Kijk! Mijn leven Werkblad beschrijving interventie Gebruik de HANDLEIDING bij dit werkblad Werkblad, versie mei 2015 Dit is een gezamenlijk werkblad van de volgende kennisinstituten:
Colofon Ontwikkelaar / licentiehouder van de interventie Naam organisatie: GGD Brabant-Zuidoost E-mail: secretariaat-gezondheidsbevordering@ggdbzo.nl Telefoon: 088 0031 436 Website (van de interventie): www.kijkmijnleven.nl Contactpersoon Vul hier de contactpersoon voor de interventie in. Naam : Sanne Verrijt & Marlieke de Jong E-mail : s.verrijt@ggdbzo.nl m.de.jong@ggdbzo.nl Telefoon : 088 0031 487 088 0031 252 Referentie in verband met publicatie Naam auteur interventiebeschrijving: Sanne Verrijt, Marlieke de Jong en Tamara van Rooij (Pius X College) Titel interventie: Kijk! Mijn leven Databank(en): n.v.t. Plaats, instituut: Eindhoven Datum: 05-01-2017 Het werkblad is een invulformulier voor het maken van een interventiebeschrijving, geordend naar onderwerp (doelgroep, doel, enzovoort). De onderwerpen volgen de criteria voor beoordeling. De interventiebeschrijving is een samenvatting van de beschikbare schriftelijke informatie over de interventie voor de bezoeker van de databanken effectieve interventies en voor de erkenningscommissie interventies. De informatie is van belang voor de beoordeling van de kwaliteit, effectiviteit en randvoorwaarden van de interventie. Kijk bij het invullen in de handleiding die bij dit werkblad hoort. Titel interventie * 2
Inhoud Colofon... 2 Inhoud... 3 Samenvatting... 4 Korte samenvatting van de interventie... 4 Doelgroep... 4 Doel... 4 Aanpak... 4 Materiaal... 4 Onderbouwing... 4 Onderzoek... 4 1. Uitgebreide beschrijving... 5 Beschrijving interventie... 5 1.1 Doelgroep... 5 1.2 Doel... 6 1.3 Aanpak... 7 2. Uitvoering... 9 3. Onderbouwing... 11 4. Onderzoek... 12 4.1 Onderzoek naar de uitvoering... 12 4.2 Onderzoek naar de behaalde effecten... 13 5. Samenvatting Werkzame elementen... 14 6. Aangehaalde literatuur... 15 7. Praktijkvoorbeeld... 16 Titel interventie * 3
Samenvatting Eén A-4tje, max 600 woorden Korte samenvatting van de interventie max 150 woorden De lesmethode Kijk! Mijn leven is ontwikkeld door de GGD Brabant-Zuidoost samen met Praktijkschool Pius X uit Bladel. Deze methode speelt in op de behoefte van scholen om op een structurele manier leerlingen te ondersteunen in het nemen van de regie over hun eigen leven. Immers, voor leerlingen van praktijkscholen zijn veel basale (gezondheids)vaardigheden niet vanzelfsprekend. Kijk! Mijn leven is een succesvolle en moderne lesmethode. De lesmethode is samengesteld door de input van ervaringen uit de praktijk gekoppeld aan de kennis over gezondheidsthema s en ervaring van de GGD. Kijk! Mijn leven onderscheidt zich van andere lesmethodes, omdat een breed scala van onderwerpen aanbod komt. Het gaat niet alleen om feiten en kennis, leerlingen krijgen ook de ruimte om hun eigen kijk op de onderwerpen te delen, hierdoor is de betrokkenheid van de leerlingen erg hoog en sluit de methode goed aan bij de belevingswereld. Doelgroep max 50 woorden De doelgroep bestaat uit leerlingen van het Praktijkonderwijs en VMBO (basis/kader), leerjaar 1, 2 & 3. De praktijk leert dat ook andere onderwijsinstellingen zoals vakcolleges en VSO-scholen Kijk! Mijn leven ook passend vinden. Doel max 50 woorden Het doel is om scholen te ondersteunen bij het aanbieden van een structurele, eenduidige aanpak om zelfredzaamheid en een gezonde leefstijl te bevorderen. Aanpak max 50 woorden De lesmethode bestaat uit een complete leerlijn voor leerjaar 1 t/m 3. De lesmethode is gebaseerd op de thema s: zelfbeeld, voeding, seksualiteit en op jezelf. Elk thema bestaat uit zes lessen met extra verdiepingsmogelijkheden. Tijdsinvestering per leerjaar: 1 schooljaar, 8 weken per thema, 1 lesuur per week. Materiaal max 50 woorden Voor leerjaar 1 en 2 bestaat de lesmethode uit een pakket van 4 leskaternen voor de docent. Voor leerjaar 3 bestaat de lesmethode uit 1 katern voor de docent. Daarnaast bevat de lesmethode een USB-stick met het digitale werkboek voor leerlingen en toetsen. Onderbouwing max 150 woorden Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Onderzoek max 100 woorden Voor de lesmethode Kijk! Mijn leven is begonnen met een procesevaluatie tijdens de ontwikkel- en pilotfase. Een jaar na de uitgave van leerjaar 1 is onder de afnemers de eerste klantentoets uitgezet. Vervolgens is na de uitgave van leerjaar 2& 3 een tweede klantentoets onder de afnemers uitgezet. Titel interventie * 4
1. Uitgebreide beschrijving Beschrijving interventie Het werkblad is ook geschikt voor een samenvattende beschrijving van complexe of samengestelde interventies. Dit zijn interventies die uit twee of meer afzonderlijke onderdelen bestaan. Denk aan interventies met aparte onderdelen voor verschillende doelgroepen, zoals een leefstijlinterventie die zowel gericht is op de community als op de school als op de individuele docent. Of aan interventies met verschillende modules die bij een doelgroep op maat worden toegepast. Naarmate er meer onderdelen zijn is het aan te bevelen de structuur visueel weer te geven in een schema. Dit geldt met name voor de subdoelen en voor de aanpak van de interventie. Zie ook de aanwijzingen in de handleiding. 1.1 Doelgroep Uiteindelijke doelgroep max 100 woorden Wat is de uiteindelijke doelgroep van de interventie? De doelgroep bestaat uit leerlingen van het Praktijkonderwijs en VMBO (basis/kader), leerjaar 1, 2 & 3. De praktijk leert dat ook andere onderwijsinstellingen zoals vakcolleges en VSO-scholen Kijk! Mijn leven ook passend vinden. Intermediaire doelgroep max 100 woorden Zijn er intermediaire doelgroepen? Zo ja, welke? De intermediaire doelgroep zijn docenten. De docenten zijn met name mentoren en/of vakdocenten zoals bijvoorbeeld biologie, verzorging, maatschappijleer. Selectie van doelgroepen max 250 woorden Hoe wordt de (intermediaire)doelgroep geselecteerd? Zijn er contra-indicaties? Zo ja, welke? De doelgroep wordt geselecteerd op basis van het schoolniveau (praktijkonderwijs en VMBO basis/kader). De intermediaire doelgroepen worden geselecteerd op basis van welke vakken ze geven (bv verzorging) en/of taken ze hebben (bv mentor). Betrokkenheid doelgroep max 150 woorden Was de doelgroep betrokken bij de (door)ontwikkeling van de interventie, en op welke manier? Voor de ontwikkeling van de lesmethode zijn zowel docenten als leerlingen betrokken geweest. De lesmethode is tot stand gekomen uit een behoefte van docenten (van het praktijkonderwijs). Hierdoor zijn docenten erg betrokken geweest bij de ontwikkeling en uitrol van de lesmethode. In de pilotfase hebben regelmatig evaluatiegesprekken plaatsgevonden met twee docenten. Op basis van hun ervaring met de lessen en gesprekken met de leerlingen hebben zij steeds feedback gegeven. Een half jaar na de uitrol van de lesmethode voor leerjaar 1 hebben we een klantentoets afgenomen onder de afnemers (de intermediaire doelgroep) van de lesmethode. Voor de ontwikkeling en uitrol van leerjaar 2 & 3 hebben we dezelfde werkwijze gehanteerd als voor leerjaar 1. Bovendien is de lesmethode is door de leerlingen zelf "Kijk! mijn leven" genoemd. Dit is tot stand gekomen door een klassenwedstrijd. Titel interventie * 5
1.2 Doel Hoofddoel max 100 woorden Wat is het hoofddoel van de interventie? Het doel is om scholen tools te bieden om structureel en middels een eenduidige aanpak de zelfredzaamheid en een gezonde leefstijl (t.a.v. zelfbeeld, voeding, seksualiteit en zelfstandigheid) van de leerlingen te bevorderen. Subdoelen max 350 woorden Wat zijn de subdoelen van de interventie? Indien van toepassing: welke subdoelen horen bij welke intermediaire doelgroepen of subdoelgroep(en)? Subdoelen zijn per leerjaar. Leerjaar 1: Na het blok over zelfbeeld kan de leerling uitleggen wat zelfbeeld is en krijgt de krijgt de leerling inzicht in zijn/haar kwaliteiten en talenten. Na het blok over voeding weet de leerling wat gezonde voeding is, waarom dit belangrijk is voor je lichaam en kunnen ze bewuster gezonde keuzes maken. Na het blok over seksualiteit weet de leerling wat er op emotioneel en lichamelijk vlak veranderd in de puberteit. Na het blok over Op jezelf heeft de leerling meer kennis over bepaalde thema s die nodig zijn om zelfstandig te kunnen leven. Leerjaar 2: Na het blok over zelfbeeld is de weerbaarheid van de leerling vergroot en hebben ze meer inlevingsvermogen. Na het blok over voeding weet de leerling meer over de invloed van bewegen en zijn de vaardigheden om bewust gezonde keuzes te maken versterkt. Na het blok over seksualiteit heeft de leerling kennis over veilig vrijen en anticonceptie. Na het blok over Op jezelf heeft de leerling vaardigheden op gedaan die nodig zijn om zelfstandig te kunnen leven. Leerjaar 3: Na het blok over zelfbeeld kan de leerling zelfstandig een situatie bedenken en uitwerken over groepsdruk en daarbij tips te geven om dit tegen te gaan. Na het blok over voeding kan de leerling zelfstandig een gezonde maaltijd voorbereiden, bereiden en serveren. Na het blok over seksualiteit heeft de leerling kennis en vaardigheden over en relaties en seksualiteit Na het blok over Op jezelf kan de leerling een presentatie geven over een onderwerp dat belangrijk is om zelfstandig te leven. Subdoelen voor de docent. Docenten: Na het hebben van een begeleidend gesprek met de GGD heeft de docent een duidelijk beeld over de inhoud en de mogelijkheden van de lesmethode. Na het lezen van de gebruiksaanwijzing en de voorbereiding per les heeft de docent voldoende kennis en vaardigheden om de les te verzorgen. Titel interventie * 6
1.3 Aanpak Opzet van de interventie max 200 woorden Hoe is de opzet van de interventie en wat is de omvang (duur, aantal contacten indien van toepassing)? Voeg eventueel een schema toe als bijlage. Voor de lesmethode kan een nieuw vak worden gecreëerd of de lessen kunnen binnen de reguliere lessen worden gegeven. Per leerjaar: 4 leskaternen (zelfbeeld, voeding, seksualiteit, op jezelf) o In elke leskatern staat een korte beschrijving van de inhoud en het belang voor de leerlingen. De docent krijgt hierdoor een duidelijk beeld van de onderwerpen. Indien er voor de uitvoering van deze leskatern extra materialen aangeschaft moeten worden kan de docent dit vinden in de inleiding. 6 lessen per leskatern (duur 6 tot 8 weken) incl. toetsing = totaal 24 lessen per jaar 1 lesuur per week (50 minuten per les) o Voorbereiding: In de voorbereiding staan de instructies voor de docent. o Introductie: In de introductie is kort te lezen waar de les over gaat. o Oefeningen: Bij alle oefeningen wordt het doel en de opdracht beschreven. In de les wordt gebruik gemaakt van: o (Digitaal) werkboek voor de leerling (op USB-stick) bestaande uit: Werkbladen (gekoppeld aan oefeningen). Verdiepingskaarten: De verdiepingskaarten geven de mogelijkheid om de lessen uit te breiden. De verdiepingskaarten zijn thema gerelateerd en zijn op elk mogelijk moment binnen de leskatern inzetbaar. De leerlingen kunnen de verdiepingskaarten geheel zelfstandig invullen, zonder ondersteuning van de docent. Inhoud van de interventie max 1200 woorden Welke concrete activiteiten worden uitgevoerd en -eventueel- in welke volgorde? Geef geen uitputtende beschrijving van activiteiten; het is voldoende als de lezer zich een beeld kan vormen van wat er gedaan wordt en hoe dit gedaan wordt. Indien van toepassing per onderdeel samenvatten. Vergeet niet aandacht te besteden aan de werving. Bij interventies op maat: geef aan wat op basis van welke criteria wanneer wordt uitgevoerd. Geef ook aan wat minimaal moet worden uitgevoerd om de gestelde doelen te behalen. Implementatie op scholen De implementatie is gestart via het platform praktijkonderwijs. De directeur van Pius X Praktijkonderwijs is ambassadeur geweest voor de lesmethode door deze tijdens bijeenkomsten regelmatig onder de aandacht te brengen. Hierop is veel respons gekomen, waardoor bijna alle praktijkscholen in Brabant gebruik maken van de lesmethode. Scholen in het werkgebied van GGD BZO zijn door ons begeleid in de opstartfase. Daarnaast brengen we de lesmethode regelmatig onder de aandacht met de nieuwsbrief voor scholen vanuit GGD BZO. Het succes van de lesmethode heeft zich als een olievlek verspreid en steeds meer scholen door heel Nederland maken gebruik van Kijk! Mijn leven. Scholen buiten het werkgebied van GGD BZO worden indien nodig telefonisch of per mail ondersteund. Indien een andere GGD en behoefte hebben aan ondersteuning bij implementatie binnen hun regio kunnen wij dit verzorgen. Uitvoering van Kijk! Mijn leven De lesmethode bestaat uit een complete leerlijn voor leerjaar 1 t/m 3. De lesmethode is gebaseerd op de thema s: zelfbeeld, voeding, seksualiteit en op jezelf. Kijk! Mijn leven is het meest succesvol indien de lessen volledig en op volgorde wordt uitgevoerd. Leerjaar 1 Zelfbeeld Voorbeelden van oefeningen: Leerlingen leren naar zichzelf te kijken en geven hun kwaliteiten en talenten weer door het maken van een persoonlijk profiel. Leerlingen vullen individueel een schema in over hun persoonlijke verzorging en bespreken vervolgens klassikaal wat dagelijkse normen zijn voor bijvoorbeeld tandenpoetsen. Leerlingen gaan in groepjes aan de slag om op een tekening van een man of vrouw aan te geven waar bepaalde mensen hun wel of niet mogen aanraken. In deze katern wordt o.a. gebruik gemaakt van het lespakket relaties & seksualiteit en het pestkwartet. Titel interventie * 7
Voeding Voorbeelden van oefeningen: Leerlingen maken in groepen zelf een schijf van vijf en beoordelen in welke schijf specifieke producten horen. Leerlingen hebben een groepsgesprek over hun eigen drink gedrag en bekijken vervolgens individueel hoeveel suikerklontjes er in bepaalde dranken zitten. Leerlingen maken in groepjes een verantwoord tussendoortje en ervaren hoe leuk en makkelijk dat is. Seksualiteit Voorbeelden van oefeningen: Leerlingen vullen een werkblad in over de lichamelijke en emotionele veranderingen in de pubertijd bij een jongen en een meisje. Leerlingen spelen in groepjes het puberkwartet en maken kennis met begrippen rondom relaties en seksualiteit. Leerlingen spelen klassikaal een voortplantingsquiz. In deze katern wordt o.a. gebruik gemaakt van het lespakket relaties & seksualiteit en het puberkwartet. Op jezelf Voorbeelden van oefeningen: Leerlingen gaan in gesprek met een gastspreker van de bank en bespreken belangrijke zaken rondom omgaan met geld. Leerlingen vullen een werkblad in over huishoudelijke taken en bespreken dit klassikaal na. Leerlingen bekijken klassikaal een filmpje over hoe een dagbehandeling in het ziekenhuis eruit ziet en gaan vervolgens in groepjes aan de slag met een memoriespel over zorg. Leerjaar 2 Zelfbeeld Voorbeelden van oefeningen: Leerlingen koppelen in tweetallen plaatjes van emoties aan uitspraken. Leerlingen kijken naar zichzelf en proberen d.m.v. een werkblad negatieve gedachten over hun lichaam om te buigen naar positieve gedachten. Leerlingen krijgen een zelfverdedings- of weerbaarheidstraining. Voeding Voorbeelden van oefeningen: De klas wordt in tweeën gesplitst, waarbij een groep een collage over overgewicht maakt en de andere groep een collage over ondergewicht. Vervolgens worden de collages gepresenteerd. Leerlingen doen een actieve oefening waarbij ze het effect van inspanning op de hartslag meten. Leerlingen krijgen een supermarkt rondleiding van een diëtiste. Seksualiteit Voorbeelden van oefeningen: Leerlingen kijken een filmpje over sexting en beantwoorden hier in groepjes meningsvragen over. Leerlingen bekijken en bespreken verschillende anticonceptiemiddelen en oefenen met een condoom omdoen. In deze katern wordt o.a. gebruik gemaakt van het lespakket relaties & seksualiteit en de anticonceptiekoffer. Op jezelf Heel veel dingen die eerst door ouders of familie werden geregeld moeten jongeren straks zelf gaan regelen. Voorbeelden van oefeningen: Leerlingen plannen een fictieve vakantie. Leerlingen oefenen in tweetallen gesprekken, bijvoorbeeld een telefonische afspraak met een doktersassistent. Leerlingen gaan op bezoek bij het gemeentehuis en leren wat je daar kunt doen. Leerjaar 3 De thema s: zelfbeeld, voeding, seksualiteit en op jezelf zijn in leerjaar 1&2 uitgebreid aan bod gekomen. Leerlingen duiken samen in grote opdrachten die ze zelfstandig uitvoeren en presenteren.. Voorbeelden van oefeningen: Leerlingen gaan zelf een film maken over groepsdruk. Leerlingen gaan aan de slag met het bereiden een eigen gerecht en alles wat daarbij komt kijken. Leerlingen gaan aan de slag met het lespakket Lang Leve de Liefde. Leerlingen maken over een presentatie over een van de behandelde thema s binnen het leskatern op jezelf. Titel interventie * 8
2. Uitvoering Materialen max 200 woorden Welke materialen zijn beschikbaar voor de uitvoering, werving en evaluatie van de interventie? Materialen: Leerjaar 1: Docentenhandleiding 4 leskaternen zelfbeeld, voeding, seksualiteit en op jezelf Leerjaar 2: Docentenhandleiding 4 leskaternen zelfbeeld, voeding, seksualiteit en op jezelf Leerjaar 3: Docentenhandleiding 1 leskatern zelfbeeld, voeding, seksualiteit en op jezelf Per bestelling 1 usb-stick met digitale werkboekjes voor leerlingen (incl. verdiepingskaarten), toetsen en een linkjeslijst. Al deze materialen zijn te bestellen op: www.kijkmijnleven.nl Ook op deze website te vinden: een gebruiksaanwijzing, inkijkexemplaren, taakkaarten en folder. Aanvullende materialen Deze aanvullende materialen zijn noodzakelijk voor de uitvoering van een aantal lessen. Leerjaar 1 Lespakket: Relaties & Seksualiteit - Gr. 5&6 (ook te gebruiken in leerjaar 2) Pestkwartet Puberkwartet (extra) Pubergids voor jongens en voor meisjes Leerjaar 2 Lespakket: Relaties & Seksualiteit - Gr. 7&8 (extra) Anticonceptiekoffer met handleiding Leerjaar 3 Lespakket: Lang Leve de Liefde, onderbouw voor praktijkonderwijs Locatie en type organisatie max 200 woorden Waar kan de interventie uitgevoerd worden en welk(e) soort(en) organisatie(s) kan/kunnen de interventie uitvoeren? De interventie kan uitgevoerd worden op scholen die beschikken over digitale schermen met geluid en internet. Kijk! Mijn leven heeft ongeveer 30 verschillende afnemers uit heel Nederland. Dit zijn met name onderwijsinstellingen (praktijkonderwijs, VSO, Vak-college, VMBO). Opleiding en competenties van de uitvoerders max 200 woorden Wie zijn de uitvoerders en welke opleiding en competenties hebben zij nodig? Uitvoerders zijn bij voorkeur docenten met een onderwijsbevoegdheid die didactisch zijn onderlegd. De uitvoerders hebben bij voorkeur affiniteit met de doelgroep en thema s en kunnen zich inleven in de belevingswereld van de jongeren. Voor het onderdeel seksualiteit leerjaar 3 (Lang Leve de Liefde) is er een docententraining beschikbaar. Kwaliteitsbewaking max 200 woorden Hoe wordt de kwaliteit van de interventie bewaakt? Om de kwaliteit van de lesmethode te behouden wordt deze jaarlijks nagekeken. Hierbij worden de thema s gecheckt op nieuwe ontwikkelingen en belangrijke wijzigingen worden doorgevoerd in de lesmethode. Denk aan de nieuwe schijf van vijf. Daarnaast worden alle hyperlinks getest. Naar aanleiding van wijzigingen wordt een nieuwe drukversie gemaakt. Wijzingen in thema s en/of hyperlinks worden per mail gecommuniceerd met de afnemers. Daarbij wordt standaard aan onze afnemers gevraagd of zij tegen problemen aanlopen bij het uitvoeren van de lesmethode. Titel interventie * 9
Randvoorwaarden max 200 woorden Wat zijn de organisatorische en contextuele randvoorwaarden voor een goede uitvoering van de interventie? De organisatorische en contextuele randvoorwaarden voor een goede uitvoering van de interventie zijn voldoende tijd in het curriculum (passend in het onderwijs) en draagvlak bij de directie en uitvoerenden van de betreffende school. De afnemer moet de mogelijkheid hebben om contacten te leggen met lokale partners vanwege de rol (het verzorgen van gastlessen) die zijn hebben binnen de lesmethode. Denk aan contacten met een lokale bank en een supermarkt. Implementatie max 200 woorden Is er een systeem voor implementatie? Geef een samenvatting. Voor de implementatie van de lesmethode worden de volgende acties gedaan: - Informeren via website (gebruiksaanwijzing, inkijkexemplaar en folder) - Veel persoonlijke communicatie met de afnemers - Communiceren en stimuleren eigen achterban - Op maat motiveren van scholen - Deelname jaarlijkse PrO-dag (workshop, standhouder) - Aansluiten bij directeurenoverleg praktijkonderwijs Brabant - Onder de aandacht brengen in nieuwsbrief voor scholen vanuit GGD BZO - Bij behoefte andere GGD en ondersteunen bij implementatie binnen hun regio Kosten max 200 woorden Wat zijn de kosten van de interventie? Benoem daarbij de personele (in aantallen uren) en de materiële kosten. Aanschaf kosten: Leerjaar 1 kost 50 Leerjaar 2 en 3 kosten samen 50 Kosten additionele materialen: ± 200 Indicatie tijdsinvestering voor docent per klas per jaar in totaal 48 uur: Uitvoering: 4 (leskaternen) x 8 uur (weken) = totaal 32 uur Voorbereiding:+/- 30 minuten per lesuur = totaal 16 uur Titel interventie * 10
3. Onderbouwing Probleem max 400 woorden Voor welk probleem of (mogelijk) risico is de interventie ontwikkeld? Omschrijf aard, ernst, spreiding en gevolgen. In het programma van Praktijkschool Pius X (2013) werd op verschillende momenten aandacht besteed aan het bevorderen van gezond gedrag, maar het ging hierbij om versnipperde acties. Er was geen structurele, samenhangende aanpak om een gezonde leefstijl te bevorderen. Er was behoefte aan een passend en concreet programma. Docenten gaven aan, op basis van hun ervaring, dat voor de leerlingen veel basale vaardigheden om goed voor zichzelf te kunnen zorgen of om zich te kunnen redden, niet vanzelfsprekend zijn. Ook gaven zijn aan dat bij de ouders vaak de ondersteuningsmogelijkheden ontbreken. Er zijn verschillende lesmaterialen op het gebied leefstijl thema s en zelfredzaamheid beschikbaar. Materialen die aansluiten bij het niveau van het praktijkonderwijs zijn echter zeer beperkt. De materialen die wel geschikt zijn voor dit niveau zijn volgens de scholen erg gedateerd en zorgen bovendien niet voor een structurele aanpak. Praktijkschool Pius X had de wens om van gezonde leefstijl een terugkerend vak in het rooster te maken. Oorzaken max 400 woorden Welke factoren veroorzaken het probleem of (mogelijk) risico? Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Aan te pakken factoren max 200 woorden Welke factoren pakt de interventie aan en welke onder 1.2 benoemde (sub)doelen horen daarbij? Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Verantwoording max 1000 woorden Maak aannemelijk dat met deze aanpak ook daadwerkelijk de doelen bij deze doelgroep bereikt kunnen worden. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Titel interventie * 11
4. Onderzoek 4.1 Onderzoek naar de uitvoering max 600 woorden Wat is op basis van het beschikbare onderzoek bekend over de uitvoering van de interventie? Beschrijf kort welke onderzoeken zijn gedaan en wat daarvan de uitkomsten waren. Stuur bij het indienen van het werkblad de volledige publicatie van ieder genoemd onderzoek mee. Beschrijf per onderzoek: a) De titel, auteurs, organisatie en jaar van uitgave (indien gepubliceerd) b) Het type onderzoek, de onderzoeksmethode en de omvang van het onderzoek c) Een samenvatting van de meest relevante uitkomsten met betrekking tot inzicht in de mate waarin activiteiten zijn uitgevoerd volgens plan, het bereik van de interventie, de waardering en ervaring van de uitvoerders en doelgroep, succes- en faalfactoren, en -indien beschikbaar- de uitvoerbaarheid, de randvoorwaarden en de omgevingsvariabelen. a. Tevredenheidsonderzoek/procesevaluatie leerjaar 1 t/m 3, Auteurs: Kim Ensinck, onderszoeksfunctionaris GGD Brabant-Zuidoost, Marlieke de Jong en Sanne Verrijt ontwikkelaars Kijk! Mijn Leven / Consulenten Gezondheidsbevordering GGD Brabant Zuidoost, interne uitgave 2015-2016 b. Er heeft op twee momenten een tevredenheidsonderzoek/procesevaluatie plaatsgevonden. In april 2015 werd een onderzoek uitgevoerd onder de scholen die gebruik maakten van het lesprogramma voor leerjaar 1. In mei 2016 is hetzelfde gedaan maar dan onder de scholen die gebruik maakten van het lesprogramma voor leerjaar 2 en 3. De docenten die werkten met het programma kregen per mail een link toegestuurd voor het invullen van een digitale vragenlijst. Na enige tijd volgde nog een herinnering. De onderwerpen die in de vragenlijst aan bod kwamen waren: algemene vragen over de hoeveelheid en soort klassen aan wie het programma werd onderwezen, vragen over de lesmaterialen zelf, vragen over de thema s die aan bod kwamen en vragen over de manier waarop het lesprogramma werd onderwezen. Bij de evaluatievragenlijst voor leerjaar 2 en 3 zijn de vragen over het aantal klassen en leerlingen waarbij de docent zelf met de lesmethode werkte en de vraag over de beoordeling van de thema s weggelaten. Dit omdat uit het eerste evaluatieonderzoek was gebleken dat deze vragen minder informatief waren. Voor de evaluatie van leerjaar 1 zijn dertien scholen aangeschreven. Voor de evaluatie van leerjaar 2&3 zijn 15 scholen aangeschreven. c. Het onderzoek is naar volle tevredenheid uitgevoerd. Voor de evaluatie van leerjaar 1 hebben in totaal van acht scholen 16 mensen de vragenlijst ingevuld. En voor leerjaar 2&3 hebben in totaal van 7 scholen 12 mensen de vragenlijst ingevuld. Uit de resultaten van de procesevaluatie van jaar 1 en jaar 2&3 kwam naar voren dat de scholen over het algemeen tevreden waren over de lesmethode Kijk! Mijn leven. Er werden echter ook een aantal punten van verbetering genoemd. Per verbeterpunt worden de aanbevelingen genoemd. Belangrijkste verbeterpunten en aanbevelingen m.b.t. jaar 1: Jaarlijkse update van wijzigingen lesmethode (linkjes, lesstof) Aanpassing n.a.v. verbeterpunt: Er worden regelmatig updates of wijzigingen gecommuniceerd per mail. Niet alle internetlinks werken Aanpassing n.a.v. verbeterpunt: Sommige scholen hebben een streng beveiligd digitaal systeem, waardoor niet alle links werken. Dit ligt niet aan de werking van de links. Verbeterpunt is om dit naar scholen te communiceren, zodat zij dit intern kunnen aanpassen. Titel interventie * 12
Het zou handig zijn om antwoordbladen te hebben omdat niet alles goed opgezocht kan worden op internet Aanpassing n.a.v. verbeterpunt: Antwoordbladen zijn toegevoegd aan de werkbladen. Er wordt toetsmateriaal gemist dat aansluit op het niveau van praktijkonderwijs Aanpassing n.a.v. verbeterpunt: Toetsen zijn ontwikkeld die aansluiten bij het niveau van praktijkonderwijs Belangrijkste verbeterpunten en aanbevelingen m.b.t. jaar 2 en 3: Aanpassing van de schijf van 5 Aanpassing n.a.v. verbeterpunt: Aanpassingen m.b.t. de nieuwe schijf van 5 zijn gedaan en middels een mailing gecommuniceerd naar scholen. Sommige onderwerpen kunnen iets meer uitgebreid worden Aanpassing n.a.v. verbeterpunt: Voor een aantal thema s zijn extra taakkaarten ontwikkeld. Deze zijn te vinden en gratis te downloaden op kijkmijnleven.nl Blijf kijken of de filmpjes nog werken. Dat is na een tijdje soms niet meer het geval. Aanpassing n.a.v. verbeterpunt: Er worden regelmatig updates of wijzigingen gecommuniceerd per mail. Daarnaast hebben sommige scholen hebben een streng beveiligd digitaal systeem, waardoor niet alle links werken. Dit ligt niet aan de werking van de links. Verbeterpunt is om dit naar scholen te communiceren, zodat zij dit intern kunnen aanpassen. 4.2 Onderzoek naar de behaalde effecten max 600 woorden Wat is op basis van het beschikbare onderzoek bekend over de behaalde effecten met de interventie? Beschrijf kort welke onderzoeken zijn gedaan en wat daarvan de uitkomsten waren. Stuur bij het indienen van het werkblad de volledige publicatie van iedere genoemde studie mee. Beschrijf per onderzoek: a) De titel, auteurs, organisatie en jaar van uitgave b) Het type onderzoek, de meetinstrumenten en de omvang van het onderzoek c) Een samenvatting van de meest relevante uitkomsten met betrekking tot het bereik van de interventie, de gevonden effecten en -indien beschikbaar- de door de doelgroep ervaren effectiviteit en de mate waarin de veronderstelde werkzame elementen daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel (4.2) hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op de niveaus Goed beschreven en Goed onderbouwd. Titel interventie * 13
5. Samenvatting Werkzame elementen Wat zijn de werkzame elementen van deze interventie waardoor de gestelde doelen bij de doelgroep gerealiseerd worden? Geef een puntsgewijs overzicht van de belangrijkste werkzame elementen van de interventie. Denk daarbij aan inhoudelijke en praktische elementen. Max 250 woorden Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Titel interventie * 14
6. Aangehaalde literatuur Maak een alfabetische lijst van alle in deze beschrijving aangehaalde literatuur en gebruik hiervoor de APAnormen (variant met kleine letters, zie aanwijzingen in de handleiding). De lesmethode is volledig gebaseerd op ervaringen van docenten uit de praktijk en op de kennis en expertise van opgeleide gezondheidsbevorderaars van de GGD. Titel interventie * 15
7. Praktijkvoorbeeld Beschrijf, indien beschikbaar, in max. 600 woorden een praktijkvoorbeeld van de uitvoering van de interventie: hoe was de situatie voor, tijdens en na de interventie? Ervaring van docent Praktijkonderwijs Pius X College : Kijk! Mijn leven is tot stand gekomen door verschillende vragen/ bedenkingen bij de docenten. Waarom hangen de rugtassen met gymkleding constant op dezelfde plaats aan de kapstok. Moeten deze niet mee naar huis om de kleding te laten wassen? Waarom geen handdoek en deodorant in de tas? Is het niet noodzakelijk om dit na het sporten te gebruiken? Docenten plaatsten veel vraagtekens bij de hygiëne en verzorging. Daarnaast waren op het schoolplein veel verpakkingen terug te vinden van ongezonde snacks. Docenten vroegen zich af of de leerlingen zich bewust waren van de ongezonde producten die ze consumeerden. En ook of ze zich realiseerde hoeveel de kosten zijn van de ongezonde snacks in verhouding tot gezonde voeding. Na het implementeren van de lesmethode merken we een steeds grotere bewustwording van de leerlingen. Leerlingen gaan kritischer naar zichzelf kijken en ook met een realistische blik. Niemand ziet eruit zoals een man/vrouw in een reclame. Wat mag je van jezelf verwachten als je in de spiegel kijkt en wat is hierbij realistisch en hoe realiseer je dit beeld. Ook de persoonlijke verzorging heeft sprongen gemaakt en is op een 'normale' manier bespreekbaar in de klassen. Voorheen werd er erg lacherig over gedaan. Nu spreken leerlingen elkaar zelfs soms aan om deodorant te gebruiken. Dit wordt aangenomen en geaccepteerd. De gezonde voeding heeft ook zijn intrede gemaakt op school. Leerlingen kopen liever een product in de gezonde kantine dan dat ze langs de supermarkt rijden. Een enorme vooruitgang. Ook zijn ze heel enthousiast over de supermarkt rondleiding. Leerlingen maken het zelfs thuis bespreekbaar en hebben het thuis met ouders over de schijf van vijf. Ze gaan zich steeds meer een gezonde leefstijl aanmeten. Ouders spreken zelfs docenten erover aan dat ze zeer tevreden zijn over de verandering die het te weeg brengt bij hun zoon/dochter. Het blok seksualiteit is voor veel leerlingen nog steeds een eyeopener. In het begin wat onwennig maar uiteindelijk zeer dankbaar voor de informatie die ze krijgen. Blijkt toch nog steeds een onderwerp te zijn wat vaak minder bespreekbaar wordt gemaakt in de thuissituatie. Het wat algemenere blok 'op jezelf' bevat zoveel verschillende onderwerpen wat de leerlingen prikkelt en enthousiast maakt. Met de gastlessen erbij ook een zeer waardevolle leskatern. Titel interventie * 16