Nr 1 (extra nummer) 18 februari 2013 Lees dit e-zine op www.vvsg.be stuur een bericht naar de redactie schrijf in/uit 1. Inspiratiedag kinderopvang en gezinsbeleid: wat mag u verwachten? 2. Inspiratiedag kinderopvang en gezinsbeleid: waar verwachten wij u? 3. Inspiratiedag kinderopvang en gezinsbeleid: dagverloop 4. Inspiratiedag kinderopvang en gezinsbeleid: de inhoud toegelicht 5. Meer informatie 1. Inspiratiedag kinderopvang en gezinsbeleid: wat mag u verwachten? Dat er een grote behoefte is aan betaalbare en kwalitatieve kinderopvang weet iedereen. Maar welke rol kan of moet een lokaal bestuur spelen in het concreet realiseren van deze betaalbare en kwalitatieve kinderopvang? Deze inspiratiedag maakt concreet wat er van lokale besturen verwacht wordt in uitvoering van het decreet houdende de organisatie van kinderopvang van baby s en peuters. Maar de ambitie van deze inspiratiedag gaat verder: we maken ook een verkennende reis naar de wereld van de buitenschoolse kinderopvang. En blijven overnachten in het Huis van het Kind, een krachtig instrument in het realiseren van een gemeentelijk gezinsbeleid en de thuishaven voor alle aanbod inzake preventieve gezinsondersteuning. Verschillende lokale besturen vertellen hoe zij werk maken van een krachtig beleid kinderopvang en gezinsbeleid. En dus hopen wij dat u in uw gemeente thuiskomt vol goesting en ideeën voor een slagkrachtig beleid kinderopvang en gezinsbeleid. Ook voor verantwoordelijken van kinderopvangvoorzieningen is er een divers aanbod inspirerende workshops. Deze inspiratiedag is een initiatief van VVSG (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten) en OVSG (Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap) samen. VVSG en OVSG hopen u, lokale mandatarissen en medewerkers lokale besturen geïnteresseerd in kinderopvang en gezinsbeleid, verantwoordelijken kinderopvangvoorzieningen en directeurs gemeentelijke basisscholen, talrijk te mogen verwelkomen op deze inspiratiedag. Tot dan. 2. Inspiratiedag kinderopvang en gezinsbeleid: waar verwachten wij u? De inspiratiedag kinderopvang vindt plaats op dinsdag 26 maart 2013 van 9.00 uur tot 16.00 uur in Congres- en Erfgoedcentrum Lamot, Van Beethovenstraat 8 te 2800 Mechelen. Meer info over de bereikbaarheid van de lokatie vindt u hier: http://lamotmechelen.be/bereikbaarheid.
Inschrijven kan via www.vvsg.be/opleiding. Deelnemen aan de inspiratiedag kost - 40 euro (voor leden van de Cel Kinderopvang en/of OVSG) - 90 euro (voor leden VVSG, die geen lid zijn van de Cel kinderopvang of van OVSG) - 120 euro (voor derden) Beschikt u nog niet over een codex waarin alle relevante wetgeving voor de kinderopvang is opgenomen? Als deelnemer aan de inspiratiedag kan u voor slechts 40 euro (i.p.v. 79 euro) kiezen voor een codex kinderopvang van baby s en peuters of voor een codex kinderopvang van kleuters en schoolgaande kinderen. U mag natuurlijk ook beide bestellen. U vermeldt dit samen met uw inschrijving, en betaalt slechts 40 euro per codex. Op die manier gaat u niet alleen naar huis met een hoofd vol inspiratie, maar ook met een gids doorheen de wetgeving. 3. Inspiratiedag kinderopvang en gezinsbeleid: dagverloop 9.00 uur: Onthaal met koffie 9.30 uur: Kinderopvang, gezinsbeleid en lokale besturen Toespraak door Jo Vandeurzen, Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Toespraak door Piet Van Schuylenbergh, Directeur VVSG-afdeling OCMW s 10.30 uur: 8 workshops om uit te kiezen: 1. Het decreet houdende de organisatie van kinderopvang van baby s en peuters en zijn uitvoeringsbesluiten: een verkenning 2. Lokale besturen helpen kinderopvangvoorzieningen 3. Lokaal loket kinderopvang en de Kinderopvangzoeker 4. Kinderarmoede: lokale besturen bouwen bruggen naar kwetsbare gezinnen 5. Extreme coaching 6. Meerjarenplanning en kinderopvang 7. Begeleiders motiveren voor kwaliteit 8. Buitenschoolse Kinderopvang in de Brede school 12.15 uur: Middagpauze (lunch) 13.15 uur: 8 workshops om uit te kiezen: 9. Een gemeentelijk kinderdagverblijf opstarten: stap voor stap 10. Voedselveiligheid: een gids voor kinderopvangvoorzieningen van 0 tot 3 jaar 11. Buitenschoolse kinderopvang: beter af in lokale handen? 12. Lokaal overleg kinderopvang: verplicht nummer of krachtig instrument? 13. Professioneel omgaan met risico s in de kinderopvang 14. Huizen van het Kind: pijler in een sterk gezinsbeleid 15. Kinderopvang: zoveel meer dan verzorgen 16. Tevredenheidsmeting ouders: kinderspel 15.15 uur: De wetenschap als inspiratie Toelichting door Joris Ghysels 16.00 uur: Afsluitend drankje
4. Inspiratiedag kinderopvang en gezinsbeleid: de inhoud toegelicht 1. Het decreet houdende de organisatie van kinderopvang van baby s en peuters en zijn uitvoeringsbesluiten: een verkenning Het decreet houdende de organisatie van kinderopvang van baby s en peuters is op 28 maart 2012 goedgekeurd in het Vlaams parlement. Met het decreet Kinderopvang van Baby's en Peuters wil de Vlaamse overheid de kinderopvang makkelijker, nog professioneler en duidelijker maken. Om het decreet echter concreet te maken moeten talrijke uitvoeringsbesluiten volgen. Eén jaar na de goedkeuring van het decreet maken we een stand van zaken: welke uitvoeringsbesluiten zijn er? Welke zijn in de maak? En wat betekent het decreet en zijn uitvoeringsbesluiten concreet voor u, als verantwoordelijke kinderdagverblijf, als organiserend bestuur van kinderopvangvoorzieningen, als dienstverantwoordelijke en als lokaal bestuur? Ann Lobijn, VVSG-stafmedewerker kinderopvang geeft een stand van zaken. 2. Lokale besturen helpen kinderopvangvoorzieningen Een zelfstandige kinderopvangvoorziening heeft het vaak niet gemakkelijk: de complexe regelgeving, (terecht) hoge eisen inzake kwaliteit en veiligheid, talrijke administratieve taken. Dit gecombineerd met toch eerder beperkte inkomsten. Een zelfstandige kinderopvangvoorziening kan dus alle hulp gebruiken. Verschillende lokale besturen hebben een subsidiereglement ter ondersteuning van zelfstandige kinderopvangvoorzieningen. Of zorgen voor logistieke of inhoudelijke steun. Karolien Huylebroeck, Verantwoordelijke Advies - VoorZet, ondersteuning zelfstandige kinderopvang, vertelt over de zelfstandige kinderopvang en hun plaats in het kinderopvanglandschap. Een selectie van lokale besturen vertelt hoe zij kinderopvangvoorzieningen (financieel, logistiek of inhoudelijk) ondersteunen. 3. Lokaal loket kinderopvang en de Kinderopvangzoeker Het decreet houdende de organisatie van kinderopvang van baby s en peuters heeft het over een lokaal loket kinderopvang. Dit neutraal informatie- en ondersteuningspunt voor gezinnen met een vraag naar kinderopvang moet er voor zorgen dat de gezinnen maar één keer de vraag moeten stellen om zicht te krijgen op alle mogelijkheden die bij hun vraag naar kinderopvang aansluiten. In elke gemeente moeten gezinnen bij een Lokaal Loket Kinderopvang terecht kunnen. Eén van de instrumenten die het lokaal loket kinderopvang moet ondersteunen in zijn opdracht is de Kinderopvangzoeker. De Kinderopvangzoeker is een instrument op de website van Kind en Gezin om kinderopvangvragen te registreren, te behandelen en in kaart te brengen. Peter De Greef, Kind en Gezin-medewerker beleid kinderopvang, geeft toelichting bij de Kinderopvangzoeker en het lokaal loket kinderopvang en vertelt over de huidige proefprojecten in de zorgregio Hasselt. Ook andere besturen (oa Murielle Mattelaer, stad Leuven) die nu al een lokaal loket kinderopvang hebben vertellen hun verhaal. 4. Kinderarmoede: lokale besturen bouwen bruggen naar kwetsbare gezinnen Een lokaal gezinsbeleid moet ook oog hebben voor de meer kwetsbare gezinnen en kinderarmoede bestrijden. Onder andere kinderopvang is een belangrijke stimulans voor de tewerkstelling van moeders met jonge kinderen en moet dus gelijke kansen nastreven. Jammer genoeg vinden kwetsbare gezinnen nog te weinig hun weg naar kinderopvangvoorzieningen of het aanbod inzake opvoedingsondersteuning. Hoe kan een lokaal bestuur bruggen bouwen naar kwetsbare gezinnen? Hoe kunnen specifieke kinderopvanginitiatieven ouders helpen de generatiearmoede te ontvluchten? Hoe kan een
lokaal gezinsbeleid een verschil maken en een krachtig instrument worden in de bestrijding van kinderarmoede. Lief Vandevoort, ervaren senior consultant, vertelt over kinderarmoede in Vlaanderen en hoe lokale besturen bruggen kunnen bouwen naar kwetsbare gezinnen. Een verhaal dat wordt aangevuld met lokale praktijken (oa An Docquier, over de peuterspeelpunten, stad turnhout, Boempetat!, OCMW Boom, David Boets en Liesbeth Geens over de OKIDO-projecten, stad Antwerpen, Kinderopvang De Speelboot, OCMW Roeselare). 5. Extreme coaching De functie van leidinggevende wordt steeds uitgebreider en complexer. Naast hun huidig takenpakket wordt dan ook nog eens verwacht dat zij het functioneren van al hun medewerkers nauw opvolgen en hen aanspreken op ongewenst gedrag en handelingen, zelfs al is dit gebaseerd op vermoedens of aangegeven door derden. Maar hoe spreekt u iemand aan op extreem gedrag, zoals lijfgeur, gebrek aan respect voor de kinderen, discriminerende uitspraken of ander ongepast gedrag? Zo'n gesprekken brengen soms heel wat emotionele ontlading met zich mee, gaande van ontkennen, over dichtklappen tot agressief gedrag. Hoe gaat u hiermee best om? Crime Control heeft een specifieke opleiding 'Extreme Coaching' ontwikkeld waar via simulaties met één van onze professionele acteurs verschillende inzichten en technieken worden aangereikt om dergelijke boodschappen te brengen en om te gaan met de verschillende reacties. Begeleiding door Michel De Gieter, Trainer Crime Control 6. Meerjarenplanning en kinderopvang Een nieuwe beleidsperiode voor de lokale besturen. Een eerste taak van de lokale besturen is de opmaak van een meerjarenplan voor de periode 2014-2019. Het meerjarenplan moet helpen om de gemeente te sturen met een duidelijke focus: het vraagt goed geformuleerde beleidsdoelstellingen en zicht op de middelen om deze te realiseren. Deze sessie geeft u inzicht in de essentie van een meerjarenplan: wat is de plaats van het meerjarenplan in de beleidscyclus? Welke stappen zijn nodig om een onderbouwd plan te maken? Wat is een doelstelling? Hoe bepaalt u uw strategische keuzes? Ongetwijfeld zit u als schepen of medewerker met vragen als: welke rol kan ik spelen in het planningsproces? Deze actuele en stevige vraagstukken behandelen we in minder dan 2 uur. Begeleiding: Dirk Meulemans, VVSG-stafmedewerker management en organisatie. 7. Begeleiders motiveren voor kwaliteit Michèle Daix, orthopedagoge, creatief agoge en vormingswerker, inspireert verantwoordelijken in het kwaliteitsverhaal. Een kwalitatieve kinderopvang realiseren is niet enkel de verantwoordelijkheid van de verantwoordelijke, maar van het ganse team. Hoe kan u, als verantwoordelijke, een team kindbegeleiders motiveren om elke dag opnieuw het beste van zichzelf te geven? Hoe kan u ze motiveren om samen kwaliteitsvolle kinderopvang te realiseren, ook al zijn de omstandigheden niet altijd optimaal. 8. Buitenschoolse Kinderopvang in de Brede school Een Brede School wil kinderen en jongeren een brede leer- en leefomgeving aanbieden, waarbinnen ze een brede waaier aan ervaringen kunnen opdoen. Om dat te realiseren, wordt een lokaal netwerk opgezet van scholen, overheden en organisaties uit de cultuur-, jeugdwerkof sportsector. Ook kinderopvang is een belangrijke partner in de Brede school. Maar hoe zorgen we er voor dat de Brede school meer is dan een bewaking van kinderen op school? Zijn kwalitatieve kinderopvang én school verzoenbaar? Hoe kan een brede kijk (gekaderd binnen brede school) de doelstelling om de buitenschoolse kinderopvang vorm te geven in
samenwerking met diverse partners versterken? En welke alternatieven heeft een lokaal bestuur om op de nog steeds stijgende behoefte aan buitenschoolse kinderopvang een antwoord te geven? Lia Blaton, medewerker Steunpunt Diversiteit & Leren vertelt over de Brede school en Brede kinderopvang. Deze toelichting wordt aangevuld met praktijkverhalen. 9. Een gemeentelijk kinderdagverblijf opstarten: stap voor stap In deze sessie nemen wij u stap voor stap mee in het realiseren van een gemeentelijk kinderdagverblijf of een andere vorm van groepsopvang van baby s en peuters. Deze sessie kan helpen om uw droom (zijnde een groepsopvang van baby s en peuters) te verwezenlijken. Ook de mogelijkheid om een kinderdagverblijf te organiseren naast of in de gemeenteschool komt aan bod. Ann Lobijn, VVSG-stafmedewerker kinderopvang en Ingrid Van Cauter, OVSGstafmedewerker pedagogisch beleid, doorlopen met u de verschillende stappen zodat u in uw gemeente geïnformeerd aan de slag kan. 10. Voedselveiligheid: een gids voor kinderopvangvoorzieningen van 0 tot 3 jaar Eind februari 2013 verwachten we de goedkeuring van de autocontrolegids voor de voedselveiligheid in de kinderopvang van 0 tot 3 jaar. Nieuw in 2013 is ook dat de regels voor autocontrole voedselveiligheid soepeler worden voor de gehele kinderopvang en niet enkel voor de kleine kinderopvangvoorzieningen. Concreet betekent dit dat ook grote kinderopvangvoorzieningen geen volledig HACCP-plan meer moeten uitwerken. Tijdens de opleiding worden volgende thema s behandeld: - Goede hygiënepraktijken - Autocontrole met behulp van de gids - Traceerbaarheid - Meldingsplicht Begeleiding door Stijn Hermans, medewerker FAVV voorlichtingscel 11. Buitenschoolse kinderopvang: beter af in lokale handen? Minister Vandeurzen zoekt naar een nieuw concept om schoolgaande kinderen t.e.m. de basisschool een kwaliteitsvol opvang- en activiteitenaanbod aan te bieden en wil lokale besturen daarin meer verantwoordelijkheid en autonomie geven. In opdracht van de minister schreef Kind en Gezin de discussienota Waar naartoe met de opvang en de vrije tijd van kleuters en lagere schoolkinderen? De nota legt de nadruk op lokale opvangnetwerken waarin alle betrokkenen, met een aanbod naar schoolgaande kinderen, samenwerken om voor hen een kwaliteitsvol buitenschools (opvang)aanbod uit te bouwen. Sylvia Walravens, beleidsmedewerker Kind en Gezin, licht een aantal speerpunten uit de discussienota toe. De deelnemers worden uitgenodigd na te denken over de manier waarop Vlaamse en lokale overheid zouden kunnen samenwerken om schoolgaande kinderen uit de basisschool een voldoende en kwalitatieve buitenschoolse opvang aan te bieden. Wat zou een kwalitatief buitenschools opvangaanbod kunnen zijn? Welke rol kan of wil een lokaal bestuur hierin opnemen? Hoe past deze rol binnen het geheel van opdrachten waar een lokaal bestuur voor staat? Hoe vertaalt u dit alles naar de strategische meerjarenplanning? En wat zou dan nog de rol van de Vlaamse overheid kunnen of moeten zijn? We hopen op een boeiend gesprek dat leidt naar concrete handvaten die vorm kunnen geven aan het beleid op lokaal niveau en die tegelijk inspirerend kunnen zijn voor het beleid op Vlaams niveau. 12. Lokaal overleg kinderopvang: verplicht nummer of krachtig instrument? Ook na invoering van het decreet houdende de organisatie van kinderopvang van baby s en
peuters en het planlastdecreet blijft het Lokaal Overleg Kinderopvang bestaan als gemeentelijke adviesraad kinderopvang. Vergunde kinderopvangvoorzieningen moeten betrokken zijn bij het lokaal beleid kinderopvang. Dit kan ondermeer door samen te werken met het Lokaal Overleg Kinderopvang en er de nodige informatie aan te bezorgen. Deze samenwerking is nodig zodat het Lokaal Overleg zijn adviesrol aan het lokaal bestuur zou kunnen waarmaken. Het Lokaal Overleg Kinderopvang is ook het forum dat zich beraadt en afspraken maakt over de oprichting van het Lokaal Loket Kinderopvang. In sommige gemeenten is het lokaal overleg een goed werkend orgaan. In andere niet. Joke Vanreppelen, VVSG-stafmedewerker Lokaal sociaal beleid, gaat in op succesfactoren en valkuilen. Aangevuld met voorbeelden van lokale overleggen kinderopvang wordt dit een inspirerende sessie. 13. Professioneel omgaan met risico s in de kinderopvang Ellen Van Grunderbeek, assistente Instituut voor Sociaal Recht (ISR) KU Leuven, neemt ons mee in een trektocht over hoe we in de kinderopvang kunnen omgaan met risico s. De burgerrechtelijke en strafrechtelijke aansprakelijkheidsvormen wordt toegelicht, aan de hand van het schetsen van een theoretisch kader, waarna (op een interactieve wijze) de theorie op fictieve casussen (en illustraties uit de rechtspraak) wordt toegepast. De aansprakelijkheidsvragen worden in een breder perspectief gesitueerd: deontologie, arbeidsrecht, tuchtrecht Met aanvullend nog ruimte voor vragen en discussie. 14. Huizen van het Kind: pijler in een sterk gezinsbeleid Op vrijdag 14 december 2012 keurde de Vlaamse Regering principieel het voorontwerp van decreet goed houdende de organisatie van preventieve gezinsondersteuning in Huizen van het Kind. De Huizen van het Kind moeten het consultatiebureau en alle andere (minstens door Kind en Gezin gesubsidieerde) preventieve aanbod naar (aanstaande) gezinnen met jonge kinderen bundelen. Zo vinden ouders makkelijker hun weg in het aanbod. Wannes Blondeel, medewerker Kind en Gezin vertelt hoe de Vlaamse overheid deze huizen van het kind in de praktijk wil brengen. En we beluisteren hoe een gemeente dit ook effectief in de praktijk vorm geeft (door Jeanine Bellens, stad Zottegem). 15. Kinderopvang: zoveel meer dan verzorgen Piet Mariën, pedagogisch adviseur kleuteronderwijs OVSG, begeleidt deze sessie die de pedagogische functie van kinderopvang wil concreet maken. Iedereen heeft de mond vol van de pedagogische functie van kinderopvang. En inderdaad: verzorgen, spelen en leren zijn voor jonge kinderen niet te scheiden. Hoe kunnen we in de kinderopvang een breed pedagogisch kader creëren? Een pedagogisch kader dat respect heeft voor de eigenheid van het kind en zijn omgeving en dat geen schools karakter heeft? Hoe kan dit pedagogisch kader medewerkers inspireren en ondersteunen? 16. Tevredenheidsmeting ouders: kinderspel VVSG ontwikkelde in samenwerking met de firma BOSOFTWARE een web gebaseerd instrument om de tevredenheid van ouders te bevragen. Gedaan dus met uren overleg over opstellen vragenlijsten, met verzenden van vragenlijsten en vooral verwerken van antwoorden. Deze on-line toepassing maakt van het bevragen van de tevredenheid van ouders over de gepresteerde opvang kinderspel. Carine Wynants, VVSG-medewerker, geeft toelichting bij dit instrument dat bruikbaar is voor zowel kinderdagverblijven, diensten voor onthaalouders als initiatieven voor buitenschoolse opvang.
Slottoespraak De wetenschap als inspiratie Joris Ghysels, senior onderzoeker en coördinator van het onderzoeksdomein 'Gezin en Zorg' van het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, inspireert. Kinderopvang is natuurlijk geen doel op zich. Kinderopvang is belangrijk in de activering van jonge ouders. Maar welk effect heeft kinderopvang op de tewerkstelling van mannen en vooral ook vrouwen in uw gemeente? Op de welvaart ook van jonge gezinnen? Wanneer is er voldoende kinderopvang? Welk aanbod zorgt er voor dat iedereen die behoefte heeft aan kinderopvang ook effectief een plaats vindt? En hoe zit dat in andere landen? Ondanks de inspanningen om de kinderopvang ruim toegankelijk te maken speelt er toch een mattheuseffect. Ondanks de investering die de overheid doet in een kwalitatieve toegankelijke kinderopvang blijven vooral kansarme gezinnen geen gebruik te maken van de gesubsidieerde kinderopvang. Ligt daar een uitdaging voor lokale besturen? 5. Meer informatie Nog niet overtuigd of dit wel de inspiratiedag is die u dit jaar niet mag missen? Of twijfelt u over de inhoud van een bepaalde sessie? Bel of mail naar: Ann Lobijn, stafmedewerker kinderopvang, tel. 02/211.55.73, ann.lobijn@vvsg.be Wil u meer informatie over uw inschrijving, één adres: Cindy.desutter@vvsg.be 6. Codex kinderopvang De Codex kinderopvang is reeds sinds 2003 het meest complete én actuele naslagwerk voor alle kinderopvangvoorzieningen. Naar aanleiding van het nieuwe decreet kinderopvang slaan VVSG en Politeia de handen in elkaar om de Codex Kinderopvang grondig te herzien en op die manier gebruiksvriendelijker te maken. Vertrekkende vanuit de gebruikers die vaak verantwoordelijk zijn voor één type voorziening, zorgen wij voor informatie op maat! Kinderopvang organiseren en een kinderopvangvoorziening beheren betekent rekening houding met verschillende voorwaarden en wettelijke bepalingen. De nieuwe codex vertrekt vanuit het gebruiksgemak voor de gebruiker en worden onderverdeeld in relevante items voor de verantwoordelijke van een kinderopvangvoorziening. Op basis van thema s zoals vergunningsvoorwaarden infrastructuur, personeel, administratief zullen de wettelijke bepalingen en duiding bij deze wettelijke bepalingen overzichtelijk aangeboden worden. Meer weten en bestellen: www.politeia.be VVSG Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw, Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel Auteurs: Ann Lobijn, stafmedewerker kinderopvang Redactie: ann.lobijn@vvsg.be