NOTITIE EVALUATIE BELEIDSNOTA GRONDENBEHEER 2012-2015 (oktober 2015) Inleiding De evaluatie is als volgt opgebouwd. De punten A en B geven inzicht in de behaalde resultaten en in de actuele stand van de uitvoering van de Beleidsnota Grondenbeheer 2012-2015. C geeft aan op welke onderdelen voorgesteld wordt de nota aan te passen. D geeft de toekomstverwachtingen aan voor de uitvoering van de nota in de periode 2016-2019. A. Resultaten van het verkopen, verhuren en verpachten van gronden - Het actief verkopen van gronden Bij het actief verkopen van gronden neemt de gemeente het initiatief om te verkopen. De Beleidsnota Grondenbeheer 2012-2015 was een vervolg op de Beleidsnota Eris 2006. Beide nota s gingen uit van een maximaal mogelijke verkoopopbrengst van alle als te verkopen geïnventariseerde gronden van circa 937.500. Tijdens de Beleidsnota Eris 2006, in de periode september 2006 tot en met 31 december 2011, zijn voor een waarde van 369.952 verkopen gerealiseerd. Tijdens de Beleidsnota Grondenbeheer 2012-2015, In de daarop volgende periode 2012-2015, is voor circa 57.000 verkocht. Per jaar is dit: jaar aantal verkopen* verkochte aantal m2 verkoopopbrengst 2012 2 424 7.937 2013 4 270 7.378 2014 11 1.058 26.732 2015** 6 2.208 15.266 Totaal 23 3.960 57.313 * verkoop van één perceel aan meerdere kopers geldt als één verkoop ** t/m 30 september 2015 Het verschil tussen de maximaal mogelijke opbrengst ( 937.500) en de tot nu toe gerealiseerde opbrengst ( 427.266) wordt veroorzaakt doordat: gronden niet zijn verkocht wegens het ontbreken van koopinteresse. Mogelijk dat deze gronden in de toekomst kunnen worden verkocht bijvoorbeeld aan nieuwe aangrenzende grondeigenaren; gronden niet zijn verkocht omdat deze zijn ingebracht in bouwgrondexploitaties (o.a. woningbouw aan de Kattekop en wozoco La familie Elsloo); gronden niet zijn verkocht omdat alsnog bleek dat deze voor de gemeente functioneel zijn (o.a. gronden in het Urdal);
als gevolg van de regeling "Gratis gebruik voortuinen" uit 2014 gronden die in gebruik zijn als voortuin met een oppervlakte tot en met 30 m2 vrijwel niet meer worden verkocht; als reactie op het uitgebrachte verkoopaanbod een aantal grondgebruikers een verjaringsclaim heeft ingediend; van een aantal gronden nog een verkoopaanbod moet worden uitgebracht. Wij concluderen evenals in de voorafgaande beleidsnota s dat het realiseren van de maximaal mogelijke verkoopopbrengst bij de actieve verkopen niet haalbaar zal zijn. Maar, het gezamenlijke resultaat van de actieve en passieve verkopen (zie hierna onder punt 2) in de periode september 2006 tot en met 30 september 2015 ad 2.115.362 bedraagt inmiddels meer dan het dubbele van de maximaal geachte verkoopopbrengst van de actieve grondverkopen. Ter verduidelijking nog het volgende: de maximale mogelijke verkoopopbrengst van 937.000 bij het actief verkopen van gronden is gebaseerd op een verkooplijst uit 2006. De lijst bevat alle gronden waarvan destijds werd gedacht dat die konden worden verkocht. De verkooplijst moet worden gezien als een momentopname. Achteraf bekeken hadden de passieve verkopen ook op die lijst kunnen staan. M.a.w. voor het resultaat moet naar de totale verkoopopbrengst - actieve en passieve verkopen - worden gekeken. Het onderscheid tussen actieve en passieve verkopen is kunstmatig. De actieve verkooplijst is slechts een middel om de verkoopopbrengsten vooraf te kwantificeren. Van de actieve verkopen kan worden gezegd dat een deel is verkocht, een deel nog wordt verkocht en een deel omwille van de hiervoor aangegeven redenen niet. Van de passieve verkopen kan worden gezegd dat deze er altijd zullen zijn. Ook omdat de hoeveelheid gronden die de gemeente in eigendom heeft dynamisch is, er worden gronden verkocht maar er komen ook gronden in eigendom bij. Een deel van die nieuwe gronden komt later weer voor verkoop in aanmerking (actieve verkoop) of wordt te koop gevraagd (passieve verkoop). - Het passief verkopen van gronden: Bij het passief verkopen van gronden neemt een burger of een bedrijf het initiatief door het indienen van een koopverzoek. Tijdens de Beleidsnota Eris 2006, in de periode september 2006 tot en met 31 december 2011, zijn voor een waarde van 1.799.963 verkopen gerealiseerd. Tijdens de Beleidsnota Grondenbeheer 2012-2015, In de daarop volgende periode 2012-2015, is voor circa 258.085 verkocht. Per jaar is dit: jaar aantal verkopen* verkochte aantal m2 verkoopopbrengst 2012 2 335 34.600 2013 1 35 1.225 2014 3 3.350 215.060 2015** 1 188 7.200 Totaal 7 3.908 258.085 *verkoop van één perceel aan meerdere kopers geldt als één verkoop ** t/m 30 september 2015
- resultaten actieve en passieve grondverkopen 2012-2015 De verkoopopbrengst van de actieve en passieve grondverkopen samen, tijdens de Beleidsnota Grondenbeheer 2012-2015 bedraagt 57.313 + 258.085 = 315.398. - Het verhuren van gronden Doelstelling was om oude huurovereenkomsten up to date te maken, met actuele overeenkomsten en vergoedingen. Hierover is het volgende te melden: daar waar mogelijk is huurders een koopaanbod gedaan voor de gehuurde grond. Ingeval het koopaanbod werd geaccepteerd is de grond verkocht en kwam de oude huurovereenkomst te vervallen; ingeval de huurder het koopaanbod niet accepteerde is de oude huurovereenkomst vervangen door een nieuwe actuele huurovereenkomst; voor nieuwe huursituaties zijn nieuwe huurovereenkomsten gemaakt. In totaal zijn er nu circa 65 actuele huurovereenkomsten. Er resteren circa 20 oude huur- of gebruiksovereenkomsten die begin 2016 worden geactualiseerd. Daar waar mogelijk worden deze gronden eerst aan de huurder/gebruiker te koop aangeboden. Als deze niet wenst te kopen wordt de oude overeenkomst omgezet in een actuele huurovereenkomst. In 2015 bedraagt de huuropbrengst circa 115.000. Dit is inclusief de opbrengst van op gemeentegronden geplaatste reclameobjecten, zendmasten voor mobiele telefonie en incidentele standplaatsen voor de ambulante handel. - Het verpachten van gronden Doelstelling was alle voorheen gratis landbouwgebruik vast te leggen in formele kortdurende pachtovereenkomsten met - na een overgangstermijn van vijf jaar - een pachtsom van 598 per ha (prijspeil 2015). In totaal zijn er nu 16 actuele pachtovereenkomsten en 2 nog lopende oude pachtovereenkomsten. In 2015 bedraagt de pachtopbrengst circa 25.000. Dit is inclusief de opbrengst van erfpacht- en opstalovereenkomsten. B. Resultaten van de handhaving van onrechtmatig grondgebruik Doelstelling was om onrechtmatig gebruik van gemeentegronden op te sporen en via handhaving te legaliseren. In 2012 zijn op basis van luchtfoto s alle gemeentelijke gronden geïnventariseerd op onrechtmatig gebruik. Vervolgens is een start gemaakt met het aanschrijven van de grondgebruikers. Op dit moment is nog sprake van circa 270 situaties met onrechtmatig gebruik. Per situatie kunnen er meerdere gebruikers zijn. Van de 270 situaties gaat het in circa 70 gevallen om een geringe oppervlakte tot en met 10 m2. Gezien de geringe oppervlakte zijn deze grondgebruikers voorlopig nog niet aangeschreven. De focus richt zich op de overige 200 situaties die nu achtereenvolgens worden aangeschreven.
Van de 200 onrechtmatig in gebruik genomen gronden worden circa 50 gebruikt als voortuin met een maximale grootte van 30 m2. Op 20 mei 2014 heeft uw raad besloten dit laatste gebruik gratis te laten zijn. De betreffende gebruikers zijn inmiddels voor een deel aangeschreven. Als reactie op de tot nu toe verstuurde aanschrijvingen is in circa 10 gevallen een beroep gedaan op eigendomsverkrijging door verjaring. De afhandeling van deze verjaringsclaims is lopende en in een enkel geval afgehandeld. De komende jaren wordt het opsporen en via handhaving legaliseren van onrechtmatig gebruik voortgezet. C. Aanpassingen ten opzichte van de Beleidsnota Grondenbeheer 2012 2015 Ervaringen bij de uitvoering van de Beleidsnota Grondenbeheer 2012-2015 hebben geleid tot het maken van de hierna vermelde aanpassingen voor de periode 2016-2019. 1. Benaming nota De nieuwe nota behelst de periode 2016-2019 en ware dus te benamen als "Beleidsnota Grondenbeheer 2016-2019". 2. Grondgebruik door verenigingen (hoofdstuk 2.5) Hoofdstuk 2 van de beleidsnota wordt aangevuld met het onderdeel 2.5 "Grondgebruik door verenigingen". Hierin wordt melding gemaakt van het voornemen om medio 2016 de raad een voorstel aan te reiken over specifiek beleid (waaronder een aparte tariefstelling) voor het grondgebruik door verenigingen. Een toelichting op dit punt treft u aan in de bijlage "Grondgebruik door verenigingen" 3. Maximale huurprijs (hoofdstuk 4.2) Om een redelijk rendement te behalen werd in de Beleidsnota Grondenbeheer 2012-2015 een jaarlijkse huurprijs van 2 per m2 ( 2,11 prijspeil 2015) vastgelegd, met een minimum van 75. Nu wordt in reguliere huursituaties een maximum huurprijs voorgesteld van 300 per jaar zodat de huur voor de huurder van grotere oppervlaktes niet buitensporig hoog wordt. De maximum huurprijs geldt alleen in gevallen waarin de huurder van de gemeente niet de mogelijkheid krijgt de gehuurde grond te kopen. Daar waar de grond wel kan worden gekocht geldt de maximumhuurprijs niet. Dit als prikkel om de grond te kopen. 4. Gratis gebruik voortuinen tot en met een oppervlakte van 30 m2 Met deze aanpassing heeft uw raad al op 20 mei 2014 ingestemd. D. VERWACHTINGEN: Wij verwachten dat uitvoering van het bestaande beleid zeker nog voor een periode van vier jaar moet worden voortgezet. Het betreft dan met name: het verder gaan met het legaliseren van onrechtmatig grondgebruik door middel van het kopen, huren of ontruimen van de grond; het afhandelen van verjaringsclaims; het actief verkopen van de tot nu toe nog niet te koop aangeboden gronden;
het passief verkopen van gronden na ontvangst van hiertoe strekkende verzoeken; het vastleggen en actualiseren van rechtmatig grondgebruik dat nu nog plaats vindt op basis van oude gratis gebruikovereenkomsten. Financiële kaders De resultaten van de grondverkopen worden verantwoord op de exploitatie. Bij verkoop van gronden met een boekwaarde wordt de boekwaarde van de grond verrekend met de opbrengstwaarde. Het verschil tussen opbrengst en boekwaarde wordt als incidentele baat of als incidentele last verwerkt in de exploitatie. Via de beraps en de jaarrekening wordt gerapporteerd over de voortgang van de beleidsnota. De boekwaarde van de gronden is opgelopen van 23.000 in 2011 naar 106.000 op 01.01.2015. Dit wordt mede veroorzaakt door enkele grondaankopen die nog functioneel moeten worden verantwoord. Dit gebeurt bij de jaarrekening 2015 waarna de boekwaarde weer zal afnemen. De jaarlijkse huur en pacht is opgenomen in de begroting 2016-2019. Evaluatie Beleidsnota Grondenbeheer 2016-2019 De evaluatie en actualisatie van de Beleidsnota Grondenbeheer 2016-2019 is gepland in december 2019. Dict. WC/RS