Uitspraaknr

Transcriptie

1 Landelijke Klachtencommissie voor het openbaar en het algemeen toegankelijk onderwijs (mr. E.N. Brons, R. Limper, R.C.A. Wilcke) Uitspraaknr Datum: 15 juli 2005 Opgelopen leerachterstand, onvolledig leerlingvolgsysteem, anti-pestbeleid, weigering overhandigen leerlingdossiers; klacht gedeeltelijk gegrond; primair onderwijs. De klacht Bij klaagschrift van 22 maart 2005 (LKC ) respectievelijk bij klaagschrift van 17 april 2005 (LKC ) hebben twee ouderparen op grond van de klachtenregeling van de betrokken school bij de Landelijke Klachtencommissie voor het openbaar en het algemeen toegankelijk onderwijs (LKC) een klacht jegens verweerder ingediend met de volgende inhoud: LKC Een ouderpaar klaagt over onzorgvuldig handelen van de school, zoals geïllustreerd in het klaagschrift. Zij stellen onder meer dat de school: - verantwoordelijk is voor de grote leerachterstand die hun zonen hebben opgelopen: - anders dan in de schoolgids is vermeld geen systematische testen ten aanzien van het leerlingvolgsysteem en geen op de geconstateerde individuele leerproblemen toegespitste aanpak heeft toegepast; - geen goede leerlingdossiers heeft bijgehouden en deze niet zorgvuldig heeft opgeborgen; - weigert hen de originele leerlingdossiers van hun kinderen te overhandigen; - met hen onvoldoende heeft gecommuniceerd en de leerproblemen van hun zonen niet altijd aan hen heeft doorgegeven. LKC Een ander ouderpaar klaagt over onzorgvuldig handelen van de school in het kader van de begeleiding van hun drie zonen, zoals geïllustreerd in het klaagschrift. De ouders stellen onder meer dat de school: - geen gestructureerde aanpak van pesten hanteert waardoor twee van hun kinderen langdurig gepest konden worden;

2 - anders dan in de schoolgids is vermeld geen systematische testen ten aanzien van het leerlingvolgsysteem en geen op de geconstateerde individuele leerproblemen toegespitste aanpak heeft toegepast; - geen goede leerlingdossiers heeft bijgehouden en deze onzorgvuldig heeft opgeborgen; - weigert hen de originele leerlingdossiers van hun kinderen te overhandigen; - met hen niet heeft gecommuniceerd over de leerachterstand van één van hun zonen. De visie van partijen Het eerste ouderpaar licht toe dat één van hun zonen moeite met bepaalde aspecten van het lezen. De ouders hebben de toenmalige leerkracht daar meerdere malen op aangesproken. De school beloofde hier extra aandacht aan te besteden, maar de resultaten bleven ondermaats. Ook de andere zoon had problemen op taalgebied, waarvoor hij extra ondersteuning heeft gekregen. De school heeft hem echter nooit als zorgleerling aangemerkt. Uit een onderzoek dat op initiatief van de ouders bij beide jongens is afgenomen is gebleken dat zij dyslectisch zijn en een leerachterstand hebben van minimaal 2 jaar. Als de school gebruik zou hebben gemaakt van een leerlingvolgsysteem en regelmatig testen over de voortgang van leerlingen zou hebben afgenomen, zou het nooit zo ver gekomen zijn. Twee van de zonen van het tweede ouderpaar zijn jarenlang structureel op school gepest en de school heeft onvoldoende gedaan om aan deze pestproblematiek een einde te maken. Voor beide jongens hebben de ouders extern hulp in moeten schakelen om de gevolgen van het pesten terug te dringen.daarnaast werden de leerlingen op school niet op een individuele wijze begeleid bij hun leerproblemen. Hierdoor hebben de drie zonen een leerachterstand opgelopen. Voor allebei de ouderparen geldt dat zij vinden dat hun kinderen onvoldoende zijn begeleid bij hun individuele leerproblemen. De school handelt niet overeenkomstig hetgeen hieromtrent in de schoolgids is opgenomen. De ouders vinden dat de school niet genoeg met hen heeft gecommuniceerd over de problemen die hun zonen op school hadden. De bijgehouden leerlingdossiers zijn zeer onvolledig en slordig samengesteld. De dossiers bevatten geen systeem aan de hand waarvan de ontwikkeling van leerlingen kan worden gevolgd. Ook zijn geen gespreksverslagen gemaakt van de diverse gesprekken die de ouders op school hebben gehad. Dit leidde tot veel misverstanden. Toen de ouders besloten hadden om hun zonen naar een andere school te sturen bleek dat de school zeer onzorgvuldig met de leerlingdossiers omsprong. Daarnaast werd het verzoek van de ouders om de originele leerlingdossiers te ontvangen niet gehonoreerd, wel mochten zij de dossiers inkijken en konden zij kopieën van de dossiers krijgen, maar deze kregen ze pas enige tijd later. De schoolleider bestrijdt dat school verantwoordelijk is voor de leerachterstand die de jongens hebben opgelopen. De omvang daarvan werd voor de school pas echt duidelijk na een door de OBD-adviseur afgenomen onderzoek. Op dat moment heeft de school in overleg met de adviseur een handelingsaanpak en tijdsplanning opgesteld om de leerachterstanden aan te pakken, waar de ouders ook mee akkoord zijn gegaan. Er zou extra remedial teaching worden ingezet om de problemen aan te pakken. Uiteindelijk is van deze plannen niets

3 terechtgekomen, omdat de ouders hun kinderen plotseling van school haalden. De schoolleider kreeg eind 2004 signalen van de moeder dat haar kinderen veelvuldig werden gepest. Begin 2005 vond er een pestincident plaats in het kleedlokaal, nadat één van de zonen door de gymdocent de klas was uitgestuurd. Hierover hebben de ouders op school een gesprek gehad met de schoolleider en de leerkracht. Diezelfde middag is in de teamvergadering afgesproken dat er meer toezicht op het schoolplein zou worden gehouden en dat ook het toezicht bij de tussenschoolse opvang zou worden aangescherpt. Door deze maatregelen is de kans op pesten kleiner geworden. Daarnaast worden kinderen tijdens kringgesprekken geconfronteerd met pestgedrag. Er wordt niet gewerkt met een pestprotocol. Verweerder ontkent de schoolleider dat een andere zoon structureel zou zijn gepest. Op school wordt met een eenvoudig leerlingvolgsysteem gewerkt. Hierbij wordt gewerkt met toetsen, die beschreven staan in de schoolgids. De ouders hebben eerder nooit geklaagd over dit systeem en zij waren van dit systeem op de hoogte voordat zij hun kinderen aanmeldden. Leerlingen werken op school individueel en de intern begeleider ondersteunt op woensdagochtend de leerlingen die dit nodig hebben. Geconstateerd is dat het huidige leerlingvolgsysteem niet meer voldoet. Daarom is besloten om met ingang van het komend schooljaar over te stappen op het Cito-leerlingvolgsysteem. Over de leerlingdossiers meldt verweerder dat deze op ouders slordig kunnen overkomen omdat er veel werk van de leerlingen wordt bijgevoegd, maar zij bevatten wel de noodzakelijke gegevens. Gespreksverslagen en verslagen van leerlingbesprekingen ontbraken overigens. Voorheen werden de dossiers opgeborgen in een kast in de docentenkamer. Omdat het slot van deze kast niet werkte, is vanuit het oogpunt van privacy per 1 april 2005 een nieuwe ladekast met slot aanwezig waarin alle leerlingdossiers worden opgeborgen. Er is altijd voldoende met de ouders gecommuniceerd over hun kinderen. Het klopt dat de school de kinderen niet als zorgleerlingen heeft aangemerkt. Dit past niet in de zienswijze van de school die ervan uitgaat dat elke leerling zijn eigen ontwikkeling doormaakt. In het verlengde van deze visie gebruikt de school niet de termen leerachterstand en zorgleerling Dit betekent echter niet dat leerlingen die meer dan reguliere begeleiding nodig hebben die niet krijgen. De ouders wilden de originele leerlingdossiers van hun kinderen ontvangen. De schoolleider heeft dit geweigerd en wijst erop dat zij al in het bezit waren van kopieën van de dossiers. De originele dossiers blijven op school en worden op termijn vernietigd. Overwegingen van de Commissie Met betrekking tot de klacht geregistreerd onder nummer gelden de volgende overwegingen. De ouders houden in het eerste klachtonderdeel de school verantwoordelijk voor de grote leerachterstand die hun zonen hebben opgelopen. De schoolleider heeft erkend dat er sprake is van een leerachterstand, maar weerspreekt dat de school daarvoor verantwoordelijk zou zijn. De schoolleider heeft niet bestreden dat sprake is van een aanzienlijke leerachterstand bij de zonen. Uit de stukken en hetgeen ter zitting naar voren is gekomen is gebleken dat de school onmiskenbaar steken heeft laten vallen in de begeleiding van de leerlingen. Op de signalen die de ouders hieromtrent naar de school hebben afgegeven is niet adequaat gereageerd; zo heeft

4 de school in een te laat stadium extern onderzoek laten verrichten om de aard van de leerachterstand te kunnen vaststellen. In zoverre is de klacht dan ook gegrond. Op de vraag in hoeverre de communicatie niet aan gerechtvaardigde verwachtingen heeft voldaan zal bij de behandeling van het laatste klachtonderdeel, dat beide klachten gemeenschappelijk hebben, nader worden ingegaan. Onvoldoende aannemelijk gemaakt is dat de school de volle verantwoordelijkheid draagt voor de ontstane leerachterstand. Dit geldt temeer nu de ouders de school onvoldoende de gelegenheid hebben geboden om uitvoering te geven aan de voorgestane aanpak van de leerproblematiek. Op het moment van de uitkomsten van het onderzoek van de OBD eind 2004 en begin 2005, kon de aard en de omvang van de problemen de school immers pas echt duidelijk zijn. Na de uitkomsten van dit onderzoek is in overleg met de OBD-adviseur een handelingsplan ontwikkeld, waarmee de ouders akkoord zijn gegaan. Zonder ook maar enigszins af te wachten waartoe de uitvoering van dit handelingsplan zou kunnen leiden hebben de ouders hun zonen al begin maart 2005 van school gehaald. Dit terwijl bij de ouders bekend was dat op korte termijn de zorgformatie binnen de school zou worden uitgebreid en zij hadden ingestemd met de door de OBD-adviseur voorgestelde handelingsaanpak en tijdsplanning. Dit klachtonderdeel is dan ook niet gegrond. De ouders verwijten de schoolleider in het eerste klachtonderdeel van klacht dat de school pesten niet op een gestructureerde manier aanpakt. Hierdoor zijn twee van hun kinderen langdurig gepest. De schoolleider heeft aangegeven dat pesten wel degelijk structureel wordt aangepakt. In dagelijkse kringgesprekken wordt pestgedrag door leerlingen besproken. Het is de Commissie gebleken dat het pestbeleid op school niet adequaat is. Het houden van kringgesprekken waarin pestgedrag wordt besproken is op zich een goede manier om dit gedrag bespreekbaar te maken. Het bevordert de zelfredzaamheid van leerlingen. Dat de school hiermee volstaat is echter niet voldoende. Kringgesprekken dienen een onderdeel te zijn van een systeem dat tot doel heeft een veilig klimaat op school te creëren. Adequaat optreden tegen pesten veronderstelt een systematische beleidsmatige aanpak. In dit kader kan een pestprotocol worden opgesteld. Dit is echter geen wettelijke verplichting. Het beleid kan ook op een andere wijze worden ingekleed. De Commissie zal op dit punt een aanbeveling doen. Gelet op het voorgaande is de klacht in zoverre gegrond, dat het optreden tegen pesten onvoldoende systematisch is ingebed. Het tweede klachtonderdeel van beide klachten is gericht tegen het gehanteerde leerlingvolgsysteem en de daaraan gekoppelde toetsen. De ouders menen dat geen sprake is van systematische testen. Dit brengt mee dat individuele leerproblemen onvoldoende worden aangepakt. De schoolleider heeft beaamd dat het leerlingvolgsysteem dat op school gebruikt wordt niet voldoet, maar dat daarbij niet gehandeld is in strijd met hetgeen hierover in de schoolgids staat beschreven.

5 De schoolleider heeft ter zitting verklaard dat het leerlingvolgsysteem dat momenteel op school wordt gebruikt onvoldoende structuur bevat, waardoor het moeilijk is om aan de hand van dit systeem mogelijke leerachterstanden te signaleren en aan te pakken. De Onderwijsinspectie heeft dit manco ook gesignaleerd. De school heeft dan ook besloten met ingang van volgend schooljaar de vormgeving van het leerlingvolgsysteem en de voortgangstoetsing van het Cito te hanteren. De Commissie heeft hiervan met instemming kennis genomen. Het derde klachtonderdeel van beide klachten bevat de stelling van de ouders dat de school geen goede leerlingdossiers heeft bijgehouden en deze onzorgvuldig heeft opgeborgen. De schoolleider heeft erkend dat in de leerlingdossiers zaken zoals gespreksverslagen en verslagen van leerlingbesprekingen ontbraken en dat de dossiers niet zorgvuldig genoeg werden opgeborgen. Het gebrek aan documentatie in de leerlingdossiers is een omissie. Een kleine school als die van de schoolleider is kwetsbaar wat betreft de continuïteit in haar personeelsbestand. Uitval van leerkrachten kan op een kleine school immers minder gemakkelijk worden opgevangen dan op een grotere school. Bij uitval zal een beroep moeten worden gedaan op invallers van buiten de school. Voor de overdracht van informatie over leerlingen aan externe invallers zijn de leerlingendossiers dan ook van onschatbaar belang. Dat vergt volstrekte duidelijkheid over de betekenis van de inhoud van het dossier; indien het dossier, zoals de schoolleider heeft verklaard, vooral bestaat uit niet nader verklaard werk van leerlingen zal de betekenis zonder nadere uitleg voor een buitenstaander onvoldoende duidelijk zijn. De ouders hebben dan ook terecht kritiek op de inhoud van de leerlingendossiers. Het voorgaande leidt tot het oordeel dat de klachten gegrond zijn, zowel wat betreft het leerlingvolgsysteem, als de inhoud van de leerlingendossiers en het niet zorgvuldig bewaren ervan. Wat betreft het opbergen van de leerlingdossiers heeft de schoolleider reeds actie ondernomen om het opbergen te verbeteren. Vanaf 1 april 2005 beschikt de school over dossierkast die afgesloten kan worden, waarin alle leerlingdossiers worden bewaard. Het vierde klachtonderdeel van beide klachten is gericht tegen de weigering van de school om aan de ouders de originele leerlingdossiers van hun kinderen te overhandigen. De schoolleider heeft aangegeven dat hij dit inderdaad heeft geweigerd en dat het niet gebruikelijk is dat originele leerlingdossiers aan ouders van leerlingen worden verstrekt. Ouders hebben het recht om het leerlingdossier in te zien en om daarvan kopieën te maken/ontvangen. Er is geen wettelijke verplichting voor de school het originele leerlingdossier aan ouders te verstrekken. Het dossier is immers eigendom van de school en is niet alleen opgesteld ten behoeve van de betrokken leerling maar ook ten behoeve van de school zelf. Dit klachtonderdeel is dan ook ongegrond. Het laatste klachtonderdeel van beide klachten heeft betrekking op de communicatie door de school met de ouders. Deze zou onvoldoende zijn geweest. De schoolleider heeft dit weersproken en aangegeven dat de school een zeer open karakter heeft en er voldoende

6 gelegenheid is om voor en na schooltijd met leerkrachten te praten. Daarnaast worden naar aanleiding van de rapporten 10-minuten gesprekken gehouden. Door het eerder geconstateerde gebrek in de systematiek van het leerlingvolgsysteem was het voor de school erg moeilijk om leerproblemen/-achterstanden op te merken en vervolgens aan de ouders door te geven. Gebleken is dat school en ouders veel met elkaar gesproken hebben, maar dat hiervan geen verslaglegging plaatsvond. De Commissie is van oordeel dat essentiële gesprekken en hiertoe behoren gesprekken over leerachterstanden en pesten tussen de school en ouders dienen te worden neergelegd in een verslag dat door beide partijen wordt goedgekeurd en ondertekend. De Commissie heeft er begrip voor dat op een kleine school dergelijke zaken er nog wel eens bij in schieten, maar er zal een evenwicht moeten worden gevonden tussen de nagestreefde openheid en gezelligheid en de vereiste zakelijkheid, die verslaglegging van belangrijke gespreken en gebeurtenissen bevordert. Dit klachtonderdeel is gegrond. Het oordeel van de Commissie De klacht is gegrond, behoudens het klachtonderdeel voorzover dat gericht is tot de school als enige verantwoordelijke voor de opgelopen leerachterstanden (LKC ) en behoudens de gedeelten betreffende het niet overhandigen van de originele leerlingdossiers (LKC en LKC ). Advies aan het schoolbestuur De Commissie beveelt het schoolbestuur aan: 1. systematisch anti-pestbeleid te ontwikkelen en dit beleid bekend te maken in de schoolgids, het op school regelmatig tot onderwerp van gesprek te maken met als doel om het bij de hele schoolbevolking (leerkrachten leerlingen en ouders) te doen leven en overeenkomstig dit beleid te handelen; 2. verslagen te maken van essentiële gesprekken met ouders over de begeleiding van hun kinderen en deze in de leerlingdossiers op te nemen; 3. verslagen van leerlingbesprekingen in de leerlingdossiers op te nemen.