Voorstel Gebouw A-3 De Garage Op het Hembrugterrein in Zaanstad
1.1 Inleiding; de stichting Mobiele Artillerie...3 1.2 Doelen...3 2.1 inleiding museum kwartier hembrug...4 2.2 Samenwerken...4 2.3 Inleiding de garage...5 2.4 Uitbreiding taken...5 2.5 Veranderingen... 5/6 2.6 Doel...7 2.7 Doelen... 7/8 2.8 High Lights...8 2.9 Toekomst...8 versie 01, 31-augustus 2015 Stichting Mobiele Artilleri 2
1.1 Inleiding; de stichting Mobiele Artillerie Begin jaren 90 ontstond het idee van een groep verzamelaars om de krachten te bundelen en zich samen in te zetten om het materieel, dat ooit gebruikt is door de Nederlandse Artillerie Instellingen, samen te brengen. De gezamenlijke collectie werd onder 1 noemer gebracht en zo werd de Stichting Mobiele Artillerie (SMA) opgericht. Al snel kwam de SMA in contact met de Afdeling Beproevingen (AB) in Zaandam. De SMA ondersteunde de AB en daarbij bovendien het korps Gele Rijders van de Koninklijke Landmacht bij diverse ceremonies. Na verloop van tijd werd de collectie zo omvangrijk dat de SMA onderdak zocht omdat zij uit hun voegen barsten. In 1995 is de SMA in gesprek gegaan met de AB om te kijken of de SMA onderdak kon krijgen bij de AB op het Hembrugterrein. Destijds stond adjudant Mostert hier positief tegenover. Maar hij mocht hier niet alleen over beslissen. De SMA heeft toen toestemming gevraagd aan de toenmalige minister van Defensie J. Voorhoeven en met zijn goedkeuren heeft de SMA in 1995 gebouw L2 betrokken Jarenlang heeft de SMA daar zijn eigen collectie onderhouden en onderhoud gedaan voor derden (dat overigens nooit op commerciële basis). Veel militaire musea hebben dankbaar gebruik gemaakt van de kennis en kunde van de stichting. Het was een continu komen en gaan van voertuigen en stukken. Defensie gebruikte het materieel van de stichting voor diverse ceremonies en festiviteiten. De stichting restaureerde ook kosteloos voertuigen en stukken voor de diverse musea (onder andere het tegenwoordige Nationaal Militair Museum (NMM)). Het NMM was en is kind aan huis bij de SMA. Ook de ceremoniële voertuigen en kanonnen van de Gele Rijders zijn geruime tijd bij de SMA in onderhoud geweest De relatie met het NMM is tijdens de verhuizing van het Legermuseum vanuit Delft naar het NMM in Soesterberg steeds hechter geworden. Alle voertuigen die in het nieuwe NMM staan zijn door de stichting klaar gemaakt of op het laatste moment nog gerestaureerd. De stichting is dan ook bijzonder trots op het resultaat en de waardering van het NMM is enorm, zij willen zeker in de toekomst met ons verder. Helaas moeten wij daar terughoudend in zijn omdat ons verblijf op het Hembrugterrein nog steeds niet definitief is. 1.2 Doelen De doelstelling van de SMA is het bewaren, conserveren en restaureren van militair erfgoed dat in relatie staat met het Korps Rijdende Artillerie van de Koninklijke Landmacht. Dit houdt in dat de stichting voertuigen, artilleriestukken en aanverwante objecten in een optimale presentabele staat probeert te houden of te maken zodat zij voor publiek tentoongesteld kunnen worden. Daarnaast probeert de stichting haar collectie volledig inzetbaar te houden. Dus de voertuigen uit de collectie rijden en de wapens worden werkend gehouden. De meesten (artillerie)stukken die wij in onze collectie hebben zijn niet te koop en worden door schenkingen en ruilen met officiële musea verworven. De stichting heeft een wapenvergunning om alle objecten legaal op haar terrein te hebben. De reden om (voor de stichting) vreemde stukken voor musea te restaureren is dat op die manier er een tevens een mogelijkheid bestaat om nieuwe, ontbrekende, collectiestukken toe te voegen aan de collectie van de SMA. Het NMM heeft ons gevraagd om te onderzoeken of de SMA de exploitatie van de rekwisieten voertuigen op zich zou kunnen nemen. Dit houdt in dat de vrijwilligers van de SMA deze geselecteerde en er demonstraties mee gaan geven. Techniche gezien in dit haalbaar voor de stichting maar dit alles hangt of staat met een goed onderkomen (op het Hembrugterrein). Helaas is het voor de stichting niet rendabel om commercieel een pand hiervoor te gaan huren of kopen. versie 01, 31-augustus 2015 Stichting Mobiele Artilleri 3
2 MUSEUMKWARTIER HEMBRUG. 2.1 inleiding Een aantal jaar geleden zijn we een samenwerking aangegaan met andere historische verenigingen in de enclave op het Hembrugterrein en hebben deze verzameld onder de Verenging Museumkwartier Hembrug (VMKH). Het voordeel hiervan is dat het RVB één aanspreekpunt heeft voor als deze verengingen. De SMA vervult de penningmeesterpositie in de vereniging. De SMA vindt niet alleen het militair historisch erfgoed van belang, zij vindt ook dat het civiel erfgoed bewaard moet blijven. Dit leverde op Hembrug een mooie combinatie op. Civiel en militair erfgoed die zich samen richten op de promotie van het terrein door het organiseren van evenementen. 2.2 Samenwerken Het afgelopen jaar is gebleken dat er een goede klik is tussen de bestuurders van de verschillende stichtingen. Samen willen de verschillende stichtingen zich voor het doel van de vereniging inzetten. Het ideaal van de SMA was en is om onze werkplaats zo universeel mogelijk in te richten om hem geschikt te maken voor restauraties van alle soorten voertuigen die een historische betekenis hebben. En dit geld niet alléén voor de voertuigen. We hebben inmiddels ook een compleet ingerichte vliegtuig werkplaats waar al volop gewerkt wordt aan diverse projecten. Het NMM heeft inmiddels laten weten dat men bijzonder geïnteresseerd is om daar ook restauratieprojecten onder te brengen. Naast al deze werkplaatsen zijn we ook als VMKH aan het onderzoeken of het haalbaar is om ook nog diverse museale activiteiten te ontwikkelen in de enclave. Ons idee gaat uit naar diverse paviljoens met uiteenlopende historische onderwerpen. Definitieve plannen zijn hier nog niet voor maar dit ideaal proberen we zeker te bereiken mochten we daar een kans voor krijgen. Een aantal jaar geleden hebben wij hiervoor een witboek geschreven met onze ideeën hierover. Helaas kregen we de kans niet om deze verder uit te werken. Het witboek is toegevoegd als bijlage. versie 01, 31-augustus 2015 Stichting Mobiele Artilleri 4
2.3 Inleiding Sinds het vertrek van Defensie van het Hembrugterrein is er veel veranderd. Toen het terrein, de enclave, nog in gebruik was werden de panden en het groen onderhouden. Alle gebouwen waren wind- en waterdicht en de infrastructuur was goed bruikbaar. De SMA heeft toen een nieuw contract van,toentertijd, domeinen gekregen en de opdracht voor de SMA was ook om het terrein en de gebouwen zo te houden als ze waren. Preventief onderhoud werd niet van de stichting verwacht maar zoals Domeinen dat toen noemde crisis onderhoud wél (als er b.v. een raam uitviel werd het vervangen en als er een dak lekte werd dat gemaakt). Het materiaal werd betaald door domeinen en de uren waren, in overleg, declareer baar. 2.4 Uitbreiding taken Al snel kwam de dienst Domeinen ook bij de SMA terecht voor het groen onderhoud. De SMA ging ermee akkoord dat zij het militaire gebied keurig bij zouden houden door het te snoeien en te maaien waar het nodig was. Dit was een prima constructie voor alle partijen. Naast dat onderhoud vertrouwde Domeinen ook een deel van de bewaking van het terrein aan ons toe. De opdracht was om alle hekken dicht te houden, gaten te repareren en als er bezoekers kwamen werd dat aan ons verteld zodat we daarvan op de hoogte waren. Iedereen die niet aangemeld was mocht er niet zijn en werd door de politie meegenomen. Dit is regelmatig voorgekomen. Jarenlang is de enclave, die vervuild is met stoffen en munitie resten, dicht gehouden. En daar waren diverse instanties de SMA bijzonder dankbaar voor. 2.5 Veranderingen Alles veranderde toen het terrein werd over genomen door het RVOB. Contracten en afspraken waren niet meer van toepassing. Onderhoud mochten we niet meer plegen en de bewaking werd overgelaten aan een beveiligingsbedrijf. Helaas is dit ten koste gegaan van diverse panden. Sindsdien is de staat van de panden hard achteruit gegaan en op dit moment is er geen pand meer water dicht! Ramen worden zelden gerepareerd en sinds kort fietsen en lopen er in de enclave mensen in het rond die door geen hek of bord worden tegengehouden. Toen het terrein over genomen werd door het RVOB was de stichting zeer enthousiast en vonden zij het mooi om te zien dat er eindelijk wat ging gebeuren met het mooie Hembrugterrein. De SMA ziet zeker de vooruitgang aan de eurometaal kant. Helaas geld dit niet voor de enclave, waar de gebouwen, waar tientallen jaren voor gezorgd is, achteruit gaan. Graag zou de SMA wat doen maar helaas krijgt de stichting deze kans nog niet. versie 01, 31-augustus 2015 Stichting Mobiele Artilleri 5
Het dieptepunt was wel dat een paar weken geleden van gebouw A3 een stuk van de overkapping afbrak. Het is één van de meest karakteristieke gebouwen in de enclave; een gebouw met een rijke historie. (n.b. Een van Nederlands eerste pantserwagens is daar gebouwd!) Vele modificaties op militair materieel zijn daar gedaan. Na de Tweede Wereldoorlog zijn er 100 jeeps en vrachtwagens geassembleerd voor de opbouw van de Nederlandse krijgsmacht. Een prachtig pand dat door zijn littekens een prachtig verhaal verteld. De Stichting SMA zou dit pand voor verdere achteruitgang willen behoeden en heel erg graag willen behouden voordat het nog verder achteruit gaat of misschien zelfs helemaal verdwijnt. De tijd dringt en helaas ziet de stichting het RVB nog geen actie ondernemen om het proces van achteruitgang te stoppen. De leden van de VMKH hebben de koppen bij elkaar gestoken en zouden, als daar interesse voor is, willen voorstellen om te onderzoeken of wij het pand kunnen kopen om het vervolgens authentiek te restaureren. Het resultaat moet dan zijn dat het gebouw weer in gebruik genomen wordt in haar historische rol, als garage. versie 01, 31-augustus 2015 Stichting Mobiele Artilleri 6
2.6 Doel Het voorstel van de VMKH is dat wij A3 in 3 gedeeltes op willen delen; 1 vleugel opslag/expositie ruimte voor historische militaire voertuigen het midden gedeelte voor onderhoud en restauratie en 1 vleugel opslag civiel historische erfgoed Het magazijn wordt weer magazijn en de kantoren worden weer gerestaureerd zoals ze in de jaren 50 waren. En zullen ook de functies die ze hadden weer gaan vervullen. Daarnaast wordt de werkplaats in gebouw A-5/6/7 universeel bruikbaar gemaakt zodat andere verenigingen die onder de VMKH vallen ook gebruik kunnen maken van deze werkplaats. Hierdoor wordt een plek gecreëerd waar wordt gewerkt aan het behoud van mobiel erfgoed en dit in het breedste zin van het woord. De Vereniging wil dit realiseren door een breed scala aan machines en gereedschap wat al aanwezig is in deze werkplaats te plaatsen. Inmiddels is er contact met diverse verenigingen en stichtingen over dit idee geweest en de reacties waren zeer positief. De Stichtingen willen graag samenwerken als de kans daarvoor geboden wordt. De vrijwilligers zullen dus, naast het restaureren en conserveren van militaire voertuigen, zich óók bezig gaan houden met civiele voertuigen (hier verstaan we vrachtwagens en bussen en zelf kleine treintjes zogenaamd smalspoor onder). 2.7 Doelen De doelen die bereikt zouden moeten worden zijn: - Het maken van een universele restauratiewerkplaats - De liefde voor het vak en het erfgoed overbrengen aan de jeugd - Het verschaffen van opleidingen en educatie - Werken aan de goede naam van het terrein De afgelopen jaren is gebleken dat het onderwijs aan dit soort plekken behoefte heeft. Verengingen en stichtingen die dit soort doelen proberen te realiseren hebben helaas te maken met afnemende inkomsten van sponsors en donateurs. Dit houdt in de praktijk in dat er weinig geld over is voor restauraties. Bovendien is er ook een groot tekort aan technische vrijwilligers. Zowel de stichtingen als de vereniging zijn de afgelopen jaren druk bezig geweest met het werven en selecteren van vrijwilligers en hebben inmiddels een aardige groep goed gemotiveerde technische mensen verzameld. Naast de inzet van vrijwilligers wil de stichting ook in gesprek gaan met uitkeringsinstanties om mensen te helpen met her-integreren en omscholen. Ook wil de stichting graag de jeugd de passie voor erfgoed restauratie bijbrengen en motiveren om de techniek in te gaan en zullen dus ook met scholen om tafel gaan zitten om met scholieren restauratieprojecten te laten doen. En zullen ook continu 10 stage plekken ter beschikking gesteld worden. Daarnaast zullen we open dagen organiseren voor de buurt en geïnteresseerde om onze vaste collectie te tonen en het contact met de omgeving te houden. versie 01, 31-augustus 2015 Stichting Mobiele Artilleri 7
Als het RVB er mee instemt om het pand A3 te verkopen aan de VMKH, zal de vereniging, in overleg, het pand laten taxeren en een begroting maken om het pand te restaureren. Als de onderhandelingen over de overname positief worden afgesloten zal de vereniging op zoek gaan naar sponsors en subsidies om de financiën hiervoor te verkrijgen. Na aankoop zal direct gestart worden om met eigen middelen het pand wind- en waterdicht te maken. Ondertussen wordt op zoek gegaan naar middelen om het pand weer in de originele staat te brengen. Grotendeels wordt dat met eigen mensen gedaan, alleen het constructieve gedeelte wordt door een gerenommeerd bedrijf gedaan. Van de restauratie wordt een project gemaakt dat we in samenwerking met scholen en instanties gaan doen. Hierdoor ontstaan er direct stage en werkplekken. Het idee is om het gebouw binnen 1 jaar wind- en waterdicht én bruikbaar te maken. Binnen 5 jaar zal de restauratie compleet zijn. Binnen 10 jaar zal het pand co2-neutraal gemaakt, dit wordt gedaan door de daken te voorzien van zonnepanelen. In overleg met de gemeente zal de verwarming met aardwarmte gedaan worden of wordt gebruik gemaakt van een warmtekrachtcentrale op bio olie. 2.8 High Lights - Opknappen met eigen mensen scholieren etc. - Constructie werk uit besteden - Co2 neutraal inc onze eigen uitstoot van voertuigen compenseren 2.9 Toekomst Mocht het RVB er mee instemmen dan hoopt de vereniging dat dit een opstap is om nog meer panden aan te kopen en op te knappen en ons witboek zo invulling te geven. Mocht de tijd daarvoor zijn zou de vereniging dit graag gefaseerd willen doen. Voor dit alles is een periode van 10 jaar uitgetrokken. Als het project dan voltooid is zal de vereniging een mooi museaal terrein kunnen laten zien aan onze bezoekers uit de Zaanstreek en omliggende gemeentes. Per gebouw wil de vereniging, in overleg met het RVB en gemeente, onderzoeken wat de beste functie en bestemming is voor een gebouw. Ook de omliggende terreinen worden veilig gemaakt en publiek vriendelijk. versie 01, 31-augustus 2015 Stichting Mobiele Artilleri 8