Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Veepeiler Varken Studienamiddagen 2012 Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Vervangbeleid en slachthuisbevindingen bij zeugen Project uitgevoerd aan de UGent 1
Inleiding Afvoerpercentage 15-85% Tot bijna 50% vruchtbaarheidsproblemen o Anoestrus o Herlopen Veel jonge zeugen! Onverantwoorde vervanging economische verliezen! Slachthuis-onderzoek = waardevol diagnostisch instrument Evaluatie reden afvoer ~ slachthuisbevinding 3 Doelstellingen Redenen van afvoer? Partiteit bij afvoer? Afwijkingen geslachtsapparaat? Baarmoederontsteking? o Macroscopisch? o Microscopisch? Aanwezigheid/identificatie van kiemen in baarmoeder? 4 2
Materiaal en methoden 502 zeugen van 7 bedrijven o 300 zeugen o Regelmatig afvoer zeugen o Naar slachthuis in West- of Oost-Vlaanderen o Reden van afvoer Bedrijfsoverzichten (dec. 2010 dec 2011) Individuele zeugenkaarten o Gemiddeld levend geboren/cyclus o Gemiddeld gespeend/cyclus o Gemiddeld spenen-bronst-interval 5 Macroscopisch onderzoek <24u na slachten Baarmoeder (-hals, -lichaam en -hoornen) Eileiders + eierstokken Cyclusstadium 3
Bacteriologisch onderzoek Ad random: representatief aantal (130) Steriele bemonstering thv. Hoornen Uitenting + incubatie Na 24u: aflezen Verdere identificatie Microscopisch onderzoek Ad random: representatief aantal (130) 3 stalen / zeug 24u fixatie histologie-kleuring Aanwezigheid ontstekingscellen Beoordeling ifv. cyclusstadium 4
Gelten 1e worps 2e worps 3e worps 4e worps 5e worps 6e worps 7e worps 8e worps 9e of oudere Resultaten Bedrijven: o Gemiddeld worpgetal = 32,3 o Gemiddeld PG = 28,4 o Gemiddeld SBI = 6,6 dagen o Gemiddeld afvoer% = 44,8% 9 Pariteit % afgevoerde zeugen 20 15 18,1 15,5 10 10 7,2 7,2 7,6 8,2 8,8 7,4 5 4 0 10 5
19,4 30,8 59,2 Pariteit per bedrijf Percentage zeugen per pariteit per bedrijf 120 9e of oudere % 100 8e worps 7e worps z e u g e n 80 60 40 20 6e worps 5e worps 4e worps 3e worps 2e worps 1e worps Gelten 0 Bedrijf A Bedrijf B Bedrijf C Bedrijf D Bedrijf E Bedrijf F Bedrijf G Gemiddelde pariteit gemiddelde pariteit bij afvoer 7 6,5 6 5 5,7 5,4 6,2 4 3 2 4,5 3,4 4,3 gemiddelde pariteit 1 0 12 6
Afvoerredenen 53% vruchtbaarheidsproblemen 23% ouderdom 17% ziek/pootproblemen Reden % ouderdom 23 niet drachtig 18 te weinig gespeend 14 pootproblemen 12 anoestrus 10? 7 teveel doodgeborenen 6 ziek 5 Problemen rond werpen 5 Afvoerredenen per pariteit/bedrijf Pariteit Reden % Gelt Niet drachtig 44 1 e worps pootproblemen 35 2 e worps Niet drachtig 25 3 e worps Te weinig gespeend 28 4 e worps Niet drachtig 34 5 e worps Niet drachtig 20 6 e worps ouderdom 59 7 e worps ouderdom 31 8 e worps ouderdom 41 9 e of ouder ouderdom 32 Bedrijf Reden % A Niet drachtig 55 B ouderdom 68 C pootproblemen 29 D Te weinig gespeend/ anoestrus 18 E ouderdom 27 F Niet drachtig 31 G Te weinig gespeend 38 7
Macroscopisch onderzoek: baarmoeder 76% geen afwijkingen 18% etter 2,5% drachtig 2% mummificatie 1,5% abnormaliteiten 15 Afwijkingen baarmoeder pariteit/bedrijf Pariteit Afwijking % Gelt dracht 14 1 e worps etter 10 2 e worps Etter/dracht 6 3 e worps etter 14 4 e worps etter 16 5 e worps etter 12 6 e worps etter 11 7 e worps etter 19 8 e worps etter 18 9 e of ouder etter 16 Bedrijf Afwijking % A Etter/dracht 13 B etter 9 C etter 9 D etter 22 E etter 16 F etter 19 G etter 15 8
Macr. OZ: eierstokken + eileiders Eierstokken: o 54% geen afwijkingen o 28% geen activiteit o 14% cysteuze ovariële follikels (COF) o 3% para-ovariële cysten Eileiders: o 90% geen afwijkingen o 8% para-oviductale cysten o 2% oviductale cysten (doorgankelijkheid) 17 Afwijkingen eierstokken pariteit/bedrijf Pariteit Afwijking % Gelt inactiviteit 12 1 e worps inactiviteit 40 2 e worps inactiviteit 22 3 e worps COF 25 4 e worps inactiviteit 37 5 e worps inactiviteit 32 6 e worps inactiviteit 44 7 e worps Inactiviteit 23 8 e worps inactiviteit 25 9 e of ouder inactiviteit 30 Bedrijf Afwijking % A inactiviteit 26 B inactiviteit 51 C inactiviteit 39 D inactiviteit 17 E inactiviteit 25 F COF 23 G COF 28 9
COF % COF 30 20 21 26 21 10 0 A B C D E F G Bedrijf 25 20 15 10 5 0 13 14 21 19 Afvoerreden ~ macr. OZ? Witvuilers 80% etter in baarmoeder (NIET in cervix!) Niet drachtig 4% drachtig en 5% mummies 17 % etter in baarmoeder Pootproblemen 17% etter in baarmoederhals+baarmoederhoornen 10% drachtig COF 21% niet drachtig 26% te weinig gespeend 38% anoestrus Etter in baarmoeder 18% niet drachtig 18% te weinig gespeend 20 10
Bacteriologisch onderzoek Macroscopisch uitzicht van ontsteking: o 24% E. coli o 26% negatief Resultaat % negatief 38 E. coli 18 Enterococcen 12 polybacterieel 10 Streptococcen 4 Arcanobacteria 4 Staphylococcen 2,5 Coryneformen 2,5 Ongedefinieerde Gramnegatieven 2,5 Aeromonas 2 Bordetellae 1 Ongedefinieerde Grampositieven 1 Pseudomonas/Pasteurellaceae <1 Microspisch onderzoek Microscopisch uitzicht van ontsteking: o 30% E. coli o 30% negatief 60% milde - ernstige ontsteking Vnl. chronische ontsteking (41%) 11
Associaties tussen verschillende diagnostische methodes aanwezig afwezig Macroscopische ontsteking 2,5x meer kans op bacteriën 40 20 0 etter geen etter aanwezig afwezig Bacteriën 2x meer kans op ontsteking (microscopisch) 40 20 0 Associaties tussen reproductieparameters en afvoerredenen Levend geboren biggen Ouderdom (13,6) Teveel doodgeborenen (10,6) Aantal biggen gespeend Niet drachtig (12,0) Teveel doodgeborenen (10,5) Te weinig gespeend (10,8) Spenen-bronstinterval Anoestrus (9,5d) Witvuilen (4,6d) 24 12
Discussie Veel variatie tussen bedrijven Reden afvoer ~ slachthuisbevindingen Microscopisch onderzoek Bacteriologisch onderzoek Pariteit Witvuilen systematisch opruimen na 6 worpen geen frequente reden tot afvoer Reden afvoer Pootproblemen meer diagnose Niet altijd ouderdom/te weinig gespeend/ veel baarmoederontstekingen baarmoeder ontsteking baarmoeder ontsteking Macroscopisch Ontsteking van onderzoek baarmoeder COF niet witvuilen 25 Besluit Redenen tot afvoer Slachthuisbevindingen Baarmoeder ontsteking 1. Vruchtbaarheidsproblemen 1. Geen afwijkingen Macroscopisch: 18% 2. Ouderdom 2. Etter Bacteriologisch: 74% (E. coli) 3. Pootproblemen/ziekte 3. Dracht/mummies Microscopisch: 60% 26 13
ONTHOUD! Afvoerbeleid = belangrijk voor reproductieresultaten! Oude zeugen niet te lang aanhouden + jonge zeugen niet te snel opruimen Bedrijfsafhankelijk! Overleg met bedrijfsdierenarts! 27 Een grote dankjewel aan Ruth Appeltant De laatstejaarsstudenten Collega s van de UGent Varkenshouders Chauffeurs Slachthuizen Medewerkers labo histologie en bacteriologie Veepeiler Varken + Elanco voor sponsoring 14
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Dank u 29 15