Eindevaluatie Intensieve Toeleiding ( IT) VO-MBO 4 oktober 2016 Inleiding Het traject Intensieve Toeleiding is een vervolg geweest op een daarvoor gestarte pilot met 4 vmbo-scholen en het mbo. Die pilot heeft er toe geleid, dat er een vervolgtraject werd gestart om alle vmbo-scholen te gaan betrekken en ondersteunen- bij het versterken van de doorgaande zorglijn vmbo-mbo. Er werd een transferteam ingesteld bestaande uit 4 zorgcoördinatoren vmbo ( t Hooghe Landt, Muurhuizen, Guido de Bres, Prisma College), intakers van mbo Amersfoort en Midden Nederland en vertegenwoordigers uit taakgroepen VSV, Hans Roorda en Nel van Weerd. Externe ondersteuning vond plaats door Anita Bootsman. In het tweede jaar van het traject is er gewerkt met een gewijzigde aanpak van het Transferteam, nl. 2.0, Los van de eindresultaten van dit traject, heeft het traject zelf een eigen ontwikkeling doorgemaakt: de aanpak en werkwijzen van voorgaande jaren zijn, op grond van zowel de ervaringen, als in relatie tot het behalen van de beoogde doelstellingen, in het afgelopen jaar aangepast. De ondersteuning door het Transferteam van het traject Intensieve Toeleiding vmbo-mbo houdt met ingang van het schooljaar 2016-2017 op te bestaan. Intensieve toeleiding is een vorm van bijzondere overdracht vo-mbo en is bedoeld voor vmbo leerlingen die extra aandacht en intensievere begeleiding nodig hebben bij de overstap naar het mbo. Daarbij wordt gedacht aan de volgende situaties: de leerlingen hebben in het vmbo extra begeleiding en ondersteuning ontvangen, vaak met inschakeling van externen en met een begeleidend ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) en/of de leerlingen, die besproken zijn in het ZAT en/of in het zorgplatform en/of de leerlingen over wie het vmbo zich zorgen maakt over het goed verlopen van de overstap vmbombo en het ingroeien in het eerste leerjaar mbo. De Intensieve Toeleiding vraagt binnen de interne ondersteuningsstructuur derhalve zowel in het vmbo als op het mbo een goede interne onderlinge afstemming van de verschillende professionals, evenals goed ingevulde documentatie. Binnen het SWV Eemland is daartoe op de scholen het PM denken en handelen ingevoerd als behulpzame denklijn en handelwijze en de intakers van het mbo zijn hiervan op de hoogte. Wetsvoorstel In de afgelopen periode is op landelijk niveau een wetsvoorstel tot stand gebracht. Het Transferteam heeft in haar werkzaamheden dit wetsvoorstel mede als basis genomen. Het wetsvoorstel geef ik in de bijlage in korte aandachtspunten weer. In de bijlage wordt ook de vanuit het Transferteam ontwikkelde procedure weergegeven. Traject Intensieve Toeleiding In dit vervolgtraject Intensieve Toeleiding is door het ondersteunende Transferteam een werkwijze en aanpak gekozen, waarbij alle vmbo scholen bij dit traject betrokken konden raken en vervolgens ook ondersteund werden in het verder ontwikkelen/versterken van hun huidige aanmeldingspraktijk naar het mbo. Kern van het ondersteunende traject Intensieve Toeleiding was vmbo scholen klas 4/eind klas 3 ondersteunen bij het vroegtijdig signaleren van leerlingen, voor wie een doorstroming naar het mbo niet zomaar zonder extra begeleiding kans van slagen zou hebben. betrokkenheid van decanen vergroten bij de keuzebepaling van vervolgopleiding van leerlingen binnen het mbo vroegtijdige betrokkenheid ontwikkelen bij deze aangemelde leerlingen opleveren van richtlijnen en procedure voor een werkzame praktijk na afloop van het ondersteunende traject. 1
Het Transferteam 2.0 heeft, volgens de gekozen werkwijze - o.a. het voeren van coachingsgesprekken -, alle zorgcoördinatoren uit het vmbo ondersteund bij de noodzakelijk te nemen stappen op de scholen zelf, om de betreffende zorg -leerlingen vroegtijdig te kunnen gaan signaleren ( informatieverzameling, betrokken professionals raadplegen) de verzamelde informatie adequaat te verwerken in het DDD ( doorstroomdossier) de verbinding met de intakers van het mbo inhoudelijk en procedureel te versterken Uitkomsten In deze eindevaluatie geef ik de eindresultaten weer. Transferteam Het Transferteam heeft op zeer verantwoordelijke en betrokken wijze haar taak uitgevoerd. De zorgcoördinatoren van het Transferteam, als tegelijkertijd werkzaam in de eigen school en werkveld, zijn (in)direct, verder geprofessionaliseerd in het goed zicht krijgen op wat nodig is voor een adequate overstap van zorg leerlingen vmbo-mbo. Daardoor werden zij goede ambassadeurs voor de andere vmbozorgcoördinatoren en - decanen en konden zij op adequate wijze coachingsgesprekken voeren. De intakers mbo van het Transferteam zijn voor de vmbo-transferteamleden goede ondersteuners geweest door hen intensief te informeren over de wereld van het mbo, de aard en mogelijkheden van de ingroeibegeleiding van de aangemelde leerling en de eigen wensen vanuit het mbo om de aanmelding en overstap zo goed mogelijk te laten verlopen. Organisatorische resultaten De zorgcoördinatoren van alle vmbo-scholen zijn in het schooljaar 2015-2016 intensief en individueel door de zorgcoordinatoren van het Transferteam ondersteund, via ondersteunende coachingsgesprekken. In de vmbo-scholen is het gezamenlijk aanpakken van de overstap vmbo-mbo een bekend en geaccepteerd onderdeel van de ondersteuningsbegeleiding in de school geworden. Het invullen van het (landelijk) DDD is, naar de wens en behoeften van vmbo en mbo, daar waar mogelijk, in het document gespecificeerd en verfijnd. Op het mbo komen de DDD s in Intergrip en worden automatisch aan het leerling dossier gekoppeld. Wanneer het DDD op tijd aanwezig is, dan wordt deze door een centraal servicepunt gescreend. De zorgcoördinator, mentor en de decaan werken nauw samen bij de voorbereiding op de keuze voor een opleiding in het mbo. Zij bespreken hetgeen wordt ingevuld in het digitaal doorstroomdossier (DDD) en welke informatie aan het mbo wordt overgedragen. Alle activiteiten, informatie en keuzes worden besproken met de leerling en ouders of verzorgers. De leerling wordt betrokken bij het invullen van het DDD en mede verantwoordelijk gemaakt voor invulling deel B van het DDD. De leerling wordt door de vmbo school gevolgd tot 1 oktober, zodat zeker is dat hij /zij is geplaatst. In de afgelopen 2 jaar heeft het Transferteam de taakgroepen VSV en het directieberaad SWV Eemland steeds geinformeerd op de voortgang. Het Transfertram heeft voor alle zorgcoördinatoren en decanen 2 collectieve bijeenkomsten georganiseerd. Inhoudelijke resultaten Zorgcoördinatoren op de vmbo-scholen weten wat de route van de Intensieve Toeleidings (IT)-leerling is en zijn daar naar gaan handelen. De zorgcoördinatoren hebben via de coachingsgesprekken handvaten gekregen om in de eigen school de mentor en decaan meer te gaan kunnen betrekken bij de vroegtijdige signalering, gesprekken met leerling en ouders, invullen DDD. Leerlingen, voor wie de studiekeuze mbo nog niet helder ( genoeg) is, worden geholpen bij het meer inzicht krijgen in mogelijkheden mbo door o.a. ook vroegtijdig contact te leggen met de intakers mbo. Het DDD als informatiebron en richtlijn voor handelen, is een geaccepteerd document geworden. Leerlingen zijn zelf meer verantwoordelijk gemaakt voor hun eigen vervolgtraject. Ouders zijn meer betrokken geraakt. De samenwerking en afstemming tussen vmbo en mbo is substantieel versterkt. 2
Het mbo kent de vmbo-scholen beter dan voorheen, begrijpen de ingewikkeldheden en nemen vaker zelf contact op met het vmbo, als het nodig is. En omgekeerd. Niet alle scholen hebben in de aanmeldingsperiode april 2016, leerlingen voor de Intensieve Toeleiding aangemeld. De school beoordeelde dat de op het mbo georganiseerde warme overdracht voldoende zou moeten zijn. Een aantal scholen heeft in het DDD aangegeven dat naast de warme overdracht een individueel gesprek gewenst was en heeft in het DDD in de toelichting aangegeven waarom en waartoe. Ondanks de ingevulde DDD s heeft het mbo voor een aantal aangemelde leerlingen voor het Intensieve Toeleidingstraject nog wel bij regelmaat het vmbo moeten benaderen voor meer expliciete informatie, dan wel voor verheldering van de begeleidingsvraag. Het blijkt dat sommige vmbo -scholen niet voldoende op tijd ( kunnen) weten om welke IT-leerlingen het gaat. Het vroegtijdig monitoren in de school van toekomstige IT-leerlingen, zou een goed middel kunnen zijn en is de scholen aangeraden te doen. Het komt nog al eens voor, dat de expliciete begeleidingsvraag vanuit het vmbo onvoldoende verwoord wordt. Dit zou beter kunnen. DDD s worden door het vmbo soms nog te vaak onvolledig ingevuld/ (zonder akkoord van de leerling wordt het DDD niet geaccepteerd). Dit vraagt nadere focus. Het is voor het mbo soms gewenst, dat er vroegtijdig met het mbo contact opgenomen wordt dat er een leerling aangemeld gaat worden; een leerling waarover bv. Wel zorg bestaat, maar nog onvoldoende helderheid is over welke opleiding mbo./ondersteunende hulp. Het mbo kan dan van te voren alert zijn. Deze vroegtijdige informatieverstrekking zou beter kunnen. Werkwijzen op de vmbo-scholen zijn onderling verschillend, ondanks dat de overstap-route bekend en besproken is. Dat maakt het soms voor de zorgcoordinatoren binnen de scholen soms lastig, om vat te krijgen en houden op de interne voorgang en slagvaardig te kunnen handelen. Het is belangrijk, dat scholen beseffen, dat de overstap minder goed verloopt, als de scholen enkele aspecten van de overdrachtsprocedure vergeten/onvoldoende uit voeren. Feitelijke resultaten Bij de aanmelding april 2016 zijn er uit het vmbo 16 leerlingen op de mbo s aangemeld voor het Intensieve Toeleidingstraject. Er is een procedure en tijdlijn ontwikkeld voor een goede en tijdige overstap-overdracht vmbo-mbo Er wordt op 13 oktober een interactieve eind-bijeenkomst georganiseerd voor zorgcoördinatoren en decanen van alle vmbo scholen en de intakers mbo. Op deze bijeenkomst wordt een forum georganiseerd met ook leerlingen (en hopelijk ouders ) en is gericht op het delen van ervaringen, vragen stellen en bespreking van de ontwikkelde procedure overstap vmbo-mbo. Op de eindbijeenkomst op 13 oktober a.s. zal het Transferteam onderstaande aandachtspunten nadrukkelijk aan de orde stellen nadrukkelijk wijzen op de eigen verantwoordelijkheid vmbo, om de overstap naar het mbo voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften te versterken, d.w.z.: de interne organisatie daartoe op orde te hebben en de goede dingen te doen. het PM denken en handelen, zoals dat door het SWV Eemland als hulpmiddel aan haar scholen is aangereikt, nogmaals expliciet benoemen, als inzichtelijk organisatorisch houvast. Aandachtspunten Het DDD als document voldoet, maar kent een vrijheid van aanleveren t.b.v. plaatsing. Scholen attenderen op het nut en betekenis van het DDD. Het DDD als middel om Intensief toe te leiden meer onder de aandacht brengen en voor een meer volledige en bruikbare invulling ervan te zorgen. Het zou extra behulpzaam zijn, als er een overzichtslijst van aangemelde/aan te melden IT-leerlingen gemaakt wordt: dan komen op het mbo de Intensieve Toeleidings-leerlingen in overzicht, expliciet in beeld 3
Namens het Transferteam Intensieve Toeleiding, Anita Bootsman Meer informatie: Hans Roorda hroorda@guido.nl Saskia Wubben SAWE@mboamersfoort.nl Karina Leenders - k.leenders@rocmn.nl Karin Post k.post@mavomuurhuizen.nl Bijlagen I. Wetsvoorstel overstap VO-MBO in het kort 1. Aanmelden voor 1 april wordt reguliere werkwijze 2. Overstap vmbo-mbo moet gevolgd worden 3. Wettelijk toelatingsrecht in mbo niveau 2,3 en 4, gebaseerd op geactualiseerde doorstroomregeling vmbo-beroepsonderwijs 4. Mbo s mogen, mits tijdig bekend gemaakt, voor bijzondere opleidingen extra toelatingseisen stellen ( sport, leger, muziek, dans) 5. Mbo s mogen, mits tijdig bekend gemaakt, slechts maximum aantal studenten toelaten. Toelaten op volgorde van aanmelding 6. Brede mbo s moeten toelaatbare leerlingen altijd passende opleiding kunne bieden. Voor AOC s en vakinstellingen geldt dit niet. 7. Aanmelding voor 1 april geeft, indien gewenst, recht op studiekeuzeadvies. In de aangenomen wet rond het vernieuwde vmbo (beroepsgericht) is de term loopbaandossier geïntroduceerd. In deze wet wordt duidelijk, dat de school de vmbo-leerling moet ondersteunen bij het ontwikkelen van loopbaancompetenties. Een weergave van de en inzicht in de loopbaanontwikkeling en het resultaat van de studiekeuze moet vastgelegd worden in het zogenaamde loopbaandossier. De invulling en de vorm van het loopbaandossier wordt niet voorgeschreven. II. Wat speelt er voor de leerling en de samenwerking V0-MBO? 1. Leerling heeft recht op plaatsing mbo, mits zij/hij voldoet aan de toelatingseisen (diploma) 2. Nieuwe instroomprocedures mbo-scholen gaan uit van meer verantwoordelijkheid en zelfsturing leerling 3. Bij de overstap VO-MBO moet de leerling nog steeds zelf aan het mbo signalen doorgeven m.b.t. twijfel rondom beroeps-en opleidingskeuze behoefte aan extra ondersteuning ( Passend Onderwijs) Dit kan eenvoudig via doorstroomdossier (waarbij ook de mentor meedenkt), maar ook bij aanmelding (waarbij veelal ouders meedenken) 4. Het wordt nog belangrijker dat de leerling in het VO leert om eigenaar te zijn van zijn/haar doorstroomdossier ( DDD) en het belang van het dossier inziet. 5. De plaatsing zelf is gegarandeerd ( indien voldaan wordt aan de vooropleidingseisen) het dossier zal bijdragen aan de best mogelijke plaatsing en best mogelijke start van de begeleiding. 6. De leerling krijgt ( na ingaan nieuwe wet) op verzoek recht op een studiekeuzeadvies van het MBO als hij/zij zich aanmeldt voor 1 april 7. Als LOB in het VO (i.s.m. mbo) goed verloopt, zal dit studiekeuze advies niet nodig zijn. III. Ontwikkelde Procedure en tijdslijn overstap VO-MBO 4
Moment Zoco s en Decanen Half november Zorgleerlingen intern in beeld. Deel A en B van het Digitaal Doorstroom Dossier (DDD) ingevuld door leerling en mentor. Ook als opleidingskeuze nog niet bekend is. Eind november Contact zoco met decaan over opleidingskeuze (PM III, Intern zorgteam). Zoco zorgt ervoor dat ouders vroeg op de hoogte zijn en dat open en eerlijk communiceren over aandachtpunten beleid is. In het DDD graag aandacht voor de volgende punten: Opleiding en motivatie van keuze Functioneren in de klassensetting Externe partijen (instanties) Succes factoren (wat werkt bij de leerling) OPP beschikbaar? Eind Januari Voor de krokus vakantie Na het aanmelden (definitief voor 1 april) Aanmeldingen leerlingen Intensieve Toeleiding bij MBO afronden (decaan) en DDD afronden (na akkoord automatisch naar MBO Amersfoort en ROC Midden Nederland. Bij andere ROC s een DDD als PDF opsturen) Vroege aanmelding is belangrijk, liefst royaal voor 1 april. Leerlingen, die uitstromen uit klas 3, zelfde procedure Wenselijk: aanmelding leerlingen met Intensieve Toeleiding even ook nog apart melden bij contactpersoon MBO Amersfoort (Saskia Wubben sawe@mboamersfoort.nl ) en/of ROC Midden Nederland (Karina Leenders k.leenders@rocmn.nl ) Op DDD aangeven: contact gewenst + opmerking leerling: behoefte aan Intensieve Toeleiding. Leerling tekent Decaan aanspreekpunt voor mentoren en zoco. Als acties vanuit MBO uitblijven: Decaan zoekt contact met MBO. 5