216-1-26 Het economische belang van de Belgische havens - flashraming 215 Om te voorzien in de behoefte aan snel beschikbare indicatoren over het verloop van de toegevoegde waarde en de werkgelegenheid in de Belgische havens, publiceert de Nationale Bank sedert 26, iets meer dan zes maanden vóór de exhaustieve statistische publicatie van de resultaten, een flashraming op basis van de tot eind augustus neergelegde jaarrekeningen. Opmerking: de cijfers met betrekking tot het jaar 215 zijn ramingen aan de hand van statistische technieken. De definitieve cijfers die in het voorjaar van 217 zullen worden gepubliceerd, kunnen derhalve lichtjes van deze resultaten afwijken. TABEL 1 DIRECTE TOEGEVOEGDE WAARDE IN DE VLAAMSE HAVENS, HET LUIKSE HAVENCOMPLEX EN DE HAVEN VAN BRUSSEL ( - lopende prijzen) Maritieme cluster 1 Niet-maritieme cluster Totaal 214 * 215 r 214 * 215 r 214 * 215 r Antwerpen 3.329, 3.742, 6.677, 7.173,5 1.6, 1.915,5 Gent 344,4 314,5 3.282,7 3.426,2 3.627, 3.74,7 Oostende 176,3 192,6 324,9 319,8 51,2 512,4 Zeebrugge 536,4 575, 412,6 41,6 949,1 976,6 Luiks havencomplex 23,6 25,2 1.121,1 1.1,4 1.144,7 1.26,6 Brussel 19,5 22, 469, 74,5 488,5 762,5 DIRECTE TOEGEVOEGDE WAARDE 4.429,3 4.871,4 12.287,2 13.62,9 16.716,5 17.934,3 Bron: NBB. r = ramingen * de kleine verschillen ten opzichte van de eerder gepubliceerde cijfers zijn het gevolg van supplementaire verbeteringen. 1 Er worden twee clusters onderscheiden: de maritieme en de niet-maritieme cluster. De maritieme cluster omvat alle havengebonden bedrijfstakken die van essentieel belang zijn voor de havens (beheer en onderhoud, scheepvaart, overslag, bevrachting, goederenopslag, baggerwerken, visserij, maritieme diensten enz.). De segmenten uit de zogeheten niet-maritieme cluster hebben geen middellijke economische band met de havenactiviteiten, maar zijn er nauw en wederzijds van afhankelijk. Het gaat om de segmenten: industrie, groothandel, transport en logistieke dienstverlening. 1 Brussel 23.21.34 RPR Brussel
2 TABEL 2 DIRECTE WERKGELEGENHEID IN DE VLAAMSE HAVENS, HET LUIKSE HAVENCOMPLEX EN DE HAVEN VAN BRUSSEL () Maritieme cluster Niet-maritieme cluster Totaal 214 * 215 r 214 * 215 r 214 * 215 r Antwerpen 27.6 27.437 33.735 33.262 61.335 6.699 Gent 3.15 2.629 25.1 25.89 28.115 27.719 Oostende 1.877 1.839 3.171 3.118 5.47 4.958 Zeebrugge 6.82 6.7 3.358 3.277 9.441 9.283 Luiks havencomplex 296 295 7.897 7.61 8.193 7.896 Brussel 49 41 3.78 3.818 4.19 4.219 DIRECTE WERKGELEGENHEID 39.37 38.68 76.951 76.165 116.321 114.773 Bron: NBB. r = ramingen * de kleine verschillen ten opzichte van de eerder gepubliceerde cijfers zijn het gevolg van supplementaire verbeteringen. 1 Brussel 23.21.34 RPR Brussel
3 Toelichting Uit de flashraming blijkt dat de in de Belgische havens gegenereerde toegevoegde waarde in 215 een opvallend sterke groei kende met om en bij 7,3% terwijl de dalende tendens in de werkgelegenheid zich doorzette met 1,3%. Meer dan ooit is enige voorzichtigheid en nuancering geboden in de interpretatie van deze ontwikkelingen. Met uitzondering van de haven van Luik steeg de totale toegevoegde waarde in alle Belgische havens. De minder goede prestatie van de haven van Luik (-1,3%) moet volledig op het conto van de niet-maritieme cluster worden toegeschreven, met name in de branches vervaardiging van cement en energie. Ook in de havens van Oostende en Zeebrugge werd er in de niet-maritieme cluster een verslechtering opgetekend. In Zeebrugge was dit het gevolg van een faillissement in de transportsector en van een daling van de toegevoegde waarde in de bedrijfstak energie. In Oostende was de afname veeleer het gevolg van lagere afschrijvingen en waardeverminderingen in de metaalverwerkende branche dan wel van een slabakkende bedrijvigheid. De stijging van de toegevoegde waarde met bijna 58% in de niet-maritieme cluster in de haven van Brussel springt in relatieve termen - het meest in het oog. Ook hier is enige nuancering noodzakelijk omdat de stijging van de toegevoegde waarde in hoofdzaak beïnvloed werd door andere opbrengsten die het gevolg zijn van financiële verschuivingen binnen een internationale groep waarvan een preponderante onderneming in de havenzone deel van uitmaakt. De maritieme cluster kent met uitzondering van de haven van Gent in alle havens een sterke groei (+1%). De daling in Gent (-8,7%) is echter het gevolg van een zgn. insourcing door een belangrijke onderneming in de niet-maritieme cluster (i.c. autonijverheid) van een maritieme activiteit. De ontwikkeling van de werkgelegenheid kent de jongste jaren in quasi alle havens een neerwaartse tendens. Ondanks de zeer gunstige ontwikkeling van de toegevoegde waarde kon die evolutie niet worden gestopt en nam de werkgelegenheid, met uitzondering van de haven van Brussel, verder af. Die daling is voor alle havens samen in beide clusters merkbaar. In de maritieme cluster is de afname het sterkst in de haven van Gent, dit als gevolg van de hierboven vermelde insourcing door een industriële onderneming. De daling in de niet-maritieme cluster is algemeen verspreid bij de verschillende branches. De stijging in Brussel is het gevolg van het overnemen van een activiteit van een andere vestiging in de groep binnen de chemische nijverheid. Achter de opgetekende gezamenlijke groei van de goederentrafiek met 1,7% in 215 schuilen sterk uiteenlopende ontwikkelingen per haven. Antwerpen kende een bijzonder sterke groei van 4,7% terwijl de havens van Zeebrugge en Oostende een daling van de trafiek kenden met meer dan 9%. De haven van Gent kon een groei van 1,8% voorleggen terwijl de havens van Luik en Brussel een afname lieten optekenen van respectievelijk -2,6% en -1,7%. In Antwerpen nam de trafiek van containers sterk toe terwijl in Zeebrugge deze categorie door de maritieme herstructureringen fors daalde. Bij de vloeibare bulkgoederen werd bij de havens die voor die goederencategorie relevant zijn, een aanmerkelijke stijging opgetekend (+5,9%). De roro-activiteit nam sterk toe in de haven van Zeebrugge (+3,1%) en Antwerpen (+4,1%); Gent daarentegen kende een terugval met om en bij 3,3%. De haven van Zeebrugge blijft voor de roro-activiteit de belangrijkste haven. Na een jarenlange dalende tendens van het conventioneel stukgoed, die vooral in de haven van Antwerpen sterk tot uiting kwam, werd er in 215 een stijging van 3,3% voor de gezamenlijke Vlaamse havens en meer specifiek 1,2% in Antwerpen vastgesteld. 1 Brussel 23.21.34 RPR Brussel
4 Directe toegevoegde waarde 21-215 Haven van Antwerpen Directe werkgelegenheid 21-215 Haven van Antwerpen 12 5 75 1 7 5 5 2 5 6 45 3 15 Directe toegevoegde waarde 21-215 Haven van Gent Directe werkgelegenheid 21-215 Haven van Gent 5 4 4 3 2 1 3 2 1 Directe toegevoegde waarde 21-215 Haven van Oostende Directe werkgelegenheid 21-215 Haven van Oostende 6 8 45 3 15 6 4 2 Directe toegevoegde waarde 21-215 Haven van Zeebrugge Directe werkgelegenheid 21-215 Haven van Zeebrugge 1 25 12 5 1 75 5 25 1 7 5 5 2 5 1 Brussel 23.21.34 RPR Brussel
5 Directe toegevoegde waarde 21-215 Luiks havencomplex Directe werkgelegenheid 21-215 Luiks havencomplex 2 16 1 5 1 5 12 8 4 Directe toegevoegde waarde 21-215 Haven van Brussel Directe werkgelegenheid 21-215 Haven van Brussel 1 8 75 5 25 6 4 2 Directe toegevoegde waarde 21-215 Belgische havens Directe werkgelegenheid 21-215 Belgische havens 25 15 2 15 1 5 12 9 6 3 1 Brussel 23.21.34 RPR Brussel
6 TABEL 3 GOEDERENVERKEER IN DE BELGISCHE HAVENS (duizenden ton; het verloop is uitgedrukt in een percentage) Antwerpen Gent Oostende Zeebrugge Vlaamse havens Verloop 214 215 214 215 214 215 214 215 214 215 214-215 Containers 18.317 113.295 414 258 2.514 15.625 129.244 129.178 -,1 Roll-on/roll-off 4.47 4.654 2.149 2.79 13.43 13.451 19.662 2.184 +2,7 Conventioneel stukgoed 9.885 1.5 3.175 3.564 65 43 1.193 1.174 14.317 14.786 +3,3 Vloeibare bulkgoederen 62.834 66.679 3.412 3.721 57 29 6.562 6.754 72.865 77.183 +5,9 Vaste bulkgoederen 13.56 13.786 16.74 16.74 1.39 1.223 1.236 1.315 32.792 33.64 +,8 GOEDERENVERKEER 199.13 28.419 25.889 26.362 1.431 1.295 42.548 38.318 268.881 274.394 +2,1 Verloop 214-215 +4,7 +1,8-9,5-9,9 +2,1 Luik 2 15.1 14.65-2,6 Brussel 4.439 4.364-1,7 Belgische havens 288.321 293.363 +1,7 Bron: Havenautoriteiten en Vlaamse Havencommissie. 2 Het goederenverkeer van het jaar 214 betreft de som van de overslag op de publieke en private kaaien. Het goederenverkeer van het jaar 215 betreft enkel de publieke kaaien. Bepaalde private kaaien worden inmiddels uitgebaat door de autonome haven van Luik. 1 Brussel 23.21.34 RPR Brussel