Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen

Edo van Uchelen Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare natuur, angst voor bos

Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare natuur, angst voor bos

Geschiedenis: van niets doen naar beheren Rond 1930: natuur komt in zwang. Bos en woeste gronden 1. Klassieke natuurvisie: Begeleid half natuurlijk ecosysteem. Oude landbouwmethodes. Referentie: kleinschalig agrarisch cultuurlandschap uit 1900. 2. Natuurontwikkeling: Nederlandse wildernis natuurvisie. Niets doen en met rust laten. Maar: wel grote grazers erin zetten. Referentie: Nederland oorspronkelijk 3. Functionele natuurvisie: Natuur is overal; van kruiden tussen stoeptegels tot echte wildernis. Mensgerichte functie. Boerennatuur, waterberging, recreatie, bosbouw. Referentie: behoefte van de mens. Praktijk: mengvormen. Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare natuur, angst voor bos

Waar staan we nu? Vier trends: 1. Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker 2. Agrarisch natuurbeheer werkt niet 3. Natuurterreinen zijn te klein en niet robuust verbonden 4. Functionele natuurvisie steeds belangrijker Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare natuur, angst voor bos

Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker

Natuurbeheer = natuur beheersen We vertrouwen de natuur niet! Angst voor chaos en wanorde, verliezen van de controle? Daarom: natuurdoeltypes op basis van zeldzaamheid Natuurontwikkeling: van te voren ligt vast wat waar moet komen Doelsoorten zijn zeldzaam: als ze verdwijnen uit Nederland gaan we ze kweken en loslaten Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker

Natuurbeheer in Nederland steeds onnatuurlijker Natuurontwikkeling = grote grazers = tegengaan van natuurlijke successie = onnatuurlijk Vee in de natuur: Vaak geen oplossing maar een probleem! Met name op hogere zandgronden. Eerst: vee inscharen om meer openheid te realiseren Toen: grote grazers in natuurlijke kuddes Nu: beschouwd als natuurlijk onderdeel van het ecosysteem Begrazing slaat door in Nederland! Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker

Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker

Geleidelijke bosrand door natuurlijke begrazing Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker

Edo van Uchelen Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare natuur, angst voor bos

De feiten: Konik paard ; gehouden paardenras uit Polen en Wit Rusland Wild paard: tarpan of bostarpan. Leefde in Oost Europa en is uitgestorven in 1887. De tarpan kwam in het pleistoceen in grote aantallen voor. Invasieve exoten: soorten die door menselijk handelen in een nieuw gebied terechtkomen en die door vestiging en verspreiding schade kunnen veroorzaken doordat ze inheemse soorten verdringen en schadelijk zijn voor de biodiversiteit. Hieruit volgt: Konik paarden zijn invasieve exoten Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker

Toekomst natuurlijkheid: het komt goed! 1. Minder geld voor beheer (& exotenbestrijding en kweken) 2. Behoefte aan wildernis en oorspronkelijkheid 3. Opkomst van grote dieren & natuurlijke grazers (kraanvogel, zeearend, bever, otter, ree, wild zwijn, edelhert, wolf) 4. Herwaardering van bos noodzakelijk! Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker

Bos: we zien door de bomen het bos niet meer? Agrarisch natuurbeheer werkt niet

Herwaardering van bos noodzakelijk Term bos- en natuurbeheer Bij bos (bijna) altijd (hout)opbrengst en rendement belangrijk Bos is een bijproduct en telt niet volwaardig mee! Natuurbeheer steeds gebaseerd op tegengaan van ontstaan bos Nieuwe natuur: bijna altijd gericht op behoud open landschap Oude wildernis: bos is oorspronkelijk meest voorkomende natuur in Nederland Referentiebeeld klassieke visie 1900: Nederland was grotendeels boomloos. Referentiebeeld natuurontwikkeling: grazers in open gebied Nederland nog steeds: laagste aandeel bos in Europa. Kwaliteit: vol met invasieve exoten en nauwelijks bosreservaten Nieuw bos wordt altijd aangeplant. CO2 compensatie bosaanplant: in het buitenland

Herwaardering van bos noodzakelijk Natuurbos is natuurlijke climaxstadium in Nederland Huidige natuurbeheer is gericht op handhaven pioniersstadia met zo veel mogelijk zeldzame soorten in zo hoog mogelijke dichtheden In een climaxstadium zijn alle soorten aanwezig in lage(re) dichtheden Bosranden vormen voor zeer veel soorten het beste leefmilieu Probleem: in Nederland zijn nauwelijks goede bosranden aanwezig!!!

Waar staan we nu? Vier trends: 1. Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker 2. Agrarisch natuurbeheer werkt niet 3. Natuurterreinen zijn te klein en niet robuust verbonden 4. Functionele natuurvisie steeds belangrijker Agrarisch natuurbeheer werkt niet

Feit: boeren zijn niet de oplossing maar het probleem Agrarisch natuurbeheer werkt niet

Agrarisch natuurbeheer werkt niet Stellingen: 1. Intensivering van de landbouw is nog niet ten einde 2. Dus: haal de natuur uit de landbouw & en de landbouw uit de natuur Scheiding van functies goed voor beide; Landbouw uit de natuur halen: Minder vee in de natuur Maaien minimaliseren vanwege grote schade aan fauna Agrarisch natuurbeheer werkt niet

Waar staan we nu? Vier trends: 1. Natuur(beheer) in Nederland steeds onnatuurlijker 2. Agrarisch natuurbeheer werkt niet 3. Natuurterreinen zijn te klein en niet robuust verbonden 4. Functionele natuurvisie steeds belangrijker Functionele natuurvisie steeds belangrijker

Functionele natuurvisie: 400.000 natuurfotografen in Nederland Functionele natuurvisie steeds belangrijker

Functionele natuurvisie steeds belangrijker Anno 2013: duurzaamheid & draagvlak! Natuurbeheer niet groen en niet duurzaam: Minder vee in de natuur vanwege klimaatverandering Meer bos nodig voor opname CO2, stikstof en fijnstof Eet minder vlees! Meer draagvlak door: Wilderniservaring ( struinnatuur ) Grote zichtbare dieren (geen vee!) Rust en stilte Intensivering van natuurbeleving (fotohutten!) Functionele natuurvisie steeds belangrijker

Mijn wilderniservaring: Wit Rusland Functionele natuurvisie steeds belangrijker

Functionele natuurvisie steeds belangrijker

Mijn wilderniservaring: Wit Rusland Functionele natuurvisie steeds belangrijker