Vergadering: 17 april 2008 Agendanummer: 11 Status: bespreekstuk Behandelend ambtenaar Gardien de Jongh, 0595-447776 E-mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. Gardien de Jongh) Aan de gemeenteraad, Onderwerp: Preventie jongeren en alcohol Voorgestelde besluit: Het projectplan Pilot De Marne, Winsum en Zuidhorn: Alcohol en jongeren te financieren ter hoogte van een bedrag van 11.830,- per jaar gedurende de periode 2008-2010. De financiële gevolgen mee te nemen in de kadernota 2008. Inhoud: a. Aanleiding: Historie In 2005 heeft de VNN een quick scan gedaan over het gebruik van genotsmiddelen onder jongeren in Winsum. Dit onderzoek concludeert dat er een drinkcultuur bestaat onder jongeren, dat het cannabisgebruik lijkt toe te nemen, dat het gebruik van uitgaansdrugs beperkt is en dat op dat moment binnen de gemeente weinig aandacht werd geschonken aan preventie. Op basis van deze gegevens is in 2005 een maatregelen plan opgesteld in het kader van beleid jeugd en veiligheid. Naar aanleiding van dit plan is in 2007, 2 keer een werkconferentie gehouden onder de titel Jongeren en genotsmiddelen. Deze bijeenkomsten hebben plaatsgevonden op 15 maart en 19 september. Doel van deze bijeenkomsten was de stand van zaken te inventariseren met betrekking tot de uitvoering van maatregelen die zijn opgesteld in 2005. De inventarisatie die heeft plaats gevonden wijst uit dat een aantal maatregelen goed, een aantal gedeeltelijk en een aantal niet zijn uitgevoerd. 1
Bij de jeugdsozen is goed gevolg gegeven aan het opstellen van een instructiemap huisregels vrijwilligers; IVA-training; bestuursreglement; de cursus sociale hygiëne; contact onderhouden met de buurtagent; het overleg tussen jeugdsozen; contacten onderhouden met buurt, dorpsverenigingen en de horeca; en het naleven van de brandveiligheidsvoorschriften. In mindere mate wordt het pasjessysteem toegepast en is er een pleinwacht ingesteld bij de jeugdsozen. De horeca, discotheken en jeugdsozen schenken ook ruime aandacht aan het gebruik van lokaal verboden; het verzenden van een afschrift lokaal verboden naar de politie; het bemiddelen bij vertrek en vervoer van jongeren; en het aanstellen van een vaste contact persoon voor overleggen over dit onderwerp. Extra aandacht behoeft nog de inzet van opgeleide en gediplomeerde portiers; afschaffen happy hour voor jongeren en voor sluitingstijd; een actief deurbeleid; controle op drugs en wapens; hanteren van een zichtbaar schenkbeleid verzekeren van vervoer voor klanten. Naast het opstellen van dit maatregelen plan zijn in 2006 en 2007 middelen ter beschikking gesteld om twee voorlichtingsactiviteiten uit te laten voeren. De GGD heeft het voorlichtingsprogramma Ik wait wat ik dou! uitgevoerd op de basisscholen. Dit project heeft een preventiebox met lesmateriaal aangeboden aan alle basisscholen. De scholen kunnen dit materiaal inzetten op een door hun zelf gekozen moment. Daarnaast is door het project een interactieve site ontwikkeld. (www.ikwaitwatikdou.nl). Tot nu toe hebben van de elf basisscholen vier scholen het project uitgevoerd. Eén school heeft het lespakket gedeeltelijk uitgevoerd. De methode werd over het algemeen als goed beoordeeld. Naar verwachting zullen de scholen het lespakket naar behoefte en de mogelijkheden die het lesprogramma toelaat uitvoeren de komende jaren. De VNN heeft het preventieproject Gezonde school en genotmiddelen ingezet. Dit is uitgevoerd i.s.m. het Wessel Gansfort College en het AOC Terra. Dit programma is goed ontvangen en de scholen hebben aangegeven hiermee de volgende jaren ook mee door te willen gaan. Het programma wordt uitgevoerd via internet en jaarlijks geactualiseerd. Daarnaast heeft VNN op de jeugdsozen drie keer een IVA cursus georganiseerd. (Instructie Verantwoord Alcoholgebruik) voor barvrijwilligers. Daarnaast is voorlichting over alcohol en drugs gegeven en is de prijsvraag ROES gepromoot die aansluit bij een televisieserie die begin 2008 uitgezonden gaat worden. De rapportages over deze activiteiten zijn bij dit voorstel als bijlage toegevoegd. In 2007 heeft het provinciaal APJ (arrondissement platform jeugdcriminaliteit) het CMO Groningen gevraagd een plan op te stellen om iets te doen aan alcoholgebruik onder jongeren in de Provincie Groningen. 2
In de eerste helft van 2007 heeft de CMO Groningen samen met de afdeling Voorlichting & Preventie van de VNN, de GGD en de Politie een gezamenlijk plan van aanpak opgesteld om alcohol gebruik onder jongeren terug te dringen. Dit plan is op hoofdlijnen opgesteld. Dit heeft geleid tot een projectplan Pilot De Marne, Winsum en Zuidhorn; Alcohol en Jongeren. In dezelfde periode heeft de politie (basiseenheid Zuidhorn) een minisymposium georganiseerd om de uitkomsten van een in 2006 gehouden onderzoek Voorlichting als wapen naar het gebruik van middelen onder de jongeren in de gemeenten De Marne, Winsum en Zuidhorn in relatie tot overlast en criminaliteit te presenteren en naar oplossingen te zoeken. Dit onderzoek wijst uit dat van alle jongeren 60% in een periode van 4 weken alcohol drinkt. Dat jongeren onder de 16 zwak en sterk alcoholische dranken gebruiken. Jongeren beginnen op steeds jongeren leeftijd, indrinken is gebruikelijk. Van alle jongeren heeft 16% wel eens drugs gebruikt. Daarnaast geeft het onderzoek aan dat het plegen van overlast en strafbare feiten onder jongeren vaak gepaard gaat met drank en/of drugsgebruik. Het onderzoek doet de aanbeveling vooral door te gaan met voorlichting over alcohol en drugs. Tijdens dit symposium is ook het nu aan u aangeboden project voorstel aan de gemeenten Winsum, de Marne en Zuidhorn voorgelegd. Huidige ontwikkelingen Landelijke statistieken wijzen uit dat momenteel 70% van de 12 jarige meisjes alcohol gebruikt; 20% van de 14 jarige meisjes maandelijks dronken is; 16% van de 14 jarige jongens maandelijks dronken is en 50% van de jongeren samen met de ouders drinken. b. Wettelijk- of beleidskader: De aanpak van overmatig alcohol gebruik door jongeren is belangrijk aandachtspunt in het meerjarenbeleid van het Programma Ministerie Jeugd en Gezin Alle kansen voor alle kinderen programma jeugd en gezin 2007-2011 waarbij men in samenwerking met het Ministerie van VWS concreet gevolg wil geven aan de Preventievisie. Ook het Ministerie van VWS heeft alcohol gebruik als speerpunt in haar beleid opgenomen voor de periode 2008-2011. De GGD Groningen heeft onderzoek gedaan naar het alcohol gebruik in de provincie Groningen. Daarin stelt ze dat in onze en omliggende gemeenten 12% van de volwassenen en 51% van de jongeren meer drinken dan goed voor hun is. 3
Conclusie Er bestaat aanwijzing genoeg dat dit onderwerp aandacht behoeft vanuit verschillende beleidsterreinen. De gemeente Winsum is dan ook voornemens dit onderwerp vanuit verschillende invalshoeken op te pakken. In 2008 wordt de aanpak van dit probleem verder uitgewerkt in de volgende beleidsnotities: 1. Veiligheid; 2. Horeca; 3. Jeugdsozen en; 4. Volksgezondheid voor de periode 2008-2011. Deze notities worden u in de loop van 2008 aangeboden. c. Gedachtegang: Hoewel de beleidsnotities Volksgezondheid en Veiligheid nog niet zijn opgesteld is het raadzaam vooruitlopend op deze discussies het huidige aanbod van de VNN, GGD en Politie vanuit deze invalshoeken alvast in ons beleid op te nemen omdat deze activiteiten nu worden ingezet. De cijfers afkomstig vanuit verschillende onderzoeken en documenten wijzen allen uit dat het alcohol gebruik onder jongeren landelijke gezien en ook binnen onze gemeente overmatig is. Overmatig alcohol gebruik onder jongeren lijdt tot schade aan de hersenen die onomkeerbaar is (gezondheidsrisico s). Daarnaast is het een belangrijke oorzaak voor het zich voordoen van overlast situaties (openbare orde en veiligheid). Uiteindelijk kan het gebruik van alcohol en drugs op jonge leeftijd leiden tot langdurige en structurele verslaving. Wij adviseren u dan ook nadrukkelijk in te zetten op de preventieve kant door middel van voorlichting gedurende een langere periode voor de doelgroep jongeren waarbij gebruik wordt gemaakt van een breed scala aan communicatiemiddelen en kanalen. Daarnaast intervenieert het voorstel ook nadrukkelijk op het gebied van handhaving en regelgeving. Het projectplan Het plan betreft de uitvoering van een pilot gedurende drie jaren in de gemeenten Winsum, Zuidhorn en De Marne. Bij een succesvolle pilot kan de ontwikkelde aanpak worden geïmplementeerd in andere gemeenten in de provincie Groningen. De activiteiten richten zich op de doelgroep jeugdigen van 10-18 jaar en hun ouders/opvoeders. De doelen die het programma voor ogen heeft zijn: afname van overmatig alcohol gebruik door jongeren van 16-18 jaar afname van alcohol door jongeren van 10-16 jaar geen verdere verlaging van de aanvangsleeftijd alcoholgebruik afname alcoholtolerantie bij ouders van jeugdigen van 10-18 jaar. Het plan van aanpak richt zich op de drie domeinen: vrije tijd; thuis en scholen. De aard van de activiteiten zijn georganiseerd langs de volgende lijnen: algemene preventie; geïndiceerde preventie/interventie en handhaving en regelgeving. 4
De uitvoering wordt gedaan in samenwerking tussen: gemeenten, VNN, Politie en de GGD. De kanalen die worden gebruikt zijn: het jongerenwerk, HALT, scholen, sportverenigingen en dergelijke. De activiteiten die worden uitgezet zijn: Algemene preventie: Geïndiceerde preventie Handhaving en regelgeving Vrije tijd Thuis/ouders/opvoeders School Themamaanden in Ouderavonden Spreekuren van sportkantines en Informatiemarkt JGZ jeugdsozen Informatiemateriaal Informatiemappen breed uitzetten over middelen in het onderwijs Project promotie Deskundigheidsbev ordering voor intermediairs; IVA trainingen voor vrijwilligers Inzetten rijsimulator Opstellen convenant tussen gemeente, jeugdsozen, sportclubs en politie Eventueel een convenant voor horeca en winkeliers Oudercursus Chatfone met deskundigen Filmproject Theaterproject School adoptieplan door politie Themamaand Meldingsbrief Opstellen schoolveiligheidspl an d. Overwegingen college die leiden tot het voorgestelde besluit: Wij adviseren u gezien de analyse van de statistieken en de problematiek die ook in onze gemeente zich voordoet dit project financieel te ondersteunen. Relatie met: 1. Veiligheid; 2. Horeca; 3. Jeugdsozen en; 4. Volksgezondheid voor de periode 2008-2011; 5. BOS-project. Financiën 5
De kosten voor de uitvoering van het programma in de drie gemeenten bedraagt 45.000 per jaar. Dit betekent 15.000,- per jaar per gemeente gedurende drie jaren. De Provincie Groningen heeft inmiddels een bijdrage van 45.000,- toegezegd voor de gehele periode van 3 jaar voor het gehele programma in de drie gemeenten aangezien het project goed past binnen het Actieplan van het Platform Jeugdcriminaliteit en de kaders van het provinciale speerpunt Jeugd en Veiligheid. Dit betekent dat per jaar per gemeente nog een bijdrage van 10.000,- nodig is. Daarnaast veronderstelt het projectplan dat ook het project De gezonde school wordt voortgezet. In overleg met VNN is besloten dat een aantal activiteiten van dit project kunnen worden opgenomen in het algemene projectplan. Daarom heeft VNN een afgeslankte offerte ingediend voor dit project ter hoogte van 1.830,00. Dit betekent dat voor uitvoering van het totale programma jaarlijks 11.830,- wordt gevraagd. Wij adviseren u gedurende de periode 2008-2010 jaarlijks een bedrag ter hoogte van 11.830,- beschikbaar te stellen en de financiële gevolgen mee te nemen in de kadernota 2008. Achterliggende documenten: beschikkingsbrief Provincie Groningen project voorstel en bijlagen rapportages VNN en GGD Burgemeester en wethouders van Winsum, mw. mr. Y.P. van Mastrigt, burgemeester drs. R.J. Bolt, secretaris a.i. 6
Agendanummer: 11 Vergadering: 17 april 2008 De raad van de gemeente Winsum; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders; gelet op het bepaalde in het voorstel Preventie alcohol en jongeren : b e s l u i t : Het projectplan Pilot De Marne, Winsum en Zuidhorn: Alcohol en jongeren te financieren ter hoogte van een bedrag van 11.830,- per jaar gedurende de periode 2008-2010. De financiële gevolgen mee te nemen in de kadernota 2008. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Winsum in zijn openbare vergadering van 17 april 2008 De raad voornoemd, voorzitter, griffier, 7