Verslag Sur-face Grafische Werkplaats Prinsegracht 16 2512 GA Den Haag www.grafischewerkplaats.nl Paul Combrink Carola van der Heijden carola@grafischewerkplaats.nl 070 3609387 06 18424271
Project Sur-face (Oktober 2016 - januari 2017) Een samenwerkingsproject over papier van de Grafische Werkplaats met Whispering Wall. Met werk van: Ben Faydherbe, Aliki van der Kruijs, Maarten Schenkeveld, Machiel van Soest en Evelyn Snoek. SUR-Face was een onderzoeksproject waarin we de mogelijkheden van papier als drager onderzochten. Wat gebeurt er als je de drager kunt beïnvloeden omdat je zelf het materiaal produceert en daardoor iets of een extra handeling kunt toevoegen? In dit project bundelden de Grafische Werkplaats en Whispering Wall elkaars expertise, wisselden kennis uit en verkenden nieuwe mogelijkheden. Grafische Werkplaats De Grafische Werkplaats beschikt over een goed geoutilleerd atelier waar professionals uit de kunstensector grafiek kunnen maken, in hun werk grafische technieken kunnen toepassen of de mogelijkheden ervan kunnen verkennen. De werkplaatsmeesters kennen alle in en outs van deze technieken en kunnen de gebruikers met raad en daad bijstaan. De Grafische Werkplaats houdt de grafische druktechnieken toegankelijk en levend voor de beroepspraktijk bij makers in het kunstenveld. Naast de zorg voor het overdragen van kennis over de traditionele technieken op jongere generaties verbindt de werkplaats die kennis met nieuwe ontwikkelingen in de diverse druktechnieken. De Grafische Werkplaats zet sterk in op uitwisseling van kennis en ideeën en kent een actief publieksprogramma met workshops, exposities en projecten. 2
Platform Whispering Wall Whispering Wall is een platform met een passie voor het ambacht op het grensvlak van design, beeldende kunst en interieurarchitectuur en bestaat in november 2016 vijf jaar. Leidraad is een onderzoekende en innovatieve houding. Whispering Wall is in 2011 opgericht door beeldend kunstenaar Mark de Weijer, met als doel het combineren van zijn atelierpraktijk met die van een galerie waarbij papier als materiaal de basis vormt. Inmiddels is er ook een viltatelier bij Whispering Wall betrokken. De kernbegrippen ambacht en innovatie worden door de aangesloten ateliers op verschillende gronden en vanuit verschillende technieken ingezet. De opgedane ervaring en expertise is een bron van kennis die ze vanuit het platform willen aanbieden aan vakgenoten. Werkwijze We nodigden vijf kunstenaars en ontwerpers uit om op individuele basis een onderzoek te starten in de twee ateliers. De deelnemers startten met een gezamenlijke bijeenkomst en toelichting in beide ateliers. Vervolgens maakten ze in de weken daarna in kleine groepjes allemaal zelf papier in de werkplaats van Whispering Wall. Of het papier gegoten of geschept werd, welke kleur en formaat het papier kreeg, hing af van de individuele plannen van de makers. Nadat het paper goed gedroogd was, gingen ze het papier zeefdrukken, blinddrukken of etsen in de Grafische Werkplaats. 3
De resultaten werden vervolgens tentoongesteld in de Grafische Werkplaats en Whispering Wall en beide openden gelijktijdig tijdens Hoogtij#47 op 2 december 2016. De exposities duurden tot 20 januari 2017. de makers en de resultaten Ben Faydherbe maakte grote vellen geschept papier waarna hij met de halfautomaat hierop ging zeefdrukken aan beide zijden, zodat het beeld aan de achterkant ook doorschemerde aan de voorkant. Ben Faydherbe, grafisch vormgever (werkzaam in Den Haag) ontwerpt naast visuele identiteiten voor grote opdrachtgevers ook altijd affiches voor de culturele sector, zoals het Filmhuis en Stichting Ruimtevaart. Kenmerkend voor zijn werk is de gelaagdheid in zijn ontwerpen: complex zonder dat het zijn helderheid verliest. www.benfaydherbe.nl 4
5
Aliki van der Kruijs onderzocht papier als drager en als medium. Zo maakte ze een werk in een lijst, waarbij de lijst ook uit papieren laagjes bestond en maakte ze met de risograaf een boekje met daarin geschilderde vormen die ze met een zelfgemaakte papieren penseel had aangebracht. Aliki van der Kruijs, ontwerper (werkzaam in Den Haag), kreeg bekendheid met haar project Made by Rain, waarbij ze sensatieve stoffen op basis van natuurlijke chemie ontwierp. Ze studeerde o.a. aan ArtEZ in Arnhem en aan het Sandberg Instituut. www.alikivanderkruijs.com 6
Maarten Schenkeveld onderzocht hoe hij papier drie dimensionaal kon maken en vervaardigde hiervoor een eigen stellage. Het model dat hieruit voortkwam exposeerde hij, evenals de stellage en een filmpje over het proces. In de etalage van Whispering Wall vervaardigde hij een grote opstelling hoe dit in zijn werk ging en op 24 december ging hij daar ook ter plekke aan de slag en vervaardigde een groot object van ruim 1,5 meter terwijl het publiek toekeek. Maarten Schenkeveld, ontwerper (werkzaam in Den Haag). Zijn werk berust voornamelijk op restricties qua tijd, materiaal en techniek. Binnen deze restricties krijgt het object zijn vorm. Het is dit moment van creëren waar alles samen komt en elk object zijn identiteit verkrijgt. www.maartenschenkeveld.nl 7
Machiel van Soest schepte witte vellen, waarop hij vervolgens witte tekst zeefdrukte en dit tot een boekje vouwde. Machiel van Soest, beeldend kunstenaar (werkzaam in Den Haag). Hij werkt vaak met het thema huid, tussen binnen en buiten, twee- en driedimensionaliteit. De verfhuid van het schilderij, die de functie van de menselijke huid vertegenwoordigt, bewijst dat schilderen op het snijpunt staat tussen binnen en buiten. Het schilderij is de zichtbare buitenkant van de onderhuidse emotie. http://home.deds.nl/~mcs/machiel-van-soest.html 8
Evelyn Snoek maakte gekleurde kleine vellen, die ze vervolgens aan elkaar lijmde, zodat er lange stroken ontstonden, waarop ze vervolgens etste. Evelyn Snoek, beeldend kunstenaar (werkzaam in Den Haag). Haar werk is een onderzoek naar de fundamenten van het schilderen zelf, en tegelijk een verkenning naar wat kleur in een ruimte betekent. Daarbij wordt de rol van de drager, het spieraam, ter discussie gesteld. Wat is nu precies het schilderij? Het gedeelte wat op het raam gespannen zit, of de drager, of horen ze onlosmakelijk bij elkaar? www.evelynsnoek.com 9
Randprogrammering Behalve de exposities waren er diverse workshops: - Workshop papier maken voor professionals o.l.v. Mark de Weijer in Whispering Wall - Monday Printing Club in de Grafische Werkplaats: korte toegankelijke workshop blinddrukken o.l.v. beeldend kunstenaar Jurjen Ravenhorst - Monday Printing Club Special in de Grafische Werkplaats: drie korte lezingen/presentaties met drie sprekers: Mark de Weijer, Machiel van Soest en Maarten Schenkeveld. - Extra performance in Whispering Wall door Maarten van Schenkeveld PR Voor dit project maakte stagiaire Roos Kramer een poster, digitale banners, een infoflyer en tekstbordjes. We verstuurden nieuwsbrieven, zetten social media en free publicity in. Bereik Workshop papier maken Monday Printing Club Monday Printing Club Special Bezoek exposities op beiden plekken Performance Maarten van Schenkeveld 4 8 30 250 20 Aankondigingen Behalve in de eigen verschenen er ook diverse aankondigen over dit project o.a. op de websites Den Haag.com en Hoogtij.net, Drukkers in de Marge. Ook publiceerde deze laatste het volledige programma in hun offline nieuwsbulletin. http://www.papierenkarton.nl/newsmanager/793/293/kunstproject-onderzoekt-mogelijkheden-papier-als-drager http://drukwerkindemarge.org/expositie-sur-face/ Recensie https://chmkoome.wordpress.com/tag/ben-faydherbe/ 10
Kennisblog Vrijwilliger Gerrit-Jan ver Kooi maakte een filmpje over lezingen avond en de stagiaire een fotofilmpje over dit project. Deze publiceerden we op ons kennisblog. Verslag https://www.youtube.com/watch?v=yxupelv1euc&feature=youtu.be Verslag over Monday Printing Club Special https://www.youtube.com/watch?v=ifr1_ra43wi Filmpje van Maarten Schenkeveld: https://vimeo.com/193686101 financien Het project werd mede mogelijk gemaakt met extra gelden van Subsidie Broedplaatsen van Gemeente Den Haag. conclusie SUR-Face was een zeer interessant onderzoeksproject waardoor we nieuwe mogelijkheden onderzoeken die wat verder afstaan dan wat normaler in de werkplaats voorbij komt. Hierdoor zien wij, de deelnemende makers en het publiek nieuwe mogelijkheden. Dit biedt perspectieven voor beide instellingen én voor makers. Met name Maarten Schenkeveld en Aliki van der Kruijs denken aan vervolgstappen. We kijken of dit onderzoekstraject tot een module van een week om te vormen is met de bedoeling dit als verdiepingscursus aan te bieden aan professionals, maar ook aan kunstopleidingen, omdat daar wel interesse is voor het ambacht maar niet altijd voldoende expertise en mogelijkheden beschikbaar zijn. Daarnaast werpt onze samenwerking ook zijn vruchten af. Zowel de werkplaats als Whispering Wall zijn gevraagd deel te nemen aan Festival Design Kwartier 2017, waarbij Whispering Wall en Maarten van Schenkeveld hier hun samenwerking zullen voortzetten. 11