rand van de stoep. wanneer het iets afwijkt nemen ze het niet mee Makkelijker om in de prullenbak te gooien en verder heed hij weinig Avalex kan misschien zakken aanleveren om plas6c te bewaren, plas6c afval is groot en veel Alle respondenten onder Overig noemen geen reden. Weet niet dat dat kan Rapportage Avalex November - december 2013 34

Marktonderzoek Avalex Top of mind beter scheiden (kansen voor Avalex) Rapportage Avalex November - december 2013 35

Top of mind beter scheiden (1) De meeste verbeterpunten die voor Avalex worden genoemd zijn prak6sch van aard (49% van alle respondenten noemt deze) en overige verbeterpunten (35%). De mate van scheiding is niet echt van invloed op de hoofdcauses waaronder deze verbeterpunten vallen, d.w.z. personen die niet/nauwelijks scheiden noemen geen wezenlijk andere punten dan de zeer goede scheiders. Wel is het nobel te zien dan respondenten die niet of nauwelijks scheiden zelf aangeven dat hun eigen gedrag voor verbetering vatbaar is (indien mate van scheiding=1,2: houding/gedrag=14%). Rapportage Avalex November - december 2013 Welke deelcauses onder de hoofdcauses vallen, is zichtbaar in de figuur op de volgende pagina. 36

(2) Onder prak6sch vallen de volgende deelcauses; Meer inzamelcontainers (55%) Containers vaker legen (14%) Loca6e wegbrengpunten (12%). Onder overig valt: Niets/geen verbeterpunten (73%) Ik weet geen verbeterpunten (21%) Op totaalniveau hebben bovenstaande deelcauses een rela6ef groot aandeel in de genoemde verbeterpunten voor Avalex. Maar liefst een kwart (27%) van alle respondenten vindt dat er meer inzamelcontainers dienen te komen In totaal heed eveneens een kwart (26%) geen verbeterpunten omdat men tevreden is met de dienstverlening van Avalex (geen=26%). Rapportage Avalex November - december 2013 37

(3) Naarmate men meer scheidt noemt men (uiteraard) vaker dat er meer verzamelcontainers moeten komen (1, 2=17%; 3=19%; 32%). Respondenten die in een gemiddelde mate scheiden, hebben vaker geen verbeterpunten (3=34% tegenover 1, 2=22% en 4, 5=24%) of dat de loca6e van de wegbrengpunten voor verbetering vatbaar is (3=12% tegenover 1, 2=2% en 4, 5=0%). Op de volgende pagina tred u voorbeelden van verbeterpunten en aanbevelingen aan. Rapportage Avalex November - december 2013 38

Top of mind beter scheiden (4) Onderstaand voorbeelden behorende bij de deelcause meer afvalcontainers Meer en grotere containers. Containers zijn nu vaak vol. Mevrouw neemt het dan niet mee terug naar huis, maar gooit het dan in de gewone vuilcontainer. Betere ondergrondse containers Als er een glascontainer in de buurt van de flat word geplaatst dan wil mevrouw er over nadenken om ook glas te scheiden. Glasbak er bij Voor iedere soort een aparte bak plaatsen Mevrouw geed aan dat ze het ook wel handig vindt als er een container komt voor bakerijen Betere mogelijkheid tot scheiden plas6c Meer containers, bakken plaatsen GFT- bak plaatsen Meer containers voor plas6c. Beter mogelijkheid voor GFT- afval realiseren Rapportage Avalex November - december 2013 39

Top of mind beter scheiden (5) Onderstaand voorbeelden behorende bij de deelcause containers vaker legen Glascontainer is vaak vol; vaker legen Containers vaker legen/bijplaatsen Volle bakken vaker lagen, het is vaak een bende Vaker de bakken legen, betere controle voor grofvuil en winkeliers aanspreken voor vuil Containers vaker leegmaken en schoonmaken Plas6ccontainer plaatsen Containers vaker legen, zeker die van het plas6c. Ook de groencontainer is vaak vol, zeker in het najaar en in het voorjaar Glascontainer vaker legen en eventueel meer containers Onderstaand voorbeelden behorende bij de deelcause locabe wegbrengpunten Meer wegbrengpunten Loca6epunt dichter in de buurt voor 65+ afstand is te groot om met spullen te lopen Dichter bij huis, laten merken dat het zin heed Bereikbaarheid wegbrengpunten verbeteren Wegbrengpunten beter maken Betere loca6es containers Plas6c bak en glasbak dichterbij, danwel uitbreiden Betere toegang en meer wegbrengpunten verschaffen Wegbrengpunten makkelijker bereikbaar maken, containers vaker legen Wegbrengpunten beter makkelijker maken Rapportage Avalex November - december 2013 40

Marktonderzoek Avalex Scheidingsgedrag in de toekomst Rapportage Avalex November - december 2013 41

Scheidings- gedrag in de toekomst (1) Circa 69% van de respondenten verwacht in de nabije toekomst het afval (zeer) waarschijnlijk (4, 5) volledig te scheiden Dit is een lichte daling ten opzichte van het percentage personen dat nu het afval in hoge mate scheidt (71%). Alleen het aandeel zeer goede scheiders blijd nu en in de toekomst ongeveer gelijk (beide 56%). Binnen de scheidingsgroepen 3-4 wordt een lichte daling gemeten (van 17% en 16% naar beide 13%) en het aandeel niet- scheiders en slechte scheiders )1, 2) s6jgt bovendien mogelijk licht (van 5% en 7% naar beide 9%). De doelstelling van Avalex is om vanaf 2020 65% van het afval gescheiden te hebben (tegen zo laag mogelijke kosten). Bezien vanuit het huidige en verwachte scheidingsgedrag zal deze doelstelling moeilijk realiseerbaar zijn. De slechtste scheiders wonen in de hoogbouw (23% scheidt in de toekomst niet of nauwelijks). Het tegemoet komen van deze groep zal vermoedelijk de grootste uitdaging zijn, maar ook het meeste effect hebben op het totale scheidingsgedrag van consumenten. Rapportage Avalex November - december 2013 42

Scheidings- gedrag in de toekomst (2) Op deze pagina is het toekoms6ge scheidingsgedrag uitgesplitst naar gemeente, leedijd en sekse. Het grootste aandeel slechte scheiders (1, 2) woont in Deld (30%), waar rela6ef veel hoogbouw is. De groep hoogbouwbewoners moet het meeste moeite doen om hun afval te scheiden (ze moeten naar beneden, naar een inzamelpunt) en hebben ook het minste ruimte om hun afval te scheiden. Mogelijk kan Avalex hen hier in ondersteunen. Rapportage Avalex November - december 2013 43

Kwaliteit scheidingsgedrag (gemiddelden nu en nabije toekomst) Bouw Nu (B1) Toekomst (D1) Hoogbouw 3,5 3,7 Laagbouw 4,0 4,3 Gestapelde bouw 4,1 4,0 inzamelingsmethode Ondergronds 3,9 4,0 Minicontainers 4,1 4,3 Inpandige verzamelcontainers 3,2 3,3 Gemeente Rijswijk 3,7 4,3 Wassenaar 4,4 4,7 Leidschendam- Voorburg 4,4 4,7 Pijnacker- Nootdorp 4,0 4,0 Delft 3,5 3,4 Midden Delfland 4,0 4,1 Leeftijd < 30 jaar 3,7 3,8 30-39 jaar 3,9 4,3 40-49 jaar 3,9 4,1 50-59 jaar 4,1 4,1 60-69 jaar 3,7 3,8 >= 70 jaar 3,8 3,8 Sekse Man 3,6 3,7 Vrouw 4,0 4,2 Totaal 3,8 4,0 Basis: Alle respondenten die momenteel afval scheiden (n=365) Bron: CyS november 2013 Rapportage Avalex November - december 2013 Scheidings- gedrag in de toekomst (3) Als we de mate van scheiding als een gemiddelde berekenen, krijgen we meer zicht op de kwaliteit van het scheidingsgedrag, waarbij 1 staat voor een zeer lage en 5 voor een zeer hoge kwaliteit. De resultaten zijn in het schema hiernaast weergegeven. Zo bezien zal de kwaliteit in de toekomst niet afnemen, maar gelijk blijven of mogelijk licht toenemen. De hoogste kwaliteit is gemeten in Leidschendam- Voorburg (nu=4,4; toekomst=4,7), onder gebruikers van minicontainers (nu=4,1l; toekomst=4,3) en bewoners in de laagbouw (nu=4,0; toekomst=4,3). De leedijdsgroep 50-59 scheidt nu naar eigen zeggen beter (nu=4,1; toekomst=4,1), zo ook de vrouwen (nu=4,0; toekomst=4,2). Nogmaals, de verschillen zijn erg klein, maar nuanceren de voorgaande bevindingen. Zagen we eerder dat het aandeel slechte scheiders (1, 2) in de hoogbouw fors is (nu: 25%, toekomst: 23%). Nu zien we dat er toch mogelijk een vooruitgang in kwaliteit wordt gezien (nu: 3,5, toekomst 3,7). Opmerkelijk is de vooruitgang die wordt beloofd in Rijswijk (nu=3,70, toekomst=4,28) en respondenten van 30-39 jaar (nu=3,93, toekomst=4,35). 44

Marktonderzoek Avalex Stellingen en scenario s beter scheiden Rapportage Avalex November - december 2013 45

Stellingen en scenario s beter scheiden De grootste uitdaging in het behalen van de doelstelling om vanaf 2020 een zo hoog mogelijk milieurendement (65% afvalscheiding) tegen zo laag mogelijke kosten te behalen is het meekrijgen en aanzeken van de inwoners binnen de regio om ac6evier afval te gaan scheiden. Hiertoe heed Avalex een vijdal scenario s opgesteld, te weten 1. Omgekeerd inzamelen: ophalen grondstoffen, wegbrengen restafval naar verzamelcontainer; 2. DiQar: financiële prikkel, meerdere varianten mogelijk; 3. Nascheiding: geen scheiding bij de bron door inwoner maar door verwerker; 4. Droge componenten inzamelen h- a- h in combinabe met nascheiding restafval; 5. OpBmaliseren huidig beleid (uitbreiden milieuparken, brengsta6ons). Om de aytude ten aanzien van de scenario s in kaart te brengen zijn respondenten vier sets met stellingen voorgelegd. Op de volgende pagina s kijken we steeds naar het aandeel respondenten dat het (zeer) eens is met de stelling (antwoord 4, 5) of (zeer) oneens (antwoord 1, 2). Daar tussenin ligt een aandeel twijfelaars die geen stelling inneemt (antwoord 3) en mogelijk is over te halen door Avalex. Rapportage Avalex November - december 2013 46

Omgekeerd inzamelen (1) Ongeveer een kwart zou afval beter scheiden als het thuis wordt opgehaald (mn. in de gestapelde woningen, waar de bewoners zoals we eerder zagen jonger zijn (29%) of waar het afval ondergronds wordt verzameld (27%). Binnen alle bouwgroepen is men verdeeld over de beschikbare ruimte om afval te scheiden. Binnen hoofdbouw is 58% het (zeer) oneens, is 10% neutraal en toch nog (zeer) eens (33%) met de stelling. Wellicht heed deze laatste subgroep binnen de hoogbouw minder afval, zodat er ook minder gescheiden hoed te worden. Respondenten in gestapelde bouwwoningen zijn het minst eens met de stelling (12% tegenover 23% gemiddeld is het eens/zeer eens). Rapportage Avalex November - december 2013 47

Omgekeerd inzamelen (2) Een derde is bereid een stukje lopen om restafval centraal weg te gooien, een derde twijfelt en een derde is niet bereid. In hoogbouw bouw is maar liefst 42% niet bereid hiertoe. Ook een derde zou het afval beter scheiden wanneer het restafval nog maar 1x per maand wordt opgehaald. Deze bereidheid is het laagst indien men afval deponeert in inpandige verzamelcontainers (oneens/zeer oneens=73%; eens/zeer eens=16%) en het hoogst bij minicontainergebruikers (34%). Bewoners van laagbouw zullen naar eigen zeggen het beste scheiden (33%). Maar liefst 59% van de hoogbouwbewoners is niet bereid. Rapportage Avalex November - december 2013 48

Didar (1) Het scheidingseffect o.b.v. een betalingsbeleid is niet heel groot te noemen, maar is er wel (36% is het eens of zeer eens met de stelling in de figuur linksboven). Respondenten in hoogbouw gaan het beste scheiden bij een betalingsbeleid (39%), gevolgd door laagbouw (37%) en gestapelde bouw (31%). Onder gebruikers van minicontainers is het aandeel eens/zeer eens het hoogste (45%). Onder bewoners van de gestapelde bouw is het grootste aandeel twijfelaars (23%). Men ontvangt liever een beloning voor het weggooigedrag, hoewel men het niet eenduidig eens is (eens/zeer mee eens: 48%). Onder gebruikers van inpandige verzamelcontainers is een kleine meerderheid (57%) vóór een beloningssysteem. Eerder zagen we dat dit rela6ef oudere respondenten zijn (55 tegenover 50 jaar gemiddeld). Rapportage Avalex November - december 2013 49

Didar en Halen/ brengen (1) Ook verdeeld is men erover of het eerlijk is dat men betaalt voor de hoeveelheid afval die men produceert (55%). Onder gebruikers van inpandige verzamelcontainers is dit maar liefst 73%. Circa de held gaat beter scheiden als er meer centrale containers e.d. zouden zijn (51%). Gebruikers van inpandige verzamelcontainers zijn hiertoe het minst bereid (zeer oneens/oneens=61%; eens/zeer eens=27%), logischerwijs vanwege hun leedijd. Ook respondenten in hoogbouw zijn het rela6ef minder eens hiermee (eens/zeer eens=42%). Hier liggen ons inziens mogelijk kansen voor Avalex. Extra plaatsing heed vooral effect in wijken met gestapelde bouw (58%) of laagbouw (54%). Hoewel binnen beide respondentgroepen een groot aandeel twijfelaars is (beide 26%). Rapportage Avalex November - december 2013 50

Halen / brengen (2) Voor de held vormt het zelf wegbrengen van afval geen drempel om het te scheiden (52% is het oneens of zeer oneens met de stelling linksboven). Ruim een derde twijfelt op dit punt. Het meest oneens tonen zich bewoners van hoogbouw (oneens/zeer oneens=63%) en gebruikers van inpandige verzamelcontainers een subgroep van hoogbouwbewoners (oneens/zeer oneens=65%). Men is verdeeld over het huidige systeem van ophalen en zelf wegbrengen van afval. (eens en zeer mee eens: 58%). Een derde twijfelt hieromtrent. Het meest tevreden tonen zich gebruikers van verzamelcontainers (eens/zeer eens=78%). Gebruikers van minicontainers en de ondergrondse verzamelmethode zijn verdeeld (eens/zeer eens=50% en 56%). Rapportage Avalex November - december 2013 51

Het geweten.. (1) Ongeveer 86% ziet afvalscheiding als behorend bij hun eigen verantwoordelijkheid. Enige sociaalwenselijkheid van dit antwoord is wellicht aanwezig. Er zijn duidelijk verschillen in de onderscheiden segmenten: gebruikers van minicontainers en bewoners van laagbouw zijn het minst eens met de stelling linksboven (zeer neens/oneens, beide: 78%). Bewoners van hoogbouw en gebruikers van verzamelcontainers stellen wel meer eisen aan de gemeenten cq. Avalex (21% en 28% is het eens/zeer eens, tegenover 14% gemiddeld). Eerder zagen we dat dit rela6ef de slechtste scheiders zijn en zullen zijn in de nabije toekomst, naar eigen zeggen. Rapportage Avalex November - december 2013 52

Het geweten. (2) Slechts een enkeling schuid het eigen scheidingsgedrag af op dat van de buren. Wat de gemeente doet met het gescheiden afval, daar zijn de meningen duidelijk over verdeeld. Voorlich6ng van de Avalex en de gemeenten over wat er gebeurt met het afval lijkt zeer raadzaam. Circa 45% is het eens / zeer eens met de stelling dat alles op de grote hoop verdwijnt. Eerder zagen we al dat bij slechts 3% het vertrouwen/ wantrouwen van consumenten hierin daadwerkelijk een drijfveer is om wel of niet te scheiden en in welke mate. Rapportage Avalex November - december 2013 53

Marktonderzoek Avalex Inten6e wegbrengen PET- flessen Rapportage Avalex November - december 2013 54

Inten6e wegbrengen PET- flessen (1) Een duidelijke meerderheid (75%) vindt het geen goed idee dat het sta6egeld van de plas6c flessen verdwijnt in 2015. Wel zijn verschillen zichtbaar binnen de onderzochte segmenten. Het minst eens zijn gebruikers van minicontainers (eens/zeer eens=9%) en bewoners van gestapelde bouwwoningen (eens/zeer eens=5%). Rapportage Avalex November - december 2013 55

Inten6e wegbrengen PET- flessen (2) Vrijwel iedereen zegt bereid te blijven om ook in 2015 de plas6c flessen weg te brengen, ook al is er geen sta6egeld meer. Rela6ef met minst bereid zijn bewoners van gestapelde bouw (eens/zeer eens: 71%) - hier twijfelt maar liefst 20% - en gebruikers van ondergrondse inzameling (eens/zeer eens: 70%) hier twijfelt 15%. Rapportage Avalex November - december 2013 56

Marktonderzoek Avalex Onderzoeksverantwoording Rapportage Avalex November - december 2013 57

Onderzoeksverantwoording In totaal hebben 365respondenten deelgenomen aan het onderzoek, ingedeeld naar de volgende segmenten (zie onderstaande tabel voor de steekproefomvang). Steekproef Bouw Totaal Gemeenten Hoogbouw Laagbouw Gestapelde bouw Rijswijk 24 12 25 61 Wassenaar 0 36 0 36 Leidschendam- Voorburg 13 13 15 41 Pijnacker- Nootdorp 24 14 30 68 Delft 67 27 40 134 Midden Delfland 0 25 0 25 inzamelingsmethode Ondergronds 61 12 110 183 Minicontainers 0 115 0 115 Inpandige verzamelcontainers 67 0 0 67 Totaal 128 127 110 365 Bron: CyS november 2013 Interviewers van Check your Service hebben huis- aan- huis in de onderzochte loca6es (indien nodig begeleid door een tolk) de doelgroep geïnterviewd met gebruik van een laptop, waarbij zij aan de hand van een gestructureerde vragenlijst het gesprek zijn aangegaan met de respondent. Gesproken is met respondenten van 18 jaar en ouder. Rapportage Avalex November - december 2013 58

Onderzoeksverantwoording De vragenlijst is opgesteld door de ervaren onderzoekers van Check your Service in overleg met de opdrachtgever (zie bijlage). Onderdeel van de vragenlijst is de Root Cause Methode. Deze methode maakt het mogelijk om kwalita6ef en kwan6ta6ef onderzoek op een slimme wijze te integreren. Aan de ene kant kan een respondent uitgebreid antwoord geven op een vraag en aan de andere kant wordt voor een kwan6ficering gezorgd door de open antwoorden 6jdens het interview en achteraf in te delen in vooraf gedefinieerde hoofd- en deelcategorieën. De interviewperiode heed gelopen van 11 tot en met 22 november en zijn uitgevoerd door drie specifiek opgeleide interviewers. Rapportage Avalex November - december 2013 59

Marktonderzoek Avalex Bijlage Rapportage Avalex November - december 2013 60

Bijlage: Root causes (1) Hoofd- en deelcatgorieën vraag B3 (Redenen om afval in deze mate te scheiden) 1. Prak6sch (hoofd) 1. Loca6e container 2. Loca6e wegbrengpunten 3. Ruimte in huis 4. Ruimte in afvalcontainer 16. Heb te weinig afval 2. Houding/gedrag (hoofd) 5. Interesse 6. Moeite die het kost 7. Gemak 8. Vertrouwen/Wantrouwen 3. Kennis (hoofd) 9. Loca6es 10. Mogelijkheden scheiden Rapportage Avalex November - december 2013 61

Bijlage: Root causes (2) 4. Maatschappelijke betrokkenheid (hoofd) 11. Milieu 12. Zo hoort het 13. Sociale controle 5. Overig (hoofd) 14. Overig (deze kan onder alle hoofdcategorieën vallen). 15. Weet niet NB. Indien men geen antwoord geed is dit in alle gevallen geplaatst onder 15 5 (overig - overig) Deelcatgorieën vraag C4 (Belemmeringen om type afval te scheiden) 1. Loca6e container 2. Loca6e wegbrengpunten 3. Ruimte in/om huis 4. Ruimte in afvalcontainer Rapportage Avalex November - december 2013 62

Bijlage: Root causes (3) 5. Geuren 6. Hygiëne 7. Moeite die het kost 8. Vertrouwen/Wantrouwen 9. Kennis van loca6es 10. Kennis van scheiden 11. Milieu 12. Zo hoort het 13. Sociale controle 14. Overig 15. Weet niet 16. Te weinig afval 17. Geen voorziening 18. Bak wegbrengpunt is vol 19. Recyclet zelf 20. Niet nodig NB. Indien men geen antwoord geed is dit alle gevallen geplaatst onder 14 (overig) Rapportage Avalex November - december 2013 63

Bijlage: Root causes (4) Hoofd- en deelcatgorieën vraag D4 (Aanbevelingen richbng Avalex om in de nabije toekomst het afval volledig te gaan scheiden) 1. Prak6sch (hoofd) 1. Loca6e container 2. Loca6e wegbrengpunten 3. Ruimte in huis 4. Ruimte in afvalcontainer 5. Geur/stankoverlast 18. Meer bakken / betere voorzieningen 19. Bakken sneller legen 23. Zwerfafval opruimen 24. Aan huis ophalen 25. Grofvuil beter regelen 2. Houding/gedrag (hoofd) 6. Interesse 7. Moeite die het kost Rapportage Avalex November - december 2013 64

Bijlage: Root causes (4) 2. Houding/gedrag (hoofd) - vervolg 8. Gemak 9. Vertrouwen/Wantrouwen 3. Kennis 10. Loca6es 11. Mogelijkheden scheiden 4. Maatschappelijke betrokkenheid (hoofd) 12. Milieu 13. Zo hoort het 14. Sociale controle 5. Financieel (hoofd) 15. Betalen 16. Verdienen 17. Betalen en verdienen Rapportage Avalex November - december 2013 65

Bijlage: Root causes (5) 6. Overig (hoofd) 20. Weet niet 21. Niets / geen verbeterpunten 22. Overig Rapportage Avalex November - december 2013 66

Bijlage 5b Verslagen discussiebijeenkomsten Consultatie van bewoners en Raden In de zomer en in het najaar 2014 zijn in alle Avalex gemeenten discussie avonden georganiseerd voor inwoners en raadsleden om samen van gedachten te wisselen over het gezamenlijk afvalbeleid en de verschillende onderzochte scenario s. De avonden werden in wisselende aantallen bezocht. Over het algemeen kan gesteld worden dat het merendeel van de aanwezigen bij deze avonden ook erg betrokken en geïnteresseerd zijn in de materie, wat leidde tot interessante discussies en inzichten. Zoals ook door bovengenoemde bewonersonderzoeken is aangetoond is op het gebied van informatie en kennis nog veel te winnen. Veelvuldig werd door bewoners aangegeven dat ze beter geïnformeerd willen worden over het nut van afvalscheiding. Daarnaast werd het begrip Service uit de afvaldriehoek zeer verschillend geïnterpreteerd. Regelmatig terugkerende onderwerpen waren dat de voorzieningen op orde moeten zijn, dat in de uitwerking van de scenario s rekening gehouden moet worden met mindervaliden en dat hoogbouw specifieke aandacht behoeft. Unaniem werd door bewoners de waardering uitgesproken voor het organiseren van dit soort informatie en discussie avonden. In deze bijlage Verslagen discussiebijeenkomsten vindt u de verslaglegging van een aantal van deze avonden terug.

Bijlage 5b Verslagen discussiebijeenkomsten Consultatie van bewoners en Raden In de zomer en in het najaar 2014 zijn in alle Avalex gemeenten discussie avonden georganiseerd voor inwoners en raadsleden om samen van gedachten te wisselen over het gezamenlijk afvalbeleid en de verschillende onderzochte scenario s. De avonden werden in wisselende aantallen bezocht. Over het algemeen kan gesteld worden dat het merendeel van de aanwezigen bij deze avonden ook erg betrokken en geïnteresseerd zijn in de materie, wat leidde tot interessante discussies en inzichten. Zoals ook door bovengenoemde bewonersonderzoeken is aangetoond is op het gebied van informatie en kennis nog veel te winnen. Veelvuldig werd door bewoners aangegeven dat ze beter geïnformeerd willen worden over het nut van afvalscheiding. Daarnaast werd het begrip Service uit de afvaldriehoek zeer verschillend geïnterpreteerd. Regelmatig terugkerende onderwerpen waren dat de voorzieningen op orde moeten zijn, dat in de uitwerking van de scenario s rekening gehouden moet worden met mindervaliden en dat hoogbouw specifieke aandacht behoeft. Unaniem werd door bewoners de waardering uitgesproken voor het organiseren van dit soort informatie en discussie avonden. In deze bijlage Verslagen discussiebijeenkomsten vindt u de verslaglegging van een aantal van deze avonden terug.

Ruimte Advies Telefoon 015 260 1915 Aanwezig bewoners, wethouder Lennart Harpe, gemeenteambtenaren, medewerkers Avalex Afwezig Verslag Datum 29-09-2014 Ons kenmerk Onderwerp verslag vier informatieavonden nieuw afvalbeleid Delft Opsteller M.J. van den Bijlage Voorafgaand aan het vaststellen van nieuw afvalbeleid zijn vier informatieavonden georganiseerd. Deze avonden zijn geweest op: di 2 sept, wijkcentrum Delft Noord, Brasserskade 77 do 4 sept, wijkcentrum de Hofstee, Sandinoweg 149 do 11 sept, wijkcentrum de Vleugel, A. vd Leeuwlaan 4 ma 15 sept, Stadhuis, Markt doel Het doel van deze avonden was de inwoners van Delft infomeren over het rapport Grip op Grondstoffen en de mening van de inwoners ophalen. Door deze bewonersavonden kan worden bekeken welke maatregelen de meeste draagvlak hebben. uitnodigingen In de zes zomervakantie weken, zijn er verschillende momenten geweest waarop uitnodigingen voor de vier avonden zijn uitgegaan. De uitnodiging heeft in de Delft op Zondag en tweemaal in de Stadskrant gestaan. Ook op de beide facebookpagina s van de gemeente. Uiteraard is twitter ook ingezet, met tweets en retweets van Gemeente, Wethouder en Avalex. Na de matige opkomst van 2 ik heb behoefte aan meer voorlichting afvalscheiden moet je gewoon doen september, hebben we voor de volgende avonden extra A3 posters met de uitnodiging opgehangen in de wijk. Ze hingen bij winkels, portieken en verenigingen. Mede hierdoor is de opkomst van de andere avonden beduidend hoger geweest dan de bij de eerste avond. programma kan het vuil niet over water worden ingezameld in de binnenstad? 19.15 uur inloop met koffie en thee 19.30 uur start en inleiding presentatie door wethouder 19.45 uur inhoudelijke discussies bij de vier panelen, plenair gevoerd 20.30 uur afsluiting en einde, met peiling afvaldriehoek Voor de laatste avond in het stadhuis (een plek die de hele stad kan bedienen) is een avondvoorzitter ingehuurd.

opkomst Tijdens de eerste avond waren drie bewoners aanwezig. Mede door de extra posters die zijn opgehangen, waren de andere drie avonden ongeveer 15 bewoners aanwezig. In het algemeen zijn dit de betrokken inwoners die al bewust met afval bezig zijn. De leeftijd lag bij alle avonden boven de veertig, bij sommige avonden boven de vijftig. Toch is bij elke avond een goede discussie gevoerd die inzicht geeft in hoe het onderwerp afval leeft in Delft. inhoud Voor het overbrengen van de informatie hebben we verschillende middelen gebruikt. Allereerst de restafval is vies, dat wil ik niet in huis bewaren ik vind alles best, als het maar niet meer gaat kosten voor mij powerpoint presentatie die wethouder Lennart Harpe elke avond aan het begin van het programma heeft verzorgd. Hierin is de basiskennis over afval en regelgeving toegelicht. Daarnaast stonden in de ruimte 4 panelen van elke 2 meter hoog. Op drie daarvan waren drie mogelijke maatregelen toegelicht: financiële prikkel: belonen of betalen? bronscheiding of nascheiding? omgekeerd inzamelen; je restafval wegbrengen, grondstoffen aan huis opgehaald Op het vierde paneel stond de afvaldriehoek afgebeeld met de vraag om na te gaan waar je zelf staat in de driehoek. Tot slot stond er ook nog een grijze restafval kliko die beplakt was met banen die aangeven welke grondstoffen er op dit moment in Delft nog in het restafval zitten. Vooral deze kliko is veel gebruikt om de boodschap van het belang van goede afvalscheiding duidelijk te maken. 2/3 belangrijkste conclusies In Delft is er bereidheid om afval te scheiden het begrip service is erg divers; de een vindt kliko s in de tuin ideaal, de ander vindt het stinkdingen die in de weg staan en brengt het vuil dus liever weg mensen zijn voor het betrekken van scholen en verenigingen bij de inzameling (bijv. oud papier). Nadeel daarvan is dat dan de krenten uit de pap worden gehaald en dat Avalex alleen de dure fracties in moet zamelen. Ook is de continuïteit van het inzamelen dan niet geborgd. de meesten gaan in de afvaldriehoek vooral voor het milieurendement, enkelen voor de kosten. Alles in balans uiteraard; milieurendement is goed, na het besef dat het echte restafval weinig kilogram is: waarom hebben we dan zo n grote restcontaner?

maar kosten mogen niet stijgen. ouderen en minder validen zijn vaak genoemd. Bij het omgekeerd inzamelen moeten deze mensen hun restafval verder weg gaan brengen. bijplaatsing en dumping werden bij met name bij de maatregel van gedifferentieerde tarieven genoemd. Als mensen moeten betalen voor het aanbieden van restafval, dan is de angst dat men het ernaast zet of in de bosjes gooit eindconclusie De stemming binnen de afvaldriehoek over de vier avonden genomen, gaf de meeste stemmen voor het milieurendement. Als goede tweede kwam daar de punt kosten achteraan. Mensen zijn bereid om meer werk te verrichten (minder service) als daarmee het milieurendement omhoog gaat en eventueel ook de kosten omlaag. Aandachtspunten in de afwegingen die nog gemaakt moeten worden, zijn: het begrip service is niet voor iedereen gelijk rekening houden met ouderen en minder validen betrekken partners (scholen verenigingen) in de stad alternatieven bedenken voor de binnenstad o inzameling over water o gekleurde zakken van de TUDelft o retourlogistiek icm bedrijven o enz 3/3

memo registratienr. 14INT09269 aan Jaap van Staalduine van J. Koster afschrift Bewonersklankbordgroep datum 22 oktober 2014 onderwerp 75% afvalscheiding status Ter informatie Op 21 oktober 2014, 20:00h is er in Het Baken een bijeenkomst geweest met de bewonersklankbordgroep (zoals ook betrokken bij het onderzoek naar afvalscheiding in 2013; IPR NORMAG) en twee vertegenwoordigers van sportverenigingen. Aanwezig waren: Hans Meijerrathken (Delfgauw) Jessica Davilar (Nootdorp) Erik de Goede (Bewonersvereniging Koningshof) Henk van der Sman (RKDEO) Piet Burgering (Avalex) Jaap van Staalduine (Wethouder Openbare ruimte) Jos Koster (Beheerder Reiniging) Steven Duursma (Pijnacker) had zich afgemeld vanwege ziekte, Charles van der Mast en Jeroen Cornelissen waren afwezig zonder bericht. Deze avond is de presentatie gegeven, zoals ook op 16 oktober is gedaan aan de gemeenteraad. De opmerkingen die op deze avond vanuit de klankbordgroep en de aanwezige verenigingen worden gemaakt, worden meegenomen in de komende besluitvorming binnen Avalex en de gemeente. Met name de volgende opmerkingen zijn ingebracht en besproken: 1. De cijfers inzake de hoeveelheden OPK, zoals genoemd in het Avalex rapport Grip op Grondstoffen, lijken af te wijken van de cijfers zoals genoemd in het evaluatierapport van AfvalLoont!. 2. Welke kostenbesparing cq. scheidingsresultaten geven de diverse scenario voor de gemeente Pijnacker Nootdorp zelf? 3. Waarom is er geen scenario waarin ook de inzet vanuit OPK verenigingen is meegenomen? 4. Omgekeerd inzamelen betekent dus minicontainers aan huis. Dat zal voor veel mensen (die nu hun afval in OG containers aanbieden) een vermindering van de service betekenen. Bovendien zal hierdoor de openbare ruimte rommeliger worden en kan er sprake zijn van (verkeers )veiligheid issues. 5. Waarom proberen we niet het huidige systeem (met OPK via de verenigingen) te verbeteren? Het moet mogelijk zijn de OPK inzameling via de verenigingen te verbeteren, en als we dan ook nog de hoeveelheden GFT (nog ca. 28% in het restafval), KUV (nog ca. 20% in het restafval) en DK (nog ongeveer de helft van de 26% OPK die nog in het restafval zit) uit het restafval weten te halen, lijkt een rendement van 75% ook haalbaar. 6. Op welke wijze kunnen de verenigingen nog bijdragen aan de huisvuilinzameling en hier inkomsten uit genereren? 7. Voor het behalen van de doelen is draagvlak en bewustwording bij de inwoners van groot belang. Hoe wordt dit ingevuld, bijvoorbeeld met communicatie en educatie? 8. Betreurd wordt dat in deze fase nog weinig aandacht is geschonken aan de consequenties voor verenigingen en aan de effecten voor de bewoners, met name voor de kosten. In reactie hierop is vanuit de gemeente en Avalex het volgende opgemerkt: pagina 1 / 3 kenmerk 75% afvalscheiding

memo 1. De hoeveelheden OPK lopen inderdaad terug, ook landelijk. Steeds minder mensen hebben bijvoorbeeld geen krant meer. Daarnaast zijn de cijfers niet volledig vergelijkbaar omdat deze op basis van andere sorteerproeven zijn gebaseerd. In de huidige sorteerproeven wordt bijvoorbeeld ook drankenkarton meegenomen als OPK. Bovendien fluctueren de uitkomsten van metingen altijd omdat het steeds om een momentopname gaat. Ook de uitkomsten van de scenario berekeningen zijn niet geheel vergelijkbaar. IPR NORMAG en Ocelot hebben ieder hun eigen scenario modellen, en deze modelllen worden regelmatig bijgesteld op basis van proeven en ervaring bij nieuwe manieren van inzameling in Nederland (en daar buiten). De gepresenteerde cijfers moeten als relatieve waarden gezien worden waarbij alleen onderlinge vergelijking mogelijk is (het werkelijk wel/niet behalen van de berekende resultaten is van veel ongrijpbare factoren afhankelijk, met name het gedrag van mensen). 2. Deze gegevens zijn bekend en kunnen gegeven worden. daarbij wordt opgemerkt dat het wel de voorkeur heeft één systeem voor heel het Avalex gebied te kiezen. Gemeenten kunnen dan desgewenst wel afwijken van dit systeem, maar de meer/minder kosten worden dan wel door die betreffende gemeente zelf gedragen. 3. De inzet van de verenigingen is inderdaad niet als scenario meegenomen. Niet in iedere Avalexgemeente is deze inzet gelijk. De inzet van verenigingen is bovendien een lokale invulling, boven op de keuze voor het inzamelsysteem. Binnen het gekozen systeem zijn/blijven er mogelijkheden voor verenigingen om hun steentje bij te dragen en hier inkomsten uit te genereren. Verenigingen worden daarom uitdrukkelijk verzocht hier voorstellen in te doen. Zodra de (politieke) keuze rond de inzamelsystematiek meer bekend is, zullen de verenigingen gevraagd worden op welke wijze zij hun inbreng lokaal willen/kunnen vormgeven. Dit lokale aspect maakt ook onderdeel uit van het lokale afvalbeleid zoals dit door de gemeenteraad in acht aandachtsvelden is vastgesteld, en op dit moment verder uitgewerkt wordt. 4. Dit klopt. In de besluitvorming zal ook dit aspect mee genomen worden. Gegeven is wel dat we een trendbreuk nodig hebben om de stap van ca. 45% naar 75% hergebruik te kunnen realiseren, en dat in de praktijk is aangetoond dat het halen van grondstoffen uit fijn huisvuil betere scheidingsresultaten geeft dan het laten wegbrengen van grondstoffen. Voor grof huisvuil geld juist het omgekeerde. Grof huisvuil dat inwoners zelf op een brengstation inleveren wordt daar direct gescheiden opgeslagen en afgevoerd. Het grofvuil dat aan huis wordt opgehaald is altijd gemengd, omdat dit in één voertuig wordt ingezameld (behoudens metalen, die wel separaat opgehaald worden). 5. Om de landelijke doelstellingen te halen is een trendbreuk nodig. De inzet moet op alle fracties plaatsvinden. Naar verwachting (en ook zoals berekend in de scenario s) worden de doelen niet gehaald als de inzameling van OPK ongewijzigd (behoudens extra inzet vanuit de verenigingen) blijft. 1 Bovendien is de genoemde 75% geen einddoel. Op termijn zal de norm waarschijnlijk op 100 kg/inw.jr komen, hetgeen overeenkomt met ongeveer 85% afvalscheiding. Uiteraard zijn betere resultaten altijd toegestaan en zelfs gewenst. Bij de keuze voor het nieuwe inzamelsysteem kan/moet hierop al worden geanticipeerd. 6. Zoals eerder gemeld, worden de verenigingen straks uitdrukkelijk gevraagd hiertoe met lokaal uitvoerbare voorstellen te komen. Gedacht kan worden aan handjes bij de inzameling van grondstoffen, fondsvorming door de inzameling samen met een inzamelaar uit te voeren, inzet bij de preventie van afval (zoals kringloopwinkels, repair cafe s, mini biebs, retourettes ), etc. 7. Dit is juist. Op dit moment wordt binnen Avalex de communicatie en verder vorm gegeven. Dit zal straks onderdeel uitmaken van de besluitvorming. Ook qua educatie zal Avalex het voortouw nemen. Uiteraard kunnen gemeenten hierop zelf met lokale acties aansluiten. Ook dit is een onderdeel van het lokale huisvuil en zwerfvuilbeleid op basis van de acht aandachtspunten zoals door de raad vastgesteld. 8. De consequenties voor verenigingen en de effecten voor de bewoners, met name ten aanzien van de service en de kosten, zullen expliciet onderdeel gaan vormen van de besluitvorming in de gemeenteraad. Naar verwachting vind de besluitvorming eind van dit jaar/begin volgend jaar plaats. 1 Hoog stedelijk gebied heeft landelijk gemiddeld 289 kg/inw.jr aan restafval en laag stedelijk gebied ongeveer 233 kg/inw.jr. Bij een hierop gebaseerde gemiddelde hoeveelheid restafval van ca. 250 kg/inw.jr, komt 28% GFT dan overeen met ongeveer 70 kg en 20% KUV met ongeveer 50 kg. Als hiervan 75% uit het restafval gehaald kan worden, neemt de hoeveelheid restafval met 90 kg af naar 160 kg/inw.jr. In dit restafval zit dan nog ca. 65 kg OPK, 17 kg GFT, 12 kg KUV, 12 kg TEX en 10 kg Glas. Dit is dus totaal nog 116 kg grondstoffen van de 160 kg huisvuil. Landelijk wordt circa 532 kg/inw.jr aan huisvuil ingezameld. De extra ingezamelde 90 kg grondstoffen geeft dus een toename is van ca. 17%. Hiermee kan geen invulling gegeven worden aan de vereiste 75%. pagina 2 / 3 kenmerk 75% afvalscheiding

memo Tot slot wordt besproken dat: naar verwachting eind dit jaar (uiterlijk begin volgend jaar) de besluitvorming in alle zes de Avalexgemeenten zal plaatsvinden; deze klankbordgroep hierover weer geïnformeerd zal worden; de verenigingen vanwege hun huidige inbreng en de inkomsten die dit voor hen genereert, benaderd worden om hun mogelijke inbreng bij het afvalbeleid (afvalscheiding, preventie, etc.) door te nemen. pagina 3 / 3 kenmerk 75% afvalscheiding

Hoofdlijnen reacties bewoners en raad Leidschendam-Voorburg op scenario s afvalbeleid Afval scheiden heeft draagvlak; medewerking moet worden gehonoreerd c.q. beloond en voorzieningen moeten op orde zijn. De service speelt een belangrijke rol; aandacht voor fysieke mogelijkheden bewoners (ouderen, minder validen), bereikbaarheid brengstation en leging inzamelmiddelen. Bijzondere aandacht voor het inzamelen van afval in hoogbouw; de (ruimtelijke) mogelijkheden van bewoners zijn beperkt. Handhaving is van belang. Aanvullende maatregelen door samenwerking met winkelbedrijven, verenigingen e.d. Aandacht voor de communicatie en educatie t.b.v. bewustwording en gedrag. Inzameling van grofvuil laten aansluiten bij het model dat wordt gekozen; helderheid over afvalbrengstation in gemeente. De transitiekosten van de optionele scenario s doorrekenen. LV/RO/Ruimte/FR/29-10-2014 Pagina 1

Verslag KLANKBORDGROEP afvalbeleid 13 november 2014 (1250833) Aanwezig`; H. van Rees, S. Aukema, H. van der Grient, mw. J. Floris; dhr. Choy (allen inwoners); Sanja Duijvesteijn; Suheyla Ockuoglu; Louise Kortman, Marjan van Giezen Introductie door Marjan en Sanja: - waarom deze avond; - uitgangspunten nieuw afvalbeleid, - voorkeur voor welke scenario (voordelen/nadelen) Doel van de avond: Mening en advies van de Klankbord horen om te weten hoe inwoners aankijken tegen afvalscenario's. Niet zozeer vanuit henzelf (daar waren bewonersavonden voor) maar om een inschatting te maken welke variant voor hun buurt of achterban werkbaar zou zijn. Vanuit driehoek milieu - kosten - service de twee overgebleven scenario's bespreken en de aanbevelingen meegeven aan Raadswerkgroep Afval en via de werkgroep aan de wethouder t.b.v. Stuurgroep 25/11. Discussie over scenario's Scenario 1: Financiële prikkel > stimuleert niet het milieubewustzijn. Aukema: mensen gaan voor goedkoopste, of voor nieuwste gadget (Toon bij energie). Klachten over brengstation Avalex: te weinig openingsuren, te slecht ingericht, te weinig klantvriendelijk. dhr. vdgriend: dit scenario is negatief beoordeeld, lijkt erop dat je extra moet gaan betalen. Komt over als straffen. Overheadkosten van betaling? Krijg je voor elk zakje een euro? Milieu (2x), kosten (2x) Voordelen: mensen scheiden meer afval. Mensen brengen zelf. directe beloning moet zichtbaar zijn, bijv via pasje Avalex. Nadelen: overhead kosten (belonen is duurder dan belasten), Hoogbouw betekent meer sjouwen om afval in te leveren. Belonen is zo vaag, vuilniszakken is veel beter alternatief (Wang Choy), 12 euro per afvalzak. Scenario 2: Omgekeerd inzamelen Vraagt om meer inzamelcontainers, dichterbij. Iedereen brengt zelf weg. Vraagt veel handhaving. Goed voor servicegevoel, Voordelen: zichtbaar goed voor milieu, laagdrempelig om te scheiden. Iedereen moet meedoen, ook mensen die het allemaal niet uitmaakt, alles in een bak gooien. Nadelen; Hoogbouw geen plek voor zoveel bakken; sjouwen naar buiten. Belangrijke aanbevelingen; - vergeet de hoogbouw niet - vergeet de ondernemers niet - rol wijkcentra en scholen, bijv voor inzameling - Maak milieuwinst/gevoel zichtbaar - beloning op een of andere manier werkt - serviceniveau moet goed zijn, want wordt altijd minder dan nu (100% service) - betere service brengstations (openingstijden, service, bereikbaarheid) - containers in de straat moeten dichtbij staan, max 75 m? - service is erg belangrijk, juist voor ouderen. Maar knelpunt voor hoogbouw - benut moderne technologie, zoals bij energie (slimme meters)

- combi van Diftar + Omgekeerd inzamelen levert hoogste inzamelpercentage op. waarom niet meegenomen? - laat resultaat zien, bijv thermometer in de gemeente die laat zien hoeveel er gescheiden is ingezameld. - omgekeerd inzamelen vraagt om kleinere bakken. - communicatie en promotie is belangrijk, en monitoring/handhaving! Samenvatting: klankbordgroep inwoners is voorstander van positief inzamelen, of dat nu is via financiële prikkel (maar dan belonen ipv straffen) of via omgekeerd inzamelen (grotere prikkel op milieu en scheiden). Belangrijk om randvoorwaarden goed te hebben: communicatie, brengstations, containers binnen korte loopafstand. Klankbordgroep had graag de variant Diftar + Omgekeerd Inzamelen ook meegewogen. Afsluiting: dank voor komst en open en deskundige discussie. Klankbordgroep had zich goed voorbereid, rapport gelezen. Daardoor prima avond. Marjan van Giezen fractievoorzitter PvdA Leidschendam-Voorburg tel 06-295.644.84 @ mjha.van.giezen@leidschendam-voorburg.nl

UITTREKSEL Besluitenlijst werkgroep Afvalbeleid d.d. 21 oktober 2014 (1237381) Aanwezig: de heer J.L. Geluk (CDA/voorzitter), mevrouw S.J. Duijvestijn-van Leusden (GBLV), de heer H.J.M. Blanke (D66), de heer M.A.M. Oosschot (PvdA), de heer J.R.H. Mulder (ChristenUnie- SGP), mevrouw J.J.P.M. van den Honert-van der Horst (griffie), de heer F. van Rooijen (ambtelijke ondersteuning). Afwezig: mevrouw L.C. Kortman (VVD), mevrouw S. Okçuoğlu (GroenLinks) en wethouder Bruines 2.Evaluatie bewonersbijeenkomsten (incl. input werkgroepleden) Degenen die aanwezig zijn geweest bij de bewonersbijeenkomsten geven een korte terugkoppeling. In Leidschendam zijn veel opmerkingen gemaakt over het huidige inzamelsysteem. In Voorburg zijn veel suggesties gedaan t.b.v. het toekomstige afvalinzamelbeleid. De conclusie die uit deze avonden kan worden getrokken, is dat bewoners graag afval willen scheiden, maar dat dit op de een of andere wijze moet worden gehonoreerd. Ook wordt veel belang gehecht aan handhaving. In Voorburg werd het accent gelegd op milieu. De discussie over het nieuwe afvalbeleid zal zich centreren rond het omgaan met restafval en het inzetten van diftar. Het serviceniveau speelt daarbij een belangrijke rol. Extra aandacht moet worden besteed aan het inzamelen van afval bij hoogbouw. De werkgroep tekent daarbij aan dat ook moet worden gekeken naar de investeringen en de problematiek die dat oproept. Eveneens wordt in herinnering geroepen dat de werkgroep heeft verzocht om de transitiekosten van de 3 scenario s door te rekenen. Gememoreerd wordt dat er rekening moet worden gehouden met de andere deelnemende gemeenten. De voorzitter heeft een kort vooroverleg gehad met de wethouder. Daaruit is naar voren gekomen dat het college met een voorstel komt waarbij uit 2 à 3 scenario s kan worden gekozen. De voorzitter stelt voor om voorafgaande aan de besluitvorming een bewonersavond te organiseren en een gezamenlijk (afstemmings-)overleg met de andere betrokken raden omdat er uiteindelijk één gezamenlijk beleid moet worden vastgesteld. Daarnaast moet er aandacht zijn voor de communicatie- en educatieaspecten. De werkgroep bespreekt kort de informatie die mevrouw Duijvestijn en de heer Mulder naar de werkgroep hebben gestuurd. De voorzitter concludeert dat de uitkomsten van de bewonersbijeenkomsten overeenkomen met het rapport onderzoek inzamelstructuren. De heer Van Rooijen zal de reacties die zijn binnengekomen via de site, doorsturen naar de werkgroepleden. Hij merkt op dat het toekomstige afvalbeleid een groeimodel zal zijn.

Bijlage 6 Kosten gedragsveranderende communicatie

Bijlage 6 Begroting gedragsveranderende communicatie Structurele kosten per jaar Seizoen specials in lokale huis-aan-huis 35.000 bladen (ontwikkel, ontwerp, fotografie en plaatsingskosten) Media print, outdoor, online 50.000 Activiteiten die bijdragen aan 150.000 afvalscheidings communities* Onvoorziene kosten 25.000 Totale kosten 260.000 Transitiekosten (periode van go tot invoer nieuw scenario) Centrale film 30.000 Vang 2020 integreren op website 25.000 avalex.nl Social Media 10.000 PR 15.000 Kick-off bijeenkomsten 20.000 Media print, outdoor, online 50.000 Beleidsbrochure 25.000 Externe advisering 35.000 Huis-aan-huis informatiebrief 75.000 Huisstijl ontwikkeling campagne 5.000 Personele kosten** 75.000 Ambassadeurs 10.000 Onvoorziene kosten 10.000 Totale kosten 385.000 *activiteiten die bijdragen aan ontstaan en voortbestaan van afvalscheidingscommunities o.a. evenementen in zes gemeenten, opbouw community, bezoek scholen, activiteiten in de wijk m.b.t. afvalscheiding, persoonlijke communicatie naar community leden (nieuwsbrieven), materiaalkosten etc. ** Personele kosten zijn in eerste instantie als incidentele post opgenomen. Na invoer van nieuw beleid zal na 1,5 jaar geevalueerd moeten worden of er structureel uitbreiding in FTE bij Avalex nodig is.

Bijlage 7 VANG2020 Positionering en activering 2014 en verder

Bijlage 7 VANG 2020 Positionering en activering 2014 en verder copyright mei 2014 UBACHS full contact communications BV

Korte inhoud De VerhaalCyclus Onze doelen en ambitie De belangrijkste uitdagingen Definitie belangrijkste doelgroep en haar behoeften Ons aanbod Activering van ons relevante verhaal In een oogopslag Volgende stappen 2

De VerhaalCyclus 3

DOELEN EN AMBITIE 4

Onze functionele doelen Bundeling van kennis en expertise rond afvalinzameling Eenduidig beleid, eenduidige communicatie Verdere professionalisering Binnen Avalex en de 6 gemeenten Verbetering bedrijfsvoering Avalex Op weg naar verbeterde afvalscheiding en -inzameling Van afval naar grondstof Sluiten van de kringloop Verlengde levensduur, besparing van grondstoffen Met actieve rol voor burgers Breken met oude gewoontes en aanleren van nieuwe Doorbreken van heersende barrières Met gemak van je afval afkomen Juiste voorzieningen leveren Steeds schone(re) straten Verwerking van afval, voorkomen milieuverontreiniging Goed nieuws voor en vanuit de politiek Geld verdienen en besparen Minder klachten van burgers 5

Onze commerciële doelen Behalen van landelijke doelstelling: 75 % afvalscheiding Dankzij synergie tussen Avalex, gemeenten en hun burgers Verhoogd rendement Dankzij efficiënter omgaan met afval Voor inwoners: lagere afvalstoffenheffing Voor uitvoerende partij: liefst kostenneutraal Hoge betrokkenheid in deelnemende gemeenten Zoveel mogelijk burgers meekrijgen in gewenste gedrag Hogere inzet WSW Avalex in top 5 afvalverwerkingsbedrijven NL In brand & business Faam in NL, dankzij ons initiatief Continuïteit bedrijfsvoering Avalex 6

Onze ideële doelen Vergroten verantwoordelijkheidsgevoel Ieders rol en mogelijkheden als het gaat om verantwoord omgaan met afval Burger actief betrekken Bijdragen aan een gezonde (leef)omgeving Letterlijk: schoner en veiliger Maar ook: gezamenlijk doel als uitgangspunt voor meer samenhang en sociale cohesie En zo: kwaliteit van leven vergroten Tevredenheid burgers Betere wereld achterlaten voor toekomstige generaties Duurzaam ingrijpen Qua maatregelen Qua menselijk doen en laten Vraagt om: gedragsverandering en doorbreken vastgeroeste patronen 7

Onze ambitie De landelijke doelstelling van 75% afvalscheiding, van afval naar grondstof, grijpen we aan om de kennis en expertise van Avalex en haar 6 aandeelhoudende gemeenten verder te bundelen en in te zetten voor een verbeterde aanpak van afvalscheiding en inzameling. Een aanpak die duurzaam gaat bijdragen aan een schone, gezonde (leef)omgeving in deze regio. Omdat we niet alleen de juiste voorzieningen gaan bieden, maar vooral ook onze burgers een ongekend actieve rol geven. Zodat ze, samen met ons, vastgeroeste patronen kunnen doorbreken in doen en in laten. Want alleen door samen in de juiste, blijvende beweging te komen, kunnen we een betere wereld achterlaten voor toekomstige generaties Die samenwerking tussen Avalex, de 6 gemeenten en hun burgers moet dan ook hét aansprekende voorbeeld worden voor andere gemeenten, regio s, het hele land. 8

ONZE ISSUES 9

Wat zit er het meest in de weg (intern) Politieke besluitvorming Onzeker, veranderlijk Zeker gezien komst van nieuwe bestuurders Samenwerking tussen gemeenten en Avalex Gemeenten niet overal op een en dezelfde lijn Blijft toch een verplichte samenwerking Wederzijdse betrokkenheid tussen medewerkers Avalex en gemeenten Wil en durf om te veranderen Gebrek aan nuances In politiek In media 10

Wat zit er het meest in de weg (extern) Onze afhankelijkheid van de keten Keten is zo sterk als de zwakste schakel Betrokkenheid burgers laag Ontbreken van juiste prikkels Individueel/gemeenschappelijk Financieel, functioneel Anderen doen het ook niet Hoop gedoe Gebrek aan bewustzijn Onwetendheid Hoe werkt dat eigenlijk, met afval? Wantrouwen Wordt het wel echt gescheiden verwerkt? Imago Avalex Geloofwaardigheid is laag 11

Key issue Besef van eigen verantwoordelijkheid Zowel bij burgers als bij gemeenten Wie is waar verantwoordelijk voor? Wat moet ik doen, wat kan ik doen, wat heb ik daaraan? Waar begint mijn verantwoordelijkheid en waar houdt die op? Welke rol speelt wie in de keten? Hoe kan ik die rol verbeteren, veranderen? 12

Wil een initiatief als VANG2020 een succes worden, dan moeten partijen een gedeeld enthousiasme voelen voor het einddoel, de stip op de horizon. Dat vraagt om bewustwording van je eigen rol, van je eigen bijdrage. En vooral: dat je daarin niet alleen staat. Leendert de Lange, demissionair wethouder Wassenaar en voorzitter stuurgroep VANG2020 Er zijn volgens mij genoeg bereidwillige burgers te vinden, die hun verantwoordelijkheid voelen en nemen. Het is de rol van gemeente en Avalex om burgers daarin te steunen en ruimte te geven. Dan moeten ze wel anders durven denken, vaste stramienen los durven laten. Alleen dan kun je optimaal van dat burgerinitiatief gebruikmaken. Joëlle Gooijer, gemeenteraadslid & inwoner van Delft Besef van eigen verantwoordelijkheid, bij alle partijen, is een cruciale factor als je zichtbaar succes wilt boeken met een initiatief als dit. En pas als mensen het idee hebben dat hun inzet zin heeft en zien wat hun bijdrage oplevert, willen ze die verantwoordelijkheid pakken. Ad Lansink, de ladder van Lansink 13

WIE MOETEN WE NU VOOR ONS WINNEN? 14

Belangrijke actoren 15

Onze referentie 16

De rationale Als het ons lukt om juist deze groep te doordringen van onze relevantie, zijn we volop bezig met het doorbreken van vastgeroeste patronen Koopt, kookt, ruimt op volop in contact (en bezig) met afval Moet daar iets mee intrinsieke relevantie van ons onderwerp Deze referentie-doelgroep deelt graag de ervaringen, zowel goed als slecht, met diverse groepen om zich heen Volop actief in sociale netwerken, live en online Zijn goede ambassadeurs Het schoolplein, de vereniging, de eigen buurt Daardoor bereiken we niet alleen hen, maar ook hun kinderen, de grootouders, de kennissen Zij kunnen (eventuele) vooroordelen en weerstanden binnen hun omgeving wegnemen, door in actie te komen Duale doelgroep: via de ouders de kinderen raken, en vice versa Jong geleerd is oud gedaan Bovendien: volop kanalen beschikbaar, van print tot online, waar deze doelgroep gebruik van maakt EN op vertrouwt Dit is het grote publiek, waar de politiek, de media, de corporaties etc etc het voor doen 17

Dit zijn de gangmakers in onze samenleving, dat zie je op heel veel vlakken. Zij zijn degenen die zaken doorgeven, anderen meenemen in hun enthousiasme. En hun kinderen zijn daarin een belangrijke factor. Je moet dus zorgen dat je die kinderen meteen ook meekrijgt. Ad Lansink 18

De behoeften 19

Het inzicht Ik voel me verantwoordelijk dat t goed gaat, met alles en iedereen, hier in dit huishouden Dag in dag uit, ben je druk in de weer. Met je gezin, met je werk. In de buurt, op school, de vereniging, en natuurlijk gewoon thuis. Er is altijd van alles te regelen, van alles te doen. Van de boodschappen en het koken, tot de afwas en weg met het afval. Helpen bij het huiswerk, het konijn heeft hooi nodig en de hond moet er ook nog snel even eruit. Er komt zoveel bij kijken, zoveel draait om jou en er zitten maar zoveel uren in de dag. Toch doe je niks liever, omdat je geeft om de mensen om je heen, om de wereld om je heen en omdat je wilt dat het zo blijft, zo doorgaat, zo goed blijft draaien. Dat alles op z n plek valt, z n eigen moment heeft, z n eigen ritueel kent. Op de luie zaterdagochtend, maar zeker ook op die drukke maandagmorgen. Daarom vind je elke dag weer de energie, om te zorgen, je in te zetten voor alles en iedereen in dit huishouden en als t moet ook flink daarbuiten. Want t voelt goed wanneer mensen op je rekenen, terecht een beroep op je doen. Dat ze je weten te vinden en jouw inzet dan ook weten te waarderen. Als je echt van betekenis kunt zijn, nu en morgen, daar krijg je juist weer nieuwe energie van. 20

Mijn man en ik zorgen samen voor het reilen en zeilen van dit huishouden. Samen sturen we onze jonge kinderen, leren we hen wat wel en niet hoort, versterken we hun morele kompas. En als jong gezin tussen oudere buurtbewoners hebben we ook een actieve rol in de buurt. Je voelt je toch verantwoordelijk en wilt klaarstaan voor elkaar. Joëlle Gooijer 21

ONS AANBOD 22

Brand Trinity 23

Onze boodschap Net zoals jij in jullie gezin onmisbaar bent om alles elke dag goed draaiende te houden, ben jij ook onmisbaar voor het draaiend houden van die gezonde kringloop van afval waar we verstandig van af willen, terug naar grondstoffen die we later weer goed kunnen gebruiken. Creatief thema: Alles draait om jou 24

ONS VERHAAL 25

Onze essentie Blijvende invloed Natuurlijk kunnen we samen, als Avalex en de 6 aandeelhoudende gemeenten, volop voorzieningen en maatregelen bedenken om meer afval gescheiden in te zamelen en te verwerken. En als die ingrepen dan niet meteen lijken te werken, gewoon nog maar een paar nieuwe inzetten Maar wil het écht werken, blijvend het verschil gaan maken, dan moeten we open staan voor anders denken, anders doen. En moeten we kijken naar alles wat invloed heeft, naar iedereen die invloed heeft, op een naadloze kringloop van afval, terug naar grondstof. Want dan zie je al gauw dat er pas echt wat gaat veranderen, als we samen, met z n allen, los kunnen komen van vaste patronen, vastgeroest denken, de macht der gewoonte. Eens niet proberen te sturen, maar juist uitnodigen. Niet altijd maar vertellen, maar juist ook luisteren. Niet alleen naar anderen kijken, maar vooral ook naar onszelf. En daar dan ook naar durven handelen. Want wil je invloed hebben, dan moet je mensen invloed geven. Hen de kans geven initiatief te nemen, resultaat te zien. Te voelen hoe groot hun invloed eigenlijk wel is, op t eigen gedrag, dat van anderen, op de uitkomst van het hele proces. Zodat ze er vertrouwen in krijgen, en zelfs plezier. Om samen zichtbaar resultaat te boeken. Te weten dat hun inzet en inbreng daarin onmisbaar is. En van blijvende invloed op een gezonde leefomgeving. 26

27

De elementen van ons verhaal 28

Ons aanbod 29

De perfect match 30

ACTIVERING VAN HET VERHAAL 31

Onze verhaalstroom 32

EXTERNE ACTIVERING 33

De RelatieCyclus en onze doelgroep 34

De RelatieCyclus en onze doelgroep Gezien onze belangrijkste uitdagingen en ambities: Activatoren moeten in eerste instantie sterk bijdragen aan: Besef van eigen verantwoordelijkheid Doorbreken van vastgeroeste patronen Aanzetten tot gewenst, concreet gedrag Gezien gedragswetenschappelijke inzichten, is het dan zinnig om gebruik te maken van de kracht van het zelfbeeld Mensen willen en zullen gedrag vertonen dat consistent is met hun zelfbeeld Soms moet daarom eerst het zelfbeeld beïnvloed worden, soms kun je het bestaande zelfbeeld juist bevestigen en dankbaar gebruiken In ons blootgelegde verhaal gaat het nadrukkelijk om het bevestigen van een zelfbeeld: Alles draait om jou jij bent een onmisbare schakel thuis, jij bent een onmisbare schakel in de gezonde kringloop van afval naar grondstof Activatoren moeten daarom: Vanuit een intrinsieke motivatie die aansluit bij het zelfbeeld, aanzetten tot concreet gedrag De positieve gevolgen, de blijvende invloed van dat gedrag herkenbaar en zichtbaar maken Gevoel van erkenning en waardering oproepen, net als trouwens: ik doe dit niet alleen Uiteindelijk zullen doelgroepen de HELE cyclus moeten doorlopen, bewust en onbewust Kennis vergaren, de mening bijstellen/bevestigen, intentie en actie, afgerond met stimulerende ervaring 35

Extern uitdragen van het verhaal - I 36

Extern uitdragen van het verhaal - II Centrale film Kort, maar krachtig 90 Balans tussen MERK en WERK Multi-functioneel inzetbaar Extern, maar ook intern Online Presentaties Website Eerst het MERK, dan het WERK Nadruk op JOUW blijvende invloed, jouw rol Hoe kun je die rol invulling geven en wat levert dat op Veel ruimte voor onderbouwing en bewijsvoering Inzichtelijk maken van resultaat, DANKZIJ mensen zoals jij Cijfers, verhalen, testimonials Praktische informatie Voorzieningen, initiatieven Locaties, bereikbaarheid, kalender Materialen Beschikbaarheid en bestellen 37

Extern uitdragen van het verhaal - III Community We vinden elkaar in een gemeenschappelijk doel, in 6 gemeenten Delen, inspireren, aanzetten tot actie Veel beeld, volop verhalen Heel dichtbij, heel herkenbaar Zichtbare resultaten/opbrengsten Bevestigen hoofdrol in sterk samenspel Social media Facebook, twitter Volgens vaste redactionele formule, vast team Planning van munitie Magazine Alles draait om jou Print en online Testimonials Acties, competities Foto s, filmpjes Bijeenkomsten Laten zien en voelen dat het werkt Family-happenings, per gemeente Wedstrijden voor kleintjes, thema afvalscheiden Optredens, winnaars competities Slimme locatie (centraal, opvallend) Mediarelaties Tactische inzet van munitie, jaarplanning Volop human interest, volop cijfers en resultaat H-a-h-media, regionaal Inzet lokale BN-ers 38

Extern uitdragen van het verhaal - IV Print en outdoor Korte outdoor-bursts in 6 gemeenten Alles draait om jou suspense-campaign Uitleg volgt in 2 e week Beeld gewone burger, die duidelijk invloed heeft In zijn omgeving, in kringloop Onderstrepen van het ritueel en de gezonde gevolgen Heel herkenbare situaties en locaties Ondersteund door print in geselecteerde media Dezelfde beelden, invalshoeken Herkenning Aanvulling op free publicity Altijd met link naar URL en concrete actie(mogelijkheden) Voorzieningen Functionele invulling van het verhaal Hoe kan ik helpen? Geef me de tools! Hoe kan ik andere mensen aansteken? Voor thuis, voor je werk, voor school, voor je vereniging In lijn met functionele/emotionele behoeften (Deels) nieuw, altijd aantrekkelijk vormgegeven Altijd met branding Alles draait om jou Zoek samenwerking met TU Delft Industriële vormgeving, nieuwe toepassingen Efficiëntie, resultaatgericht 39

Extern uitdragen van het verhaal - V De Beestenbende Al actief in Leidschendam-Voorburg uitbreiden naar andere gemeenten Kant-en-klare, bewezen tool om kids te betrekken bij afval problematiek In actie komen op school, in de buurt, thuis altijd samen met ouders Sterke community tastbaar, zichtbaar Extra nadruk op: scheiden van afval Op school, bij je club, thuis De BeestenBende: dat doe je niet alleen buiten, dat begint al bij jou thuis! Sympathieke pr-tool Volop publiciteit Inzet lokale BN-ers Naamgeving en huisstijl Ontwikkel centrale, herkenbare stijl Gemakkelijk door te voeren op alle uitingen Van afvalbakken en website tot posters en deurstickers Thema en beeld: Alles draait om jou Vast functionele thematiek: Want samen kunnen we meer met afval Vaste functionele ondertitel: Een gezamenlijk initiatief van de bewoners en alle gemeenten achter Avalex 40

Ons verhaal en andere doelgroepen Verhaal en verhaalelementen werken in toegesneden vorm ook voor andere doelgroepen, zoals jeugd, verenigingen Hun behoefte immers ook: Het gevoel dat je ertoe doet, dat je gezien wordt, niet buiten jouw groep valt, dat je inspanningen gezien worden en zin hebben ieder in zijn eigen context, leefomgeving en peer group Alles draait om jou, is daarmee een universele trigger, een appèl op een belangrijke intrinsieke motivator, steeds toe te snijden op de doelgroep op dat moment Volop aanknopingspunten om in apart activatieplan deze doelgroepen te raken Vanuit dezelfde essentie en thematiek Blijvende invloed Alles draait om jou Steeds juiste beelden en tone-of-voice bepalen, per doelgroep 41

Hoe onderscheidend is dit verhaal? Andere initiatieven op het gebied van afvalscheiding en inzameling zoals Doe meer met afval en Plastic Heroes leggen meer de nadruk op het WERK dan op het MERK Blijven vaak steken in functionele behoeften en functionele meerwaarde Leggen nadruk op waarom je moet scheiden en wat je er vervolgens weer mee doet Benadrukken dat het zo vanzelfsprekend is niets bijzonders, niets om je mee te onderscheiden Komen dus ook niet tot onze centrale belofte die zo belangrijk is voor onze doelgroep(en) De belofte van een hoofdrol die geknipt is voor jou, de impact die JIJ maakt, wat jij tastbaar kunt bijdragen en het plezier dat JIJ daarvan hebt Die blijvende invloed die jij hebt/krijgt Daarmee maken wij een unieke, relevante claim 42

Interne activering van het verhaal Vanuit onze ambitie, relevante verhaal en verhaalelementen als scheerlijnen Wanneer maken we ons verhaal waar In al ons doen en laten Wat betekent dit voor ons dagelijkse werk Geeft richting aan: Wat doen we wel, wat niet? En: hoe doen we dat dan? Uitgangspunt: Lerende organisatie Centrale verhaal als leidraad voor zelfontwikkeling We kennen het relevante verhaal, omarmen het en trekken ons eraan op Aan de hand van speciaal opgezet traject Definitie Houding & Gedrag, op basis van de verhaalelementen The Drive to Excellence In 5 stappen naar het waarmaken van je onderscheidende verhaal Vanuit co-creatie, aan de hand van een speciaal discussie-model 43

IN EEN OOGOPSLAG 44

In een oogopslag 45