VMBO-SECTORWERKSTUK THEMATISCHE MODULE EUROPA EN HET MILIEU Europese Unie/Audiovisual Services Hot issues van de Europese Unie LEERLINGENMATERIAAL
Toelichting op de opzet In de basismodule vind je: Vooraf: Stappenplan De hot issues van de Europese Unie Presentatievormen in zijn algemeenheid In de afzonderlijke thematische modules vind je per thema: Toelichting op het thema uit de reeks hot issues van de Europese Unie Voorbeelduitwerkingen van hoofdvragen Voorbeelduitwerkingen van deelvragen Suggesties voor literatuur, illustratiemateriaal, websites, adressen, de koppeling met gastlessen Presentatievormen toegespitst op het thema Voor een goed opgezet sectorwerkstuk moet je beide onderdelen bestuderen. De volgorde die je het beste kunt aanhouden is: Basismodule: Basismodule: Thematische module: Thematische module: Thematische module: Thematische module: Thematische module: OF: Basismodule: Vooraf: Stappenplan De hot issues van de Europese Unie Toelichting op het thema uit de hot issues Voorbeelduitwerkingen van hoofdvragen Voorbeelduitwerkingen van deelvragen Suggesties voor adressen, literatuur, websites, illustratiemateriaal, de koppeling met gastlessen Presentatievormen toegespitst op het thema Presentatievormen in zijn algemeenheid Verder raden we je een bezoek aan de website http://www.vmbosectorwerkstuk.nl aan. Je vindt daar alle onderdelen van de modules, met links naar alle in de tekst genoemde websites. Verder vind je daar over de verschillende thema s veel achtergrondinformatie die je kunt gebruiken voor de inhoud van je sectorwerkstuk. En als je geen zin meer hebt in het werken aan je sectorwerkstuk, kun je daar ook terecht voor een online spelletje, quiz of kruiswoordpuzzel. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 2
Inhoudsopgave Leerlingenmateriaal Toelichting op het thema Europa en het milieu pag. 4 Voorbeelduitwerkingen van mogelijke hoofdvragen pag. 8 Voorbeelduitwerkingen van mogelijke deelvragen pag. 10 Suggesties voor adressen, literatuur, websites, illustratiemateriaal, de koppeling met gastlessen pag. 11 Presentatievormen pag. 18 VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 3
Toelichting op het thema Europa en het milieu De meeste milieuproblemen zijn grensoverschrijdend. Zo zorgen Nederlandse bedrijven en het Nederlandse wegverkeer voor luchtvervuiling, die grotendeels neerslaat in onze buurlanden. Andersom werkt het ook: als de wind uit het oosten komt, waait de luchtvervuiling van het Ruhrgebied in Duitsland naar ons land. Nederland heeft ook te maken met rivierwater uit de Maas en de Rijn, dat vervuild is door industrieën in België, Duitsland en Frankrijk. En de uitstoot van broeikasgassen en ozonlaagafbrekende gassen in Nederland en andere Europese landen zorgen voor problemen die wereldwijde gevolgen hebben. De Europese Unie zag al vrij vroeg in dat een gemeenschappelijke aanpak van milieuproblemen noodzakelijk was om lucht en water binnen Europa zo schoon mogelijk te houden. Het Europese milieubeleid bestaat sinds 1972, toen de Europese Commissie het eerste Milieu Actieprogramma lanceerde. Inmiddels wordt een belangrijk deel van de Nederlandse milieuwetten bepaald door Europese milieurichtlijnen. Schoon water wijst op een schoon milieu Het huidige, zesde Milieu Actieprogramma voor 2001-2010 spitst zich onder andere toe op klimaatverandering, op milieu en gezondheid, op beter beheer van natuurlijke energiebronnen en op afvalstoffen. We laten deze kernpunten een voor een de revue passeren. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 4
Klimaatverandering Het Milieu Actieprogramma streeft ernaar om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen op het niveau waarop geen kunstmatige (= door de mens veroorzaakte) veranderingen van het klimaat worden veroorzaakt. Dat betekent ondermeer dat dieselauto s roetfilters moeten hebben, dat auto s alleen nog maar ongelode benzine kunnen tanken en dat fabrieken niet zomaar schadelijke stoffen mogen uitstoten. Een roetfilter voor een dieselauto Milieu en gezondheid Milieuvervuiling is niet alleen slecht voor het milieu, maar ook voor onze gezondheid. Ga maar eens een kwartiertje lang benzinedampen staan inademen op een drukke weg. Tien tegen een dat je je daarna niet zo lekker voelt. Benzinedampen kun je zien en ruiken. Maar fijnstof niet. Fijnstof zit in de lucht in de vorm van miniscule kleine druppeltjes (veel kleiner dan je met het blote oog kunt zien). Inademing daarvan leidt elk jaar tot honderden doden in Nederland. Om fijnstof tegen te gaan heeft de EU allerlei maatregelen genomen. Bijvoorbeeld het stilleggen van de bouw van nieuwe snelwegen als de norm voor fijnstof driegt te worden overschreden. Ook de aanleg van gebouwen kan worden stilgelegd VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 5
Energie De Europese Unie is een van de grootste energiegebruikers van de wereld. Alleen de Verenigde Staten gebruiken meer energie. De hoeveelheid energie is echter niet eindig. Bovendien is Europa voor een groot deel afhankelijk van energie uit het buitenland, van olie- en gasleverende landen uit het Midden-Oosten en Rusland. Toen er een conflict was tussen Georgië en Rusland, werd de gaskraan dichtgedraaid en zaten sommige inwoners van EU-landen in de kou. Een EU-campagne voor zuiniger energiegebruik De EU wil die afhankelijkheid terugdringen door meer alternatieve energiebronnen te gaan gebruiken (zoals zon, wind en waterkracht). Ook wil de EU meer energiezuinige huizen bouwen en meer energiezuinige apparaten gebruiken. Velden met zonnepanelen in Portugal VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 6
Afval De afvalberg in Europa groeit en groeit. Elk jaar gooien we meer afval weg. Waar blijven we ermee? Griekenland gooide een groot deel van haar chemisch afval gewoon op een afvalberg op het eiland Kreta. De EU heeft daar ingegrepen en Griekenland veroordeeld tot een boete van 20.000 euro voor elke dag dat het de afvalberg niet zou opruimen. De afvalberg groeit Zo ver hoeft het meestal niet te komen. De EU-landen zijn zich goed bewust van het afvalprobleem. De EU heeft maatregelen genomen om de afvalberg te verminderen en de EU-landen hebben die maatregelen in hun wetten overgenomen. De EU zet vooral in op hergebruik van materialen. Autowrakken bijvoorbeeld worden tegenwoordig zoveel mogelijk gedemonteerd en de materialen worden opnieuw gebruikt. Elektrische apparaten kunnen worden ingeleverd en belanden niet meer in de vuilniszak. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 7
Tot zover de theorie. Maar wat komt er van die mooie voornemens terecht? Aan jou om dat te onderzoeken. Er zijn verschillende vragen die je jezelf naar aanleiding van bovenstaand verhaal kunt stellen, bijvoorbeeld: 1. Wat doet de EU allemaal om klimaatverandering tegen te gaan? 2. Waarom is fijnstof schadelijk voor onze gezondheid? 3. Wat kunnen we doen om de inlevering van afgedankte elektrische apparaten te verbeteren? 4. Nederlanders zijn wereldkampioen glas-in-glasbak-gooien. Wat kan de EU doen om andere landen op ons niveau te krijgen? 5. Wat kunnen we in Europa nog meer doen om de afvalberg te verminderen? 6. Doet de Europese Unie wel genoeg om het milieu te redden? Deze vragen zouden een goed startpunt kunnen zijn voor je sectorwerkstuk. Antwoorden op die vragen kun je onder andere vinden op de website van het project: http://www.vmbo-sectorwerkstuk.nl. Daar vind je teksten over die uitgebreider ingaan op klimaatverandering, op alternatieve energiebronnen en zuiniger omgaan met energie, over handel in vervuiling, over fijnstof en over hergebruik. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 8
Voorbeelduitwerkingen van mogelijke hoofdvragen bij het thema Europa en het milieu Je kunt altijd enkele hoofdvragen uit het gekozen onderwerp afleiden; soms lijken ze op elkaar, maar zijn ze anders geformuleerd, dat heeft te maken met het soort hoofdvragen dat je jezelf wilt stellen: Er zijn verschillende soorten hoofdvragen en onderzoeken: Beschrijvend: Je probeert een situatie te beschrijven. Vergelijkend: Je probeert overeenkomsten en verschillen te ontdekken. Verklarend: Je gaat antwoord geven op de vraag Hoe komt het dat? Waardebepalend: Je wilt een persoonlijk oordeel geven over het onderwerp. Voorspellend: Je gaat uitzoeken hoe het verder zal gaan met Probleemoplossend: Je wilt voorstellen doen om een probleem aan te pakken. Beschrijvend Wat zijn de gevolgen van klimaatverandering? Wat zijn alternatieve energiebronnen (en waarom heten ze zo)? Wat is emissiehandel? Wat houdt een verwijderingsbijdrage in? Vergelijkend Hoe streng is het milieubeleid van de Europese Unie in vergelijking met andere landen (bijvoorbeeld met de VS of China)? Verklarend Waarom staat klimaatverandering zo in de belangstelling? Waarom zijn alternatieve energiebronnen beter voor het milieu? Waarom moeten we zuiniger met energie omspringen? Waarom is fijnstof zo gevaarlijk? VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 9
Waardebepalend Wat vind ik ervan dat de Europese Unie strenge milieuwetten heeft? Wat vind ik van het Europese energielabel? Wat vind ik van de handel in emissierechten (= het recht om vervuilende stoffen uit te stoten)? Voorspellend Zal het de EU lukken om de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 20% te verlagen of niet? Anders gezegd: Het zal de EU wel/niet lukken om de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 20% te verlagen. Probleemoplossend Hoe bereiken we dat nog meer mensen in de EU in hun dagelijks leven rekening houden met het milieu? Je kunt ook heel andere hoofdvragen bedenken over Europa en het milieu aan de hand van de volgende vraagwoorden: Wat? Wie? Waar? Waarom? Welke? Wanneer? Hoe? Hoelang? Hoeveel? De hoofdvraag die je kiest is de vraag die de inhoud van je onderzoek bepaalt. De hoofdvraag moet in het kort samenvatten wat je wilt onderzoeken. Het antwoord is als het ware al de titel van je werkstuk. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 10
Voorbeelduitwerkingen van mogelijke deelvragen bij het thema Europa en het milieu Kun je het antwoord op je hoofdvraag beschouwen als de titel van je onderzoek, dan vormen de deel- of subvragen de hoofdstukken van je werkstuk. Ook voor de deelvragen kun je uitgaan van het rijtje vraagwoorden dat we op de vorige pagina al gegeven hebben: Wat? Wie? Waar? Waarom? Welke? Wanneer? Hoe? Hoelang? Hoeveel? We gaan niet alles voorkauwen, maar geven hieronder slechts enkele voorbeelden rond het vraagwoord waarom. De deelvragen rond andere vraagwoorden kun je zelf wel bedenken. Waarom? Waarom klagen zoveel mensen over de milieumaatregelen van de Europese Unie? Waarom wil de EU de uitstoot van broeikasgassen nog verder terugdringen dan ze volgens internationale afspraken verplicht is? Waarom zijn veel Europeanen tegen kernenergie terwijl dit toch door deskundigen als schone brandstof wordt gezien? Waarom rijdt nog niet iedereen in een elektrische auto, wetende dat deze auto geen luchtvervuiling oplevert? Waarom zijn milieuorganisaties tegen de handel in emissierechten? VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 11
Suggesties voor adressen, literatuur, websites, illustratiemateriaal, de koppeling met gastlessen Er is heel veel materiaal beschikbaar over Europa en het milieu, maar het is niet altijd makkelijk te vinden. We geven hieronder enkele suggesties en verwijzen verder naar de website van het project (http://www.vmbosectorwerkstuk.nl), waar je over vluchtelingen nog veel meer kunt vinden. Adressen Er zijn diverse organisaties die zich met de milieuproblematiek bezighouden: Stichting Natuur en Milieu Postbus 1578 3500 BN Utrecht Telefoon 030-2331328 e-mailformulier: http://www.snm.nl/page.php?pageid=21 http://www.smn.nl Milieudefensie Postbus 19199 1000 GD Amsterdam Telefoon: 020-6262620 e-mail: service@milieudefensie.nl http://www.milieudefensie.nl/ VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 12
Greenpeace Postbus 3946 1001 AS Amsterdam Telefoon: 0800-4223344 e-mail: info@greenpeace.nl http://www.greenpeace.nl/ De Kleine Aarde Het Klaverblad 13 5283 TV Boxtel Telefoon: 0411-684921 e-mail: info@dekleineaarde.nl http://www.dekleineaarde.nl Wereld Natuur Fonds Postbus 7 3700 AA Zeist Telefoon: 0900-1962 e-mailformulier: https://www.wnf.nl//nl/contact/veel_gestelde_vragen/ contactformulier.cfm http://www.wnf.nl VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 13
Europees Milieu Agentschap Kongens Nytorv 28 1050 Kopenhagen K Denemarken e-mail: http://www.eea.europa.eu/nl Ministerie van VROM Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Telefoon: 070-3393939 e-mailformulier: http://www.vrom.nl/pagina.html?id=3422 http://www.vrom.nl Je kunt ook bellen of schrijven naar het ministerie van Buitenlandse Zaken dat veel projecten en informatie over Europese samenwerking heeft: Ministerie van Buitenlandse Zaken Postbus 20061 2500 EB Den Haag Telefoon: 070-3486486 http://www.minbuza.nl/nl/europesesamenwerking VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 14
Literatuur Er zijn veel artikelen en boeken over Europa en het milieu te vinden. Bijvoorbeeld in de plaatselijke bibliotheek. We raden je aan om daar zeker eens te gaan kijken. Je kunt ook enkele jongerentijdschriften inkijken die over de Derde Wereld gaan, zoals de SamSam. De SamSam vind je in veel schoolmediatheken en bibliotheken (en anders kun je bellen naar 020-5688400). Er zijn ook tijdschriften voor volwassenen als 'Internationale Samenwerking' die regelmatig schrijven over vluchtelingen. Verder kunnen we je aanraden: Jij en het klimaat Een informatiepakket voor een werkstuk of spreekbeurt Centrum voor Mondiaal Onderwijs Postbus 9108 6500 HK Nijmegen Telefoon: 024-3613074 cmo@fm.ru.nl Afval Een informatiepakket voor een werkstuk of spreekbeurt Centrum voor Mondiaal Onderwijs Postbus 9108 6500 HK Nijmegen Telefoon: 024-3613074 cmo@fm.ru.nl VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 15
Internet Ook op internet is de nodige informatie over Europa en het milieu te vinden. We hebben een selectie gemaakt: http://europa.eu/pol/env/overview_nl.htm Wat doet de EU aan milieubescherming? http://europa.eu/pol/env/index_nl.htm Overzicht van de activiteiten van de EU voor het milieu http://www.europa-nu.nl/9353000/1/j9vvh6nf08temv0/vg9pjk198axu Milieubeleid van de EU in vogelvlucht http://vroegevogels.vara.nl/nieuws-item.131.0.html?&tx_ttnews%5btt_ news%5d=343771&tx_ttnews%5bbackpid%5d=842&chash=e7c217f869 Het is slecht gesteld met het milieu in Europa http://www.lenntech.com/artikel-europees-milieu.htm Het milieu in Europa boekt weinig vooruitgang http://www.eea.europa.eu/nl Artikelen over milieu in Europa http://www.volkskrantblog.nl/bericht/166342 Europa nog te lief voor de luchtvaartsector VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 16
http://ec.europa.eu/environment/youth/index_nl.html Jongerenwebsite van de Europese Commissaris van milieu http://ec.europa.eu/environment/climat/campaign/schools/students_nl.htm Jongerenwebsite van de EU over klimaatverandering http://ec.europa.eu/environment/climat/campaign/superheroes/nl.mp4 Animatiefilm: Ook jij kunt onze planeet redden TIP: Als je op internet zoekt op Europa + milieu vind je meer dan twee-en-een-half miljoen miljoen hits! Als je zoekt op Europese Unie + milieu vind je meer dan achthonderdduizend hits. Beter kun je zoeken op een combinatie van deze termen en een bepaald land of in combinatie met een speciale zoekterm als klimaatverandering of luchtvervuiling. Bij deze werkbladen hoort ook een educatieve website waar je nog meer informatie over Europa en het milieu voor je sectorwerkstuk kunt vinden. Kijk daarvoor op de website http://www.vmbo-sectorwerkstuk.nl. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 17
Illustratiemateriaal De makkelijkste manier om aan illustratiemateriaal te komen is uiteraard het internet. Je kunt op vele manieren naar plaatjes zoeken. Met Google gaat dat vaak het beste. Ga naar http://www.google.nl en klik op de knop afbeeldingen (in de adresbalk bovenin komt dan het volgende te staan: http://images.google.nl/imghp?hl=nl&tab=wi). N.B.: je mag niet zonder toestemming zomaar afbeeldingen gebruiken. Houd daar rekening mee. De Europese Unie biedt ook veel foto s aan. Bijvoorbeeld op http://ec.europa.eu/avservices/ photo/index_en.cfm. Dit is een algemene plaatjesbank over allerlei onderwerpen. Je moet wel eerst inloggen voordat je foto s kunt downloaden, maar je kunt gratis een inlognaam met wachtwoord krijgen. Veel afbeeldingen in dit pakket komen van deze site. Koppeling met gastlessen Je kunt ook regelen dat er iemand die veel van het milieu afweet je school bezoekt. Dat kan iemand zijn van een milieuorganisatie, Milieudefensie, Stichting Natuur en Milieu, of een lokale milieuorganisatie. De adressen vind je op pagina 12-14. Regel wel van tevoren met je leerkracht wanneer er iemand langs zou kunnen komen en bereid het bezoek goed voor. Bedenk van tevoren welke vragen je zou willen stellen. Misschien kun je die vragen van tevoren opsturen, zodat de gastdocent zich goed kan voorbereiden, maar verwacht niet dat die persoon antwoord op al je vragen zal hebben. Je zult toch echt ook zelf naar antwoorden moeten zoeken. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 18
Presentatievormen Het woord sectorwerkstuk kan je op het verkeerde been zetten. Werkstuk lijkt immers te verwijzen naar een schriftelijk verslag. Maar vergis je niet. De vorm waarin je de resultaten van je onderzoek kunt presenteren is geheel vrij. We geven hieronder een overzicht van mogelijke presentatievormen, zoveel mogelijk toegespitst op het thema Europa en het milieu. De lijst is niet uitputtend, maar we komen wel een heel eind. Sommige vormen zijn makkelijker te realiseren dan andere. Een combinatie is natuurlijk ook mogelijk. Als je nog een briljant ander idee voor een presentatievorm hebt, mag je die natuurlijk ook gebruiken. Aan jou de keus. Collage + mondelinge toelichting Een goede collage is niet makkelijk te maken. Want je moet maar net de teksten en foto s vinden die precies aansluiten bij wat je wilt overbrengen. Als het om Europa en het milieu gaat zul je op zoek moeten naar krantenartikelen en webteksten die als ondersteuning van je mondelinge toelichting dienen. Bedenk van tevoren wat de boodschap is die je kwijt wilt en ga dan zoeken. Wat je niet kunt vinden voor je collage kun je verwerken in je mondelinge toelichting. Essay of artikel Een essay is een persoonlijk gekleurd verhaal. In een essay geef je je eigen mening over het onderwerp weer. Vind je bijvoorbeeld dat de milieuwetten in Europa streng genoeg zijn of moeten we er nog veel harder aan trekken? Een artikel is meer beschouwend, een neutraal verhaal dat je best mag toelichten met wat je er zelf van vindt, maar waarin je eigen mening niet het belangrijkste onderdeel is. Een artikel over milieu in Europa, bijvoorbeeld voor de schoolkrant, gaat vooral op de feiten in en heeft een logische opbouw (bijvoorbeeld: wat is CO 2 -uitstoot, waardoor stijgt die uitstoot, wat zijn de gevolgen van die uitstoot en wat kunnen we er in de EU tegen doen?). VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 19
Geschreven verslag of werkstuk Een van de makkelijkste en meest voor de handliggende, maar daarom ook minst originele manier om de resultaten van je onderzoek te presenteren is een geschreven verslag of werkstuk. Maak van je hoofdvraag ( Hoe bereiken we dat meer mensen in de EU in hun dagelijks leven rekening houden met het milieu? ) het centrale thema van je werkstuk en van de deelvragen ( Waarom rijdt nog iedereen in een elektrische auto, die geen luchtvervuiling veroorzaakt? ) de afzonderlijke hoofdstukken. Je vindt op de website van het Centrum voor Mondiaal Onderwijs bij http://www.cmo.nl/smo/content/view/12/59/ een rijtje tips voor een goed werkstuk. Fotocollage, fotopresentatie of fotoverslag Een foto zegt vaak meer dan duizend woorden. Als het gaat om een presentatie waarom foto s centraal staan, dan brengt het onderwerp milieu beperkingen met zich mee. Je kunt niet alle milieuonderwerpen zelf fotograferen, zeker niet als het om situaties in het buitenland gaat (zoals de velden met zonnepanelen in Spanje en Portugal). Je bent dus afhankelijk van Afval op een camping in Nederland foto s van anderen. Op de pagina hiervoor hebben we je al gewezen op plekken op internet waar je gratis foto s vandaan kunt halen. Milieusituaties in Nederland kun je natuurlijk wel zelf fotograferen. Hoorspel, rollenspel of toneelstuk In een hoorspel of toneelstuk kun je van alles over de Europa en het milieu kwijt. Je kunt naspelen hoe enkele wanhopige automobilisten hun auto moeten laten staan omdat er teveel fijnstof in de lucht is, je kunt een dialoog tussen een winkelier en iemand die een afgedankt elektrisch apparaat wil inleveren uitschrijven, je kunt het zelfs absurdistisch maken door een ijsbeer op te voeren die bij de EU verhaal komt halen waarom zijn ijsschots door de temperatuurstijging gekrompen is, enz. enz. Schrijf wel alle rollen uit en oefen enkele keren van tevoren, voordat je het resultaat op de planken brengt. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 20
Maquette Een maquette ligt voor 'Milieu' in eerste instantie minder voor de hand, maar is wel degelijk mogelijk. Zo zou je een maquette van een milieuvriendelijke woonwijk kunnen maken (hoe die volgens jou eruit zou moeten zien) of van een zeer energiezuinig huis. Mondelinge voordracht of spreekbeurt Een makkelijk lijkende presentatievorm is de mondelinge voordracht of spreekbeurt. Maar pas ook: het is moeilijker dan je denkt. Je moet niet alles van papier voorlezen, maar tegelijkertijd er wel voor zorgen dat je niets vergeet. Het voordeel van een spreekbeurt is natuurlijk dat je bijvoorbeeld vol vuur kunt vertellen over manier waarop scholieren zich in zouden kunnen zetten voor een beter milieu of over de voordelen van het scheiden van afval. Je vindt op de website http://www.spreekbeurt.info/opbouw.html een paar tips voor een goede spreekbeurt. Posterpresentatie of tentoonstelling Het verschil tussen een posterpresentatie of tentoonstelling en een fotopresentatie zit in de grootte van de foto s. Een tentoonstelling hang je op ooghoogte op zodat er meer mensen tegelijk naar kunnen kijken. Teksten zijn alleen bedoeld als ondersteuning van de foto s of posters. Voor de rest geldt hier hetzelfde als voor de fotoverslagen: je kunt niet even naar het buitenland om foto s te gaan maken. Je bent dus afhankelijk van foto s van anderen. Eerder hebben we je al gewezen op plekken op internet waar je gratis foto s vandaan kunt halen. Als je bijvoorbeeld een vergelijking wilt maken tussen glas scheiden en de glasbak in Nederland en in een ander EU-land, kun je het Nederlandse deel zelf fotograferen. Een Spaanse glasbak en een Nederlandse. Zie jij het grote verschil? VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 21
Diapresentatie, videopresentatie of Powerpoint-presentatie Een presentatie met audiovisuele middelen is altijd een prettige vorm. Als het gaat om de Europa en het milieu heb je met dezelfde beperkingen te maken als bij fotopresentaties (zie hierboven). Het makkelijkst is dan nog een Powerpoint-presentatie. De fout die veel mensen hiermee maken is dat de vorm belangrijker wordt dan de inhoud. Je kunt een hele mooie gelikte presentatie maken waarvan je echter niets opsteekt. Zorg ervoor dat de inhoud het belangrijkst blijft. Reeks stellingen Je kunt je standpunt of je bevindingen over de vluchtelingenproblematiek ook toelichten aan de hand van een reeks stellingen. Het is echter niet makkelijk om goede stellingen te bedenken waarin je alles wat je kwijt wilt kunt stoppen. Stellingen zorgen er wel voor dat je een levendige discussie kunt bewerkstelligen. Voorbeeld van een stelling: De Europese Unie moet meer milieumaatregelen nemen. Gastles Je kunt de reeks stellingen ook verwerken in een gastles die jij aan je medeleerlingen geeft. Maak een lesopzet voor 50 minuten en zet je klasgenoten aan het werk. Geef hen informatie (teksten, foto s) en laat hen antwoord geven op jouw vragen, opdrachten en bediscussieer met hen eventueel de stellingen die je bedacht hebt. Website Op Kennisnet vind je een handig hulpmiddel om een website te maken: de Websitemaker. Hiermee kun je al snel een simpele website in elkaar zetten. Je vindt het hulpmiddel op http://websitemaker.scholier.kennisnet.nl/. Wellicht kun je het maken van een website als afronding van je sectorwerkstuk tevens gebruiken als inzending voor de Thinkquest-wedstrijd (kijk daarvoor op de site: http://www.thinkquest.kennisnet.nl). Een website over Europa en het milieu zal zeker tot de originele inzendingen behoren en je kunt er leuke prijzen mee winnen. Denk van tevoren goed na over wat je kwijt wilt op je website en hoe je je gegevens gaat presenteren. Houd er rekening mee dat internet een grafisch medium is; stel geen ellenlange teksten samen en zorg voor voldoende plaatsjes. Breng ook voldoende hyperlinks aan, bijvoorbeeld tussen je hoofdvraag en deelvragen. Als je externe links aanbrengt, controleer dan van tijd tot tijd of de links nog kloppen. Je kunt allerlei toeters en bellen in je website inbouwen (bijvoorbeeld met Flash), maar zorg ervoor dat de inhoud centraal blijft staan. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 22
Deze thematische module Europa en het milieu maakt deel uit van een reeks modules over de hot issues van de Europese Unie. De hele reeks bestaat uit: Basismodule rondom de hot issues van de Europese Unie Thematische module Wat merk ik van de Europese Unie? Thematische module Europa en de mensenrechten Thematische module Europa en de vluchtelingen Thematische module Europese Ontwikkelingssamenwerking Thematische module Europa en het milieu Thematische module Europa en de dieren Zie voor meer informatie: http://www.vmbo-sectorwerkstuk.nl. VMBO-Sectorwerkstuk Thematische module Europa en het milieu pag. 23