stimuleringsprogramma BORGINGS lokaal centraal 2006-2008 gemeentelijk participatiedossier Brummen 1
Conclusies De Zorgbelangorganisaties Bron Kenniscentrum Sociaal Beleid Demografische gegevens (prognose) Bevolking naar Wmo-doelgroep in aantallen leveren een belangrijke bijdrage aan de collectieve belangenbehartiging op lokaal niveau; versterken de competenties van raadsleden en leden van klankbordgroepen door cursussen aan te bieden, het organiseren van intervisie voor groepen van burgers; hebben een belangrijke rol bij het aanleveren van instrumenten, voorlichtingsmaterialen, handreikingen enzovoorts die de positie van de raadsleden versterken. Aard van de Beperking 2008 2010 2015 2020 2025 2030 VG 127 123 113 104 96 90 ZG 445 468 509 554 598 637 LG 3878 4057 4408 4757 5131 5369 Dementie 274 294 337 386 433 486 GGZ 716 706 678 653 624 591 Totale Bevolking 21.200 20.866 20.108 19.285 18.499 17.872 (prognose) Bevolking naar Wmo-doelgroep in procenten Aard van de Beperking 2008 2010 2015 2020 2025 2030 VG 100 97 89 82 76 71 ZG 100 105 115 125 134 143 LG 100 105 115 125 136 143 Dementie 100 107 123 141 158 178 GGZ 100 99 95 91 87 82 Totale Bevolking 100 98 95 91 87 84 Totale bevolking ouder dan 55 jaar en allochtonen binnen deze groep Bevolking leeftijd 55+ Allochtone bevolking 55+ Percentage allochtone bevolking 55+ 6908 623 9 Verklaring van de afkortingen VG=verstandelijk gehandicapten - ZG=zintuiglijk gehandicapten - LG=lichamelijk gehandicapten - GGZ=geestelijke gezondheidszorg 2 BORG INGS DOC UMENT ]
Zelfevaluatie Wmo-raden In de periode november 2007 tot april 2008 voerden 122 Wmo-raden in Nederland* een zelfevaluatie uit. Het rapport van het Verwey-Jonker Instituut dat hierover gaat, biedt een overzicht van de resultaten van deze zelfevaluaties. Daaruit komt een positief beeld naar voren van de cliëntenparticipatie in de Wmo. Het cliëntenperspectief staat goed op de kaart in de Nederlandse gemeenten. De raden hebben sinds de invoering van de Wmo een goede vertegenwoordiging weten te realiseren. Bepaalde groepen, zoals Ggz-cliënten, jeugd en allochtonen zijn minder goed vertegenwoordigd. De raden richten zich op een brede beleidsadvisering, vanaf de eerste plannen tot de uitvoering van het beleid. De raden zien (delen van) hun advisering daadwerkelijk terug in het beleid. * In Gelderland maakten (peildatum 1 juli 2009) acht Wmo-raden van het Zelfevaluatie-instrument gebruik. Verbeterpunten Er is ook een aantal verbeterpunten te formuleren. Zo hebben de raden behoefte aan: meer kennis over de inhoud van de Wmo-velden; beter zicht op de positie van de achterban; vaardigheden om een goede strategie te bepalen en eigen initiatieven te nemen. Ondersteuning bij dit leerproces om hun werk verder te vervolmaken, kunnen de Wmo-raden goed gebruiken. Resultaten Lokaal Centraal In de periode 2006-2008 werkte Zorgbelang Gelderland aan het stimuleren van de cliëntenparticipatie in Gelderland. Het doel daarbij was tweeledig. 1. Het vergroten en versterken van de lokale cliëntparticipatie van alle bij de Wmo betrokken doelgroepen; 2. Zorggebruikers in staat stellen hun belangen te behartigen en aan beleidsbeïnvloeding te doen. Paraat met ondersteuning Gemeenten, Wmo-raden, initiatiefgroepen, platforms, lokale belangenorganisaties kregen in totaal 135 keer ondersteuning in de vorm van advies, met informatiepakketten en/of met informatiebijeenkomsten. Voorbeelden van activiteiten In Gelderland organiseerden we 58 bijeenkomsten onder de noemer 'Leren van elkaar'. Daarbij ontmoetten vertegenwoordigers in een regio elkaar om informatie uit te wisselen, ervaringen te delen en aan deskundigheidsbevordering te doen. Om de knelpunten en ervaringen bij de implementatie en uitvoering van de Wmo te achterhalen hebben we diverse methodieken ingezet, zoals meldacties, straatonderzoek, mysteriegast-onderzoek van de Wmo-loketten en E-panels. Ook waren we bereikbaar voor het beantwoorden van vragen en het behandelen van klachten. Academie Zorgbelang Gelderland organiseerde twintig scholingsbijeenkomsten (trainingen en cursussen). Onderwerpen die aan de orde kwamen, waren onder andere de indicatiestelling, het betrekken van de achterban en reageren op beleidsplannen. Met en voor mensen met een verstandelijke beperking organiseerden we vijftien bijeenkomsten rond thema's als veiligheid, vrije tijd, vervoer, inspraak en participatie. Ook beschreven we methodieken om deze doelgroep te betrekken bij het Wmo-beleid. BORGINGS 3
Wmo-beleidsanalyse Een analyse van het gemeentelijke Wmo-beleidsplan door Zorgbelang Gelderland op vier bakens: keuzevrijheid, de burger centraal, kwetsbare burgers en betrokkenheid van burgers: Keuzevrijheid In de beleidsnota is niet te lezen hoe keuzevrijheid concreet wordt vormgegeven. Burgers kunnen uit meerdere leveranciers van thuiszorg kiezen. Onduidelijk is of dit ook het geval is voor hulpmiddelen en maaltijden. Advies Zorgbelang Gelderland: aandacht gewenst voor keuzevrijheid bij hulpmiddelen en maaltijden. De burger centraal De gemeente Brummen gebruikt evaluaties en klanttevredenheidsonderzoeken om de vraag van de burgers te achterhalen. Advies van Zorgbelang Gelderland: ga in gesprek met kwetsbare, moeilijk te bereiken groepen over hun wensen en behoeften, werk daarbij outreachend. Aandacht voor kwetsbare groepen De gemeente onderscheidt in het kader van het Regionaal Kompas (prestatievelden 7, 8 en 9) de volgende kwetsbare groepen: Woningvervuilers, meervoudige probleemgezinnen, langdurig van de GGz-afhankelijke mensen, mensen met een ongepaste werkelijkheidsbeleving, dak- en thuislozen, slachtoffers en daders van huiselijk geweld, zwerfjongeren, langdurig verslaafden (waaronder alcohol- en drugsverslaafden). Wat betreft de andere prestatievelden heeft de gemeente geen aandacht voor kwetsbare groepen. Advies van Zorgbelang Gelderland: ook aandacht voor kwetsbare groepen bij de eerste zes prestatievelden van de Wmo. Waar u Zorgbelang Gelderland voor inzet Het stimuleren van regionale uitwisseling, zoals uitwisseling tussen Wmo-raden en andere belangenbehartigers; Het stimuleren en aanbieden van deskundigheidsbevordering; Extra aandacht vragen voor de ervaringen van diverse doelgroepen (allochtonen, menselijk met een verstandelijke handicap; Monitoring van Wmo-raden (scan-functie); Het stimuleren van de informele participatie; De vraagbaakfunctie voor Wmo-raden, gemeenteambtenaren, enzovoorts. Betrokkenheid van burgers Het college van B & W laat zich op het gebied van de Wmo adviseren door de Wmo-raad en door wijkraden. De Wmo-raad heeft contact met de cliëntenraad Wwb/Wsw en met de Seniorenraad. Gegevens van vergelijkbare gemeente Wilt u zelf uw gemeente vergelijken met een vergelijkbare gemeente? Kijk dan op www.zorgbelanggelderland.nl onder het kopje vergelijk Gelderse gemeenten. Uw gemeente is qua grootte vergelijkbaar met Elburg. BORGINGS 4
Gemeentelijke scan Brummen BORG INGS DOC UMENT ] 5 Algemeen stand van zaken per 1-1-2009 Inwoners gemeente: 21.229 De Wmo-raad Brummen is op 4 juli 2007 ingesteld door de gemeenteraad en is daarmee formeel adviesorgaan van Gemeenteraad en Burgemeester en Wethouders. Het Wmo-beleidsplan is vastgesteld in mei 2009. Zie ->plannen en projecten ->sport, welzijn, inkomen en zorg ->wmo Wet maatschappelijke ondersteuning 1. Vertegenwoordigde doelgroepen De Wmo-raad bestaat uit 9 leden. De adviesraad kent geen vertegenwoordigers van organisaties. De leden zijn op persoonlijke titel benoemd en opereren onafhankelijk. Men mist wel input vanuit de jeugd en allochtonen. 2. Hoe vaak vergadert Wmo-raad? Gemiddeld eens per 5 weken. 3. Secretariële ondersteuning Op dit moment nog niet, hierover is men nog in gesprek met de gemeente. 4. Overleg met wethouder Wmo Formeel eens per jaar. Verder op ad hoc-basis zo vaak als nodig. 5. Budget van Wmo-raad Het budget wordt verstrekt op basis van de algemene subsidieverordening van de gemeente Brummen. De begroting bedraagt ruim 10.000 per jaar. De leden ontvangen daarnaast een onkostenvergoeding. Ook ontvangt men een tegemoetkoming in apparaatskosten en een bedrag voor het organiseren van overleg met bevolking en haar organisaties. In de begroting is ook een bedrag opgenomen voor deskundigheidsbevordering. Voor het inhuren van externe deskundigheid kan een projectbedrag door de gemeente beschikbaar worden gesteld. Dit is steeds apart aan te vragen. Vijf Gouden regels cliëntenparticipatie De Zorgbelangorganisaties hebben vijf gouden regels voor cliëntenparticipatie opgesteld : 1. Regel de randvoorwaarden 2. Weet wat je wilt en wat je kunt 3. Stimuleer de samenwerking; verbind 4. Maak het leuk! 5. Er is meer dan de Participatie-raad Bel Zorgbelang Gelderland voor een toelichting.
Agenda voor de toekomst Betrek Zorgbelang Gelderland bij uw plannen In de toekomst vraagt een aantal ontwikkelingen om uw aandacht. Ontwikkelingen die lokaal beleid nodig maken. Ze vormen als het ware uw Agenda voor die toekomst. Zorgbelang Gelderland werkt vanaf 2006 met een sterke focus op de lokale situatie en heeft een passend aanbod voor de vragen die in gemeenten op de toekomstagenda staan. We doen dit door ondersteuning op maat. Daarnaast blijven we inzetten op het monitoren van het gemeentelijk Wmo-beleid van alle Gelderse gemeenten en is er voor elke regio een Regioplan. Zo is er ook voor uw gemeente reden genoeg om Zorgbelang Gelderland bij uw toekomstplannen te blijven betrekken. Maak gebruik van onze ervaring met bijvoorbeeld allochtonen gebruik effectieve methodieken om allochtonen en zelforganisaties te betrekken bij uw Wmo-beleid; doe een beroep op een pool van allochtone voorlichters die voor themabijeenkomsten kunnen worden ingezet (bijvoorbeeld over opvoeding, huiselijk geweld en gezondheidsthema's). GGz-cliënten Zorgbelang Gelderland deed de afgelopen jaren veel ervaring op in het laten meedoen van de doelgroep GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Wmo-raden. In sommige gemeenten is de stem van deze groepen duidelijk te horen. In gemeenten waarin dit minder goed lukt, past ons aanbod. Bijvoorbeeld: Cliënten trainen ambtenaren, individuele of groepscoaching van vertegenwoordigers GGz en voorlichting over GGz-problematiek vanuit ervaringsdeskundigheid. specifiek in uw gemeente In Brummen is de Wmo-raad ondersteund door Zorgbelang Gelderland met bijeenkomsten voor mantelzorgers. Meer weten? Neem contact op met Joke Stoffelen, programmacoördinator bij Zorgbelang Gelderland jokestoffelen@zorgbelanggelderland.nl of 026 384 28 22 of kijk op www.zorgbelanggelderland.nl voor de namen en contactgegevens van onze medewerker in uw regio. mensen met een verstandelijke beperking wordt wijzer van onze inzichten en praktijkervaring inzake het betrekken van mensen met een verstandelijke beperking bij Wmo-beleid; zet u in voor mensen uit deze doelgroep via het project Belangenbehartiging. ouderen leg de verbinding vanuit ouderen met andere (kwetsbare) groepen zoals ouderen met een allochtone achtergrond, ouderen met een GGz achtergrond en ouderen met een verstandelijke of lichamelijke beperking; leer de behoeften kennen van ouderen en kom te weten hoe zij denken over kwaliteit van leven, welke knelpunten zij ervaren en welke wensen en tips zij hebben.... Zorgbelang Gelderland Informatie Klachtenopvang Belangenbehartiging Postbus 5310 6802 EH Arnhem IJsselburcht 4 6825 BP Arnhem Telefoon 026 384 28 22 Fax 026 384 28 23 www.zorgbelanggelderland.nl info@zorgbelanggelderland.nl Het aanbod van de Zorgbelangorganisaties onderscheidt zich van andere ondersteuners door de nadruk op: o het betrekken van moeilijk te vertegenwoordigen groepen; o het versterken van de competenties van Wmo-raden voor beïnvloeding van beleid; o het initiëren van kennisuitwisseling; o het leveren van een bijdrage aan meningsvorming en standpuntbepaling; o het inventariseren van wensen en knelpunten van kwetsbare groepen. BORGINGS 6 6