Kamernieuws 45 winter 2013 Nieuwe Kamer focust op MKB Vanaf 1 januari 2014 gaan de twaalf regionale Kamers van Koophandel, Kamer van Koophandel Nederland en Syntens samen in één nieuwe landelijke organisatie onder verantwoordelijkheid van het ministerie van EZ. De huidige taken blijven behouden: registratie (Handelsregister), informatie en advies. Wel zijn er verschuivingen in de uitvoering. De reorganisatie gaat gepaard met een bezuiniging van bijna 80 miljoen euro. Door de fusie, sluiting van kantoren en digitalisering van diensten wordt efficiency winst geboekt en ingespeeld op de veranderde vraag van ondernemers. Verder moeten ook scherpe keuzes worden gemaakt in het jaarprogramma. De nieuwe Kamer concentreert zich op het mkb in kansrijke sectoren waaronder techniek, security, zorg, logistiek en tuinbouw. Het doel is groei, vernieuwing en internationalisering. Dat vraagt om meer samenwerking binnen het mkb én van het mkb met grote bedrijven en kennisinstituten. De Kamer helpt groeiblokkades te slechten en brengt ondernemers samen om marktvragen te beantwoorden en nieuwe producten te ontwikkelen. Het ministerie heeft opdracht gegeven relevante informatie voor ondernemers gemakkelijker toegankelijk te maken en de dienstverlening zoveel mogelijk te digitaliseren via www.ondernemersplein.nl. Hiervoor is een samenwerking aangegaan met de Belastingdienst, Agentschap NL, Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Het ondernemersplein is een groeimodel. De vergaande digitalisering van alle handelingen en transacties met de overheid zal enkele jaren in beslag nemen. Waar dat kan, verschuiven fysieke naar online contacten. Zo zullen voortaan ook webinars (online seminars) worden aangeboden. Den Haag en Rotterdam De nieuwe Kamer heeft verspreid over het land 19 kantoren met een frontoffice (loketfunctie) waaronder Den Haag en Rotterdam. Op vijf locaties is er ook een backoffice. In onze regio (Zuidwest) is dat het kantoor in Rotterdam. Op deze vijf locaties komen ook faciliteiten voor ontmoeting, activiteiten en bijeenkomsten. www.kvk.nl 3 Interview voorzitter KvK Vertrekkend voorzitter Marius Varekamp kijkt terug op elf jaar KvK Den Haag: Veel expertise blijft behouden voor nieuwe Kamer 4 Hollandse Plassen Het Hollandse Plassengebied heeft meer recreatieve potentie dan er nu uitkomt. Alleen al door het aanbod anders te presenteren, kan de sector groeien. De weg naar meer bezoek en meer omzet staat beschreven in de recent verschenen Marketing Roadmap Hollandse Plassen. 13 HSD Campus Den Haag krijgt een nationaal innovatiecentrum voor veiligheidsvraagstukken. De nieuwe HSD Campus heeft topfaciliteiten voor onderzoek, onderwijs en innovatie. De feestelijke opening is op 13 februari 2014. Laatste Kamernieuws Kamernieuws nr. 45 is de laatste uitgave van de nieuwsbrief voor de stakeholders van KvK Den Haag. Ruim tien jaar lang verscheen elk kwartaal een nieuwsbrief (gedrukt en online) met berichten over nieuwe activiteiten en updates van lopende projecten in Haaglanden en Rijnland. Met korte berichten werden stakeholders geïnformeerd over het brede palet aan activiteiten dat de Kamer samen met vele partners in de regio heeft uitgevoerd. Nu KvK Den Haag opgaat in de landelijke Kamer van Koophandel verdwijnt Kamernieuws. In 2014 zal de Kamer van Koophandel starters, ondernemers en stakeholders hoofdzakelijk nog via digitale media op de hoogte houden. Alle overheidsinformatie voor ondernemers is voortaan te vinden op www. ondernemersplein.nl.
Veel expe Veilig ondernemen Bereikbaarheid Greenports Leisure Life & Health Vitale Steden Ruimte voor Bedrijven Regeldruk
Voorzitter Marius Varekamp kijkt terug op elf jaar KvK Den Haag rtise blijft behouden voor nieuwe Kamer Toen hij op 1 januari 2002 de voorzittershamer overnam, was het ondenkbaar dat Marius Varekamp de laatste voorzitter van KvK Den Haag zou worden. Nu is het zover. Het afscheid gaat gepaard met gemengde gevoelens. Trots op wat er bereikt is, weemoed over wat er verloren gaat, maar ook vertrouwen in de medewerkers die de nieuwe Kamer vormgeven. Het zijn de maanden van de laatste keer : de laatste bestuursvergadering, de laatste bijeenkomst van Eurochambres en nu ook een laatste interview. Marius Varekamp blikt terug en kijkt soms vooruit, maar wel met gepaste bescheidenheid. Een vertrekkend voorzitter heeft een uiterste houdbaarheidsdatum. Daar wil ik niet overheen gaan. Op 1 januari staat er een gemotiveerde ploeg klaar die vastbesloten is de nieuwe Kamer tot een succes te maken. Wat zijn belangrijke trends uit de voorbije jaren die het werk van de Kamer hebben veranderd? Ik nam de voorzittershamer over van Joost van Iersel. Hij had zich sterk gemaakt om de contacten met gemeenten, ondernemersorganisaties en andere stakeholders aan te halen. Netwerken met inhoud, zou je het kunnen noemen. Die lijn hebben we voortgezet. We zijn steeds beter gaan inzien dat voor groei en innovatie sterke netwerken nodig zijn. De Kamer heeft op talloze manieren contacten gefaciliteerd tussen bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen zoals met programma s als Panorama Haaglanden. Een andere trend is de digitalisering. Ze lijken met elkaar in tegenspraak: netwerken vraagt om fysiek contact, terwijl digitalisering juist zorgt voor steeds meer afstand. Ondernemers willen het allebei. Digitalisering heeft onze dienstverlening enorm veranderd en dan vooral bij het Handelsregister. Ondernemers kunnen steeds meer zaken digitaal regelen. Dat betekent zowel voor ons als voor de ondernemer efficiencywinst. Ook de diensten rond informatie en advies gebeuren steeds meer digitaal. Hiervoor is het digitale Ondernemersplein ontwikkeld. Toch zit er wel een grens aan. Voor een diepgaand adviesgesprek moet je elkaar in de ogen kunnen kijken. Ondernemers blijven behoefte houden aan fysiek contact. Onze seminars, workshops en events worden altijd druk bezocht, terwijl veel informatie toch ook op internet te vinden is. De meest ingrijpende trend voor de Kamer is misschien toch wel de scherpe omslag in het denken over corporatieve organen zoals de Kamers van Koophandel en de product- en bedrijfschappen. Dat is zeker zo. De reorganisatie bij de Kamer heeft alles te maken met bezuinigingen, maar er is meer aan de hand. De politiek wil af van dit soort corporatieve organen met een bestuur van werkgevers en werknemers. De Kamer van Koophandel is een onderdeel van het rijk dat in dienst staat van het bedrijfsleven. De financiering komt helemaal uit de EZ-begroting. Dat plaatst de Kamer in een totaal andere positie dan wanneer je eigen inkomsten hebt en een eigen bestuur. Zie je elders in Europa eenzelfde transformatie van de Kamers van Koophandel als in Nederland? Nee, integendeel. De nieuwe voorzitter van Eurochambres - Richard Weber - wil de komende jaren juist sterk inzetten op versterking van het lobbywerk. In Nederland trekken we ons helemaal terug uit het lobbyen. De Duitse Kamers hebben een grote rol in het beroepsonderwijs. Ze zijn nauw betrokken bij uitvoering van het duale leerstelsel. De Handelskammer in Oostenrijk treden op als dé centrale belangenbehartiger van het bedrijfsleven. De Kamer en VNO-NCW vallen daar samen. Je ziet grote verschillen in Europa, maar nergens is de Kamer zo sterk een uitvoeringsorgaan van de overheid als straks in Nederland. Wat wordt het meest fundamentele verschil tussen de oude en nieuwe Kamer? Dat zit toch vooral in de regio. We waren in de haarvaten van de regionale economie aanwezig. Als een gemeente een bestemmingsplan wilde wijzigen of met een nieuw verkeersplan kwam, dan zaten wij daarbovenop. Onze medewerkers hadden de expertise om zulke plannen vanuit de optiek van het bedrijfsleven te analyseren. Daar werd goed naar geluisterd. We hadden niet zo de behoefte om in de schijnwerpers te staan. Achter de schermen kun je vaak meer bereiken met overtuigingskracht en door de juiste mensen aan te spreken. De Kamer was smeerolie voor de lokale economie. Je ziet het niet, maar zonder loopt de boel vast. De nieuwe Kamer blijft actief voor het bedrijfsleven, maar selectiever. We hebben ons altijd ingezet voor alles wat met het ondernemingsklimaat te maken heeft: van bereikbaarheid tot beroepsonderwijs. Straks richten we ons nog hoofdzakelijk op de ondernemer zelf. De nieuwe Kamer en Syntens gaan mkb ers steunen bij hun plannen voor groei en innovatie. Uit veel activiteiten moeten we ons terugtrekken. Met minder medewerkers en een lager budget kun je nu eenmaal minder doen. Toch blijft er een flinke ploeg medewerkers over met veel kennis en ervaring. Ik heb er vertrouwen in dat zij een nieuwe Kamer neerzetten die ertoe doet. Kamernieuws 45 winter 2013 3
De weg naar een watermerk voor de Hollandse Plassen Het Hollandse Plassengebied heeft meer recreatieve potentie dan er nu uitkomt. Alleen al door het aanbod anders te presenteren, kan de sector groeien. De weg naar meer bezoek en meer omzet staat beschreven in de recent verschenen Marketing Roadmap Hollandse Plassen. Amsterdam het plan opgevat om een merkidentiteit en een marketingstrategie te ontwikkelen. Daarvoor konden ondernemers tijdens lokale sessies input leveren. Bureau Bolwerk begeleide het proces dat heeft geresulteerd in de Marketing Roadmap. Hierin wordt door de suggesties. De plassen hebben allemaal hun eigen jaarlijkse activiteiten. Door deze onder één noemer te presenteren, ontstaat meer publiciteit voor elk evenement afzonderlijk. Veel nadruk legt de roadmap ook op betere verbindingen over land en water. Het is een absolute voorwaarde om het plassengebied als een samenhangend geheel te kunnen presenteren. Roadshow in november De roadmap komt tot acht actiepunten. Een projectbureau moet de vervolgstappen in gang zetten. De eerste stap is een presentatie van de plannen aan de ondernemers tijdens een roadshow in november. Ondernemers kunnen zich verbinden aan de nieuwe aanpak, bijvoorbeeld door hun activiteiten te presenteren op de Hollandse Plassen-website. Zo krijgt het merk steeds meer inhoud. Het is een wisselwerking: ondernemers gebruiken het merk voor hun eigen promotie en de promotie van het hele gebied stoelt op de inbreng van individuele ondernemers. Cindy Lourens e cindy.lourens@kvk.nl t 088 588 8351 i www.ophp.nl Verspreid in het Groene Hart liggen maar liefst acht natuur- en recreatieplassen: Vlietland, Braassemermeer, Reeuwijkse, Nieuwkoopse, Vinkeveense, Loosdrechtse, Westeinder- en Kagerplassen. Bij elkaar vormen ze een veelzijdig aanbod voor watersport en groen recreëren. Sommige plassen trekken veel watersporters (Kaag), andere veel natuurliefhebbers (Nieuwkoop). Maar de Hollandse Plassen samen zijn geen merk waarbij recreanten zich een voorstelling kunnen maken. Bij de Friese Meren is dat bijvoorbeeld veel meer het geval. Recreant verleiden Het Ondernemersplatform Hollandse Plassen (OPHP) heeft samen met KvK Den Haag en KvK ogen van doelgroepen naar het gebied gekeken. Waardoor laten ze zich verleiden tot een bezoek of langduriger verblijf? Hoe informeren ze zich? De roadmap maakt duidelijk waar kansen liggen om aanbod, bereikbaarheid en promotie te verbeteren. Hiermee kunnen ondernemers en overheden direct aan de slag. Alle bestaande evenementen bundelen is één van de Acht gebieden in één platform In 2010 besloten acht aan watersport gerelateerde ondernemersverenigingen uit het Groene Hart het Ondernemers Platform de Hollandse Plassen op te richten (OPHP). Ze willen het gebied meer bekendheid geven, beter bevaarbaar maken en beter ontsluiten. Het OPHP spreekt namens de lokale verenigingen met één stem bij grote overheden, stakeholders en fondsen. Met de roadmap heeft het platform nu een instrument om de doelen te realiseren. 4
Centrum voor Regionale Kennisontwikkeling: vijf jaar bruggen slaan Leidse universiteit als hefboom voor regionale groei Wat levert wetenschappelijk onderzoek de economie op? Universiteit Leiden liet het uitrekenen. In 2010 was een investering van 337,- miljoen in kennisontwikkeling goed voor een toegevoegde waarde van 1,3 miljard én 18.000 banen. Elke euro onderzoek betaalt zich zo vier keer terug. Met deze cijfers illustreerde professor Robert Tijssen de impact van de Leidse universiteit op de regionale economie. Op dinsdag 1 oktober sprak hij tijdens een bijeenkomst in de reeks Wetenschap en Markt van het Centrum voor Regionale Kennisontwikkeling (CRK). Tijssen bekleedt de leerstoel Science and Innovation Studies in Leiden. Het CRK werd vijf jaar geleden opgericht door KvK Den Haag en de Universiteit Leiden met als doel bruggen te slaan tussen de wetenschap en het regionale bedrijfsleven. Ondernemers kunnen veel meer profiteren van wetenschappelijke kennis bij innovaties van hun producten en bedrijfsprocessen. De wetenschap heeft bruikbare kennis of kan in samenspraak met bedrijven nieuwe kennis ontwikkelen. 50e parttime promovendus Het CRK is onderdeel van de Faculteit Campus Den Haag van de Leidse Universiteit. Naast de lezingencyclus Wetenschap en Markt biedt het CRK faciliteiten aan promovendi die in deeltijd willen promoveren. Vijf jaar geleden was de verwachting dat werknemers uit het bedrijfsleven en ook ondernemers en zelfstandigen hiervan gebruik zouden maken. De praktijk leert dat bedrijven moeilijk medewerkers parttime kunnen vrijmaken voor een duaal onderzoekstraject. Zeker in de afgelopen jaren was het alle hens aan dek. De aspirant-promovendi bij het CRK werken dan ook merendeels in het onderwijs, bij de overheid en bij non-profit instellingen. Deze zomer schreef de 50e promovendus zich in. De onderzoeken hebben vaak wel relevantie voor het bedrijfsleven. Zo houden promovendi zich onder meer bezig met vraagstukken rond familiebedrijven, regeldruk voor ondernemers, de energietransitie in de tuinbouw en software design skills. Met kennis ondernemen In de lezingencyclus Wetenschap en Markt werden de afgelopen twee jaar circa twintig lezingen gehouden met gemiddeld veertig bezoekers. Het publiek bestaat uit een gemengd gezelschap verdeeld over de vier o s van ondernemers, overheid, onderwijs en onderzoek. Elke bijeenkomst begint met een inleiding door een wetenschapper over een actueel thema uit economie en bedrijfsleven. Dat levert vaak nieuwe inzichten op en in ieder geval stof voor discussie. Zo hield dr. Jesse Weltevreden, lector Online Ondernemen in januari een lezing over de (on)mogelijkheden van internet en social media voor het mkb. De Haagse ondernemer Fabian Paagman schetste daarna hoe hij de fysieke winkel en de online activiteiten steeds meer integreert. De bijeenkomst bood een goed inzicht in de kansen, beperkingen en valkuilen van de nieuwe media. Enkele andere thema s in 2013 waren: vindingen uit de ruimtevaart elders toepassen kansen voor stadslandbouw in lege kantoren productie van medicijnen en voedingssupplementen uit planten belang Campus Den Haag voor stedelijke economie. Nieuwe partner VNO-NCW Den Haag Dit najaar heeft VNO-NCW Den Haag te kennen gegeven actief te willen deelnemen aan het CRK. Hiermee opent zich een nieuw kanaal om ondernemers bij de activiteiten te betrekken. De Kamer van Koophandel bekijkt nog hoe het CRK vanaf 2014 een plaats kan krijgen binnen de nieuwe Kamer. De lezingen kunnen onderdeel worden van een breder programma waarbij kennis- en onderwijsinstellingen onderzoeksvragen uit het mkb oppakken. Ben Schuttenbeld t 088 588 81 61 e ben.schuttenbeld@kvk.nl i www.kvk.nl/ of www.campusdenhaag.nl Kamernieuws 45 winter 2013 5
Nieuwe formule voor De Kracht van Delft en het Oostland Al tien jaar brengen de Kamer van Koophandel en de Rabobank jaarlijks rapporten uit over de economische ontwikkeling in de regio s onder de titel De Kracht van. Bij indicatoren als groei en investeringen worden de regionale prestaties afgezet tegen de landelijke gemiddelden. In 2013 kiest een aantal regio s voor een andere formule. De economische analyse blijft achterwege. De krachten van Delft en het Oostland spitten één onderwerp uit dat sterk leeft bij de lokale ondernemers. De Kracht van Delft 2013 Online ondernemen werd in Delft als thema gekozen in overleg met VNO-NCW en MKB Delft. Daarvoor is een enquête uitgezet: Hoe verdient Delft online geld? De respons van 127 ondernemers bestond uit zzp ers (30%) en mkb ers (70%). Vrijwel allemaal (94%) hebben ze een bedrijfswebsite; 88% maakt gebruik van social media en 27% heeft een webwinkel. Binnen twee jaar verwachten deze ondernemers 43% van hun omzet direct of indirect te genereren via internet. Ze voorzien een verschuiving van hun activiteiten naar mobiele websites, apps en online advertenties. De belangrijkste motieven om in deze media te investeren zijn: nieuwe klanten (89%), omzetverhoging (84%), betere aansluiting op behoeften van klanten (77%), vergroting klantenbinding (73%) en efficiencyvoordelen (41%). Beste Online Ondernemer Delft Onderdeel van De Kracht van Delft 2013 was de verkiezing van de Beste online ondernemer. Zestien bedrijven meldden zich aan, vier haalden de finale en de winnaar werd Webstudio MM. Deze jonge zakelijke dienstverlener ontwikkelt applicaties voor bedrijfsadministratie, zoals het programma MoneyMedic om eenvoudig online te factureren. De verkiezing vond plaats tijdens een drukbezocht evenement (ruim 300 bezoekers) op 7 oktober 2013 in Theater De Veste. De avond stond geheel in het teken van trends en tips rond online ondernemen. Kurt-Jan Wiltenburg e kurt-jan.wiltenburg@kvk.nl t 088 588 81 65 i www.dekrachtvandelft.nl De kracht van het Oostland 2013 Thema van 2013 in het Oostland was Het Nieuwe Ondernemen. Wat voor economie wacht ons als de crisis voorbij is? Welke rol speelt internet daarin? Welke bedrijven blijven doorgroeien ondanks tegenwind? Ruim 300 ondernemers uit Pijnacker-Nootdorp en Lansingerland kwamen naar de Oostlanddag op 3 oktober in Hotel Van der Valk Nootdorp. Twee succesvolle ondernemers hadden een aansprekend verhaal over hoe ze erin slagen te blijven groeien tijdens de crisis. Henk Scheele vertelde over akkerbouwers uit de Hoekse Waarde die furore maken met Hoekse Chips en sinds kort Hoekse Wodka. Ze laten hun aardappeloogst zelf verwerken tot eindproducten en zetten die zelf in de markt. Patrick de Kleijn van Riverdale (woonaccessoires) legde uit waarom zijn bedrijf naast het grote netwerk van detaillisten ook een eigen verkoopkanaal op internet heeft geopend. Tomaten verpakt in eigen blad Biobased Economy was het onderwerp van een van de vier workshops. Inzet hierbij is het benutten van letterlijk alles wat de tuinbouw voortbrengt, ook wortels, stengels, bladeren en ander restafval. Alles valt te (her)gebruiken als biomassa, veevoer of grondstof voor materialen. Plantaardig materiaal bevat grondstoffen voor hoogwaardige producten zoals medicijnen. Dit terrein is nog nauwelijks ontgonnen. Het platform Biobase Westland heeft een eerste project in voorbereiding: de productie van doosjes en bakjes om tomaten in te verpakken, gemaakt van vezels van tomatenbladeren. Op www.oostlanddag.nl staat een verslag van de presentaties, de vier workshops en de uitslag van een enquête onder honderd ondernemers over het nieuwe ondernemen www. oostlanddag.nl. Saskia Wong-A-Tjong t 088 588 81 73 e saskia.wong-a-tjong@kvk.nl i www.oostlanddag.nl 6
De Kracht van de Ondernemer in Leidschendam-Voorburg en Zoetermeer Slimme mkb ers zien kansen in de topsectoren Het topsectorenbeleid van het kabinet begint na twee jaar op stoom te komen. Negen internationaal sterke sectoren moeten de motor worden van het economisch herstel. Ze hebben grote groei- en innovatiekracht. Slaagt het mkb in Leidschendam-Voorburg en Zoetermeer erin hierbij aan te haken? Anders dan het grootbedrijf heeft het mkb voor de ontwikkeling van nieuwe producten en afzetmarkten vrijwel altijd partners nodig. 0,7%. Ook de winstgevendheid van bedrijven en de rentabiliteit op eigen vermogen blijven achter. Wel scoorde Zoetermeer hoger bij De themastudie van De Kracht van de Ondernemer 2013 gaat uitgebreid in op de kansen die de topsectoren het lokale bedrijfsleven bieden. Het kan een groei- en innovatieversneller zijn. Rijksoverheid, grote ondernemingen en kennisinstellingen zetten immers sterk in op deze sectoren. Het heeft geresulteerd in een reeks projecten, onderzoeken en subsidieregelingen. Elke topsector kent inmiddels ook een eigen MKB-steunpunt. Nationale en lokale cijfers Het gaat om de sectoren: tuinbouw, agri & food, water, energie, life sciences & health, logistiek, chemie, creatieve industrie en high tech. Bijna 20% van de Nederlandse werkgelegenheid zit bij bedrijven in deze sectoren. Ze realiseren 27% van de totale toegevoegde waarde en zijn sterk in export, technische innovatie en human capital (veel kenniswerkers). Hoe ligt dat lokaal? In Zoetermeer nemen de topsectoren naar schatting 13% van de werkgelegenheid voor hun rekening en in Leidschendam-Voorburg 9%. Bij de toegevoegde waarde liggen de percentages op 16% en 15%. Ongeveer 20% van de ondernemers die actief zijn in een topsector, is op de hoogte van het beleid om de groei in zijn sector te stimuleren. Circa 8% maakt gebruik van een innovatieregeling. Aansluiten bij netwerken Het rapport De Kracht van de Ondernemer 2013 doet aanbevelingen om het mkb sterker te laten profiteren van het topsectorenbeleid. Zo kunnen bedrijven die zelf niet tot een topsector behoren toch aansluiting zoeken bij innovatievragen binnen deze sectoren. Een slimme ondernemer ziet waar zijn bedrijf voor toegevoegde waarde kan zorgen. Zo zijn innovaties in de gezondheidszorg vaak afkomstig van bedrijven buiten de zorg. Mkb ers kunnen aansluiting zoeken bij netwerken uit de kennisdriehoek van onderzoek, overheid en ondernemers. Zo blijven ze op de hoogte van nieuwe projecten en regelingen. Het vraagt om een actieve opstelling. Soms kan het voordeel ook zitten in toepassing van kennis uit de topsectoren voor processen binnen het eigen bedrijf. Scores onder het gemiddelde De Kracht van de Ondernemer 2013 is het zevende jaarlijkse rapport over de economische ontwikkeling in de regio op initiatief van Rabobank Vlietstreek-Zoetermeer, de gemeenten Leidschendam-Voorburg en Zoetermeer en KvK Den Haag. Het bevat dit keer naast de themastudie over topsectoren ook weer een economische monitor met cijfers over werkgelegenheid, groei en investeringen in 2012. De economische prestaties in 2012 blijven bij de meeste indicatoren achter bij de landelijke gemiddelden. Zo daalde de werkgelegenheid in Zoetermeer met 3.5% en in Leidschendam- Voorburg met 1.5%. Landelijk lag de daling op investeringen in relatie tot de totale toegevoegde waarde: 19,5% tegen landelijk 18%. Alle hens aan dek Het rapport doet geen harde uitspraken over de oorzaken van de enigszins tegenvallende economische ontwikkeling. Bedrijfsleven en gemeenten moeten nu gezamenlijk optrekken om te achterhalen wat er speelt bij het bedrijfsleven en proberen verder verlies aan bedrijvigheid en werkgelegenheid te voorkomen. Op 27 november kwamen ondernemers uit Leidschendam-Voorburg en Zoetermeer massaal naar het Kyocera Stadion voor de presentatie van de Kracht van de Ondernemer 2013. Gastspreker op de bijeenkomst was professor dr. Willem Vermeend. Saskia Wong-A-Tjong t 088 588 81 73 m 06 516 190 27 e Saskia.wong-a-tjong@kvk.nl i www.dekrachtvandeondernemer.nl Kamernieuws 45 winter 2013 7
Groentetelers Oost- en Westland brainstormen tijdens Greenport Inspired Tuinders gaan zelf de consument opzoeken Groente zit in de lift. Het wordt van bijgerecht steeds meer hoofdschotel. Consumenten keren zich af van vlees, terwijl de populariteit van groene streekproducten groeit. Men wil voedsel met een eerlijk verhaal. Hoe hierop in te spelen? Zet een aantal tuinders bij elkaar en de ideeën komen vanzelf, zo bleek tijdens de workshop Greenport Inspired. Op 10 oktober kwamen zo n 45 groentetelers en andere professionals uit het Oost- en Westland naar het Art Centre Delft. Met de beloofde inspiratie zat het wel goed, zo bleek na afloop. Ideeën zijn er volop en genoeg collega s die willen meedenken en samenwerken. De bijeenkomst begon met een overzicht van verschuivingen in de voorkeuren van consumentenvoorkeuren en de gevolgen voor de retail. Vleesconsumptie staat onder druk door zorgen over dierenwelzijn, voedselveiligheid en milieuschade. Groente gaat als vleesvervanger een grotere rol spelen in het voedingspatroon. Consumenten willen smaakvolle producten met een duidelijke herkomst (vers, regionaal en duurzaam geteeld). Dat verklaart de opkomst van biologische supermarkten en de belangstelling voor vergeten groenten. Appel Store en Bertolli-tomaten In de workshops ging het om de vraag: Hoe kunnen we consumenten bereiken met onze producten? Na een brainstorm werd in elke groep één idee uitgewerkt zoals Samenwerken met bekende merken. Zo zouden tomaten met het Bertolli-label de aanbevolen tomaten kunnen worden voor de Italiaanse keuken. Een ander idee is de Appel Store: een (tijdelijke) winkel in de stad met verse regionale producten. De sessie leverde een waslijst aan suggesties op voor marketing, verkoopkanalen en productontwikkeling. Aubergines van Purple Pride Telersvereniging Purple Pride uit Zeeland is een pionier van de nieuwe tuinbouw. Medeoprichter Gerco Mast vertelde tijdens de bijeenkomst hoe een groep telers van aubergines (totaal 37,5 ha) het hele proces van teelt, marketing en verkoop in eigen hand heeft genomen. Kwaliteit staat voorop, waardoor Purple Pride niet de goedkoopste, maar wel de gezondste en smaakvolste aubergines kweekt. Focus Kamer op mkb Inzet van de workshop Greenport Inspired was groentetelers stimuleren na te denken over hun strategie voor de toekomst. Sommige zullen vasthouden aan massaproductie gericht op volume en kostenreductie. Nadeel is de sterke afhankelijkheid van de internationale prijsvorming. Goede en slechte jaren wisselen elkaar af. Daarom blijft ook bij massaproductie innovatie nodig. Zo moeten bedrijven flexibeler kunnen inspelen op fluctuaties in vraag en aanbod van massaproducten. Andere tuinders maken een omslag naar meer exclusieve producten in het hogere segment. Ze zoeken naar nieuwe manieren om de consument te bereiken. Dat vraagt om een andere productie, marketing en verkoop. Voor de Kamer van Koophandel (en Syntens) blijft de Greenport ook in 2014 één van de (top)sectoren waar de activiteiten zich op richten en dan vooral op innovatie bij het mkb. Saskia Wong-A-Tjong t 088 588 81 73 m 06 516 190 27 e saskia.wong-a-tjong@kvk.nl i www.kvk.nl/greenportinspired Startersbus vanuit Wassenaar naar Startersdag 2013 Zaterdagmorgen 2 november reed een speciale bus vanuit Wassenaar en Voorschoten met een groep starters naar Den Haag. Beide gemeenten hadden jonge (aspirant) ondernemers uitgenodigd om samen naar de Startersdag 2013 in het Provinciehuis te gaan. Na afloop was er nog een netwerkmeeting in raadhuis De Pauw. Het aantal van circa 2.200 bezoekers aan de Startersdag 2013 komt overeen met vorige edities. Dit jaar waren meer zalen in het provinciehuis beschikbaar, zodat iedereen de workshops van zijn voorkeur kon volgen. Op het programma stonden veertien presentaties variërend van Starten vanuit een uitkering, Zo start u een webwinkel tot Samenwerking tussen Zzp ers. Alle presentaties zijn terug te vinden op de aftersite van de Startersdag 2013. Voor de tweede keer was een professionele fotograaf aanwezig die gratis profielfoto s maakte van de deelnemers om te gebruiken op sociale media of in promotiemateriaal. Net als in 2012 konden starters ook dit keer twintig minuten één op één sparren met een ervaren ondernemer uit de KvK Coachpool. Ruim 300 bezoekers maakten hier gebruik van. In 2014 gaat de nieuwe Kamer van Koophandel door met het organiseren van een jaarlijkse Startersdag. Theo Vrolijk t 088 588 80 21 e theo.vrolijk@kvk.nl I www.kvk.nl/startersdag 8
KvK Starterstraject: meest succesvolle adviesprogramma In 2006 werd in Den Haag een idee geboren dat zou uitgroeien tot misschien wel het meest succesvolle programma voor startende ondernemers: KvK Starterstraject. Andere gemeenten in Haaglanden en Rijnland volgden snel. Inmiddels hebben circa 2.500 starters in zestien gemeenten het traject gevolgd. Het succes zit in de eenvoud. De starter ontvangt een budget waarmee diensten kunnen worden ingekocht bij de Kamer van Koophandel. Afhankelijk van de gemeente ligt het bedrag op 500,- of 700,-. De deelnemer betaalt zelf 100,-. Doorgaans wordt het budget ingezet voor een of twee adviesgesprekken en deelname aan een aantal seminars. Onderzoek laat zien dat na twee jaar 78% van de starters in Nederland nog actief is met hun bedrijf en na vijf jaar nog 57%. Maar onderzoek toont ook aan dat de overlevers zich meestal goed hebben voorbereid en bereid zijn extern advies in te winnen. Daarom steunen gemeenten hun starters. Jong ondernemerschap versterkt de lokale economie, zorgt voor werkgelegenheid en nieuwe activiteiten in winkelstraten en op bedrijvenlocaties. Ondernemers coachen ondernemers In 2008 begon de KvK Coachpool voor ondernemers die al enkele jaren actief zijn. Na de startfase dringen zich vaak nieuwe vragen op over de langere termijn strategie, productdifferentiatie of uitbreiding van markten. Een jonge ondernemer kan veel hebben aan adviezen van een ervaren collega. Deelnemers kunnen zelf uit de pool een coach kiezen die het beste bij hun vragen past. Acht gemeenten hebben sinds 2008 de KvK Coachpool aangeboden en 1.038 ondernemers (tot 1 oktober 2013) hebben er gebruik van gemaakt. Bijkomend effect van deze projecten is de lagere drempel om ook in het vervolg advies te blijven inwinnen. De starter kent de weg, heeft contact met een KvK-adviseur en een netwerk van collega-starters. Of de Kamer van Koophandel het Starterstraject en de Coachpool in 2014 voortzet, is onzeker. Het nieuwe programma voor startende ondernemers staat nog niet vast. Margreet Niemansverdriet t 088 588 80 19/06 539 842 19 e margreet.niemansverdriet@kvk.nl i www.kvk.nl/starterstrajectdenhaag en www.kvk.nl/coachpool Mediabedrijf van Martijn Richters uit Voorburg maakt vliegende start: Informatie uit Starterstraject komt nog vaak van pas Martijn Richters was deze zomer de 100e deelnemer uit Leidschendam-Voorburg aan het KvK Starterstraject. Zijn bedrijf - Martijn Richters Media - produceert bedrijfsfilms, webvideo s en commercials voor kleine en grote bedrijven. Als voice-over spreekt hij producties in voor klanten als Plus, Michelin, Rabobank en Specsavers. Hoe heb je het budget van het Starterstraject besteed? Met seminars over onder meer marketing en bedrijfsadministratie. Zeker die laatste bijeenkomst was een eyeopener. Ik zag erg op tegen alles wat met administratie te maken heeft, maar na het seminar niet meer. Het werd allemaal heel overzichtelijk uitgelegd. Ik weet nu precies wat de Belastingdienst van me verlangt. Verder heb ik met adviseur Bert Wams mijn bedrijfsplan doorgenomen. Hij stelt kritische vragen, wijst op zwakke plekken en dwingt je om nog eens goed over alles na te denken. Wat was het meest waardevol? Naast alle informatie waren dat de ontmoetingen met collega-starters. Je hebt veel raakvlakken met elkaar. Het is heel inspirerend om te zien hoe anderen dingen aanpakken. Soms zette het me aan het denken, soms vond ik een bevestiging dat de koers die ik heb uitgezet de juiste is. Hoe gaan de zaken? Het gaat goed met m n bedrijf. Het aantal klanten neemt toe én ze komen bij me terug. Ook huur ik tegenwoordig mensen in die voor mij werken, dat had ik een jaar geleden absoluut niet kunnen denken. Bij alle nieuwe stappen komt de informatie uit het KvK Starterstraject nog vaak van pas. Kamernieuws 45 winter 2013 9
KvK The Hague supports starting entrepreneurs Al bijna 250 Engelstalige starters hebben het seminar Starting your own business gevolgd. De meesten zijn partners van expats in de Haagse regio. Gezien hun hoge opleiding en werkervaring zijn het kansrijke starters. Sinds september 2012 biedt KvK Den Haag als enige vestiging dit Engelstalige seminar aan. Deelnemers zijn vaak verbaasd over de Nederlandse regelgeving. Zo moet al voor de start van de onderneming aan allerlei regels worden voldaan, bijvoorbeeld inschrijving bij de Kamer van Koophandel en aanmelding bij de Belastingdienst. In veel landen kan men zonder registratie beginnen. Tijdens het seminar passeren alle stappen de revue om well-prepared van start te gaan. Een gevestigde Engelstalige ondernemer vertelt hoe het is om in Nederland een bedrijf te runnen. Na afloop is de basisinformatie in het Engels te downloaden. Ook staat er online een Engelstalige blauwdruk voor een ondernemingsplan en de checklist Starting a Business in Ten Steps. Het is een vertaling van het Tien Stappenplan, stap 2 wordt bijvoorbeeld Define your target Group and write a Marketingplan. De deelnemers aan de seminars zijn vooral actief in de zakelijke, juridische en (para)medische dienstverlening. Maar ook wel in de detailhandel (webshops) en horeca. In november geeft KvK Den Haag voor het eerst het Engelstalige seminar Networking for starting entrepreneurs. Bij al deze Engelstalige activiteiten wordt samengewerkt met ACCESS (een vrijwilligersorganisatie van en voor expats) en Womens Business Initiative International (WBII). Bert Wams t 088 588 80 22 e bert.wams@kvk.nl i www.kvk.nl/denhaag ZZP Leergang: een nieuwe kijk op je eigen bedrijf Zelfs een zzp er die al jaren actief is, zei na afloop nieuwe dingen te hebben gehoord: De ZZP Leergang confronteert je met wat er allemaal beter kan in je bedrijf. Echt een aanrader. Dit najaar heeft KvK Den Haag de leergang twee keer aangeboden. In Noordwijkerhout gebeurde dat in samenwerking met de gemeente en in Delft samen met Rabobank Zuid-Holland Midden. De belangstelling was groot: 20 (Noordwijkerhout) en 23 (Delft) deelnemers. Rond de tafel zaten onder meer een stukadoor, een tekstschrijver, een architect, maar ook een ict er en een pedicure. Uiteenlopende branches, maar allemaal hebben ze te maken met zaken als acquisitie, offreren en kostencalculatie. De leergang bestaat uit vier avonden waarop een deskundige thema s toelicht aan de hand van praktijkvoorbeelden. Samenwerkende zzp ers Een misschien verrassend thema voor zelfstandigen is samenwerken. Toch zoeken steeds meer zzp ers elkaar op om grotere opdrachten te kunnen aannemen of opdrachten waarbij diverse disciplines vereist zijn. Zo worden ze voor meer partijen een interessante partner. Maar wat doe je in zo n geval met risico s en aansprakelijkheid? Welke vormen van samenwerking zijn er? Op de eerste bijeenkomst van de leergang ging het hier over. Klanten vinden in moeilijke tijden was het onderwerp van de laatste avond. Nieuwe klanten werven kost veel energie, daarom is het raadzaam bestaande klanten te koesteren. Proberen bij hen extra omzet te generen, levert vaak meer op dan nieuwe klanten werven. De deelnemers kregen tips voor het voeren van verkoopgesprekken. Bijvoorbeeld: Als een klant aarzelt, ga dan niet in de verdediging en uitgebreid je product aanprijzen, maar stel open vragen om erachter te komen waar de klant precies behoefte aan heeft. Daar kan een opening liggen voor een aanbod dat wel interessant blijkt. Vooral de avond over Acquisitie & Sales gold voor veel deelnemers als een eyeopener. Of de Kamer van Koophandel de ZZP Leergang ook in 2014 blijft aanbieden, staat nog niet vast. Margreet Niemansverdriet t 088 588 80 19/06 539 842 19 e margreet.niemansverdriet@kvk.nl Manja Weitjens t 088 588 80 23 / 06 535 453 40 e manja.weitjens@kvk.nl 10
Cosmeticabedrijf Beauty by Lisa wint startersprijs 2013 Het bleef lang spannend, maar uiteindelijk won Lisa Hillen, eigenaar van Beauty by Lisa met overtuiging de Baby Tycoon Award 2013. Ze wist de vakjury te overtuigen én sleepte de publieksprijs binnen. De ontknoping vond plaats op 5 november in het Kyocera Stadion. om de startkansen van een jong bedrijf te versterken. De prijzen in natura worden beschikbaar gesteld door sponsoren onder wie KvK Den Haag en Steenworp Vestigingsadviseurs. : Theo Vrolijk t 088 588 8021 e theo.vrolijk@kvk.nl i www.babytycoonaward.nl Lisa Hillen heeft schoonheidssalons in Den Haag en Zoetermeer met als specialisatie luxe wimperextensions. Zonder geleend geld of externe investeringen bouwde ze in twee jaar tijd een bedrijf op met twee salons, een eigen opleidingscentrum en een groothandel. De overige drie finalisten waren: by LouLou (exclusieve tassen), CHAINels (online platform voor ondernemersverenigingen en businessclubs) en Exo-L (externe enkelband voor sporters). De vakjury beoordeelde de bedrijven op hun ondernemingsplan, presentatie, creativiteit en levensvatbaarheid. Ook de stem van het publiek telde mee tijdens de finale. Voor het eerst kon online op de kandidaten worden gestemd via de website www.denhaagdirect.nl Circa 28.000,- aan prijzen Lisa Hillen ging naar huis met een prijzenpakket aan producten en diensten ter waarde van circa 28.000,- Het loopt uiteen van radiozendtijd, kantoorinrichting, drukwerk, adviezen tot boekhoudsoftware. Allemaal instrumenten Deelnemen is winnen bij startersprijs LEF Je moet lef hebben om je als starter bloot te geven voor een publiek van collegaondernemers. Sinds 1995 doen starters in Rijnland mee aan LEF, de wedstrijd voor jong ondernemerschap. KvK Den Haag is een van de sponsors. De voorronden voor 2014 zijn inmiddels begonnen. Wie durft deel te nemen, wint sowieso ook al val je buiten de prijzen. Deelname dwingt de starter om nog eens goed naar het eigen product te kijken en zich te prepareren op kritische vragen. Sterke en zwakke punten komen daarbij scherp in beeld. De jurering gebeurt op basis van scores voor originaliteit, presentatie, marktkansen en financiële degelijkheid. Daarnaast levert deelname naamsbekendheid op en toegang tot een breed netwerk. De drie voorronden en finale zijn interessante netwerkbijeenkomsten waar jonge en ervaren ondernemers elkaar ontmoeten. Wie volgt GeoRun op? De finale van 2013 werd gewonnen door GeoRun uit Noordwijk van Perry Oostdam en Pawel Smoczyk. Ze ontwikkelen games voor commerciële doeleinden. De publieksprijs ging naar Faas Psychologie. Voor het eerst was er een prijs voor wie het beste gebruik maakt van Facebook. Cosmeticabedrijf By Vicky wist de meeste fans achter zich te krijgen. In juni 2014 vindt de LEF-finale plaats in Theater Castellum in Alphen aan den Rijn. De eerste voorronde is inmiddels achter de rug. De inschrijving staat het hele jaar open voor starters uit de Leidse regio, de Duin- en Bollenstreek en de Rijnstreek die de afgelopen drie jaar een begin hebben gemaakt met hun bedrijf. Het prijzenpakket bestaat uit een geldbedrag van hoofdsponsor Rabobank en producten in natura van de overige sponsors zoals juridisch advies, ict-advies, KvK-bedrijfsadvies en redactionele aandacht in diverse media. Manja Weitjens t 088 588 80 23 e manja.weitjens@kvk.nl i www.heblef.nl Kamernieuws 45 winter 2013 11
Promotie bij Centrum voor Regionale Kennisontwikkeling in Den Haag Inzicht in het raadsel van de constante regeldruk Regeldruk: wat vinden ondernemers belangrijk? Vastlopen in bureaucratie Uit een voorlopige analyse blijkt dat ondernemers vooral problemen hebben met de complexiteit en uitvoerbaarheid van regels en de (slechte) samenwerking tussen instanties die erbij betrokken zijn. Op papier kunnen regels vereenvoudigd zijn, maar in de praktijk lopen ondernemers nog steeds vast in moeizame procedures en stroperige bureaucratie. Als ze contact zoeken met instanties voor een toelichting, stuiten ze op gebrekkige kennis en matige dienstverlening. Ambtenaren weten vaak ook zelf niet hoe regels geïnterpreteerd moeten worden in een concreet geval. Een ander punt zijn de voortdurende wijzigingen waardoor het lastig is om op regels te anticiperen. Investeringen met het oog op nieuwe regels moeten vervroegd worden afgeschreven, omdat dezelfde regels snel weer worden bijgesteld. Bovendien zijn veel procedures zo ingewikkeld dat ondernemers kostbaar extern advies moeten inwinnen. De overheid zegt veel maatregelen te nemen om de administratieve lasten voor het bedrijfsleven te verminderen. Toch zeggen ondernemers daarvan weinig te merken, integendeel. Hoe kan dit? Esmeralda Vergeer doet er onderzoek naar voor haar promotie bij het Centrum voor Regionale Kennisontwikkeling (CRK) van de Universiteit Leiden. Rijk en gemeenten werken al jaren aan het schrappen, samenvoegen en vereenvoudigen van regels. Vaak wordt daarbij concreet gemaakt hoeveel tijd en kosten dit het bedrijfsleven scheelt. Zo zullen naar verwachting de administratieve lasten in de periode 2011-2015 met 25% afnemen. Ook eerder is al een forse reductieslag gemaakt. Desondanks neemt in de beleving van ondernemers de last van regels nog steeds toe. Dan komt de vraag op of de regeldruk die ondernemers ervaren wel de regeldruk is die de overheid oplost. Esmeralda Vergeer werkt als projectleider van het programma Vermindering Regeldruk Bedrijven bij KvK Den Haag. Haar promotie moet nieuwe inzichten opleveren over hoe regeldruk valt te verminderen, zodat ondernemers het ook als zodanig ervaren. Ze begon met het verspreiden van een enquête onder een representatieve steekproef uit het Handelsregister. Het gaat om bedrijven tot vijftig werknemers waarbij de directeur doorgaans zelf nog een goed beeld heeft van de regels waaraan moet worden voldaan. De enquête is door 480 ondernemers volledig ingevuld. Ondernemerspanels Verontrustend is dat ondernemers die recent contact hebben gehad met de overheid over regels nóg negatiever in hun oordeel zijn dan ondernemers bij wie de laatste contacten van twee jaar of langer geleden dateren. Ondernemers zien hun (voor)oordelen bevestigd. Minder regeldruk in de beleving van ondernemers vraagt om begrijpelijke, eenduidige en eenvoudig uit te voeren regels en een gemakkelijk toegankelijke overheid voor vragen en ondersteuning. Op dinsdag 19 november heeft Esmeralda Vergeer de voorlopige resultaten van het onderzoek toegelicht tijdens een bijeenkomst in de reeks Wetenschap & Markt bij het CRK in Den Haag. Ze gaat verder met de analyse van de enquête-uitslagen. Ook volgen er nog interviews en rondetafelgesprekken met ondernemers om de voorlopige conclusies te staven. Esmeralda Vergeer e esmeralda.vergeer@kvk.nl t 06 461 698 15 i www.campusdenhaag.nl/crk/promovendi/ evergeer.html 12
HSD Campus gaat de wereld veiliger maken Den Haag krijgt een nationaal innovatiecentrum voor veiligheidsvraagstukken. De nieuwe HSD Campus heeft topfaciliteiten voor onderzoek, onderwijs en innovatie. De feestelijke opening is op 13 februari 2014. Het illustreert de snelle ontwikkeling van The Hague Security Delta. Al 140 bedrijven, instellingen en organisaties hebben zich aangesloten. Een groot deel is afkomstig uit het mkb. Ze gaan op de HSD Campus samenwerken aan actuele vraagstukken. Dat loopt uiteen van cyber security, nationale en stedelijke veiligheid, bescherming van vitale infrastructuur tot forensisch onderzoek. Op de campus zijn onder meer drie labs voor levensecht onderzoek: Serious Gaming, Cyber Security Experience en Real Time Intelligence. Zo beschikt het Serious Gaming Lab over apparatuur voor het simuleren van calamiteiten en evenementen met veiligheidsrisico s. Bestuurders kunnen in een realistische setting crisismanagement trainen en evalueren. Een ander lab wordt ingericht als een professionele meldkamer om nieuwe methodieken te ontwikkelen voor integrale gebiedsbeveiliging. MKB Connect De campus betrekt de 7e en 8e verdieping van het gebouw Head Quarter in het kantorencomplex Beatrixpark. Hier vestigen zich onder meer het bureau van The Hague Security Delta en de nieuwe Cyber Security Academy die opleidingen aanbiedt voor online beveiliging. Verder is er het adviespunt MKB Connect met een netwerk van professionals van Syntens, KvK, TNO en de gemeente Den Haag. Zij adviseren ondernemers en treden op als matchmaker tussen het mkb en grote bedrijven, instellingen en overheden. De Kamer van Koophandel is al vanaf de start partner van HSD en zal ook in de toekomst betrokken blijven. Binnen het nieuwe KvKbeleid om vooral mkb ers te ondersteunen bij innovaties geldt HSD als een van de sleutelprojecten. Op de HSD-website is de brochure Het nieuwe innovatiecentrum van het Nederlandse veiligheidscluster te downloaden. Petra Alkema, HSD projectleider e petra.alkema@kvk.nl t 070 313 13 51/06 227 950 36 i www.kvk.nl/hsd en www.thehaguesecuritydelta.nl Kamernieuws 45 winter 2013 13
Oproep aan het MKB: Haal de jeugd binnen. Debat en matches op Marktpleinconferentie Onderwijs-Arbeidsmarkt 2013 Verandering is nog de enige constante in de economie en op de arbeidsmarkt. Bovendien gaan de veranderingen steeds sneller en zijn ze onvoorspelbaar. Het vraagt om totaal nieuwe leertechnieken en bedrijfsmodellen, zo bleek tijdens de Marktpleinconferentie Onderwijs- Arbeidsmarkt op 11 november 2013 bij KvK Den Haag. Doel van de avond was kansen ontdekken voor betere samenwerking tussen de vier O s van ondernemers, onderwijs, overheid en onderzoek. De ruim 75 deelnemers gingen actief aan de slag tijdens een brainstorm, workshops, speeddates en op de beursvloer. Het resultaat was een groot aantal matches tussen partijen op basis van vraag en aanbod. Homo Zappiens De digitale technologie ontketent een revolutie in het leren, stelde professor Wim Veen in zijn keynote-speech. Hij is emeritus hoogleraar Educatie en Technologie aan de TU Delft. Voor jongeren is de digitale wereld net zo echt als de fysieke wereld. De Homo Zappiens is niet bang voor verandering en maakt zich snel nieuwe apparaten en technieken eigen. En dat zijn ook precies de competities voor de banen van morgen: openstaan voor vernieuwing, flexibiliteit en aanpassingsvermogen. Jongeren van nu leren via beelden en door te handelen. Gaming is de nieuwe taal van het leren. Op kleine schaal wordt serious gaming al toegepast in onderwijs en bedrijfsleven. Zo houden artsen in het Oogziekenhuis Rotterdam en luchtverkeersleiders op Schiphol hun kennis en alertheid scherp met op taakgerichte games. Pioniers van vernieuwing Als bedrijfsleven en onderwijs zich niet aanpassen, verliezen ze de slag om de talentvolle jongeren, maar ook de slag om de nieuwe consument die zich steeds meer in de digitale wereld beweegt voor aankopen, diensten en ervaringen. Haal de jeugd binnen en luister naar hen, was de oproep aan het mkb. Jongeren kunnen de pioniers worden van vernieuwing binnen bestaande organisaties. Het gevoel van urgentie is groot, zo bleek tijdens de paneldiscussie en uit reacties in de zaal. Jongeren hebben een nieuwe leerattitude en ontwikkelen nieuwe vaardigheden waar nog weinig ruimte voor is in onderwijs en bedrijfsleven. Het onderwijs moet opleidingen meer modulair aanbieden en flexibeler inrichten. Ook voor stages geldt meer flexibiliteit en meer afstemming met het bedrijfsleven. Succes bij tegenwind Het tweede deel van de conferentie bestond uit praktische workshops met thema s als Succes bij tegenwind. Hoe overleeft de bouw? en De groeikracht van het mkb. Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven nieuw talent voor vernieuwing kweken? Janssen Biologics uit Leiden gaf tijdens een workshop uitleg over een project om scholieren te interesseren voor hun vakgebied. Sinds 2012 maken leerlingen van het ROC kennis met life-science en gezondheidszorg. De eerste resultaten zijn veelbelovend. Meer leerlingen kiezen nu voor de bèta-mavo. Het studentennetwerk AIESEC leidde een workshop over internationaal talent. Jaarlijks gaan duizenden studenten en pas afgestudeerden naar stageplaatsen over de hele wereld. Ondernemers kunnen via het netwerk kandidaten werven voor stageplaatsen of speciale projecten. Marktplein op marktplaats Een verslag van de conferentie is vinden op de aftersite Marktpleinconferentie O&A 2013. Met deze derde conferentie beëindigt KvK Den Haag de coördinerende rol voor het netwerk van onderwijs en arbeidsmarkt in deze regio. Aan het einde van de conferentie deed Frits de Jongh een oproep aan de partners om het succesvolle concept van het Marktplein over te nemen en voort te zetten. Frits de Jongh t 088 588 81 63 e frits.de.jongh@kvk.nl i www.kvk.nl (zoekterm marktpleinconferentie) 14
Care2Business: Mkb kan de zorg beter maken CORPUS in Oegstgeest was de passende locatie voor een pitch met ruim 100 mkb ers voor innovaties in de zorg. Zeven instellingen presenteerden problemen waar ze een oplossing voor zoeken. De bijeenkomst Care2Business op 29 oktober was een initiatief van Syntens en KvK Den Haag met het netwerk Ondernemend in Zorg. Patiënten die wegblijven bij een afspraak. Het kost de zorg veel tijd en daarmee ook geld. Hoe valt deze no show te verminderen? Het was één van de vragen waar de mkb ers zich in konden vastbijten. Veel vraagstukken gingen over verbeteringen in alledaagse situaties zoals veiligheid voor zelfstandig wonende ouderen, meer vrijheid in groepswoningen, begeleiding op afstand en valpreventie. Maar er waren ook complexe vragen zoals de inrichting van een virtueel kennis- en behandelplein voor weinig voorkomende ziekten. Innovatie ontketend Na de presentatie van de vraagstukken konden de mkb ers hun suggesties doen voor oplossingen. Hierbij werd gewerkt volgens het concept Innovatie Ontketend van Syntens Innovatiecentrum. De zorginstelling voert korte gesprekken met een aantal ondernemers die vertellen hoe zij het probleem zouden aanpakken. Binnen enkele weken komt er een vervolgbijeenkomst met de instelling, ondernemers en innovatieadviseurs. Ze gaan dieper in op het probleem en de suggesties voor oplossingen. Zo mogelijk worden clusters van ondernemers gevormd die samen levensvatbare oplossingen gaan uitwerken. Innovaties in de zorg zijn nodig om bij een groeiende vraag en stijgende kosten dezelfde kwaliteit te blijven bieden. Het mkb heeft op talloze terreinen kennis die toepasbaar kan zijn in de sector. Maar de zorg en het mkb zijn geen vanzelfsprekende partners. Ze zoeken elkaar te weinig op. Daardoor blijft innovatief vermogen ongebruikt en mist het mkb kansen om nieuwe producten te ontwikkelen. Care2Business slaat een brug tussen beide partijen. Van idee naar product Het concept Innovatie Ontketend heeft Syntens elders in het land al vaker succesvol uitgevoerd. De innovatie-adviseurs begeleiden het hele proces van ideevorming en productontwikkeling tot de marktintroductie. Het streven is om clusters te vormen van mkb ers die samen aan innovaties werken. Met een bundeling van relevante kennis, ervaring en vakmanschap kan een idee sneller tot een vermarktbaar product leiden. Care2Business Den Haag is een samenwerkingsverband van Syntens, KvK Den Haag en het platform Ondernemend in Zorg. De zeven betrokken zorginstellingen zijn: Florence, s Heeren Loo, Ipse de Bruggen, Reinier de Graaf Groep, Rijnland Zorggroep, Sophia Revalidatie en Topaz. Emmy Simons t 088 588 81 78 e emmy.simons@kvk.nl i www.syntens.nl Kamernieuws 45 winter 2013 15
Kamernieuws LeidenDelft Rijswijk Den Haag Voorschoten Katwijk Rijnwoude Oegstgeest Kaag en Braassem Lansingerland Pijnacker-Nootdorp Boskoop Zoeterwoude Hillegom Nieuwkoop Lisse Westland Leiderdorp Teylingen Alphen aan den Rijn Bodegraven-Reeuwijk Leidschendam-Voorburg Zoetermeer Midden - Delfland Wassenaar Noordwijk Noordwijkerhout Kamernieuws is een kwartaaluitgave van de Kamer van Koophandel Den Haag en wordt gratis verspreid in een oplage van 2.000 exemplaren. Eindredactie Lenie Blaaupot Teksten Hans Oerlemans Lay-out Egbert van Zanten Fotografie Sicco van Grieken, Loes Schleedoorn, Hilbert Krane, BTA, Michel ter Wolbeek, Martien de Man en Tabitha Lemon Redactieadres Kamer van Koophandel Den Haag Postbus 29718, 2502 LS Den Haag e communicatie-denhaag@kvk.nl i www.kvk.nl @kvk_denhaag