Ministene van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal openbaar Bestuur en DemocratiQ Democratie en Burgerschap Schedeldoekshaven 200 2511 EZ Den Haag Posebus 20011 2500 EA Den Haag www.minbzk.ni Datum 9 maart 2009 Betreft Bestuuriijk Akkoord Modernisering GBA Kenmerk 2009-0000126670 De herstart van het programma Modernisering van de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA) Is een feit. Op 5 maart jl. heb ik daartoe met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een bestuuriijk akkoord getekend. Zoals in het AO van 24 september 2008 (TK 27859, nr. 16) toegezegd, doe Ik u bijgaand dit akkoord toekomen. Het nieuwe programma draagt bij aan een verbetering van de kwaliteit van de gegevenshuishouding en betere dienstverlening aan burgers en bedrijven. In juni 2008 heb ik het programma tijdelijk stopgezet omdat de financiering dreigde te kort te schieten en er steeds meer aanwijzingen waren dat de doelstellingen van de modernisering niet meer voldoende aansloten op de nieuwe ontwikkelingen In het kader van de e-overheid. Besloten werd onderzoeken te laten doen om de doelstellingen opnieuw te bepalen, definities te herijken en een nieuwe businesscase op te stellen. De financiering en de aansturing van het geheel vormden het sluitstuk. Eind juli 2008 is aan Cap Gemini opdracht verieend voor het actualiseren van de definitiestudie en het opstellen van een actuele businesscase. Verschillende scenario's werden daarbij uitgewerkt. Eind augustus 2008 is aan Verdonk Klooster & Associates opdracht verieend om een integraal programmaplan op te stellen. Met de VNG, de Nederiandse Vereniging voor Burgerzaken (NWB) en de gebruikers van de GBA (afnemers) heb Ik in een gezamenlijke begeleidingscommissie voor deze opdrachten vastgesteld dat er inhoudelijk in grote lijnen consensus over de meest wenselijke koers was, namelijk het afronden van het gehele programma Modernisering GBA aangevuld met nieuwe doelstellingen. In oktober 2008 heeft een zogenaamde gatewayreview door Het Expertise Centrum ptaatsgevonden. De review leverde een aantal aanbevelingen op waarvan de belangrijkste betrekking hebben op de doelstellingen, de financiën en de governance van het programma. a M Pagina 1 van 3
Conform de aanbevelingen van de review zijn de doelstellingen en scope van het programma opnieuw bezien. Dit heeft geleid tot herformulering van de doefstellingen die in de bredere context van de e-overheid zijn geplaatst. De modernisering van de GBA zorgt ervoor dat persoonsgegevens gemakkelijker in samenhang worden gebracht met andere overheidsgegevens. Dit draagt bij aan een snellere afhandeling bij bijvoorbeeld het verienen van een vergunning. Gewijzigde persoonsgegevens zullen direct bij iedere balie van de overheid beschikbaar zijn voor gebruik bij andere overheidstaken. Overheidsorganisaties kunnen efficiënter werken en gemeenten kunnen hun taken eenvoudiger In samenwerkingsverbanden uitvoeren. Ook wordt de GBA geschikt gemaakt om plaatsonafhankelijke dienstverlening door gemeenten verder te ondersteunen. De GBA is een essentieel onderdeel van het stelsel van basisregistraties, waarover in het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverienlng en e-overheid (NUP) afspraken zijn gemaakt. Datum 9 maart 2009 Kenmerk 2009-0000126670 ïn december 2008 heb ik in een informeel overieg met de VNG gedeeld dat aan de afronding van alle onderdelen van het programma grote waarde wordt gehecht. Met de VNG en de afnemers ben ik daarop volgend een gezamenlijke financiering overeengekomen waarbij een reële post onvoorzien is opgenomen. Deze afspraken maken dat pari:ijen de samenwerking vol vertrouwen tegemoet zien. Te meer daar belde partijen ervan overtuigd zijn, dat de investeringen in de toekomst meer dan terugverdiend zullen worden. Het programma modernisering GBA heeft daarmee een bredere scope waarbij de governance zich richt op de samenhang tussen de modernisering van de GBA, de GBA ats basisregistratie personen en de Registratie Niet Ingezetenen (RNI). De RNI is beoogd als registratie van niet In Nederland wonende personen met een relatie tot de Nederiandse overheid. Belde registraties dienen naadloos op elkaar aan te sluiten. De RNI volgt daarbij de GBA. Het nieuwe programma Modernisering GBA kent twee belangrijke sporen. Enerzijds wordt de voorziening voor het berichtenverkeer tussen gemeenten en geautoriseerde afnemers (GBA-V) ontwikkeld tot GBA-V Full Service. Dit houdt in dat mutaties die gemeenten invoeren, worden verwerkt in een centrale database en waarna ze gebundeld naar de geautoriseerde afnemers gaan. Nu berichten alle gemeenten de afnemers apart periodiek over de mutaties. Dat is zowel voor de afzonderiijke gemeenten als voor zo'n 300 afnemers arbeidsintensief. Uiteindelijk zal deze communicatie tussen gemeenten en afnemers via een servicebus veriopen (GBA-V Moderne Interi'aces). Anderzijds wordt er een nieuw Logisch Ontwerp gemaakt op basis waarvan nieuwe burgerzakensystemen voor gemeenten worden gebouwd. Een burgerzakensysteem bestaat uit een 'kern' (BZS-K) voor het verzamelen en beheren van persoonsgegevens en 'aanvullende modules' die als verbindende schakel tussen de kern en de verschillend Ingerichte gemeentelijke werkprocessen gaan functioneren. Alle vier beschreven onderdelen zijn noodzakelijk om de doelstellingen voor burgers en bedrijven te realiseren. M Pagina 2 van 3
Met de VNG heb ik op 5 maart afgesproken wederzijdse verantwoordelijkheid te nemen voor de voortgang van het hele programma. Ook zijn afspraken gemaakt over de samenstelling van de stuurgroep, over de betrokkenheid van gemeenten, Rijk en gebruikers. Datum 9 maart 2009 Kenmerk 2009-0000126670 Als onderdeel van het bestuuriijk akkoord vindt u de onderiiggende rapporten en onderzoeken. Deze rapporten dienen deels nog aangepast te worden aan het scenario waarvoor op 5 maart Is gekozen. DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES, drs. A.Th.B, Bijleveld-Schouten N3 Pagina 3 van 3
Bestuurlijk Akkoord Ministerie van Binnenlandse Zaken en Vereniging van Nederlandse Gemeenten over vervolgtraject Moderniserir>g GBA Inleiding De modernisering van de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA) is nodig voor de ontwikkeling van de GBA tot dé basisregistratie voor persoonsgegevens in het landelijk stelsel van basisregistraties. Dit betekent dat alle geautoriseerde instanties 24 uur per dag 'on-iine' kunnen beschikken over actuele en betrouwbare persoonsgegevens, dat er een gestandaardiseerde en moderne uitwisseling van berichten plaatsvindt en dat de kwaliteit van de GBA doorlopend wordt gecontroleerd en verbeterd. Hiervoor is in 2004 het programma Modernisering GBA ingericht, in de loop van 2007 is gebleken dat het niet zonder meer mogelijk zou zijn het programma af te ronden. Inmiddels is een aantal onderdelen van het programma operationeel en in gebruik genomen. Vervolgens zijn aanvullende onderzoeken verricht voor het programma Modernisering GBA. De nu voorilggende afspraken dienen als basis voor een gezamenlijk nieuw programma. Zij vervangen alle eerder gemaakte afspraken over de modernisering van de GBA. Het uitgangspunt blijft dat het Rijk en de gemeenten gezamenlijk het programma Modernisering GBA willen realiseren. Doelstellingen De Gemeentelijke Basisadministratie Personen is een essentieel ondercleel van het stelsel van basisregistraties, waarover in het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e-overheid (NUP) afspraken zijn gemaakt. De modernisering van de GBA past in de visie van de overheid op de doelstellingen van de GBA als kwalitatief goede en volledige basisregistratie personen. Om een optimale kwaliteit te bereiken moet de GBA beschikken over (ingebouwde) kwaliteitscontroles op consistentie, terugmelding en verstrekking. Voor het vervolg van het programma Modernisering GBA zijn in het bijzonder de volgende doelen van belang: - verhogen van de snelheid van het berichtenverkeer en de toegankelijkheid van de gegevens - flexibeler en goedkoper aanpassen van de GBA en van burgerzakensystemen - mogelijk maken van plaatsonafhankelijke dienstverlening door gemeenten - beter faciliteren van gemeentelijke samenwerking (shared services) - expliciet toepassen van e-overheidsstandaarden. tii
Rijk en gemeenten herbevestigen de noodzaak van een een gemoderniseerde GBA. Rijk en gemeenten hebben herbevestigd dat de modernisering van de GBA bestaat uit een centrale verstrekkingenvoorziening (de GBA-V) en een burgerzakensysteem (BZS-Kern en Aanvullende Modules), dat aansluit op de gemeentelijke gegevens- en applicatiehuishouding. Voor het bereiken van de doelstellingen van het programma is tevens het realiseren van een nieuw gegevensmodel (LO 4) van belang. Het realiseren van al deze componenten is aangeduid als 'scenario 2'. Voor het programma komen het Rijk en de gemeenten de volgende verantwoordelijkheidsverdeling overeen:, er is een gezamenlijk bestuuriijk commitment voor het gehele programma Modernisering GBA; Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijks relaties (BZK) is verantwoordelijk voor de aansturing van de programmaorganisatie en is opdrachtgever voor het afronden van de GBA-V (inclusief Moderne Interfaces), het opstellen van LO 4 en het realiseren van BZS-K. Bij de ontwikkeling en bouw van BZS-K stemt het ministerie nauw af met gemeenten en leveranciers, hierbij zal een nader besluit worden genomen of BZS-K decentraal dan wel centraal zal worden gepositioneerd; gemeenten investeren In applicaties/aanvullende modules, voorde GBA-processen en voor eigen gemeentelijke processen. Hierbij zijn leveranciers nauw betrokken. Voor het specificeren van het Programma van Eisen voor de aanvullende modules wordt onder verantwoordelijkheid van de gemeenten binnen het programma mgba een project ingericht. Inhoud en planning van dit pnaject sluiten aan bij het programma Modernisering GBA. Beschikbare middelen. Uitgaande van hun gezamenlijke verantwoordelijkheid, investeren Rijk én gemeenten in de het realiseren van de gemoderniseerde GBA. Uitgaande van de keuze voor scenario 2. zijnde de uitvoering van het gehele programma, geeft de businesscase de volgende incidentele en structurele kosten aan (alle bedragen in miljoenen ): Omschriiving Rijk Gemeenten Incidenteel 29,6 20,3 49,9 Structureel 19,5-19.5 49.1 20,3 69.4 Bij de verdeling van de kosten is rekening gehouden met het rapport van KPMG van juni 2008 waarin de verdeling van de verantwoordelijkheden en van de kosten tussen Rijk en Gemeenten is getoetst. Grosso modo betekent dit dat de gemeenten investeren in de aanvullende modules en er voor zorgen dat deze samen met het door het Rijk te ontwikkelen BZS-K worden geïmplementeerd onder aanpassing van de beheerorganisatie op gemeenteniveau. De structurele kosten voor rekening van het Rijk worden via een kostendekkende exploitatie van het GBA-systeem verrekend. De incidentele kosten vormen de investeringen die nu in het kader van het programma gedaan moeten worden. Rekening houdend met een reële post onvoorzien leidt dit tot de behoefte aan de volgende budgetten: Omschrijving Rijk Gemeenten Businesscase 29.6 20,3 49,9 Onvoorzien 13.2 4,2 17,4 42,8 24,5 67,3 Voor de gemeenten geldt de afspraak dat zoveel mogelijk wordt rekening gehouden met het (nvesteringsritme van de gemeenten. f^
Voor de financiering van de investeringen door het Rijk Is in samenhang met de financiering van het programma ORRA (online raadpleegbare reisdocumenten administratie)^ in goed overteg het volgende arrangement afgesproken: met de gemeenten is een schema van uitnamen en aflossingen afgesproken dat voorziet in een uitname uit het gemeentefonds van maximaal 25,0 miljoen ter medefinanciering van het totale arrangement. Dit bedrag wordt in de periode 2009 tot en met 2012 in verschillende tranches uitgenomen en het totaalbedrag wordt in 2013 of zoveel eerder als mogelijk in het gemeentefonds teruggestort. Het Ministerie van BZK zal met gebruikmaking van reserves )?an BZK en BPR, een klein beslag op de BZK-begroting en de teenfaciliteit van het ministerie van Financiën (voor de ORRA), uiteindelijk de investeringen voor het Rijksdeel van het programma mgba geheel voor haar rekening nemen. Kenmertcend zijn de afspraken over de financiële governance waarbij partijen regelmatig de voortgang monitoren en de tijdigheid en de omvang van de uitnamen, alsmede van de aflossingen, met elkaar bespreken; er wordt een bedrag van maximaal 11,0 miljoen in het zgn. schommelfonds bij BPR geresen/eerd ter financiering van de modernisering. Het Gebruikers Overleg is op 21 januari 2(X)9 akkoord gegaan met deze inzet; het nog uit 2008 resterende programmabudget van ca. 3,6 miljoen wordt teruggestort naar Financiën, maar er kan opnieuw een beroep op de leenfaciliteit van Financiën worden gedaan. Deze afspraken leveren bij elkaar een voldoende budget op om de investeringen van het Rijk incl. een post onvoorzien af te dekken. Om een budget te creëren voor de specificatie en standaardisatie van de aanvullende modules van de burgerzakensystemen wordt voor rekening van de Gemeenten een extra uitname uit het gemeentefonds gedaan van ten hoogste 1 miljoen. Randvoorwaarden Voor het afronden van het programma Modernisering GBA zoals hierbij overeengekomen tussen het Rijk en de gemeenten gelden de volgende randvoorwaarden: Strakke sturing Voor het vervolg van het programma is een strakke sturing noodzakelijk. Er zijn maatregelen genomen voor een strakke regie op functionaliteit, geld, tijd en risico's. Het gezamenlijke commitment komt tot uitdrukking in de bestuuriijke structuur van het programma. Twee maal per jaar vindt bestuuriijk overieg plaats. Er komt onder voorzitterschap van de ambtelijk opdrachtgever een Stuurgroep die sturing geeft aan het programma en als voorportaal dient voor het bestuuriijk overieg. Het programmaplan en de daarin beschreven werkwijzen en prcicedures dient als marsroute voor het gehele programma; OnvoorzJen Over uitgaven ten laste van de post Onvoorzien beslist de Stuurgroep, die beoordeelt of sprake is van werkelijk onvoorzien dan wel van een uitgave die voor rekening van een veroorzakende partij komt, die daarvoor aangesproken kan worden. Bestuurlijk draagvlak Het bestuuriijk draagvlak voor de invoering van de GBA als basisregistratie, de modernisering van de GBA en de ontwikkeling en implementatie van een compleet Burgerzakensysteem behoeft verdere verbetering, zowel bij de afnemers als bij de gemeenten. Daarom zullen de C?l ^ Een en ander is nog afhankelijk van de Kamerbehandeling van de ORRA die is voorzien voor de zomer van 2009
komende periode door het ministerie van BZK, gemeenten en afnemers gezamenlijk activiteiten worden ontplooid om deze onderwerpen rond mgba op de agenda te krijgen. Samenwerking met leveranciers Voor het ontwikkelen van het burgerzakensysteem Is samenwerking met leveranciers van software essentieel. De informatieverstrekking aan en het overieg met leveranciers zal zo spoedig mogelijk worden hervat; GBA en RNI De gemoderniseerde GBA vormt samen met de Registratie Niet Ingezetenen (RNI), waarin niet in Nederland wonende personen met een relatie tot de rjederiandse overheid staan ingeschreven, de Basisregistratie Personen. Beide registraties sluiten naadloos op elkaar aan en de RNI volgt daarbij de GBA, Beheer Het Rijk beheert het Logisch Ontwerp en het BZS-K. Voor onderhoud en beheer van BZS-K wordt een werkwijze ontwikkeld die overeenkomt met de huidige werkwijze voor het Logisch Ontwerp. Voor de financiering van wijzigingen in het Logisch Ontwerp en/of BZS-K geldt het uitgangspunt 'de veroorzaker betaalt'. Ondertekening bestuuriijk akkoord Rijk en gemeenten bekrachtigen met dit bestuuriijk akkoord de gezamenlijke realisatie van de GBA-modernlsering en de vernieuwing van de gemeentelijke burgerzaken/gba-systemen op basis van bovenstaande afspraken. Van deze afspraken maken tevens deel uit: - de definitiestudie - de business case - het financieringsarrangement - het pnagrammaplan^ Rijk en gemeenten zullen al het nodige in het werk stellen om voor de Modernisering van de GBA het benodigde bestuuriijke en ambtelijke draagvlak te realiseren en er een succes van te maken. Aldus overeengekomen te Den Haag, op 5 maart 2009 DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES VERENIGING VAN NEDERLANDSE GEMEENTEN A. Jorritsma - L ^ Er is uitgegaan van de volgende versies: definitiestudie, versie 1,8, december 2008; business case, versie 2,5, december 2008, incl. financieel model, versie 2.0; financieringsarrangement, versie van 16 februari 2009; programmaplan, versie 0.92,25 februari 2009