Vraag nr. 229 van 10 juni 2005 van de heer LUDWIG CALUWÉ Vleessector Arbeidskrachtentekort Het beroep van slager biedt vandaag de dag veel toekomstperspectieven, doorgroeimogelijkheden en werkzekerheid. Bedrijven in de vleessector die de werkgelegenheid voor de komende vijfjaar kunnen inschatten, geven allemaal een groei aan. De sector biedt ook voldoende doorgroeimogelijkheden: volleerde beenhouwers kunnen doorgroeien tot atelierverantwoordelijke en verantwoordelijke voor de winkelorganisatie, de inkoop en de ingangscontrole. Voor de net afgestudeerden zijn de kansen op de arbeidsmarkt zeer gunstig. Zo blijkt uit een VDAB-studie over schoolverlaters in 2004 dat alle leerlingen uit de 3de of de 4de graad beroepsonderwijs binnen het jaar na hun afstuderen een job gevonden hadden. Ook alle leerlingen uit de middenstandsopleiding geraakten aan het werk. Naast deze positieve toekomstperspectieven en doorgroeimogelijkheden is het beroep van slager ook minder zwaar geworden als gevolg van de vele technologische investeringen. Ondanks dit alles, blijkt er binnen de sector een tekort aan arbeidskrachten te ontstaan (Fedis.net nr 04 -juni 2005). De vleessector zelf is onophoudelijk op zoek naar slagers en vooral naar gespecialiseerde afgestudeerden in de deelberoepen uit de vleessector. 1. Zijn er in de gespecialiseerde opleidingen in de vleessector in Vlaanderen voldoende opleidings plaatsen om de huidige vraag naar arbeidskrachten op te vangen? 2. Is de minister op de hoogte van het tekort aan gespecialiseerde afgestudeerden voor de deelberoepen uit de vleessector? 3. Zijn er maatregelen in voorbereiding om deze tekorten weg te werken? N.B. Deze vraag werd gesteld aan vice-ministerpresident Moerman (vraag nr. 75) en aan vice-minister-president Vandenbroucke (nr. 229). Antwoord 1. Zijn er in de gespecialiseerde opleidingen in de vleessector in Vlaanderen voldoende opleidingsplaatsen om de huidige vraag naar arbeidskrachten op te vangen? 1.1. Onderwijs Binnen Onderwijs zijn er opleidingen voor de vleessector binnen het voltijds secundair onderwijs (TSO en BSO), het deeltijds secundair onderwijs (DBSO), het buitengewoon secundair onderwijs (BuSO) en het volwassenenonderwijs (CSF). Hierbinnen werden o.a. de volgende studierichtingen/opleidingen aangeboden: Slagerij en vleeswaren (TSO) Slagerij en vleeswarenbereiding (TSO) Slagerij en vleeswarenbereiding (BSO) Slagerij en verkoopsklare gerechten (BSO) Slagerij en fijnkosttraiteur (BSO - 7de specialisatiejaar) ) Slager (DBSO) Slagergast (DBSO) Uitbener - uitsnijder (DBSO) Slagergast (BuSO) Beenhouwerij (OSP) Slagerbedrijf (OSP) Vleeswarenbereider, slager, fijnkost, traiteur (OSP) Er zijn dus binnen onderwijs een voldoende aantal opleidingen die inspelen op de vraag van de sector.
Voor elke studierichting/opleiding kennen we het precieze aantal cursisten of leerlingen en dit voor de opeenvolgende referentiejaren of schooljaren. Die cijfers tonen inderdaad aan dat het aantal cursisten en leerlingen de laatste jaren daalt. De cijfers voor het OSP zijn: Onderwijs voor sociale promotie Aantal cursisten per referentiejaar Referentiejaar 1/2/2001 31/01/2002 1/2/2002 31/01/2003 Beenhouwerij 4 9 7 1/2/2003 31/01/2004 Slagersbedrij f 7 7 7 Vleeswarenbereider, slager, fijnkost, traiteur 104 106 95 De cijfers per schooljaar voor het secundair onderwijs zijn: Technisch secundair onderwijs Slagerij en vleeswaren 2000-2001 2001-2002 2002-2003 2003-2004 32 3 36 6 24 4 22 2 32 4 30 6 21 3 23 4 22 5 20 4 Slagerij en vleeswarenbereiding 2000-2001 2001-2002 2002-2003 2003-2004 35 2 35 3 30 2 38 5 27 3 29 2 DBSO Slager Slagersgast 2000-2001 2001-2002 2002-2003 2003-2004 J M J M J M J M 12 0 7 0 1 0 3 0 0 0 2 0 3 2 3 0 Uitbener-uitsnijder 9 1 11 0 13 1 7 0 BuSO 2002-2003 2003-2004 J M J M Slagersgast 4 1 6 1
Beroepssecundair onderwijs Slagerij en verkoopsklare gerechten 2000-2001 2001-2002 2002-2003 2003-2004 78 9 75 20 57 6 57 9 88 19 74 5 68 19 55 5 Slagerij en vleeswarenbereiding 2000-2001 2001- - 2002 2002-2003 2003-2004 61 9 61 11 51 6 50 11 71 17 56 10 53 8 50 6 Slagerij-fijnkosttraiteur 2000-2001 2001-2002 2002-2003 2003-2004 70 13 72 15 55 11 47 18 1.2. VDAB VIeesbewerker Opleidingsprojecten sinds 2001 m.b.t. (vleesverwerkende industrie en voedingsindustrie) vleesbewerker Provincie Aantal opleidingen per jaar Cursisten per jaar Tewerkstelling afgestudeerden Duur opleiding per cursist Oost-Vlaanderen Permanente opleid. 30-35tal 83% 12 weken West-Vlaanderen 2 opl. /jaar 25-30tal 72% 12 weken Aanwezigheid kansgroepen in de opleidingsprojecten vleesbewerker, 2004
Allochtonen 68,80% Arbeidsgehandicapten 9% Laaggeschoolden 70,80% Jongeren 39,60% Ouderen 2,10% Vrouwen 2, 10% De werving van cursisten gebeurt via volgende kanalen: Spontane aanvragen via advertenties kranten en opleidingsgias VDAB Spontane aanvragen via trajectwerking VBAB In West-Vlaanderen worden per opleiding 1.500 werkzoekenden aangeschreven. Dit resulteert in een 10-tal kandidaat-cursisten. In 2005 waren er vooral spontane aanvragen door het groeiende aandeel doorverwijzingen via de trajectwerking van de VDAB. In vergelijking met 2003 verloopt de rekrutering minder moeizaam. De allochtonen zijn opvallend aanwezig in deze opleidingen (soms tot 90%) waardoor tijdens de opleidingen ook aandacht moet besteed worden aan het oplossen van taalproblemen. De inhoud van de opleiding wordt, in overleg met de sector en de werkgevers, afgestemd op het gevraagde profiel in de vacatures vanuit de vleesverwerkende industrie. Assistent in de slagerij (sector grootwarenhuizen en zelfstandige beenhouwer) Het eerste opleidingsproject werd in 2005 gestart. In 2006 wordt het in samenwerking met KTA Aalst herhaald. De opleiding is gericht op het verkoopsklaar maken van vlees (atelierwerk). Dit project is volledig gericht op de curatieve doelgroep. Verkoop in de slagerij Jaarlijks zijn er 2 projecten in West- Vlaanderen. Dit gebeurt in samenwerking met KTA Diksmuide. Een 20-tal cursisten nemen eraan deel. De vrouwen zijn sterk aanwezig binnen deze opleiding die gericht is op het verkoopsklaar maken van vlees en het verwerven van verkoopstechnieken winkel. De rekrutering verloop vlot. Naast spontane aanvragen via krantenadvertenties, de opleidingengids, de trajectwerking zijn er ook verplichte uitnodigingen van werkzoekenden. 1.3. Opleidingen SYNTRA De opleiding slager-spekslager, binnen de leertijd (leerplicht) en als ondernemersopleiding, bestaat reeds een ruim aantal jaren binnen het opleidingssysteem van SYNTRA. Tot voor kort was er gedurende een aantal jaar een terugval in het aantal cursisten voer dit beroep. De grote investeringen (o.m. naar hygiëne toe) waren hier wellicht nier vreemd aan. Zoals blijkt uit onder vermelde tabel is er sinds 2004 een kentering en stijgt het aantal cursisten voor dit knelpuntbercep. Cursisten Tcecrelaten Cursusjaar Beroep Stelsel 2004/2005 2003/2004 2002/2003 slagerspekslager GB 20 26 29 LT 307 292 239 00 287 253 170 Totaal slagerspekslager 614 571 438
Naast hoger vermelde basisopleiding zijn er een aantal voortgezette opleidingen om deelaspecten verder uit te diepen: o.m. charcutier (gecertificeerde bijscholing) en voortgezette vorming rond verschillende aspecten zoals wild en gevogelte, bereidingen, De professionele ondersteuning van deze sector gebeurt door de beroepsfederatie (Landsbond van slagers en spekslagers van België). Zij stellen, in functie van de evolutie in de sector, mee de programma's op en ondersteunen de bijscholing van de SYNTRA -lesgevers. Naast de zelfstandige slagers, worden ook ketens betrokken bij de praktijkopleiding van de leerjongeren. 2. Is de minister op de hoogte van het tekort van gespecialiseerde afgestudeerden voor de deelberoepen uit de vleessector? Eerst enkele cijfers over de situatie m.b.t. vraag en aanbod in de vleessector. Overzicht van de vacatures en vervulling ervan Aantal ontvangen vacatures Vervulde vacatures 2004 2005 * 2004 2005 2004 2005 * Knelpuntber oep in 2004 Vervullings -percentage Beenhouwerspekslager 448 119 384 83 90,4 87, 4 Ja Slachterij arbeid er 168 16 118 12 89, 8 85, 7 Ja Slachter 3 4 3 3 75,0 100, 0 Uitsnijder in slachterijen 8 1 8 3 80, 0 100, 0 Ja Uitbener 39 12 33 11 82,5 100, 0 Ja VIeesbewerker 134 38 105 22 90, 5 91, 7 Ja TOTAAL 800 190 651 134 * Toestand tot en Bron: VDAB Op deze basis van deze informatie blijkt het De beroepen van beenhouwer-spekslager, slachterij arbeider, uitsnijder in de slachterijen, uitbener en vleesbewerker worden door de VDAB beschouwd als knelpuntberoep. Alleen het beroep van slachter is geen knelpuntberoep.
Niettegenstaande het knelpuntkarakter van de meeste beroepen uit de vleessector, raken de vacatures vrij goed ingevuld. In 2004 lag het vervullingspercentage van alle vacatures uit het normaal economisch circuit zonder interim op 82,7%. Bij de belangrijkste beroepen (beenhouwer-spekslager, slachterij arbeider, vleesbewerker) ligt het vervullingspercentage boven dit algemene gemiddelde. In 2005 liggen de vervullingspercentages bovendien nog hoger. In het totaal zijn er 1.020 niet-werkende werkzoekenden ingeschreven in een beroep m.b.t. vleessector. Voor deze vacatures in de vleessector vraagt men meestal geschoolde en gediplomeerde vaklui. De VDAB kan deze vanuit het werkzoekendenbestand niet aanleveren bij gebrek aan kwaliteit en kwantiteit. De VDAB kan ook niet zelfstandig een "beenhouwersopleiding" inrichten, bij gebrek aan de nodige infrastructuur en omdat een beenhouwersopleiding in principe jaren vergt. De VDAB beperkt haar inspanningen naar wat wel haalbaar is binnen een relatief kort tijdsbestek, nl"verkoop in de slagerij" en "assistent in de slagerij". Bovendien sluiten deze opleidingen aan bij de mogelijkheden van de kansengroepen waarmee VDAB werkt. 3. Zijn er maatregelen in voorbereiding om deze tekorten weg te werken? VDAB In het kader van de samenwerkingsovereenkomst tussen VDAB en IPV wordt in de loop van 2006 een opleiding voor industrieel slachter opgestart. Op bedrijfsniveau worden IBCTs verder gepromoot en gestimuleerd. Opleidingen SYNTRA Sinds kort vragen grote winkelketens met slagerijen voor hun slagerspersoneel trainingen op maat te verzorgen en dit rond verschillende deelmodules (aspecten) van het beroep, o.a. uitbenen en vleesbewerking. SYNTRA onderzoekt samen met de sector de mogelijkheden voor een dergelijk opleidingsaanbod op maat.