2018 in Zicht! 13 november 2017

2018 in Zicht! 13 november 2017

Even voorstellen Paul Dinkgreve RA Bestuursvoorzitter SRA Lid hoofdbestuur MKB Nederland Partner JAN Accountants & Belastingadviseurs SRA Grootste vereniging van accountantskantoren in Nederland. Werkzaam in en voor het midden- en kleinbedrijf 13 november 2017 2

Programma 16.00 16.30 uur SRA 2018 in Zicht 16.30 17.00 uur Panteia Financieringsmonitor 17.00 17.30 uur EZ: Mkb-financiering 17.30 18.00 uur: roll up & discussie Borrel 13 november 2017 3

SRA-BiZ Het mkb is de motor van de economie: omzet van 871 miljard en 3,1 miljoen voltijd banen 60% van het mkb met personeel is klant bij een SRAkantoor SRA-accountantskantoren zijn de financiële stavast van mkb-ondernemers SRA-BiZ-benchmark: actuele stuurinformatie uit 155.000 jaarrekeningen t.b.v. 600 sbi-codes 13 november 2017 4

Twee jaarrapportages Branches in Zicht Bedrijfseconomische resultaten van mkb: voorjaar 2018 in Zicht Verwachtingen van mkb: najaar 13 november 2017 5

2018 in Zicht De verwachtingen van Nederlandse ondernemingen Het Nederlandse mkb: algemeen + uitsplitsing bedrijfsgrootte Branches: industrie, bouw, automotive, detailhandel, logistiek, horeca, medische zorg, specialistische zakelijke dienstverlening Mkb-branchescan: 645 ondernemers SRA-BiZ benchmark: 155.000 jaarrekeningen 13 november 2017 6

2018 in Zicht De verwachtingen van Nederlandse ondernemingen Financiële gezondheid PD-rating (kredietwaardigheid) Investeringssaldo Financiële verwachtingen Omzet, winst, personeelskosten, investeringen, financieringsbehoefte, inkoopwaarde Kansen, bedreigingen, kpi s 13 november 2017 7

Financiële gezondheid mkb 2014-2016

Financiële gezondheid: mkbkredietwaardigheid Kredietwaardigheid (PD-rating) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 21,8% 15,6% 21,8% 8,7% 7,4% 13,9% 40% 30% 20% 10% 69,4% 75,7% 78,7% 0% 2014 2015 2016 <1% 1-3% >3% 13 november 2017 9

Financiële gezondheid: kredietwaardigheid per branche 100% % gezonde bedrijven 90% 82,4% 80,0% 80% 77,9% 75,5% 75,7% 76,3% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 89,0% 79,1% 0% Industrie Bouw Automotive Detailhandel Logistiek Horeca Medische zorg 2014 2015 2016 Spec. zakelijke diensten 13 november 2017 10

Financiële gezondheid: Kredietwaardigheid micro vs mkb % gezonde bedrijven 100% 90% 80% 70% 75,5% 73% 81% 80,0% 77,9% 75% 75,7% 73% 82% 82,4% 75% 76,3% 88% 89,0% 77% 79,1% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Industrie Bouw Automotive Detailhandel Logistiek Horeca Medische zorg micro Spec. zakelijke diensten 13 november 2017 11 mkb

Financiële gezondheid: Investeringen in het mkb 100% 90% Investeringen vs. desinvesteringen 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 43,9% 56,1% 35,0% 39,0% 65,0% 61,2% 0% 2014 2015 2016 Positief investeringssaldo Negatief investeringssaldo 13 november 2017 12

Financiële gezondheid: hoogte van investeringen Investeringen als % van de omzet (2016) 6% 6% 5% 4% 4% 3% 3% 2% 1% 1% 1% 1% 2% 1% 0% Industrie Bouw Automotive Detailhandel Logistiek Horeca Medische zorg Spec. zakelijke diensten 13 november 2017 13

Financiële gezondheid: investeringen per branche Investeringen als % van de omzet 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 3% 1% 1% 1% 4% 6% 2% 1% 0% Industrie Bouw Automotive Detailhandel Logistiek Horeca Medische zorg 2014 2015 2016 spec. zakelijke diensten 13 november 2017 14

Financiële verwachtingen 2017-2018

Financiële verwachtingen 12,0% 10,0% 10,1% Financiële verwachtingen komende 12 maanden 9,1% 8,0% 6,0% 7,2% 6,4% 5,4% 4,0% 2,0% 2,6% 4,2% 3,2% 3,5% 3,1% 2,5% 2017 2018 0,0% 0,2% 13 november 2017 16

Verwachting investeringen 2018 9% 8,6% 8% 7% 6% 6,4% 6,9% 5% 4,7% 4% 3% 2,8% 3,2% 2% 1% 1,6% 1,2% 0% Industrie Bouw Automotive Detailhandel Logistiek Horeca Medische zorg Verwachting investeringen 2018 Spec. zakelijke diensten 13 november 2017 17

Verwachting omzet 2018 16% 14% 12,6% 14,0% 12% 11,0% 10% 8% 9,2% 8,8% 8,4% 8,9% 6% 5,4% 4% 2% 0% Toename omzet 2018 13 november 2017 18

Omzet- en winstverwachting 2018 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 11,5% 9,2% 6,2% 8,8% 5,6% 12,6% 9,9% 8,4% 14,6% 14,0% 5,4% 4,2% 5,1% 11,0% 6,3% 8,9% 2% 0% Industrie Bouw Automotive Detailhandel Logistiek Horeca Medische zorg Spec. zakelijke diensten Winst Omzet 13 november 2017 19

Kansen 2018 micro vs mkb 45,0% 40,0% 35,0% 35,7% 39,1% 30,0% 25,0% 20,0% 16,4% 18,8% 15,0% 13,5% 10,0% 5,0% 0,0% Technologische ontwikkelingen De financiële situatie van de onderneming Samenwerken en netwerken Financiering Aanbod van gekwalificeerd personeel MICRO MKB 13 november 2017 20

Bedreigingen 2018 micro vs mkb 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 36,4% 34,8% 30,0% 29,9% 25,0% 24,6% 20,0% 20,3% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Technologische ontwikkelingen De financiële situatie van de onderneming Interne processen Financiering Aanbod van gekwalificeerd personeel MICRO MKB 13 november 2017 21

Mkb wil investeren in groei Verwachting 2018 Financiële gezondheid Sentiment is positief Investeringen nemen toe Financieringsbehoefte neemt toe Kredietwaardigheid mkb sterk verbeterd Sterke stijgers: bouw, logistiek, detailhandel, automotive Micro doet niet onder voor mkb 13 november 2017 22

Kansen en bedreigingen groei Kansen: Efficiënter werken Economische- en marktontwikkelingen Samenwerken en netwerken Bedreigingen: Personeelsaanbod Markt- en overheidsmaatregelen Financiële situatie/ financiering Financiering bedreigt groei micro (<10 fte) 13 november 2017 23

Financieringsmonitor Drs. Ton Kwaak, Panteia

Mkb: financiering- en investeringsklimaat Simon Boogaard Msc, Ministerie van Economische Zaken

Discussie: hoe kunnen we de groei en financiering van het mkb versterken? 13 november 2017 26