Landelijke Klachtencommissie voor het openbaar en het algemeen toegankelijk onderwijs (mr. E.N. Brons, W. Dulfer-Visser, R. Limper) Uitspraaknr. 05.032 Datum: 28 juli 2005 Hardhandige aanpak en onzorgvuldig pedagogisch-didactisch handelen door leerkracht, onzorgvuldig handelen directeur; klacht gedeeltelijk gegrond; primair onderwijs. De klacht Een ouderpaar klaagt erover dat de leerkracht van hun zoon deze laatste zo hardhandig aangepakt heeft dat hij over een krukje is gevallen waardoor hij een tand door zijn lip had. Tevens heeft de leerkracht tegen een andere groep gezegd: beloven jullie dat jullie niet zo worden als [de zoon]. De ouders klagen erover dat de directeur onzorgvuldig heeft gehandeld, zoals geïllustreerd in het klaagschrift. Zij stellen onder meer dat: - de directeur papieren die hij voor de ouders in moest vullen pas na de zomervakantie teruggaf terwijl zij daar voor de zomervakantie al drie keer naar gevraagd hadden; - wanneer er iets op het schoolplein gebeurde de zoon altijd bestraft of naar huis gestuurd werd, terwijl andere kinderen gewoon hun gang konden gaan; - de directeur in eerste instantie geadviseerd heeft om de zoon niet op een SBO-school te plaatsen omdat hij dan een stempel zou krijgen, waardoor de ouders de gestarte procedure bij een SBO-school hebben afgeblazen. De zoon is inmiddels wel op de SBO-school begonnen, de ouders vragen zich af waarom dit nu opeens wel mogelijk was. De visie van partijen De leerkracht heeft de zoon van het klagende echtpaar zo hardhandig aangepakt dat hij over een krukje viel en een tand door zijn lip kreeg. De leerkracht heeft hen daarover wel geïnformeerd, maar zij heeft niet gezegd dat het haar schuld was. De ouders vinden het vooral vervelend dat de leerkracht niet direct de waarheid heeft verteld over hetgeen gebeurd was. Verder heeft de leerkracht tegen leerlingen van een andere groep gezegd: Beloven jullie dat jullie niet zo worden als hij. Zij heeft volgens de ouders niet het recht dergelijke dingen over hun zoon tegen een andere groep te zeggen. Hun zoon heeft zich dit ook erg aangetrokken. De leerkracht heeft haar excuses aangeboden, maar de ouders vinden dit niet voldoende. De school had actie tegen haar moeten ondernemen. De ouders ontkennen niet dat hun zoon moeilijk is op school en gedragsproblemen heeft.
Al voor de vakantie hadden zij de directeur diverse keren gevraagd of hij een formulier wilde invullen. Pas na de vakantie heeft hij dit gedaan en toen was het niet meer nodig. De zoon is een aantal keren betrokken geweest bij vechtpartijen op het schoolplein. Hij was dan de enige die op zijn gedrag werd aangesproken, de andere vechters kregen geen straf. De ouders vinden dat hun zoon nooit positieve aandacht kreeg op school, waardoor hij in een negatieve spiraal terecht is gekomen. In november 2004 hebben de ouders hun zoon onder meer op advies van een psycholoog aangemeld bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg (hierna: PCL). Op advies van de directeur hebben de ouders deze aanmelding later weer ingetrokken. In 2005 heeft de PCL via een versnelde procedure alsnog een indicatie gegeven. De ouders hebben gewacht met het indienen van een klacht tot hun zoon van school was omdat zij bang waren dat hij het anders nog zwaarder te verduren zou krijgen. De leerkracht geeft aan dat de zoon op de dag van het incident in de klas zulk storend gedrag vertoonde, dat zij hem de klas uit wilde zetten. De zoon werkte niet mee. De leerkracht heeft hem bij zijn mouw gepakt en van zijn stoel getrokken. De jongen bleef zich verzetten en trapte om zich heen. Hierdoor struikelde hij over een krukje, waardoor hij viel. De leerkracht heeft hem naar de lerarenkamer gebracht en daar zijn kapotte lip behandeld. De leerkracht heeft de moeder telefonisch van het incident op de hoogte gebracht. Op de dag dat de gewraakte opmerking gemaakt zou zijn stond de leerkracht op de gang met een collega. De jongen was net door een andere leerkracht de klas uitgezet en stond in de gang luidruchtig tegen de verwarming aan te schoppen. Een groep leerlingen stond te kijken. De leerkracht zei tegen hen dat ze hem moesten negeren en voegde daaraan toe: Ik hoop één ding dat jullie je nooit zo gaan gedragen als [de jongen] nu doet. Er heeft een gesprek plaatsgevonden tussen de leerkracht en de ouders. Daarbij waren ook de directeur en de bovenschools directeur aanwezig. De leerkracht heeft in dit gesprek haar excuses aan de ouders aangeboden voor beide incidenten. De directeur heeft een formulier van de ouders gekregen om in te vullen. Vlak voor de zomervakantie is het echter altijd een drukke periode op school en er was ook nog een interne verbouwing gaande. Hierdoor is de directeur vergeten het formulier in te vullen. Na de vakantie kwam de vragenlijst weer te voorschijn. De directeur heeft het formulier toen ingevuld en met de psycholoog gebeld. Toen bleek dat de informatie niet meer nodig was. Het te laat invullen van het formulier was zeker niet bedoeld als tegenwerking. De zoon gebruikte veel schuttingtaal in de klas en beledigde leerkrachten. In het schooljaar 2003 2004 heeft de directeur hierover een gesprek gehad met de vader. Hierbij is afgesproken dat de directeur de vader zou bellen wanneer er zich op school een incident voordeed. De vader zou de jongen dan op school komen ophalen. Deze procedure werkte goed. De zoon kreeg ook positieve aandacht. De directeur nam de jongen vaak apart en dan gingen ze samen iets doen, zoals tuinieren. Ook in de klas kreeg hij complimentjes als hij taken goed volbracht.
Op school wordt gewerkt met een pestprotocol. Alle kinderen die betrokken zijn bij pestincidenten worden op hun gedrag aangesproken. Het was niet alleen de zoon die op zijn kop kreeg. De directeur heeft altijd zijn twijfels gehad of de jongen op een SBO-school beter op zijn plaats zou zijn, met name omdat hij over een goede intelligentie beschikt. De school heeft altijd als doel gehad om de zoon daar te houden, met behulp van ambulante begeleiding. Hij ontkent dat zijn mening ertoe geleid zou hebben dat de ouders hun aanmelding bij de PCL hebben ingetrokken. Tot dan toe waren de ouders het niet met elkaar eens of de zoon nu wel of niet naar een SBO-school moest. Door de aanmelding bij de PCL bespeurde de directeur bij de ouders ineens wel de eensgezindheid die er eerder niet leek te zijn. Daarom is besloten om mee te werken aan een overgang. Overwegingen van de Commissie Ten aanzien van het incident met het krukje geldt dat het zich meer dan een jaar geleden heeft voorgedaan. De Commissie heeft als beleid dat zij slechts klachten in behandeling neemt die betrekking hebben op gedragingen die zich binnen een jaar voor het indienen van de klacht hebben afgespeeld. Tot deze verjaringstermijn is besloten omdat de waarheidsvinding na verloop van tijd moeilijker wordt en omdat verweerders er in het kader van de rechtszekerheid op een gegeven moment zeker van moeten kunnen zijn dat een zaak is afgedaan en is afgelopen. Met name dit laatste punt is in het onderhavige geval van belang, niet in de laatste plaats omdat de leerkracht reeds haar excuses voor het incident aan de ouders heeft aangeboden. Van de verjaringstermijn wordt door de Commissie slechts afgeweken indien hiervoor zwaarwegende redenen zijn. De ouders hebben met het indienen van hun klacht gewacht tot het moment dat hun zoon niet langer een leerling van de school was, omdat zij vreesden dat hij het anders nog zwaarder te verduren zou krijgen op school. Nu dit argument niet op aannemelijke feiten is gestoeld, kan het niet tot opschorting van de verjaringstermijn leiden. Dit klachtonderdeel is derhalve niet ontvankelijk. Het tweede deel van de klacht tegen de leerkracht is gericht tegen de opmerking die zij tegen een groep leerlingen zou hebben gemaakt. Zij zou hebben gezegd: Beloven jullie dat jullie niet zo worden als [de zoon]. De leerkracht heeft erkend een opmerking te hebben gemaakt, maar dat zij de volgende bewoordingen heeft gebruikt: Ik hoop één ding dat jullie je nooit zo gaan gedragen zoals [de zoon] nu doet. Ze heeft toegegeven dat deze uitspraak gelet op de gedragsproblemen van de zoon niet verstandig was en heeft hiervoor in een gesprek met de ouders haar excuses aangeboden. De Commissie heeft vast moeten stellen dat de exacte woordkeuze die de leerkracht heeft gebruikt onduidelijk blijft. Hieraan doet echter niet af dat de opmerking, in welke bewoordingen dan ook precies geen gelukkige is geweest vanuit pedagogisch-didactisch oogpunt. De leerkracht heeft dit ook erkend en haar excuses gemaakt. Verweerders hebben voldoende aannemelijk gemaakt dat er intern adequaat en zorgvuldig is gereageerd op het gebeurde. De Commissie is van oordeel dat het te ver zou gaan om disciplinaire maatregelen tegen de leerkracht te treffen. Dit klachtonderdeel is ongegrond.
Het eerste onderdeel van de klacht tegen de directeur bevat de stelling van de ouders dat hij ondanks herhaalde verzoeken niet voor de zomervakantie de papieren heeft ingevuld die nodig waren voor het onderzoek van de zoon bij de psycholoog. De directeur heeft dit niet weersproken en heeft verklaard dat dit niet is gebeurd vanwege drukte tijdens die periode en vanwege een interne verbouwing waardoor hij de stukken uit het oog is verloren. Vast is komen te staan dat de papieren niet voor de zomervakantie zijn ingevuld. Van een professional mag verwacht worden dat een en ander zo is georganiseerd dat de vervulling van normale directietaken niet wordt belemmerd door eindejaarsdrukte en een interne verbouwing. Deze gebeurtenissen kunnen dan ook geen rechtvaardiging vormen voor het niet invullen van die papieren. De directeur heeft op dit punt onzorgvuldig jegens de ouders gehandeld. De klacht is in zoverre dan ook gegrond. De Commissie heeft echter niet kunnen vaststellen dat de directeur bewust heeft geprobeerd om de ouders tegen te werken. De ouders menen dat de zoon altijd naar huis gestuurd of bestraft werd als er iets op het schoolplein gebeurde, terwijl andere kinderen gewoon hun gang konden gaan. De directeur heeft ontkend dat dit het geval zou zijn. De ouders hebben onvoldoende met feiten onderbouwd dat hun zoon altijd bestraft werd of naar huis werd gestuurd als er iets gebeurde op het schoolplein. Ter zitting is slechts van één incident gebleken dat zich op het schoolplein heeft voorgedaan. Voorts is ter zitting naar voren gekomen dat de zoon niet zonder meer naar huis werd gestuurd als hij iets gedaan had, maar dat de directeur daarover heldere afspraken met de vader had gemaakt. Dit neemt niet weg dat te overwegen valt bij conflicten tussen leerlingen aan de ouders te melden welke acties er ten aanzien van de betrokken leerlingen zijn ondernomen om te voorkomen dat andere ouders dezelfde indruk krijgen als de ouders nu hebben gekregen. De directeur heeft wel aannemelijk gemaakt dat leerlingen op school op hun gedrag worden aangesproken. Dit klachtonderdeel is derhalve ongegrond. Tot slot klagen de ouders erover dat de directeur in eerste instantie hun zoon niet op een SBOschool wilde plaatsen, waardoor zij de procedure om dit te bewerkstelligen hebben afgeblazen. Later bleek plaatsing op een SBO-school ineens wel mogelijk. De directeur heeft verklaard altijd twijfels te hebben gehad of de zoon wel op zijn plaats zou zijn op een SBOschool, met name gezien zijn intelligentie. Hij heeft echter altijd willen meewerken aan een overplaatsing van de zoon, of dit nu naar een andere basisschool was of naar een SBO-school. Ter zitting is gebleken dat zich veel misverstanden in de communicatie hebben voorgedaan. Verweerder heeft nooit aan de ouders gemeld dat hij de formulieren voor een PCL-indicatie niet kon invullen omdat zij daarvoor zelf een psychologisch onderzoek moesten aanvragen. Was dit wel aan de ouders gemeld, dan had verwarring voorkomen kunnen worden. Het is niet vast komen te staan dat de zoon pas later naar een SBO-school is gegaan omdat de directeur hier eerder niet aan mee wilde werken. Dit klachtonderdeel is ongegrond.
Het oordeel van de Commissie De klacht tegen de leerkracht is niet ontvankelijk ten aanzien van het incident met het krukje en is voor het overige ongegrond. De klacht tegen de directeur is gegrond voor wat betreft het niet invullen van de papieren voor de zomervakantie. Voor het overige is de klacht ongegrond.