Het leven van vrouwen en mannen in Europa EEN STATISTISCH PORTRET Editie 2017 1
Thuis, op het werk, op school zijn er grote verschillen tussen de levens van vrouwen en mannen in Europa, maar ook overeenkomsten. Deze digitale publicatie Het leven van vrouwen en mannen in Europa een statistisch portret is bedoeld om het dagelijks leven van vrouwen en mannen te vergelijken. Ze toont ook hoe soortgelijk of verschillend het dagelijks leven van vrouwen en mannen is in Europese landen. Deze publicatie bevat drie hoofdstukken: Leven, groeien, ouder worden... : In dit hoofdstuk wordt ingegaan op demografie en gezondheid, inclusief bijvoorbeeld gegevens over levensverwachting, alleenstaande moeders en vaders en hoe we onze gezondheid ervaren. Dit hoofdstuk toont ook aan dat, ondanks onze verschillen, zowel vrouwen als mannen in Europa even tevreden zijn met hun leven. Leren, werken, verdienen... : Dit hoofdstuk bevat gegevens over opleidingsniveau, combinatie van werk en gezin, fulltime en parttime werk, de loonkloof tussen vrouwen en mannen, vrouwelijke en mannelijke managers, etc. Het legt niet alleen de nadruk op de structurele verschillen maar ook op ongelijkheden tussen vrouwen en mannen. Eten, shoppen, surfen, socializen... : Dit deel richt zich op voeding en sociale gewoonten, vrijetijdsactiviteiten en online praktijken, inclusief bijvoorbeeld gegevens over rookgedrag en alcoholconsumptie, body mass index, bioscoopbezoek, gebruik van sociale netwerken en online winkelen. Het laatste deel is gewijd aan kinderverzorging, huishoudelijk werk en koken. Deze digitale publicatie bevat korte teksten, interactieve visualisatie tools, infographics, foto s, etc. en werd ontwikkeld door Eurostat in samenwerking met de nationale statistische instituten van de EU-lidstaten en de EFTA-landen en is beschikbaar in de meeste van hun officiële talen. 2 Thuis, op het werk, op school
Menu 1. LEVEN, GROEIEN, OUDER WORDEN... 4 1. Belangrijke mijlpalen in het leven 4 2. Samenleven 5 3. Perceptie van gezondheid 7 4. Tevredenheid met het leven 9 2. LEREN, WERKEN, VERDIENEN... 10 1. Opleiding 10 2. Arbeidspatronen 11 3. Loopbaan 12 4. Inkomen 16 3. ETEN, SHOPPEN, SURFEN, SOCIALIZEN... 19 1. Voedingsgewoonten en sportbeoefening 19 2. Cultural habits and social relations 21 3. Internetgewoonten 22 4. Kinderverzorging en huishoudelijk werk 24 MEER INFORMATIE 26 3 Menu
1. LEVEN, GROEIEN, OUDER WORDEN... 1. 1 Belangrijke mijlpalen in het leven In alle lidstaten verlaten vrouwen vroeger hun ouderlijk huis en trouwen ze eerder dan mannen In ons leven zijn er verschillende mijlpalen zoals naar school gaan, volwassen worden door het ouderlijk huis te verlaten en te beginnen werken, trouwen, kinderen krijgen, met pensioen gaan en er zijn grote verschillen tussen vrouwen en mannen. De analyses van deze mijlpalen in het leven tonen bijvoorbeeld dat in de EU in 2016 vrouwen hun ouderlijk huis twee jaar vroeger verlaten dan mannen (op 25-jarige leeftijd voor vrouwen en op 27-jarige leeftijd voor mannen). Vrouwen trouwden ook vroeger in bijna alle lidstaten, met een leeftijdsverschil bij het eerste huwelijk van meer dan 3 jaar in Bulgarije, Griekenland en Roemenië, terwijl het minder dan 2 jaar was in Ierland, Litouwen, Portugal en het Verenigd Koninkrijk. Wat betreft de geboorte van het eerste kind, bevielen vrouwen in de EU gemiddeld op 29-jarige leeftijd in 2015. De cijfers variëren van 26 jaar in Bulgarije, Letland en Roemenië tot bijna 31 jaar in Spanje en Italië. en leven langer dan mannen Een ander belangrijk verschil tussen vrouwen en mannen is de levensverwachting. In alle lidstaten leefden vrouwen langer dan mannen het gemiddelde in de EU was 83,3 jaar voor vrouwen en 77,9 jaar voor mannen in 2015, een verschil van 5½ jaar. In de lidstaten varieert het verschil tussen vrouwen en mannen tussen 10-11 jaar in Letland en Litouwen tot minder dan 4 jaar in Denemarken, Ierland, Cyprus, Nederland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. 4 1.1 Belangrijke mijlpalen in het leven
1.2 Samenleven 5 % meer vrouwen dan mannen in de EU Door een hogere levensverwachting zijn er meer vrouwen dan mannen in de EU, met 105 vrouwen per 100 mannen (5 % meer) in 2016. Er waren meer vrouwen dan mannen in bijna alle lidstaten, met de grootste verschillen in Letland (18 % meer), Litouwen (17 % meer) en Estland (13 % meer), terwijl er in Luxemburg, Malta en Zweden iets meer mannen dan vrouwen zijn. Als men de groep jonge personen tot 18 jaar bekijkt, is het tegengestelde patroon van toepassing met 5 % meer jonge mannen dan jonge vrouwen van deze leeftijd. In de oudere leeftijdsgroep van 65 jaar en ouder waren er 33 % meer vrouwen. Zeven keer meer vrouwen dan mannen leven alleen met kinderen Als men kijkt naar de manier waarop vrouwen en mannen leven als koppel, single, met of zonder kinderen kunnen er heel wat verschillen worden opgemerkt. In 2016 leefden in de EU 7,7 % van de vrouwen op 25-49-jarige leeftijd alleen met kinderen, in vergelijking met 1,1 % van mannen van dezelfde leeftijd. Voor alleenstaanden zonder kinderen van deze leeftijdsgroep bedroeg het aandeel 9,5 % voor vrouwen en 16,1 % voor mannen. Een andere groep waar er grote verschillen zijn tussen vrouwen en mannen is voor alleenstaanden van 65 jaar en ouder: het aandeel oudere vrouwen dat alleen leeft (40,1 %) was het dubbele als voor mannen (19,7 %). Voor andere groepen waren er kleinere verschillen. Onder jonge mensen van 15 tot 24 jaar leefde 8,2 % van de vrouwen en 7,8 % van de jonge mannen alleen. Hetzelfde geldt voor diegenen die als koppel leven: 44,9 % van de vrouwen en 48,2 % van de mannen van 15 jaar of ouder in de EU leefde als koppel. 5 1.2 Samenleven
6 1.2 Samenleven
1.3 Perceptie van gezondheid Mannen zijn meer geneigd dan vrouwen om hun gezondheid als goed te ervaren De manier waarop mensen hun gezondheid ervaren, wordt beïnvloed door een complexe set van factoren, waaronder milieu-, culturele en socioeconomische omstandigheden. Niet verrassend dat hoe ouder je wordt, hoe lager je perceptie is van in goede gezondheid te verkeren dit is hetzelfde voor zowel vrouwen als mannen. Als we kijken naar verschillende leeftijdsgroepen, kunnen we besluiten dat voor diegenen van 16 tot 44 jaar, 86 % van de vrouwen in de EU zich in goede gezondheid voelde en 87 % van de mannen. Dit daalde tot 61 % van de vrouwen en 65 % van de mannen voor de leeftijdsgroep van 45 tot 64 jaar. Voor diegenen van 65 jaar en ouder bedroeg dit respectievelijk meer dan 35 % en 41 %. In bijna alle lidstaten ervoer een groter aandeel mannen dan vrouwen in goede gezondheid te zijn en het verschil steeg met de leeftijd. Het is ook interessant om op te merken dat het verschil tussen lidstaten ook steeg met de leeftijd. Doodsoorzaken Kanker, ischemische hartziekten (bijvoorbeeld hartaanval) en cerebrovasculaire ziekten (bijvoorbeeld beroerte) behoren tot de drie meest voorkomende doodsoorzaken voor zowel vrouwen als mannen in de EU. Voor alle drie zijn sterfgevallen bij mannen gebruikelijker dan bij vrouwen: in de EU in 2014 stierven 349 mannen per 100 000 aan kanker in vergelijking met 201 vrouwen, 171 mannen per 100 000 stierven aan hartziekten in vergelijking met 94 vrouwen en 93 mannen per 100 000 stierven door cerebrovasculaire ziekten, in vergelijking met 79 vrouwen. 7 1.3 Perceptie van gezondheid
8 1.3 Perceptie van gezondheid
1.4 Tevredenheid met het leven Vrouwen en mannen zijn even tevreden met hun leven Zoals al in dit hoofdstuk werd vermeld, zijn er grote verschillen tussen de levens van vrouwen en mannen, maar bij het meten van de tevredenheid met het leven is de ervaring bijna gelijk. Gemiddeld in de EU beoordeelden vrouwen van 16 jaar of ouder hun tevredenheid met het leven met 7,0 op een schaal van 0 tot 10 en mannen met 7,1 in 2013. In de meeste lidstaten waren de beoordelingen ofwel gelijk ofwel was er een verschil van 0,1. 9 1.4 Tevredenheid met het leven
2.1 Opleiding 2. LEREN, WERKEN, VERDIENEN... Hoger aandeel vrouwen met een hoog opleidingsniveau dan mannen Als men kijkt naar het behaalde opleidingsniveau is er bijna geen verschil tussen vrouwen en mannen in de EU op lager opleidingsniveau. Verschillende patronen worden echter waargenomen bij hogere opleidingsniveaus. Even grote aandelen vrouwen en mannen van 25 tot 64 jaar in de EU (23 %) hadden het lage opleidingsniveau (lager secundair onderwijs) behaald in 2016. Een kleiner aandeel vrouwen (45 %) dan mannen (48 %) in de EU had een middelbaar opleidingsniveau (hoger secundair onderwijs of postsecundair niet-tertiair onderwijs) behaald. Dit patroon kan worden waargenomen in bijna alle lidstaten. 33 % van de vrouwen in de EU had het tertiair onderwijsniveau behaald, tegenover 29 % van de mannen. Een meerderheid van de vrouwen heeft dit opleidingsniveau behaald in bijna alle lidstaten. De grootste verschillen tussen vrouwen en mannen worden genoteerd in de Baltische lidstaten alsmede in Finland, Zweden en Slovenië. 10 2.1 Opleiding
2.2 Arbeidspatronen Hoe meer kinderen, hoe groter het verschil in werkgelegenheidsgraad tussen vrouwen en mannen De werkgelegenheidsgraad is gemiddeld hoger voor mannen dan voor vrouwen (72 % in vergelijking met 61 % in de EU in 2016). Het is echter interessant om op te merken dat het verschil tussen de werkgelegenheidsgraden van vrouwen en mannen stijgt met het aantal kinderen. In de EU in 2016 bedroeg de werkgelegenheidsgraad van vrouwen zonder kinderen 65 %, terwijl deze 73 % bedroeg voor mannen. Voor vrouwen met één kind steeg het percentage en bedroeg de werkgelegenheidsgraad 71 % voor vrouwen en 85 % voor mannen. Voor vrouwen met twee kinderen bleef het percentage bijna hetzelfde op 70 %, terwijl het percentage voor mannen steeg naar 89 %. Voor diegenen met drie of meer kinderen daalde de werkgelegenheidsgraad tot 55 % voor vrouwen, vergeleken met 84 % voor mannen. Dit patroon wordt waargenomen in een grote meerderheid van de lidstaten. Groter aandeel vrouwen dan mannen zijn werkloos In de EU in 2016 bedroeg de werkloosheidsgraad 8,7 % voor vrouwen en 8,4 % voor mannen. In veertien lidstaten was de werkloosheidsgraad hoger voor vrouwen, in dertien was het hoger voor mannen en in Hongarije was het gelijk. De grootste verschillen tussen vrouwelijke en mannelijke werkloosheidsgraden, waar het percentage hoger was voor vrouwen dan voor mannen, werden waargenomen in Griekenland (28,1 % voor vrouwen en 19,9 % voor mannen) en Spanje (21,4 % en 18,1 %). De grootste verschillen voor het tegenovergestelde patroon, lagere percentages voor vrouwen dan voor mannen, werden waargenomen in Ierland (6,5 % voor vrouwen en 9,1 % voor mannen), Letland (8,4 % voor vrouwen en 10,9 % voor mannen) en Litouwen (6,7 % en 9,1 %). Bijna een derde van de werkende vrouwen werkt deeltijds Een belangrijk aspect van de combinatie van werk en gezin is deeltijds werk. Dit is echter niet gelijk verdeeld tussen vrouwen en mannen: in de EU in 2016 werkte 32 % van de werkende vrouwen deeltijds in vergelijking met 9 % van de mannen. Dit verschilde naargelang de lidstaten, met het hoogste aandeel deeltijds werkende vrouwen in Nederland (77 %), Oostenrijk (47 %) en Duitsland (46 %), en mannen in Nederland (26 %) en Denemarken (17 %). Het laagste aandeel van zowel deeltijds werkende vrouwen als mannen werd waargenomen in Bulgarije (2 % voor zowel vrouwen als mannen). 11 2.2 Arbeidspatronen
12 2.2 Arbeidspatronen
13 2.2 Arbeidspatronen
14 2.2 Arbeidspatronen
2.3 Loopbaan Een derde van de managers in de EU zijn vrouwen Als ze werken, bekleden mannen meestal hogere posities dan vrouwen. Bijvoorbeeld een derde (33 %) van de managers in de EU in 2016 waren vrouwen. Het aandeel vrouwen in deze positie bedroeg niet meer dan 50 % in alle lidstaten: het grootste aandeel werd waargenomen in Letland (47 %), Polen en Slovenië (beiden 41 %), Litouwen, Hongarije en Zweden (allemaal 39 %). Anderzijds werden de kleinste aandelen waargenomen in Luxemburg (18 %), Tsjechië, Nederland en Griekenland (allemaal 25 %). 15 2.3 Loopbaan
2.4 Inkomen Vrouwen verdienen gemiddeld 16 % minder dan mannen In de EU verdienden vrouwen in 2015 16,3 % minder dan mannen wanneer het gemiddeld bruto inkomen wordt vergeleken. Vrouwen verdienden gemiddeld minder dan mannen in alle lidstaten, maar deze loonkloof verschilt van land tot land. De grootste verschillen werden waargenomen in Estland (26,9 %), Tsjechië (22,5 %), Duitsland (22,0 %), Oostenrijk (21,7 %) en het Verenigd Koninkrijk (20,8 %). Anderzijds werden de kleinste verschillen in inkomsten tussen vrouwen en mannen gevonden in Luxemburg en Italië (beide 5,5 %), Roemenië (5,8 %), België (6,5 %) en Polen (7,7 %). De loonkloof geeft als een niet-aangepaste indicator een totaalbeeld van ongelijkheden tussen de geslachten op het vlak van uurloon. Een deel van het verschil in inkomsten kan worden verklaard door individuele kenmerken van werkende mannen en vrouwen (bv. ervaring en opleiding) en door gendersegregatie in sectoren en beroepen (bv. er zijn meer mannen dan vrouwen in bepaalde sectoren/ beroepen met gemiddeld hogere lonen in vergelijking met andere sectoren/ beroepen). Bijgevolg wordt de loonkloof gelinkt aan een aantal culturele, wettelijke, sociale en economische factoren die veel verder gaan dan alleen de kwestie van gelijk loon voor gelijk werk. Grootste verschillen in uurlonen voor managers Als uurlonen vergeleken worden voor verschillende beroepen, verdienden vrouwen in alle negen groepen van opgelijste beroepen gemiddeld minder dan mannen in de EU in 2014. Dit was ook het geval in alle lidstaten, met zeer weinig uitzonderingen. Het beroep met de grootste verschillen in uurlonen (23 % lagere lonen voor vrouwen dan voor mannen) waren managers. De kleinste verschillen werden waargenomen voor bedienden in administratieve functies (administratief medewerkers, secretaressen etc.) en dienstverlenend en verkoopspersoneel (beide 8 % lager), twee van de beroepen met de laagste salarissen. 16 2.4 Inkomen
17 2.4 Inkomen
18 2.4 Inkomen
ETEN, SHOPPEN, SURFEN, SOCIALIZEN... 3.1 Voedingsgewoonten en sportbeoefening Groter aandeel mannen dan vrouwen in de EU drinkt alcohol en rookt... Als men kijkt naar het verbruik van alcohol, sigaretten of fruit en groenten, zijn er grote verschillen tussen vrouwen en mannen en ook tussen lidstaten. Een groter aandeel mannen dan vrouwen in de EU drinkt wekelijks alcohol (38 % van de mannen van 18 jaar en ouder, in vergelijking met 23 % van de vrouwen in 2014). In de lidstaten variëren de aandelen voor mannen van 21 % in Letland tot 52 % in het Verenigd Koninkrijk, en voor vrouwen van 5 % in Roemenië en Litouwen tot 40 % in het Verenigd Koninkrijk. Een groter aandeel mannen dan vrouwen in de EU zijn rokers (24 % van de mannen van 18 jaar en ouder roken dagelijks, in vergelijking met 16 % van de vrouwen). De percentages variëren voor mannen van 10 % in Zweden tot 40 % in Cyprus en voor vrouwen van 9 % in Roemenië tot 23 % in Oostenrijk. In tegenstelling tot alcoholconsumptie en roken, wordt een regelmatige consumptie van fruit en groenten beschouwd als een belangrijk element van een gezond en gebalanceerd dieet. In de EU at 49 % van de mannen in 2014 dagelijks één tot vier porties fruit en groenten, in vergelijking met 54 % van de vrouwen. De percentages variëren voor mannen van 26 % in Nederland tot 64 % in Italië en voor vrouwen van 32 % in Nederland tot 73 % in België. en hoewel ze vaker aan sport doen Een ander onderdeel van gezond leven is regelmatige lichamelijke activiteit. In de EU spendeerde 36 % van de mannen in 2014 150 minuten of meer per week aan sport en niet-werkgerelateerde fysieke activiteiten, in vergelijking met 26 % van de vrouwen. De percentages variëren voor mannen van 14 % in Roemenië tot 55 % in Finland en voor vrouwen van 4 % in Roemenië tot 57 % in Denemarken. een groter aandeel heeft nog altijd overgewicht Alle factoren die hierboven vermeld worden, hebben een impact op het gewicht. In de EU had in 2014 57 % van de mannen overgewicht (een body mass index van 25 of meer), in vergelijking met 44 % van de vrouwen. De percentages in de lidstaten variëren voor mannen van 52 % in Nederland en Frankrijk tot 66 % in Kroatië en voor vrouwen van 35 % in Italië tot 53 % in Litouwen.. 19 3.1 Voedingsgewoonten en sportbeoefening
20 3.1 Voedingsgewoonten en sportbeoefening
3.2 Culturele gewoonten en sociale relaties Vrouwen lezen vaker boeken Sociale activiteiten zoals vrienden zien en culturele gewoonten, zoals naar concerten gaan, zijn ook anders bij vrouwen dan bij mannen. Vrouwen lezen vaker boeken dan mannen in de EU (42 % van de vrouwen en 31 % van de mannen in 2013) en gaan ook vaker naar live optredens, zoals concerten (30 % van de vrouwen en 27 % van de mannen in 2015). Culturele gewoonten zoals naar de bioscoop gaan (28 % van de vrouwen en 27 % van de mannen) en culturele plaatsen bezoeken (27 % van zowel vrouwen als mannen) of samenkomen met vrienden (23 % van zowel vrouwen als mannen) waren zeer gelijkaardig bij vrouwen en mannen. Naar sportevenementen gaan komt echter vaker voor bij mannen dan bij vrouwen (21 % van de mannen en 13 % van de vrouwen) in de EU. 21 3.2 Culturele gewoonten en sociale relaties
3.3 Internetgewoonten Vrouwen gebruiken het internet meer voor sociale netwerken en mannen meer om online nieuws te lezen Vrouwen in de EU gebruiken het internet iets minder dan mannen (77 % van de vrouwen van 16 tot en met 74 jaar gebruikte het internet minstens een keer per week in 2016 tegenover 81 % van de mannen zie tabel voor alle lidstaten). Als men kijkt naar het doel van het internetgebruik is er in de EU een kleiner aandeel vrouwen dan mannen dat online nieuws leest (68 % van de vrouwen en 72 % van de mannen die de laatste drie maanden internet gebruikten in 2016). Er waren geen grote verschillen in het gebruik van internet voor telefoongesprekken (38 % van de vrouwen en 40 % van de mannen), internetbankieren (58 % van de vrouwen en 60 % van de mannen) en het zoeken naar een baan (22 % van de vrouwen en 21 % van de mannen in 2015). Voor het versturen en krijgen van e-mails was er geen verschil (86 % voor zowel vrouwen als mannen). Anderzijds gebruikte een groter aandeel vrouwen het internet om aan sociale netwerken deel te nemen (65 % van de vrouwen en 61 % van de mannen). Een groter aandeel vrouwen koopt kleren online terwijl een groter aandeel mannen elektronica koopt op het internet Iets minder vrouwen dan mannen gebruikten het internet om online te shoppen (65 % van de vrouwelijke internetgebruikers deden boodschappen online in 2016, tegenover 67 % van de mannelijke internetgebruikers zie tabel voor alle lidstaten). Wat gekocht wordt is echter anders bij de vrouwen en de mannen. Een veel groter aandeel vrouwen kocht kleren op het internet (68 % van de vrouwelijke e-shoppers tegenover 56 % van de mannelijke e-shoppers), terwijl een veel groter aandeel mannen elektronica kocht (17 % van de vrouwelijke e-shoppers en 31 % van de mannelijke e-shoppers). De verschillen waren kleiner voor het online kopen van films (20 % van de vrouwelijke e-shoppers en 26 % van de mannelijke e-shoppers), huishoudartikelen (43 % en 45 %), het boeken van reizen en logies (51 % and 52 %) en er was geen verschil voor het online kopen van toegangskaarten voor evenementen (beide 38 %). 22 3.3 Internetgewoonten
23 3.3 Internetgewoonten
3.4 Kinderverzorging en huishoudelijk werk Er is een veel groter aandeel vrouwen dat de kinderen verzorgt, huishoudelijk werk verricht en kookt dan mannen In alle lidstaten is er een veel groter aandeel vrouwen dat de kinderen verzorgt, huishoudelijk werk verricht en kookt dan mannen. In de EU zorgde 92 % van de vrouwen van 25 tot 49 jaar (met kinderen jonger dan 18) dagelijks voor hun kinderen in 2016, in vergelijking met 68 % van de mannen. In de diverse lidstaten werden de grootste verschillen tussen vrouwen en mannen waargenomen in Griekenland (95 % van de vrouwen en 53 % van de mannen) en in Malta (93 % en 56 %), en de kleinste verschillen in Zweden (96 % van de vrouwen en 90 % van de mannen) en in Slovenië (88 % en 82 %). Voor huishoudelijk werk en koken zijn de verschillen nog groter. 79 % van de vrouwen kookte en/of verrichtte dagelijks huishoudelijk werk in de EU in 2016, in vergelijking met 34 % van de mannen. De grootste verschillen tussen vrouwen en mannen werden waargenomen in Griekenland (85 % van de vrouwen en 16 % van de mannen) en in Italië (81 % en 20 %) en de kleinste verschillen in Zweden (74 % van de vrouwen en 56 % van de mannen) en in Letland (82 % en 57 %). 24 3.4 Kinderverzorging en huishoudelijk werk
25 3.4 Kinderverzorging en huishoudelijk werk
MEER INFORMATIE Het leven van vrouwen en mannen in Europa een statistisch portret is een digitale publicatie uitgegeven door Eurostat, het Bureau voor de Statistiek van de Europese Unie in samenwerking met de Nationale Statistische Instituten van de EU-lidstaten en de EVA-landen. Informatie over de gegevens Datum van extractie van de gegevens: April/Mei 2017 Contact Hebt u vragen over de gegevens, neem dan contact op met de gebruikersondersteuning van Eurostat. identificatoren van de digitale publicatie Catalogusnummer: KS-02-17-602-EN-Q ISBN 978-92-79-69305-2 Doi: 10.2785/50863 Europese Unie, 2017 Nederlandstalige versie: de publicatie werd vertaald door Statistics Belgium Coverfoto: Shutterstock - copyright Rawpixel.com - Afbeeldingsnummer: 174222101 Foto tevredenheid met het leven: Shutterstock - copyright realpeople - Afbeeldingsnummer: 184712996 Menupicrogrammen: Fontawesome 26 Meer Informatie