Deelsessies congres Vakmanschap van de Reclasseringswerker Tijdens de dag zijn er twee deelsessierondes. Zoals elk jaar is het doel van de deelsessies: resultaten van onderzoekers dichter bij de reclasseringswerkers brengen en praktijkervaring van reclasseringswerkers dichter bij onderzoekers brengen. Zodat de verbinding steeds beter gemaakt kan worden. Daarom worden de deelsessies merendeels geleid door een duo van een onderzoeker/expert en een reclasseringswerker. Je maakt een keuze voor twee deelsessies op de dag van het congres zelf, bij binnenkomst. De deelsessies zijn onderverdeeld in drie sporen. Zo weet je welk accent je kunt verwachten in de deelsessies van je keuze. Spoor 1: Professionele waarden Deelsessie 1 Ethisch actorschap: professionele waarden De deelsessie start met een inleiding over de kernwaarden van reclasseringswerkers, gebaseerd op praktijkonderzoek van het lectoraat Werken in een Justitieel Kader. De deelnemers gaan met elkaar in gesprek over de vraag welke morele spanningen zij ervaren in hun werk. Vervolgens presenteren de onderzoekers een praktijktheorie van ethische gevoeligheid die samen met sociale professionals is ontwikkeld. Deze is de basis voor een gezamenlijke reflectie over de beroepspraktijk van de reclasseringswerkers. We kijken er naar uit om je te ontvangen! Ed de Jonge en Raymond Kloppenburg, hogeschoolhoofddocenten en onderzoekers bij het lectoraat Innovatieve Maatschappelijke Dienstverlening van Hogeschool Utrecht en Laura van der Zwet, Regiocoördinator bij Bureau Buitenland Reclassering Nederland en Voorzitter Functiegroep Reclassering, onderdeel van de Beroepsvereniging Professionals in Sociaal Werk. Spoor 2: Professionele expertise Deelsessie 2 Eigen kracht/regie: samen met het sociale netwerk van cliënten Hoe betrek je het netwerk? Hoe ga je om met de zogenaamde ja maars en handelingsverlegenheid? Hoe vind je een balans tussen de cliënten zelf als bron van kracht en zijn/haar netwerk? De bemoeienis van reclasseringswerkers met hun cliënt is per definitie beperkt en eindig. Veelal zijn er anderen (familie, partner, vrienden, collega s, etc) in het netwerk van de cliënt die intensiever bij de cliënt zijn betrokken. Daardoor kunnen zij de cliënt structureel ondersteunen bij verandering en daarbij ook zicht houden op eventuele risicosignalen. Door het netwerk van
de cliënt te betrekken wordt een beroep gedaan op positieve steunpilaren die al aanwezig zijn in het leven van de cliënt (eigen kracht). In deze workshop krijg je een kijkje in de keuken van de Reclassering Bureau Buitenland, de jeugdbescherming van het Leger des Heils en de Werkplaats Sociaal domein Twente in het betrekken en samenwerken met het netwerk. Vervolgens gaan we met de deelnemers in gesprek wat dit kan betekenen voor het betrekken en samenwerken met het sociale netwerk van cliënten in de volwassenenreclassering. Ellen Oosterkamp, Course Director & Hoofddocent Master of Health Care and Social Work bij Saxion hogeschool, Kirstin Schothuis, werkzaam bij Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering, en Michelle Pape en Melinda Lewis, werkzaam bij Bureau Buitenland van Reclassering Nederland Deelsessie 3 Werkstraf als betekenisvol reclasseringswerk Op het reclassering congres 2016 waren deelnemers aan de workshop over de werkstraf het er over eens: werkstraf = reclasseren! Toezicht & advies en de WSU moeten elkaar meer opzoeken en de WSU kan een belangrijke rol vervullen als betekenisvolle interventie. Reden genoeg dus voor een vervolg, zeker nu ZSM en Ruim Baan kansen blijven bieden om een persoonsgericht aanbod te doen. Deze deelsessie gaat over de invulling van betekenisvol reclasseren in de werkstraf. Waar zitten de mogelijkheden om creatieve en passende vormen van werkstraf in te zetten binnen Ruim Baan? Lukt het om dit te combineren met nazorg, toeleiding naar vast werk? Welke samenwerking wordt er gezocht met toezicht en advies? In deze workshop willen we ideeën werkelijkheid laten worden. Joep Hanrath, hogeschoolhoofddocent en senior onderzoeker bij het lectoraat Werken in Justitieel Kader van Hogeschool Utrecht, Ronald Brouwer, werkmeester Reclassering Nederland, Stephanie Schaft, teamleider werkstrafunit Reclassering Nederland en Helma Vermeltfoort, medewerker werkstraffen bij Reclassering Nederland Deelsessie 4 Ruimte voor optimisme! Het belang van beschermende factoren Het inschatten van het herhalingsrisico van delictgedrag is een belangrijke taak voor reclasseringswerkers. Er is veel kennis over risicofactoren voor crimineel / gewelddadig gedrag en er bestaan diverse risicotaxatie-instrumenten. Er is echter veel minder bekend over factoren die kunnen compenseren voor risicofactoren, de beschermende factoren. Een zorgvuldige inschatting van de positieve of te ontwikkelen kanten van een cliënt en diens omgeving kan bijdragen aan een meer evenwichtige risicotaxatie. Daarnaast kan kennis over beschermende factoren concrete aanknopingspunten bieden voor interventieplannen. Bovendien kan de aandacht voor beschermende factoren een positieve en motiverende invloed hebben op zowel
cliënten als professionals. In deze deelsessie zal worden gesproken over het belang van het inschatten van beschermende factoren, mede aan de hand van een casuïstiek. Vervolgens gaan we in gesprek over de vraag of en hoe beschermende factoren een plek zou moeten krijgen in het werk van de reclassering. Vivienne de Vogel, bijzonder lector Werken in Justitieel Kader bij Hogeschool Utrecht en Christel Marree, reclasseringswerker bij Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering Deelsessie 5 ERM-Riskmanagement bij escalatie van gedrag; van Black-box naar Brain-box De methode ERM-Vroegsignalering is een risicomanagement strategie gericht op het identificeren van vroege waarschuwingssignalen bij cliënten van mogelijke ontsporing. Het gaat daarbij om veranderingen in gedachten, gevoelens of gedragingen die een mogelijke escalatie aankondigen. De cliënt leert zijn gedrag te monitoren op het herkennen van zijn vroege waarschuwingssignalen. Met behulp van een signaleringslijst wordt met de cliënt een signaleringsplan gemaakt. Onderzoeken tonen aan dat ERM-Vroegsignalering significant bijdraagt aan een afname van het aantal incidenten en een afname van de ernst van agressie. In de workshop wordt ingegaan op de methode ERM-Vroegsignalering en op welke wijze deze strategie kan bijdragen aan risicomanagement in forensisch EN reclasseringswerk. Frans Fluttert, senior onderzoeker bij FPC Dr. S van Mesdag en verbonden aan universiteiten in Noorwegen en Denemarken, en Janneke van Mil, reclasseringswerker bij Palier Deelsessie 6 Informatie delen Reclasseringswerkers participeren in verschillende netwerken waarin zowel partners uit het justitiële veld zitten als netwerkpartners van gemeenten, sociaal domein en zorgdomein. Recente ontwikkelingen (ruim baan) leiden er ook toe dat de reclassering in toenemende mate ook in een vrijwillig kader werkt met cliënten die met het strafrecht in aanraking komen. Dit stelt eisen aan het delen van informatie. Samenwerkingspartners doen vaak een groot appel op reclasseringswerkers om informatie te delen. Maar niet alles mag en kan gedeeld, en dat is afhankelijk van de context en het kader waarin wordt gewerkt. In deze workshop gaan professionals met elkaar in gesprek over informatie delen en de grenzen daarbij. Wat mag, kan en moet gedeeld? Hoe zorg je er daarbij voor dat je binnen de wettelijke kaders blijft werken? Gerja Bethlehem, jurist bij Reclassering Nederland en Ivonne Knopert, lid Kenniskring Juridische zaken
Deelsessie 7 De reflectieve reclasseringswerker Als reclasseringswerker vorm je de basis voor beslissingen in het traject van een justitiabele. Het is aan jou te achterhalen wat mogelijk is en wat zinvol is vanuit het perspectief van de samenleving, je cliënt en jouw organisatie. En het is aan jou om daarin afwegingen te maken. Reflectie is daarbij een must. In deze workshop koppelen we de uitgangspunten voor een reflectieve professional aan de koersveranderingen bij de reclassering die de noodzaak van reflectie benadrukken. Met elkaar gaan we vervolgens aan de slag om dit te vertalen naar concrete activiteiten voor reclasseringswerkers. Marie-José Geenen, onderzoeker bij het lectoraat Werken in Justitieel Kader van Hogeschool Utrecht, Coki Janssen, beleidsmedewerker Stichting Verslavingsreclassering GGZ en Nienke Joustra, reclasseringswerker bij Reclassering Nederland Deelsessie 8 Verloren boevenzielen gered met the Deep Contact Scan? Is het niet tijd voor een Reclasseringsrecherche? Een recherche met als doel om verloren boevenzielen toch het reclasseringsvierkant binnen te trekken? Deze deelsessie gaat over nut en noodzaak om op een digitale en hedendaagse manier het schrikbarend aantal reclasseringmijders (de No-shows) te verkleinen. Alleen al bij de werkstraffen worden in Nederland jaarlijks bijna 6000 zaken geretourneerd aan het OM, omdat de reclassering geen contact met de werkgestraften tot stand kan brengen. Het gevolg hiervan? Ongeveer 180.000 dagen aan vervangende detentie. De financiële en maatschappelijke gevolgen hiervan zijn groot. Een manier om het aantal No-shows terug te dringen, is de Deep Contact Scan. We gaan in gesprek over hoe deze methode ingezet zou kunnen worden om het aantal Noshows bij werkstraffen en Toezichten terug te dringen. En waarom we dat nu eigenlijk nog niet doen? Want hogere wiskunde is het niet. Jochum Wildeman heeft met de Deep Contact Scan de innovatieprijs 2017 van Reclassering Nederland gewonnen. Jochum Wildeman, Unitmanager Werkstrafunit Noordwest bij Reclassering Nederland en Martine Koenders, reclasseringswerker bij Stichting Verslavingsreclassering, Tactus Reclassering Zutphen Deelsessie 9 Aanpak Extremisme Extremisme vormt een substantiële bedreiging voor de nationale veiligheid van Nederland en de democratische rechtsorde. Er wordt een toenemend appel gedaan op de reclassering om bij te dragen aan de aanpak van extremisme, bijvoorbeeld via reclasseringstoezicht. Reclassering Nederland heeft daarvoor de zogenoemde TER-aanpak (Terroristen, Extremisten en Radicalen) ontwikkeld. De gespecialiseerde reclasseringswerkers van het TERteam zijn bijvoorbeeld extra getraind om in gesprek te gaan over ideologie en om het gedrag en de uitspraken van deze
doelgroep te kunnen duiden. Met de TER-aanpak begeeft de reclassering zich op een gevoelig, nog deels onontgonnen terrein. Er is nog weinig praktijkervaring en actuele inzichten moeten constant worden bijgeschoold. In de deelsessie aanpak extremisme gaan we in op de dagelijkse praktijk van het werken met mensen met grensoverschrijdend gedachtegoed. Daarbij komen vragen aan bod als: Wanneer vormt iemands mening een gevaar voor de samenleving? Hoe ver kun je gaan in gedragsbeïnvloeding als het gaat om ideologieën? Wat is er nodig voor resocialisatie als er sprake is van intolerantie jegens anderen? Annemarie van de Weert, Onderzoeker lokale aanpak extremisme, Lectoraat Toegang tot Recht, Hogeschool Utrecht en Myron Stauder, reclasseringswerker team TER bij Reclassering Nederland Spoor 3: Professionele verantwoording Deelsessie 10 Maatschappelijke kosten en baten op casusniveau Het reclasseringswerk in Nederland wordt uitgevoerd in de context van een maatschappij die meer en meer vraagt om transparantie, doelmatigheid en kostenbeheersing. Daarom is het voor de reclasseringsorganisaties belangrijk om de meerwaarde van het reclasseringswerk inzichtelijk te maken. Hoe groot zijn de effecten voor een cliënt, familie, wijk of stad? In deze workshop bekijken we de meerwaarde van het reclasseringswerk aan de hand van een casus. We bespreken wat de gevolgen zijn van de interventies die zijn ingezet, en wat de maatschappelijke baten daarvan zijn. Vervolgens vertalen we samen de mogelijke maatschappelijke consequenties in euro's aan de hand van een aantal prijskaartjes. Tenslotte gaan we na welke handelingsalternatieven of (andere) interventies er mogelijk zijn geweest. Attila Németh, lector Waarde van Reclasseren bij Saxion Hogeschool en Maruja Kesting, reclasseringswerker bij het Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering