Bemalingsadvies t.b.v. 2-laags parkeerkelder a/d Danzigerkade te Amsterdam

Bemalingsadvies t.b.v. 2-laags parkeerkelder a/d Danzigerkade 14-15 te Amsterdam Opdrachtnummer : 160171 Opdrachtgever : Houthavens Beheer BV Danzigerkade 69 1013 AP AMSTERDAM Constructeur : Kooij & Dekker bv Oosteinde 11 3840 AG Harderwijk Opsteller rapport : B. Spikker Gecontroleerd door: P. Kranendonk Datum : 4 oktober 2016 Koops & Romeijn grondmechanica Reinaldstraat 93 6883 HL Velp tel 026 3690030

160171, 4 oktober 2016 Inhoudsopgave 1 INLEIDING 2 2 GEGEVENS EN UITGANGSPUNTEN 3 2.1 Situatie 3 2.2 Constructies 3 2.3 Tijdsplanning 4 3 BODEMKUNDIGE EN GEOHYDROLOGISCHE GESTELDHEID 5 3.1 Bodemopbouw 5 3.2 Grond- en oppervlaktewater 6 4 BRONBEMALING 7 4.1 Bouwputontwerp en benodigde verlagingen 7 4.2 Bemalingsmethode 7 4.3 Waterbezwaar 8 4.4 Controle bemalingen 8 4.5 Lozing bemalingswater 8 5 GEVOLGEN IN DE OMGEVING 9 5.1 Grondwaterstandverlaging in de omgeving 9 5.2 Zettingen 9 5.3 Monitoring 9 6 REGELGEVING ONTTREKKING EN LOZING 11 Bijlagen 1 Ligging project met peilbuislocaties NITG-TNO 2 Constructie tekening parkeerkelder 3 Sondeer- en boorgegevens Koops & Romeijn Grondmechanica 4 Geohydrologisch profiel 5 Peilbuisgegevens Waternet 6 Peilbuisgegevens en isohypsenkaart NITG-TNO 7 Opbarstberekeningen 8 Modelbeschrijving Microfem 9 Uitsnede bodemloket Pag 1/12

160171, 4 oktober 2016 1 INLEIDING In september 2016 ontving Koops & Romeijn van Houthavens Beheer BV te Amsterdam de opdracht voor het uitvoeren van geotechnische onderzoeken en het uitbrengen van geotechnische analyses in het kader van de bouw van het Awarehouse met een ondergrondse 2-laags parkeergarage aan de Danzigerkade 14-15 te Amsterdam. Voorliggend rapport bevat het bemalingsadvies ten behoeve van de aanleg van een 2-laags parkeerkelder. Dit advies dient mede ter onderbouwing van de melding bij het waterschap Amstel, Gooi en Vecht en Waternet. Paragraaf 2 geeft de beschrijving van de uitgangspunten van het project voor wat betreft de constructie van de aan te leggen kelder en de geplande fasering van de bemaling. De bodemgesteldheid is beschreven in paragraaf 3. In paragraaf 4 wordt de toe te passen bemaling voor de kelders beschreven alsmede het waterbezwaar. Paragraaf 5 beschrijft de gevolgen van de bemaling op de omgeving. De toepasselijke regelgeving wordt beschreven in paragraaf 6. Pag 2/12

160171, 4 oktober 2016 2 GEGEVENS EN UITGANGSPUNTEN 2.1 Situatie De regionale ligging van de planlocatie is weergegeven in afbeelding 1. Planlocatie Afbeelding 1. Planlocatie Het gaat hierbij om de nieuwbouw van een kantoorgebouw met een 2-laags parkeerkelder te Amsterdam. De projectlocatie valt binnen het beheersgebied van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht. 2.2 Constructies De overzichtstekeningen van de twee gebouwen met kelder zijn toegevoegd in bijlage 2. De maaiveldhoogte is door middel van de uitgevoerde sonderingen van Koops en Romeijn afgeleid op circa 0,8 à 1,1 m + NAP (zie bijlage 3). Het bouwpeil is aangehouden op 1,40 m + NAP. Tabel 1 geeft een overzicht van de ontgravingsdieptes en afmetingen van de ondergrondse constructies. Tabel 1: Ontgravingsniveaus Constructie Afmetingen in m Ontgravingsniveau in m bouwpeil Ontgravingsniveau in m NAP Keldervloer L-vorm 36 x 44 en 39 x 73 6,05 4,65 Liftputten en funderingsbalken 2 x 4 7,40 6,00 Pag 3/12

160171, 4 oktober 2016 In deze rapportage is uitgegaan van een ontgraving in een gesloten bouwkuip waarbij het installatieniveau van het toe te passen damwandsysteem is aangehouden op tenminste 16 à 18 m NAP. 2.3 Tijdsplanning Een planning van de uitvoering van het project was ten tijde van deze rapportage nog onbekend. In deze rapportage is uitgegaan van een bemalingsduur van 12 à 16 weken met een start in het voorjaar van 2017. Pag 4/12

3 BODEMKUNDIGE EN GEOHYDROLOGISCHE GESTELDHEID 160171, 4 oktober 2016 3.1 Bodemopbouw Op basis van de literatuur, Grondwaterkaart 25 Oost, uitgevoerde sonderingen en boringen door Koops & Romeijn Grondmechanica (zie bijlagen 3) wordt de volgende bodemopbouw aangetroffen. Het huidige maaiveld is gelegen op ca. 1,0 m + NAP. Deklaag Vanaf het maaiveld is een deklaag aanwezig bestaande uit zand, veen, silt en klei tot een diepte van circa 19 m NAP. Tot circa 6 m NAP zijn overwegend klei- en silthoudende lagen aangetroffen. Hieronder bevinden zich overwegend silthoudende wadzandlagen met een basis op circa 13 m NAP. Tot een diepte van circa 19 m NAP worden vervolgens afwisselend zand-, klei- en silthoudende lagen aangetroffen. Eerste watervoerend pakket Onder het afdekkende pakket bevindt zich een zandpakket dat is aangetroffen tot de verkende sondeerdiepte van circa 29 m NAP, bestaande uit draagkrachtige zandlagen die deel uitmaken van het eerste watervoerende pakket. Uit de literatuur is afgeleid dat dit pakket ca. 30 m dik is. Deze laag behoort tot de formatie van Kreftenheye met een doorlaatfactor van 25 à 100 m/etm. Op basis van de verzamelde gegevens zijn de volgende geohydrologische opbouw en parameters vastgesteld. Tabel 2: Geohydrologische schematisatie Geohydrologische eenheid Diepte m - NAP Samenstelling kd [m2/etm] c [dagen] Ophooglaag mv tot 1 Zand, klei, silt- en puinhoudend 10 50 Deklaag 1 tot 6 Klei, silt - 400 Deklaag 6 tot 13 Silt, zand, veen 20 200 Deklaag 13 tot 19 Zand, silt 50 - Watervoerend pakket 19 tot <29 *) Zand 1.000 - * ) maximaal verkende sondeerdiepte Pag 5/12

160171, 4 oktober 2016 3.2 Grond- en oppervlaktewater Informatie betreffende grondwaterstanden is opgevraagd bij het DINO-loket van NITG-TNO en van het Waternet en zijn toegevoegd in bijlagen 1, 5 en 6. Uit de omliggende peilbuisgegevens van NITG-TNO en Waternet kan worden afgeleid dat de stijghoogte van het diepe grondwater in het eerste watervoerend pakket op de planlocatie zich bevindt tussen ca. 1,6 en 2,2 m NAP. Tijdens de uitvoering van het veldwerk in september 2016 is een momentane freatische grondwaterstand waargenomen op een diepte van 1,3 à 1,5 m maaiveld. De freatische grondwaterstand in de topzandlaag zal met name worden bepaald door de neerslagsituatie en lokale ontwateringsmaatregelen. Het waterschap Amstel, Gooi en Vecht beheerst het peil van het naastgelegen IJmeer op ca. 0,4 à 0,2 m NAP. Pag 6/12

160171, 4 oktober 2016 4 BRONBEMALING 4.1 Bouwputontwerp en benodigde verlagingen Om de constructie onder de grondwaterstand aan te leggen zijn er mogelijkheden voor uitvoering van de bouwput: 1 open ontgraving 2 ontgraving binnen een damwand 3 ontgraving binnen een damwand met toepassing van een onderwaterbetonvloer. Bij de afgeleide bodemopbouw in combinatie met de vermelde ontgravingsniveaus kan een mogelijke opbarsting van het resterende afdekkende pakket onder de bouwputbodem worden voorkomen bij een installatieniveau van het gesloten damwandsysteem op 16 à 18 m NAP (zie bijlage 6 voor opbarstberekening). De toepassing van een spanningsbemaling in de zandlagen dieper dan 13 m NAP dient met deze werkwijze te worden voorkomen. Middels controleberekeningen dient het installatieniveau door de aannemer bij het ontwerp van de bouwput nader te worden bepaald. Uitgaande van de in paragraaf 2.2 genoemde ontgravingsniveaus en een gewenste verlaging van de grondwaterstand tot minimaal 0,3 m beneden het ontgravingsniveau zal de grondwaterstand in de bouwput binnen het damwandsysteem tijdelijk verlaagd moeten worden tot de in de hieronder gegeven tabel genoemde niveaus. Tabel 3: Ontgravingsniveau en toegestane grondwaterstand Constructie Maximaal toegestane Afmetingen Ontgravingsniveau grondwaterstand in m m NAP m NAP Keldervloer L-vorm 36 x 44 en 39 x 73 4,65 4,3 Liftputten en funderingsbalken 2 x 4 6,00 3,7 4.2 Bemalingsmethode De bouwputbemaling dient bij voorkeur te bestaan uit een horizontaal drainagesysteem dat verdiept in een goed waterdoorlatende werkvloer wordt aangebracht met dikte van tenminste 0,3 m. De horizontale drainage kan bestaan uit pvc ribbeldrains met een diameter van 80 mm en omwikkeld met cocosvezel of een ppdoek. De afstand tussen de drains kan worden aangehouden op circa 3 à 5 m. Pag 7/12

160171, 4 oktober 2016 Lokaal verdiepte delen, zoals de liftputten, kunnen additioneel worden bemalen met verdiept aangebrachte klokpompen. Geadviseerd wordt om voorafgaande aan de start van de werkzaamheden door de aannemer een bemalingsplan te laten opstellen voor de ontwatering van de bouwput. 4.3 Waterbezwaar In tabel 4 zijn de berekende waterbezwaren gepresenteerd uitgaande van de toepassing van een gesloten damwandsysteem en een uitgangsgrondwaterstand in de deklaag op 0,3 m + NAP. Tabel 4. Waterbezwaar Afmetingen Verlaging Tijdsduur Debiet Constructie m m (in wkn) m 3 /etm Waterbezwaar Keldervloer L-vorm 36 x 44 en 39 x 73 4,6 16 100 à 250 22.400 Liftputten en funderingsbalken 2 x 4 6,3 2 10 à 50 400 m 3 Het waterbezwaar is op basis van de kwel, lekkage en neerslag aangehouden op 5 à 10 m 3 /uur. In bijlage 8 is de gebruikte modelopbouw in MicroFem weergegeven. 4.4 Controle bemalingen De hoeveelheid water die wordt onttrokken moet worden gemeten met een aantoonbaar recentelijk geijkte watermeter. 4.5 Lozing bemalingswater De lozing van het bemalingswater zal in afstemming met het waterschap Amstel, Gooi en Vecht op een naastgelegen hemelwaterriool kunnen plaatsvinden, danwel op omliggend oppervlaktewater. Hiertoe dient vroegtijdig overleg te worden gevoerd met de beherende instantie en eventueel een vergunning te worden aangevraagd. Dit is mede afhankelijk van de, tot dusverre, onbekende waterkwaliteit en de overige aan een lozing verbonden voorwaarden. Pag 8/12

160171, 4 oktober 2016 5 GEVOLGEN IN DE OMGEVING 5.1 Grondwaterstandverlaging in de omgeving Ten gevolge van de bemaling zal ook in de omgeving de grondwaterstand dalen. Uitgaande van een maximaal benodigde grondwaterstandsverlaging van 3,6 m in het afdekkende klei/veenpakket en de toepassing van een gesloten damwandsysteem zal de invloedssfeer kunnen worden beperkt tot 10 à 20 m buiten de planlocatie. 5.2 Zettingen Vanwege het bemalen binnen een verticaal en horizontaal gesloten bouwkuip en de aanwezigheid van slecht waterdoorlatende bodemlagen kunnen maaiveldzakkingen als gevolg van een verlaging van de freatische grondwaterstand naar verwachting worden beperkt binnen 15 à 30 mm op een afstand van circa 20 m tot de bouwput. Funderingen op palen zullen de extra negatieve kleef op kunnen nemen aangezien daarmee bij paalberekeningen dient te worden gerekend. Funderingen op staal betreft naar verwachting met name de wegen en kabels en leidingen. Deze zullen een zetting van 10 mm op kunnen nemen zonder dat er schade optreedt. 5.3 Bodemverontreinigingen In bijlage 9 zijn uitsneden van de digitale bodemloketten van Nederland en de gemeente Amsterdam weergegeven. Hieruit blijkt dat er geen bodemverontreinigingen in de directe omgeving bekend zijn. Mede door de geringe invloedssfeer van de bemaling worden geen negatieve gevolgen verwacht. 5.4 Monitoring Monitorings peilbuizen Geadviseerd wordt om op een afstand van 5 à 10 m tot de bouwput monitorings peilbuizen te plaatsen (in de richting van mogelijk kwetsbare objecten) met filters (aantal afhankelijk van kwetsbare bebouwing) in de ondiepe zandlagen en eenmaal in het diepe zandpakket (circa 19 m NAP). Hiermee kan de actuele stijghoogte van het diepe grondwater worden gevolgd en kunnen Pag 9/12

160171, 4 oktober 2016 verlagingen van de freatische grondwaterstand in het veenpakket worden waargenomen. Bij ongewenste verlagingen van de freatische grondwaterstand in het afdekkende pakket in de directe omgeving van de bouwput dienen aanvullende maatregelen te worden getroffen in de vorm van bijvoorbeeld een nadere afdichting van het damwandsysteem. Expertise Geadviseerd wordt om van de omgeving fotografische opnamen te maken van kwetsbare objecten met een ondiepe fundering binnen een afstand van circa 50 m tot de bouwput. Deze opname dient circa 14 dagen voor start uitvoering plaats te vinden. Hiermee kunnen onverhoopt ingediende schadeclaims op een correcte wijze worden afgewikkeld. Hoogtemetingen Teneinde onverhoopt ingediende schademeldingen te kunnen beoordelen dienen op een aantal plaatsen hoogtemerken worden aangebracht, bijvoorbeeld ter plaatse van kwetsbare opstallen binnen een afstand van circa 50 m tot de bouwput. Van deze hoogtemerken dient voorafgaand aan de start van de bemaling tweemaal de hoogte te worden bepaald ten opzichte van een niet door de bemaling en andere bouwputactiviteiten beïnvloedbaar vast punt. Het interval tussen deze twee metingen dient circa twee weken te zijn. Na start bemaling dient na een week de hoogte opnieuw te worden bepaald. Vervolgens na twee weken, en vervolgens eenmaal per vier weken, tenzij er aanleiding is om vaker de hoogte te meten. Na beëindiging van de bemaling dient nogmaals met een interval van twee weken de hoogte te worden bepaald. Pag 10/12

160171, 4 oktober 2016 6 REGELGEVING ONTTREKKING EN LOZING 6.1 Onttrekking Voor het onttrekken van grondwater dient in het kader van de Waterwet een vergunning te worden aangevraagd bij het waterschap Amstel, Gooi en Vecht als de bemalingsperiode langer duurt dan zes maanden of als de hoeveelheid water die onttrokken wordt groter is dan 50 m³/uur, of 15.000 m 3 /maand. Bij het verwachte waterbezwaar van 5 à 10 m 3 /uur en een verwachte tijdsduur van de bemaling van 16 weken kan deze bemaling bij het waterschap worden aangemeld en valt deze onder de registratieplicht. 6.2 Lozing De lozing van het bemalingswater zal in afstemming met het waterschap Amstel, Gooi en Vecht naar verwachting op het omringende oppervlaktewater kunnen plaatsvinden bij een voldoende waterkwaliteit. Koops & Romeijn Opgesteld door: Ing. B. Spikker 026 36 900 30 Pag 11/12

160171, 4 oktober 2016 Symbolen en definities symbool omschrijving eenheid yn volumieke gewicht van de grond in verzadigde toestand kn/m3 c effectieve cohesie kpa φ effectieve hoek van inwendige wrijving º C p primaire samendrukkingcoëfficiënt - C c secundaire samendrukkingcoëfficiënt - Cc primaire samendrukkingsindex - Cα secundaire samendrukkingsindex - kd doorlaatvermogen, product van k en D m2/d k doorlaatfactor m/d D laagdikte m c weerstand van waterremmende lagen dag wvp watervoerend pakket zetting verticale verplaatsing van een funderingselement of het maaiveld ten opzichte van het niveau in onbelaste mm situatietoestand hoogte van een punt waar het grondwater een m tov ref grondwaterstand drukhoogte gelijk aan nul heeft ten opzichte van de niveau atmosferische druk Pag 12/12

BIJLAGE 1 Ligging project met peilbuislocaties NITG-TNO Planlocatie Danzigerkade 14-15 Peilbuislocatie in deklaag niet actief gemeten ca. 0 4 m - mv Peilbuislocatie in deklaag actief gemeten ca. 0 4 m - mv Peilbuislocatie in zandlagen > ca. 13 m - mv

Ontwerp nieuwbouw BIJLAGE 2

Sondeer- en boorgegevens Koops & Romeijn Grondmechanica BIJLAGE 3

BIJLAGE 4 Geohydrologische profiel projectlocatie Bron: Richting: Regis West naar oost

Grondwaterstand in m t.o.v. NAP BIJLAGE 5 Peilbuisgegevens en Waternet 1,0 Topzandlaag 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0-0,2-0,4-0,6-0,8-1,0 C05112 A C05263 A

BIJLAGE 6 Peilbuisgegevens en isohypsenkaart NITG-TNO Planlocatie a/d Danzigerkade 14/15 te Amsterdam Peilbuislocatie NITG-TNO

Stijghoogte in cm t.o.v. NAP BIJLAGE 6 Peilbuisgegevens en isohypsenkaart NITG-TNO -180 1e Watervoerend pakket -190-200 -210-220 -230-240 -250-260 B25B1005 1 B25B1005 2 Bron: Grondwaterkaart van Nederland, provincie Noord Holland TNO: Isohypsenpatroon eerste watervoerende pakket Planlocatie Lijn van gelijke stijghoogte grondwater eerste watervoerend pakket in m tov NAP Peilbuislocatie NITG-TNO

BIJLAGE 7 Opbarstberekening Parkeerkelderlaag -2 mvh maaiveldhoogte 1 [m tov NAP] Badp basis afdekkend pakket -16,0 [m tov NAP] d1;d afstand maaiveld - bouwputbodem 5,65 [m] d2;d afstand bouwputbodem - onderzijde remmende laag 11,35 [m] a horizontale breedte talud 0,10 [m] b afstand midden bouwput- teen talud 25,00 [m] Stijghoogte actueel WVP1-1,60 [m tov NAP] Stijghoogte toelaatbaar WVP1-1,60 [m tov NAP] Hd drukhoogte grondwater tov basis afsluitende laag 14,40 [m] Hw waterhoogte in sloot 0,00 [m] Po opwaartse druk 144,0 [kn/m2} f (2/π) * [(1+b/a) * aectan(d2/(a+b)} / (b/a)] * [(arctan(d2/b)] 0,0315 [-] gewicht neerwaarts boven gewicht neerwaarts onder bouwputbodem Omschrijving bouwputbodem Omschrijving laag d1:d γ1:d P laag d2:d γ2:d P 1 2,00 18,0 36 zand, puin 1 8,35 13,0 108,55 silt 2 3,65 13,0 47,45 klei 2 3,00 18,0 54 zand 2 0,00 0,0 0 3 0,00 0,0 0 3 0,00 0,0 0 4 0,00 0,0 0 4 0,00 0,0 0 5 0,00 0,0 0 totaal 5,65 83,45 totaal 11,35 162,55 F neerwaarts 163,40 [kn/m2] Toetsing Fneerwaarts/Po 1,13 [-] >= 1.1 conclusie geen gevaar voor opbarsten bij 0,00 m grondwaterstandsverlaging WVP1

Modelopbouw MicroFEM BIJLAGE 8 Model Het onttrekkingsdebiet en de verlagingen van de grondwaterstand en stijghoogte in de omgeving als gevolg van de bemaling zijn bepaald op basis van superpositie met het numerieke programma Microfem, voor een stationaire situatie. Modelgrenzen Het modelgebied is zo gekozen dat de modelgrenzen buiten de invloedssfeer van de bemaling liggen. De invloedssfeer van de bemaling bedraagt circa 10 à 20 m. Het modelgebied is zeshoekig met afmetingen van 3,5 x 3,5 km. Netwerk Een netwerk is gegenereerd dat bestaat uit driehoekige elementen. De gehanteerde knooppuntafstanden zijn: bouwput vanaf bouwput tot modelgrens 5 m oplopend van 5 tot 100 m Modelopbouw De volgende opbouw is in het model ingevoerd: parameter Waarde eenheid ho 0 m + NAP c0 0 dagen kd1 10 m 2 /etm h1 grondwaterstand te berekenen m + NAP c1 600 dagen kd2 1.000 m2/etm h2 grondwaterstand te berekenen m + NAP Diversen Rekening is gehouden met een effectieve neerslag van 300 mm per jaar. Waterbezwaar Het waterbezwaar van de bouwput is berekend door een vaste stijghoogte op de knooppunten van de bouwput op te leggen.

Uitsnede bodemloket BIJLAGE 9 Planlocatie Danzigerkade 14-15