Titel 3.B.2. Energie management actieplan Eigenaar Betonindustrie De Hamer B.V. Afdeling QHSE, Controlling en Communicatie Versie Versie 8 Datum 31-05-2016
Inleiding Betonindustrie Hamer B.V. (De Hamer) is gespecialiseerd in de productie en leverantie van betonproducten. Haar motto luidt: "De Hamer heeft hart voor beton". De Hamer produceert en levert betonproducten voor de grond-, weg- en waterbouw, voor zowel de ondergrondse als de bovengrondse infrastructuur. De Hamer is continu bezig om haar bedrijfsprocessen zowel intern als extern te optimaliseren. De Hamer draagt bij aan de verduurzaming van de samenleving door het ontwikkelen en leveren van vernieuwende betonoplossingen. Daarnaast maakt De Hamer haar CO 2 -uitstoot al jaren inzichtelijk. In 2013 heeft De Hamer besloten om door middel van de CO 2 Prestatieladder structureel haar CO 2 -uitstoot te gaan verminderen. Dit door een actieplan op te stellen met beleid en doelen. Vanuit deze doelen kunnen maatregelen geformuleerd worden en deze moeten worden uitgevoerd. Het document dat voor u ligt is dit actieplan, ook wel Energie management actieplan genoemd. Voor het Energie management actieplan is er een energie audit verslag uitgevoerd. Dit maakt de belangrijkste energieverbruikers inzichtelijk, waardoor er gericht beleid opgesteld kan worden. Dit document beschrijft: 1. De activiteiten van De Hamer en haar organisatiegrenzen; 2. De energie audit rapportage met de resultaten van de energiescan; 3. De beleidsdoelstellingen met het energiebeleid en de reductiedoelstellingen; 4. De lijst met maatregelen die De Hamer gaat uitvoeren; en 5. De verantwoordelijkheden binnen De Hamer m.b.t. het Energie management actieplan. Dit document is opgesteld in samenwerking met duurzaam adviesbureau Will2Sustain. Het EMP is binnen de directie van De Hamer besproken en goedgekeurd. Eric de Groot, Directeur Datum: 31-05-2016 Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl www.dehamer.nl tel: +31 (0)24 344 12 44 Pagina 2 van 8
Inhoud 1. Het bedrijf... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.1. Activiteiten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.2. Organisatiegrenzen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.3. Bedrijfsonderdelen...4 1.4. Factoren die het energieverbruik beïnvloeden...4 2. Energie audit verslag... 5 2.1. Resultaten energiescan...5 3. Beleidsdoelstellingen... 6 Doelstellingen...6 3.1. Reductiedoelstellingen per scope en project...7 4. Plan van Aanpak... 8 4.1. Maatregelen...8 5. Verantwoordelijkheden... 8 Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl www.dehamer.nl tel: +31 (0)24 344 12 44 Pagina 3 van 8
1. Basisgegevens 1.1. Beschrijving van de organisatie De Hamer produceert en levert betonproducten voor de grond-, weg- en waterbouw, voor zowel de ondergrondse als de bovengrondse infrastructuur. Dit onder het motto: "De Hamer heeft hart voor beton. De Hamer levert ook diensten van ontwerp t/m verwerking. Hieronder staan de verschillende productgroepen van De Hamer: Bovengrondse producten (betonnen bestratingsproducten): Tegels Banden Straatmeubilair Straatstenen Ondergrondse producten (betonnen rioleringsproducten): Buizen Duikers Inspectieschachten Randvoorzieningen Naast dit scala aan producten produceert De Hamer ook de zogenoemde Specials voor zowel de ondergrondse- als de bovengrondse infra. Dit zijn prefab betonproducten die op maat gemaakt worden, zoals prefab betonnen containerbakken. 1.2. Bedrijfsonderdelen In de onderstaande tabel staan de bedrijfsonderdelen van De Hamer vermeld. Onderdeel Bedrijfsoppervlak in m 2 Aantal medewerkers in FTE s Hoofdkantoor De Hamer Nijmegen 400 m 2 27,0 (Weezenhof) Productielocatielocatie Nijmegen (Weezenhof) 12.190 m 2 60,7 Productielocatielocatie Heumen 6.339 m 2 20,7 (Oosterkanaaldijk) Productielocatielocatie Waspik (Industrieweg) 2.755 m 2 18,1 Nijmegen is de grootst locatie en stoot ook het meeste CO 2 uit. Heumen is daarna het grootst in locatie, in vergelijking met Waspik wordt in Heumen twee maal zo veel productie gedraaid. 1.3. Factoren die het energieverbruik beïnvloeden Indicatoren Eenheid 2012 2013 2014 2015 Totale productie Ton beton/jaar 362.366 259.401 266.391 249.745 Aantal medewerkers totaal FTE 168,8 133,6 116,4 108,9 Gewogen graaddagen Graaddagen 2.913 3.110 2.478 2.582 gemiddeld Aantal verreden kilometers Kilometers 708.185 730.986 667.409 510.821 Energiestroom Elektriciteitsverbruik kantoor Elektriciteitsverbruik productie Aardgasverbruik productie Dieselverbruik productie Wagenpark Indicator Aantal medewerkers Totale productie Gewogen graaddagen gemiddeld Totale productie Verreden kilometers Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl www.dehamer.nl tel: +31 (0)24 344 12 44 Pagina 4 van 8
2. Energie beoordeling De CO 2 -footprint is te zien in figuur 1. Met een totale uitstoot van 3.226,9 ton CO 2 uitstoot. 92% van de totale CO 2 - uitstoot is afkomstig uit de productie (54% elektriciteit, 20% dieselverbruik en 18% aardgasverbruik. De uitstoot van de productie bedraagt totaal voor De Hamer 3.025 ton CO 2. Figuur 1. CO 2-footprint van De Hamer 2.1. Resultaten energiescan De energiescan is uitgevoerd voor de vestigingen Nijmegen en Heumen en voor de meest significante energiestromen; de ingekochte elektriciteit, aardgas en stookolie (diesel) voor productie en verwarming van de productielocaties. De onderstaande tabellen geven de verdeling van de energievormen weer (bron: Energy savings study - van Encon): Energievorm Verbruik per jaar Kostprijs per jaar % v.h. totaal Elektriciteit 827.055 kwh 95.095 40% Aardgas 1.140.456 kwh 60.833 26% Stookolie 844.917 kwh 79.462 34% Totaal 2.812.428 kwh 235.390 100% Tabel: Overzicht energievormen (Nijmegen) Energievorm Verbruik per jaar Kostprijs per jaar % v.h. totaal Elektriciteit 733.178 kwh 85.640 77% Aardgas 489.772 kwh 26.017 23% Totaal 1.222.950 kwh 111.657 100% Tabel: Overzicht energievormen (Heumen) Voor de vestigingen Waspik is er een vooronderzoek geweest om een energiescan uit te latenvoeren, omdat deze vestigingen nagenoeg even veel CO 2 -uitstoot heeft als de vestiging Heumen. Hieruit is gebleken dat een onderzoek niet rendabel is in verband met de reductiemaatregelen die nog mogelijk zijn in Waspik. In andere woorden: Waspik gaat al heel bewust om met het energiegebruik. Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl www.dehamer.nl tel: +31 (0)24 344 12 44 Pagina 5 van 8
Voor de energiescan zijn er groepen energieverbruikers gedefinieerd. Deze staan in de onderstaande tabel weergegeven. Met daarachter het percentage van de grootte van deze groep op de totale energieverbruikers. Energieverbruikers Percentage Nijmegen Percentage Heumen 1. Verlichting ± 28,0% ± 13,0% 2. Perslucht ± 4,0% ± 4,0% 3. Koeling ± 6,0% ± 0,3% 4. Motoren en overige elektrische installaties (incl. verwarming en stoom) ± 63,0% ± 82,0% Totaal 100,0% 100,0% Totaal verbruik per jaar in kwh 2.812.428 1.222.950 Totaal kostprijs per jaar in euro's 235.390 111.657 De motoren en overige machines (mengers) zijn de grootste elektrische verbruikers. Deze motoren zijn grotendeels al frequentie-gestuurd en zijn in de energiescan niet verder onderzocht. De energiebesparingsmaatregelen uit deze studie komen terug in hoofdstuk 4: Plan van Aanpak. 3. Beleidsdoelstellingen Wij willen de belasting op het milieu zoveel mogelijk beperken. Hiervoor worden verschillende maatregelen op het gebied van duurzaamheid in onze bedrijfsvoering genomen. Wij willen hiermee evenwicht bereiken tussen ecologische, economische en sociale belangen. Om dit waar te maken werken wij onder andere met strategische doelstellingen op het gebied van milieu. De Hamer draagt bij aan de verduurzaming van de samenleving door het ontwikkelen en leveren van vernieuwde betonoplossingen. De Hamer registreert vanaf 2010 haar energiegebruik. Deze gegevens worden verzameld per productielocatie en op het kantoor. Ons doel is om het energieverbruik te verminderen. Productiemanagers en andere verantwoordelijken werken jaarlijks aan plannen om dit doel te realiseren. In 2013 is De Hamer gestart om dit conform de CO 2 Prestatieladder te structureren. Bij De Hamer zijn wij ons continu bewust van ons effect op de mens, maatschappij en het milieu en handelen daar ook naar, wij nemen onze verantwoordelijkheid. Wij proberen ons continu te verbeteren en hanteren hierbij de lean filosofie. Deze filosofie helpt verspillingen tegen te gaan en bedrijfsprocessen op elkaar af te stemmen met als doel optimaal te voldoen aan de behoeften van de markt. De lean filosofie streeft naar foutloze producten en diensten. Bij De Hamer lopen er verschillende projecten die betrekking hebben op de lean filosofie. Hierbij worden er verschillende bedrijfsprocessen in kaart gebracht en verbeterd. Vaak zijn deze verbeteringen ook energie reductie verbeteringen. Doelstellingen De grootste stroom van CO 2 -uitstoot is afkomstig uit de productielocatie. Deze stroom bestaat uit drie emissiestromen: Elektriciteit; diesel; en Aardgas. Het energiebeleid legt de focus op de reductie van het verbruik in de productielocatie. Daarnaast vindt De Hamer het belangrijk dat er draagvlak en bewustwording gecreëerd wordt. Door maatregelen uit te voeren die het bewustzijn stimuleren zal dit beleid ook zijn uitwerking hebben op de medewerkers van kantoor en productie. Dit in het kader van de Lean filosofie. De Hamer wil 17% CO 2 besparen in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan de omzet in 1.000 ton beton. Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl www.dehamer.nl tel: +31 (0)24 344 12 44 Pagina 6 van 8
3.1. Reductiedoelstellingen per scope Scope 1 Doelstelling dieselverbruik productie De Hamer wil 20% CO 2 besparen op dieselverbruik in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan de productie in 1.000 ton beton per jaar. Doelstelling aardgas productie De Hamer wil 40% CO 2 besparen op aardgas in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan het aantal graaddagen per jaar. Doelstelling wagenpark De Hamer wil 3% CO 2 besparen op het wagenpark in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan gereden kilometers per jaar. Scope 2 Doelstelling ingekochte elektriciteit De Hamer wil 10% CO 2 besparen op elektriciteit voor de productie in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan de productie in 1.000 ton beton per jaar. Alternatieve energiebronnen Doelstelling alternatieve energiebronnen De Hamer heeft onderzoek gedaan naar groene stroom en of dit haalbaar is in vergelijking met grijze stroom. In 2016 is bewust groene stroom ingekocht voor de locatie Waspik, de doelstelling is om dit te continueren. 1-1-2017 lopen de energie contracten af voor de andere locaties dan zal er opnieuw een haalbaarheid studie gedaan worden (tweede helft 2016) voor het inkopen van groene stroom voor de locatie Heumen en Nijmegen. Het doel is om dit stapsgewijs uit te breiden naar meer groene stroom inkopen. Hiervoor is een procedure opgesteld, om het proces te borgen, met het doel: De Hamer wil in 2017 voor een deel stapsgewijs overgaan naar groene stroom. Deze groene stroom kan worden ingekocht of zelf worden opgewekt door bijvoorbeeld het inzetten van zonnepanelen. Onderbouwing doelstelling In onderstaande tabel staat de onderbouwing van de 4,8% reductiedoelstelling weergegeven. Deze tabel geeft de grote van de verschillende energiestromen aan in ton CO 2 en in percentage. Daarachter staat de doelstelling die De Hamer wil halen in 2016 per energiestroom. De totale doelstelling is de berekening van de percentage doelstelling die De Hamer wil halen maal de grootte van de energiestroom. Deze berekening geeft weer dat de totale doelstelling op de gehele footprint 4,8% zal zijn. Scope Energiestroom CO 2-uitstoot in ton Percentage Doelstelling Totale doelstelling 2016 1 Dieselverbruik productie 728 23% 20% 4,6% Aardgas productie 581 18% 40% 7,3% Wagenpark 171 5% 3% 0,2% 2 Elektriciteit productie 1.716 54% 10% 5,4% Totaal 3.196 100% 17,4% In het volgende hoofdstuk (4) wordt omschreven hoe De Hamer deze doelstellingen wil gaan realiseren. Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl www.dehamer.nl tel: +31 (0)24 344 12 44 Pagina 7 van 8
4. Plan van Aanpak 4.1. Maatregelen Het doel is om een duidelijk systeem te bouwen voor Nijmegen en Heumen om bij te kunnen houden wat er in 1x goed geproduceerd wordt. Hieruit het percentage uitval kleiner maken. o Hier wordt aan gewerkt door Manager P en T, o Dagelijks worden er werkoverleggen gehouden per productieafdeling om de oorzaak van de uitvallen te bespreken en deze te elimineren. o Rapporten van Vocum op welke wijze dit te realiseren liggen hieraan ten grondslag. o Afronding eind 2016, tussenrapportage augustus 2016 met de stand van zaken. Verdere invoering van steenmeel in Waspik en Heumen om meer Portlandcement te kunnen vervangen, dit in samenwerking met Ascem. Er wordt onderzoek gedaan naar een 3d printer om de stroomrichtingen te kunnen uitvoeren in de putten, dit bespaart arbeid, materiaal en betonafval. Proof of concept afgerond in juni. Go/no/go beslissing wordt genomen ronde de bouwvak 2016. Realiseren van een nieuwe besturing van de mengerij in Waspik. Hierdoor minder Electraverbruik, betere mengsels en minder uitval. Hoeveelheden besparingen zijn nu nog onduidelijk. Realisatie voor bouwvak 2016. In Heumen wordt het percentage AEC (Forz) in de banden verhoogt van 20 tot 29 % Hiermee wordt toeslagmateriaal 2-10 vervangen. Onderzoek d.m.v. een energielogger in Heumen om energie te besparingen op machines en besturing. Doel is 500 KW besparing per jaar. Voortgang hiervan wordt besproken in overleg van manager P en T met de plantmanager Heumen. Er wordt in Nijmegen een betere oplossing gezocht voor het opslaan en verwerken van nat betonafval. Hierdoor nettere terreinen en minder betonafval. Voortgang in januari 2016 opgestart. Verantwoordelijke Manager P en T. Afgerond eind 2016. Onderzoek stookinstallaties Nijmegen en Heumen op ondergrondse lekkages. Gestart in januari 2016. Afgerond in september 2016. Verantwoordelijke Manager P en T. Invoering groene stroom. Er is inmiddels een contract afgesloten met EON voor levering van groene stroom aan Waspik, bedoeling is dit verder uit te bouwen naar de andere locaties van de Hamer. Verantwoordelijke aanstellen om het wagenpark periodiek te analyseren en de uitschieters t.o.v. vergelijkbare auto's bespreken en aansturen op zuiniger verbruik. Leidingen warm water isoleren van de stookinstallatie. Schachten- van warm waterbak - staat in de planning voor 2016. Bij vervanging roldeur vlechterij, deur uitvoeren met sneldeur. Deze staat nog op de investering, voor bij de bijwerkhal, werk is ook anders ingedeeld, planning is voor winter 2016. 5. Verantwoordelijkheden De directie is eindverantwoordelijk voor het Energie management actieplan. De operationeel directeur, operationeel manager en QHSE manager is mede verantwoordelijk voor het laten uitvoeren van het Energie management actieplan. Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl www.dehamer.nl tel: +31 (0)24 344 12 44 Pagina 8 van 8