special kinderopvang Alleen opvangvoorzieningen die met het lokaal loket kinderopvang samenwerken, worden nog vergund. 26 maart 2014 Lokaal

Transcriptie

1 Alleen opvangvoorzieningen die met het lokaal loket kinderopvang samenwerken, worden nog vergund. 26 maart 2014 Lokaal

2 Nieuw decreet kinderopvang met effect op de lokale besturen Met het decreet Kinderopvang van Baby s en Peuters wil de Vlaamse overheid de kinderopvang makkelijker, nog professioneler en duidelijker maken. Het decreet en zijn uitvoeringsbesluiten treden vanaf 1 april in werking. We bekijken het effect ervan op de lokale besturen. tekst ann lobijn beeld isabelle pateer In elke gemeente komt er een lokaal loket kinderopvang dat ouders zal helpen een opvangplaats te vinden. Het is een neutraal informatie- en steunpunt, een netwerk van alle organisaties die lokaal of regionaal relevant zijn voor de kinderopvang. Gezinnen die kinderopvang zoeken, krijgen er in één keer zicht op alle mogelijkheden die bij hun vraag aansluiten. Ze kunnen daar dan zelf een keus uit maken. Alleen opvangvoorzieningen die met het lokaal loket kinderopvang samenwerken, worden nog vergund. Van zijn kant moet het loket de beschikbare opvangplaatsen dan weer beter toegankelijk maken voor maatschappelijk kwetsbare gezinnen. De concrete organisatie van het lokaal loket is een lokale keuze: binnen het lokaal overleg kinderopvang wordt daarvoor een initiatiefnemer aangewezen of een structuur gecreëerd. Elke lokale betrokkene kan de organisatie op zich nemen. Als er geen gegadigden zijn, doet het lokale bestuur het. De integratie van het loket kinderopvang in het Sociaal Huis of in het Huis van het Kind kan zeker zinvol zijn en voordelen bieden. Gemeentes die in dezelfde zorgregio liggen, kunnen De voorbije jaren zijn er in Vlaanderen en Brussel al veel opvangplaatsen bijgekomen, maar de Vlaamse Regering wil blijven investeren zodat tegen 2016 voor minstens de helft van de kinderen jonger dan drie jaar opvang beschikbaar is. samen één loket opzetten. Voor kleinere gemeenten kan dit handig zijn. Per gemeente of stad kan er maar één lokaal loket zijn, met één contactpunt of met meerdere contactpunten die samenwerken. Via de Kinderopvangzoeker heeft het lokaal loket kinderopvang een overzicht van nog openstaande vragen. Gezien er geen financiële middelen zijn, zullen de regelgevende bepalingen Kinderopvangzoeker De Kinderopvangzoeker wordt het gratis instrument op om kinderopvangvragen te registreren, te behandelen en in kaart te brengen. Ouders hoeven hun vraag maar één keer te stellen. De eerste keer registreren ze zich met hun eid-kaart of token. Als ze er geen hebben, kunnen zij bij het lokaal loket kinderopvang terecht. Deze registratie in de Kinderopvangzoeker is verplicht voor alle ouders die formele kinderopvang willen gebruiken. Een opvangvoorziening mag enkel nieuwe kinderen opvangen als de vraag in de Kinderopvangzoeker is opgenomen. De ouder kan in de Kinderopvangzoeker alle opvangvoorzieningen zien en er een aantal van zijn voorkeur aanduiden. Die ontvangen dan een en kunnen de ouders contacteren. Ze kunnen alle openstaande vragen voor hun voorziening bekijken en opvolgen. Alle opvangvoorzieningen van de gemeente(s) waar opvang wordt gezocht, krijgen de opvangvraag te zien via een overzicht van openstaande vragen in hun gemeente. Ze kunnen de ouders contacteren wanneer ze een vrije plaats hebben. De ouders kiezen zelf of en wanneer de opvang hun gegevens ziet en of ze op een voorstel van opvang ingaan. Zodra er een schriftelijke overeenkomst is ondertekend, wordt dit in de Kinderopvangzoeker geregistreerd, net zoals de start van de opvang. Als er drie maanden vóór de startdatum nog geen overeenkomst is, krijgt het lokaal loket kinderopvang een seintje en kan het samen met de ouders naar een oplossing zoeken. De lokale besturen en Kind en Gezin kunnen via de Kinderopvangzoeker ook zien waar er welke opvang nodig is. De Kinderopvangzoeker zal zich in eerste instantie richten op de registratie van opvangvragen. Hij geeft geen informatie over beschikbare vrije plaatsen. Hij is nu nog in een proeffase. De precieze datum van invoering in heel Vlaanderen en Brussel is nog niet bekend. Lokaal maart

3 Voldoende opvang De voorbije jaren zijn er in Vlaanderen en Brussel al veel opvangplaatsen bijgekomen, en de Vlaamse Regering wil blijven investeren zodat tegen 2016 voor minstens de helft van de kinderen jonger dan drie jaar opvang beschikbaar is. Vanaf 2020 moet elk gezin met behoefte aan kinderopvang binnen een redelijke termijn en binnen een redelijke afstand een betaalbare opvangplaats van goede kwaliteit kunnen vinden. Nu is het aanbod nog ongelijk verspreid. Uit de cijfers van 2013 blijkt dat er in 130 Vlaamse gemeenten voor minder dan de helft van de kinderen jonger dan drie jaar een opvangplaats is. In meer dan vier van de tien gemeenten ligt het percentage kinderopvang van baby s en peuters dus lager dan vijftig. Dit percentage is een theoretisch cijfer dat uitdrukt hoeveel plaatsen er zijn in verhouding tot het aantal kinderen uit de doelgroep en rekening houdend met het feit dat elke plaats gebruikt wordt door meer dan één kind (de zogenaamde kindratio). zo laag mogelijk gehouden worden en zal er over het lokaal loket wellicht enkel een ministeriële rondzendbrief verschijnen. Betaalbare kinderopvang Sinds 1 januari berekenen ouders die gebruik maken van een inkomensgerelateerde kinderopvang, hun tarief zelf via mijn.kindengezin.be. Als ze het tarief niet kunnen betalen, kan het OCMW hun een individueel verminderd tarief toekennen. Dit staat in het Besluit van de Vlaamse Regering van 22 november De VVSG had eind januari een overleg met Kind en Gezin. Ze formuleerden er samen enkele algemene voorstellen over de toekenning van het individueel verminderd tarief in de kinderopvang. Zo zou een ouder automatisch recht hebben op een herberekening (via mijn.kindengezin.be) als een van de ouders een werkloosheidsuitkering ontvangt. Ook een ouder die leefloongerechtigd is, zou automatisch het minimumtarief van 1,56 euro per dag betalen. Ook al krijgen met deze twee criteria zowat alle ouders die recht hebben op individueel verminderd tarief de garantie op betaalbare kinderopvang, toch blijft er wellicht door acute omstandigheden nog een restcategorie in de kou staan. Denk maar aan een ouder met een hoge ziekenhuisfactuur voor zichzelf of een kind, een alleenstaande moeder zonder vast inkomen die bij familie verblijft, ouders in schuldbemiddeling of ouders die door een woningbrand of faillissement in de problemen zitten. Het voorstel is het OCMW de bevoegdheid te geven individueel te oordelen over zulke situaties waarin het voor de ouder(s) (tijdelijk) onmogelijk is het op basis van het aanslagbiljet berekende inkomenstarief te betalen. Het zou dan kunnen beslissen deze ouder het individueel verminderd tarief te laten betalen: ofwel het minimumtarief van 1,56 euro per dag ofwel de helft van het berekende inkomenstarief (op basis van het recentste aanslagbiljet of zoals hierboven beschreven individueel verminderd tarief als gevolg van werkloosheid). De VVSG beseft dat dit een extra opdracht is voor het OCMW, maar dat lijkt wel verantwoord gezien het belang van toegankelijke kinderopvang bij activering en bij de bestrijding van kinderarmoede. De VVSG benadrukt dat de kosten van het individueel verminderd tarief niet ten laste zijn van het OCMW. Het aantal dossiers is ook eerder beperkt (vandaag ongeveer 2500 ouders in de erkende kinderopvang) en een deel ervan zal wellicht automatisch via mijn.kindengezin.be worden berekend. Om de werklast voor OCMW s beperkt te houden blijven de na 1 januari 2014 en vóór 1 april 2014 toegekende socialetariefregelingen door de erkende kinderopvangvoorzieningen een jaar geldig. Tot 1 april 2014 hebben ouders die hun inkomen met twintig procent zien dalen, recht op een herberekening. Dit recht vervalt, dus na 1 april betalen zij het inkomenstarief op basis van het aanslagbiljet en niet op basis van de loonfiche. Deze voorstellen moeten nu politiek afgetoetst worden. Als ze worden goedgekeurd, is er verder overleg tussen Kind en Gezin en de VVSG nodig over de administratieve procedure die een OCMW Kinderdagverblijven konden tot nu toe flexibel omgaan met de vragen van ouders, waardoor vooral op dinsdag en donderdag meer kinderen aanwezig waren dan de erkenning stipuleerde. Deze zogenaamde overbezetting wordt vanaf 1 april enkel nog tijdelijk gedoogd. moet volgen zodat ouders een correct attest kindcode en inkomenstarief krijgen. De VVSG dringt er ook op aan dat zowel de inhoudelijke criteria voor toekenning individueel verminderd tarief als de administratieve procedure snel duidelijk worden, want 1 april is bijzonder dichtbij. Veilige kinderopvang Voorzieningen met een vergunning voor de opvang van meer dan acht kinderen moeten een attest brandveiligheid hebben. Dat wordt afgeleverd door de burgemeester van de gemeente waarin de kinderopvanglocatie gelegen is, met de medewerking van de territoriaal bevoegde brandweerdienst. De brandveiligheidsnormen zijn vastgelegd in het besluit over de vergunningsvoorwaarden en zijn gelijklopend aan de bestaande regelgeving. Nieuw is dat de brandweer een attest A, B of C moet afleveren. Een brandveiligheidsattest A betekent dat de kinderopvangvoorziening aan de specifieke brandveiligheidsvoorschriften voldoet, een attest B betekent dat de kinderopvangvoorziening niet volledig voldoet aan de specifieke brandveiligheidsvoorschriften, maar dat er geen onmiddellijk gevaar is voor de kinderen, het personeel of bezoekers. Een brandveiligheidsattest C betekent dat de kinderopvangvoor- 28 maart 2014 Lokaal

4 De kwaliteit van kinderopvang meten Als kinderen in zeer goede kinderopvang zitten, heeft dat zichtbare baten tot in het middelbaar onderwijs. Worden ze als baby slecht opgevangen, dan ondervinden ze daar recht evenredig veel nadeel van. Volgens een recent OESO-rapport is het heel belangrijk de kwaliteit in kaart te brengen. Dat alleen al zou de kwaliteit bevorderen omdat je gerichter kijkt en mensen helpt gerichter te kijken, zegt professor kinderzorg en gezinspedagogiek Michel Vandenbroeck die in opdracht van Kind en Gezin in november aan de ontwikkeling van zo n meetinstrument is begonnen. Het project zal drie jaar duren. Op dit moment werkt Vandenbroeck aan het pedagogische raamwerk: Kwaliteit is niet objectief te vatten, het heeft te maken met waarden en normen. Daarom overleggen we met de sector over de uitgangspunten. Daarna ontwikkelen we een wetenschappelijk instrument om de structurele aspecten zoals het aantal volwassenen per aantal kinderen, het aantal interacties tussen volwassenen en kinderen maar ook het welbevinden van de kinderen te meten. Over een jaar zullen we dan in de verschillende voorzieningen een steekproef houden. Op basis daarvan maken we een nulmeting om een uitspraak te doen over de stand van zaken in Vlaanderen. Daaruit leiden we twee instrumenten af: eentje voor de inspectie met een minimumnorm waar we de lat leggen, en eentje voor zelfevaluatie van de pedagogische begeleiders. Vandenbroeck kan nu niets wetenschappelijks zeggen over de kwaliteit van de kinderopvang. Het enige wat in Vlaanderen ooit werd gemeten is de tevredenheid van de ouders. En die is groot. Maar dat zegt niets over de kwaliteit van de opvang. Daar zijn de ouders niet bij. In Nederland werd in 2005 voor de eerste keer de kwaliteit van de kinderopvang gemeten. Dat was niet zo n goed nieuws, er waren veel mankementen. En vijf jaar later bij de volgende meting bleek dat de kwaliteit er nog op achteruit was gegaan. Na veel debatten heeft de overheid extra middelen toegekend en bij de recentste meting was er dan toch een positief resultaat. In Frankrijk wordt de kwaliteit niet gemeten, in Duitsland in sommige Länder. Toch wil Kind en Gezin graag internationaal kunnen vergelijken, dus probeert Vandenbroeck in het instrument zoveel mogelijk elementen op te nemen die elders gebruikt worden. Het wordt een compromis, we zullen overleggen wat we wel gebruiken en wat niet. Wat ontbreekt, knutselen we zelf in elkaar. MvB advertentie IS DEZE ADVERTENTIE WEL LEGAAL? U staat er misschien niet bij stil, maar deze advertentie is onderhevig aan een pak wetgeving. Beeldmerken, auteursrecht, plaatsing, nanciën... Meer dan u op het eerste gezicht zou vermoeden. Dat geldt eigenlijk voor de wet in het algemeen. Alles hangt met elkaar samen, zeker bij steden en gemeenten. Dus kunt u maar beter samenwerken met een partner die alle kennis in één huis heeft. Zelfs als het gaat om een advertentie. Speci ek voor overheden: ruimtelijke ordening - overheidsopdrachten en pps personeelsbeleid - overheidsaansprakelijkheid - administratief recht - grondgebiedszaken - milieu Mechelsesteenweg Antwerpen - T E info@gsj.be - Lokaal maart

5 Gent 20 maart Inspiratiedag kinderopvang Wilt u meer weten over het lokale loket kinderopvang of over het verminderde tarief in de kinderopvang en de rol van de OCMW s, kom dan zeker naar deze inspiratiedag. ziening niet voldoet aan de specifieke brandveiligheidsvoorschriften. De organisator van kinderopvang beschikt voor zichzelf, voor de verantwoordelijke, voor de kinderbegeleider en voor elke andere meerderjarige persoon die in de kinderopvanglocatie direct contact met de kinderen heeft, over een recent uittreksel uit het strafregister model 2, of een gelijkwaardig document voor wie niet in België gedomicilieerd is, waaruit onberispelijk gedrag in de omgang met kinderen blijkt. Nieuw is dat dit attest driejaarlijks hernieuwd moet worden. Als een kinderopvang van baby s en peuters geen vergunning (meer) heeft, dan moet hij dicht. Is er direct gevaar voor de opgevangen kinderen, dan kan Kind en Gezin bevelen tot onmiddellijke sluiting. Is er geen direct gevaar, dan legt Kind en Gezin een sluitingsdatum op zodat de ouders niet van de ene dag op de andere zonder opvang vallen. Kind en Gezin informeert zo snel mogelijk de burgemeester die dan laat nagaan of de sluiting wordt nageleefd. Ook als de uitoefening van de kinderopvang opeens opgeschort wordt, licht Kind en Gezin zo snel mogelijk de burgemeester in. Die gaat na of de opschorting of het sluitingsbevel wordt nageleefd, en informeert Kind en Gezin daarover. Als na de inwerkingtreding van een schorsing of sluiting wordt vastgesteld dat de werking nog doorgaat, gaat de burgemeester, op schriftelijk verzoek van Kind en Gezin, over tot de uitvoering van de bestuurlijke maatregel. Dat gebeurt op kosten en risico van de organisator. Lokale regie in samenspraak met de Vlaamse overheid Organisatoren van groepsopvang moeten bij de aanvraag van een vergunning bij Kind en Gezin voor een locatie een bewijs van aanvraag tot advies van het lokale bestuur waar de kinderopvangvoorziening zich bevindt voegen. Ook bij uitbreiding van gesubsidieerde kinderopvangplaatsen wordt het lokale bestuur uitgenodigd een advies te formuleren. Vergunde kinderopvangvoorzieningen zullen zich moeten informeren over het lokale beleid. Dit is een vergunningsvoorwaarde. Ook na de inwerkingtreding van het decreet zal het lokale bestuur de regie inzake kinderopvang op zich kunnen nemen. Dit wordt niet door het decreet Kinderopvang van Baby s en Peuters geregeld, maar via het decreet van 30 april 2004 tot oprichting van Kind en Gezin en het bijbehorende uitvoeringsbesluit. Daarin staat: Het agentschap oefent zijn taak betreffende de regie van de kinderopvang uit in samenspraak met de lokale besturen, die een lokaal beleid kinderopvang uitwerken in overeenstemming met de regels die de Vlaamse Regering bepaalt. Het lokaal beleid kinderopvang wordt geregeld door het besluit van de Vlaamse Regering over het lokaal beleid kinderopvang. Het lokaal overleg kinderopvang blijft bestaan als gemeentelijke adviesraad voor kinderopvang. Zelf organiseren Lokale besturen die organisator zijn van kinderopvang voor baby s en peuters met een erkenning, attest van toezicht of toestemming, zullen op 1 april 2014 automatisch een vergunning krijgen voor hetzelfde aantal plaatsen. Uiteraard moet deze opvang aan de vergunningsvoorwaarden voldoen, rekening houdend met bepaalde overgangstermijnen en afwijkingsbepalingen. Nieuw vanaf 1 april en de inwerkingtreding van het decreet zijn de gewijzigde voorrangsregels in de inkomensgerelateerde kinderopvang en de absolute voorrang die moet worden gegeven aan gezinnen waarvoor kinderopvang noodzakelijk is in het kader van de werksituatie. Het decreet en het besluit met de vergunningsvoorwaarden leggen sterk de nadruk op het pedagogische beleid. Zo moet de organisator zorgen voor pedagogische ondersteuning en die moet van een pedagogische ondersteuningsorganisatie komen, daarnaast komt er een instrument om de pedagogische kwaliteit te meten. Qua personeel is de huidige norm vervangen door een strikte ratio begeleider/kind: er mag per aanwezige begeleider niet meer dan een in de regelgeving vastgelegd aantal kinderen aanwezig zijn. Er mogen in een voorziening niet meer kinderen aanwezig zijn tegelijkertijd dan waarvoor men een vergunning heeft en dit op basis van de m 2 leef- en rustruimte. Voor veel kinderdagverblijven wordt dit wennen, zij konden tot nu toe flexibel omgaan met de vragen van ouders, waardoor vooral op dinsdag en donderdag meer kinderen aanwezig waren dan de erkenning stipuleerde. Deze zogenaamde overbezetting wordt vanaf 1 april enkel nog tijdelijk gedoogd. Voor diensten voor onthaalouders is de grootste vernieuwing dat een vergunning nu wordt toegekend op het niveau van een locatie waar een onthaalouder opvang presteert. Concreet betekent dit dus ook dat veel vergunningsvoorwaarden vervuld moeten worden op het niveau van de onthaalouder en dat de toezichthouder de onthaalouder rechtstreeks kan controleren. Kinderopvangvoorzieningen die nu subsidies ontvangen, zullen ingeschakeld worden in het subsidiesysteem (3 trappen) van het decreet. Lokale besturen hebben het vooruitzicht dat zij in 2020 ook voor de erkende plaatsen die zijn toegekend vóór 2006 een hogere subsidie zullen krijgen. De VVSG ijvert al lang voor een gelijke subsidie voor alle kinderopvangplaatsen. In 2020 lijkt dit nu realiteit te worden. Ann Lobijn is VVSG-stafmedewerker kinderopvang Regelgeving: - Decreet van 20 april 2012 houdende de organisatie van kinderopvang van baby s en peuters - Besluit van de Vlaamse Regering van 22 november 2013 houdende de vergunningsvoorwaarden en het kwaliteitsbeleid voor gezinsopvang en groepsopvang van baby s en peuters 30 maart 2014 Lokaal