PG 20080626-03 Bijlage INTENTIEVERKLARING VERNIEUWING TOEZICHT IN DE DOMEINEN AFVAL EN CHEMIE De betrokken organisaties Bij deze intentieverklaring zijn de volgende partijen betrokken. In deze intentieverklaring worden ze tezamen genoemd als de partijen : 1. Het Interprovinciaal Overleg vertegenwoordigd door dhr. F.D. van Heijningen. 2. De Unie van Waterschappen, vertegenwoordigd door Dhr. S. Schaap. 3. De VROM-Inspectie, vertegenwoordigd door de inspecteur-generaal dr. ir. H. Paul. 4. De Arbeidsinspectie, vertegenwoordigd door dhr. F.G. Janssen. 5. De VWA, vertegenwoordigd door dhr. A.M.W. Kleinmeulman. 6. De IVW, vertegenwoordigd door dhr. J. de Leeuw. 7. Rijkswaterstaat, vertegenwoordigd door dhr. M. de Groot. 8. Nederlandse Emissie Autoriteit, vertegenwoordigd dhr. M.M.J. Allessie. Achtergronden bij deze intentieverklaring Deze intentieverklaring houdt er rekening mee dat: -er steeds meer aandacht is voor toezicht, hetgeen in 2001 leidde tot de eerste kaderstellende visie op toezicht (KvoT). Deze visie werd in 2005 uitgebreid en geactualiseerd met de tweede KvoT met het motto minder last, meer effect. -op verzoek van de Tweede Kamer en als gevolg van de motie Aptroot het programma Eenduidig Toezicht (ET) is opgesteld met als primaire doelstelling een reductie van de toezichtlasten en tevens de Inspectieraad is ingesteld. -het programma ET, thans genoemd het programma Vernieuwing toezicht (VT), zich onder andere richt op effectievere inspecties door toezicht meer te richten op de voornaamste risico s en op vergroting van effectiviteit door intensievere samenwerking. Het betreft hier samenwerking tussen rijksinspecties, provincies, waterschappen, gemeenten, etc. -er door de minister van BZK met het IPO een bestuursakkoord is afgesloten, waarin is bepaald dat het IPO en het Kabinet in het najaar van 2007 afspraken maken over de vraag of, en zo ja hoe, de uitkomsten van het programma ET worden uitgebreid naar provincies. Dat de minister van BZK op 26 maart 2008 aan de Kamer heeft toegezegd op korte termijn met het IPO te overleggen om tot afspraken te komen over de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de provincies bij de terugdringing van toezichtlasten. -er vele ontwikkelingen gaande zijn die direct of indirect van invloed kunnen of zullen zijn op het toezicht in de domeinen afval en chemie, zoals de invoering van de omgevingsvergunning (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, WABO, waarvoor de VROM- Inspectie accountmanager is voor provincies en gemeenten), het nieuwe Activiteitenbesluit, de Commissies die het optimale takenpakket van de provincies (Commissie Lodders) c.q. de gemeenten (Commissie d Hondt) analyseren, de Commissie Mans die onderzoek doet naar de het stelsel van toezicht op VROM-terrein e.d. Naast deze vooral op structuren en bevoegdheden gerichte ontwikkelingen zijn er ook inhoudelijke ontwikkelingen, zoals de beweging naar meer selectiviteit en uniformiteit in het toezicht, en meer uitgaan van vertrouwen. -op dit moment niet goed in te schatten valt welke consequenties deze ontwikkelingen zullen hebben voor het toezicht in de domeinen afval en chemie, maar dat wel duidelijk is, dat in alle gevallen er een noodzaak is van concrete activiteiten (zoals beschreven in de twee bijlagen) die de kwaliteit van het toezicht verbeteren. -voor de domeinen afval en chemie de VROM-Inspectie (namens de andere rijksoverheden) als trekker is aangewezen. Vooral Provincies (in het kader van toezicht 14.07.2008 RR/44153 1
op de Wet milieubeheer) en Waterschappen (in het kader van toezicht op de WVO) in deze domeinen de belangrijkste decentrale toezichthouders zijn en in beide domeinen een vergelijkbare toezichtproblematiek speelt. Dat daarom met één intentieverklaring voor beide domeinen kan worden volstaan. -er door partijen in 2007 een toezichtlastmeting in de beide domeinen is uitgevoerd waaruit bleek dat met name de kwaliteit en in mindere mate de kwantiteit van toezicht de voornaamste oorzaak is van de door afval- en chemiebedrijven beleefde toezichtlast. -decentrale toezichthouders een belangrijk deel van het toezicht in de afval- en chemiesector verzorgen en daardoor het realiseren van een substantiële vermindering van de toezichtlast in de beide domeinen alleen door gezamenlijke inspanning van rijksinspecties en decentrale overheden (vooral provincies en waterschappen) haalbaar is. -partijen het van belang vinden dat de door bedrijven ervaren toezichtlast in de domeinen chemie en afval substantieel wordt teruggebracht onder gelijktijdige verhoging van de effectiviteit en efficiency van overheidstoezicht in deze domeinen. -Partijen in 2007 hier gericht verschillende activiteiten op hebben uitgevoerd. Partijen onder andere een gezamenlijke risicoanalyse (domein afval) en een gezamenlijke inventarisatie van de risicoanalysemethodes hebben uitgevoerd (beide domeinen). Er tevens een gezamenlijk jaarplan is opgesteld waarin de activiteiten van de verschillende toezichthouders per domein zijn beschreven en er op de internetsite www.inspectieloket.nl voor beide domeinen een digitaal inspectieloket is ingesteld. Er daarmee een belangrijke stap is gezet naar vernieuwing van toezicht in de beide domeinen. -partijen het wenselijk en noodzakelijk vinden dat in 2008 en de jaren daarna deze ingeslagen weg van samenwerking tussen rijks- en decentrale overheden verder wordt uitgebouwd en verstevigd. -geconstateerd wordt, dat het Openbaar Ministerie via de strafrechtelijke vervolging van overtredingen een belangrijke rol speelt bij het doorvoeren van vernieuwing in het toezicht, en dat met deze partij goede afstemming plaats moet vinden. -partijen met het oog daarop een programma vernieuwing toezicht afvaldomein 2008 en een programma vernieuwing toezicht chemiedomein 2008 hebben opgesteld, waarin een groot aantal activiteiten zijn beschreven die moeten gaan zorgdragen voor een betere kwaliteit en effectiviteit van toezicht en een substantiële vermindering van de toezichtlast in de beide domeinen moeten bewerkstelligen. -deze programma s als bijlage bij deze intentieverklaring zijn gevoegd. -het opzetten van het programma, het dagelijks aansturen en coördineren van het programma in de domeinen afval en chemie in 2007 is uitgevoerd door een team van de VROM- Inspectie, maar dat partijen het wenselijk vinden het team te versterken met de inbreng van decentrale overheden, met name provincies en waterschappen. -de brancheorganisaties in het afval- en chemiedomein nauw betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van de programma vernieuwing toezicht 2008, de vernieuwingsslag in het toezicht actief ondersteunen en daarmee een belangrijke (stimulerende) factor zijn bij de totstandkoming van vernieuwingsproces in beide domeinen. -binnen het afvaldomein het merendeel van de afvalbedrijven (circa 3000) onder provinciale Wet Milieubeheerbevoegdheid valt, het chemiedomein zich vooralsnog richt op de grote chemiebedrijven en deze eveneens vallen onder provinciale Wmbevoegdheid. Gemeenten in de domeinen afval en chemie een beperkte toezichtrol hebben welke slechts een beperkte toezichtlast veroorzaakt en daarom niet bij deze intentieverklaring betrokken zijn. -er op lokaal niveau soms al samenwerkingsovereenkomsten getekend zijn (zoals ten aanzien van het toezicht op het Besluit Risico s Zware Ongevallen (BRZO) en de onderhavige intentieverklaring reeds eerder afgesloten overeenkomsten niet vervangt. -de samenwerking vernieuwing toezicht in de beide domeinen betrekking heeft op 1 e lijn toezichtactiviteiten van de partijen en derhalve 2 e lijn toezichtactiviteiten (van IVW en VI) geen onderdeel van de samenwerking uitmaken. 14.07.2008 RR/44153 2
Afspraken tussen de bij deze intentieverklaring betrokken partijen. Doel en werkwijze Onder het motto toezicht met meer effect en minder last willen partijen in de domeinen afval en chemie toezichtlastvermindering bereiken door middel van vergaande (programmatische) samenwerking. Deze samenwerking heeft betrekking op verbetering van: de uniformiteit in toezicht (minder regionale verschillen); de focus van toezicht (selectiever op achterblijvers en op de echte risico s); toezichtmethodes (toezicht beter laten aansluiten bij interne management- en controlesystemen, toezicht meer richten op compliance assistance; verbeteren van het traditionele toezicht); deskundigheid, houding en gedrag van de betrokken inspecteurs; gezamenlijke programmering en communicatie (overheid met 1 gezicht); onderlinge digitale uitwisseling van toezichtgegevens over bedrijven; samenwerking in feitelijk toezicht (van signaaltoezicht tot taakoverdracht). Partijen hebben de intentie een duurzame samenwerking aan te gaan en te onderhouden die het mogelijk maakt ook in de toekomst de vernieuwing van toezicht in de domeinen afval en chemie duurzaam voort te zetten en indien mogelijk op een hoger niveau vorm te geven. daar waar nodig zullen verdere afspraken worden vastgelegd. Programma Er is door de partijen gezamenlijk een programma vernieuwing toezicht afval 2008 opgesteld. Dit programma omvat 17 activiteiten die in verschillende landelijke en regionale samenwerkingsvormen worden uitgevoerd en waarvan partijen in vooroverleg reeds hebben aangegeven hierin te willen participeren. Door partijen is eveneens een programma vernieuwing toezicht chemie 2008 opgesteld. Dit programma omvat 11 activiteiten die ook reeds voorbesproken en akkoord bevonden zijn door de betreffende partijen. Beide programma s zijn als bijlagen 1 en 2 bij deze intentieverklaring gevoegd en maken integraal onderdeel uit van deze intentieverklaring. Partijen spannen zich in om de succesvolle uitvoering van deze programma s in 2008 te realiseren. Partijen spannen zich in om hun toezicht bij chemiebedrijven te verrichten conform het gemeenschappelijk werkkader, zoals beschreven in activiteit 3 van het bijgevoegde programma vernieuwing toezicht chemie 2008. De programma s vernieuwing toezicht voor de domeinen afval en chemie 2009 en daaropvolgende programma s worden eveneens gemeenschappelijk geformuleerd en worden door de gezamenlijke partijen gedragen. Partijen zullen voorafgaand aan elk kalenderjaar bepalen hoeveel personele inzet en financiële middelen zij beschikbaar zullen stellen voor de uitvoering van het programma vernieuwing toezicht in de beide domeinen. Organisatie Het programma vernieuwing toezicht in de domeinen afval en chemie zal worden gecoördineerd vanuit een team en kan niet plaatsvinden zonder substantiële bijdrage van andere partners. Het is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de samenwerkende partijen om de programma s vernieuwing toezicht afval en chemie te realiseren. Het team zal worden bemenst door vertegenwoordigers van enkele deelnemende partijen. In dit team zullen in ieder geval vertegenwoordigd zijn de VI (namens de Rijksoverheid), het IPO (namens de provincies) en de UvW (namens de waterschappen). De naam van het team is het programmateam vernieuwing toezicht domeinen afval en chemie. Betrokkenheid bedrijfsleven Het bedrijfsleven zal worden gevraagd bij te dragen aan de uitvoering van activiteiten die op basis van de jaarprogramma s afval en chemie worden ontplooid. Ook zullen deze sectoren als 14.07.2008 RR/44153 3
adviseurs nauw betrokken worden bij de opstelling van de jaarprogramma s vernieuwing toezicht afval en chemie en zal regelmatig om feedback worden gevraagd in welke mate de resultaten van lopende of afgeronde activiteiten daadwerkelijk bijgedragen aan een verminderde toezichtlast. Financiering De kosten voor het uitvoeren van het programma bestaan voornamelijk uit de inzet van medewerkers. Deze loonkosten komen voor rekening van de eigen (individuele organisaties). Daarnaast zijn er nog nader te bepalen ontwikkelkosten die in 2008 voor rekening zullen komen van de VROM-Inspectie. De provincies zullen zorgen voor de implementatie, uniformering en uitrol van het vernieuwde toezicht binnen de provincies, en nemen dit met kracht ter hand. In de aanloopperiode van twee jaar zal de VI hiertoe de provincies ondersteunen ten behoeve van de stimulering en facilitering van de uitvoering van de activiteiten van het programma vernieuwing toezicht afval en chemie Hiervoor wordt 100.000 per jaar voor maximaal twee jaar beschikbaar gesteld aan het IPO gedurende deze aanloopperiode. Deze stimulering en facilitering betreft tevens de uitvoering van de activiteiten van het programma vernieuwing vernieuwing toezicht afval en chemie door de waterschappen. Voor de overige financiering van de uitvoering van de programma s vernieuwing toezicht afval en chemie in 2009 zullen in de loop van 2008 afspraken met partijen gemaakt worden. Rapportage en Evaluatie Jaarlijks aan het eind van het kalenderjaar zal een rapportage worden opgesteld waarin de resultaten van de in dat jaar uitgevoerde activiteiten worden weergegeven. Deze rapportage wordt ter beschikking gesteld aan deelnemers en belangstellenden van het programma vernieuwing toezicht in de beide domeinen. Eens per twee jaar zal de wijze van samenwerking en de resultaten door een derde partij worden geëvalueerd. Inwerkingtreding, duur van deze intentieverklaring Deze intentieverklaring start op datum ondertekening en wordt stilzwijgend jaarlijks verlengd, tenzij de partijen dit niet wenselijk achten. In het kader van deze intentieverklaring zal door de VROM- Inspectie namens alle partijen een persbericht worden uitgebracht. Afdwingbaarheid Deze intentieverklaring is niet in rechte afdwingbaar. Penvoerderschap Voor deze intentieverklaring wordt de VROM-Inspectie aangewezen als penvoerder. Bijlagen De hieronder genoemde bijlagen maken integraal onderdeel van deze intentieverklaring uit. Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Programma vernieuwing toezicht 2008 domein afval Programma vernieuwing toezicht 2008 domein chemie Lijst met deelnemers aan deze intentieverklaring 14.07.2008 RR/44153 4
Ondertekend namens door : Datum: 14.07.2008 RR/44153 5
Lijst met deelnemers aan deze intentieverklaring 1. Het Interprovinciaal Overleg vertegenwoordigd door dhr. F.D. van Heijningen. Gedeputeerde Milieu Provincie Zuid-Holland Postbus 90602 2509 LP Den Haag 2. De Unie van Waterschappen, vertegenwoordigd door Dhr. S. Schaap. Dijkgraaf van het Waterschap Groot Salland, Voorzitter van de ledenvergadering van de Unie van Waterschappen Postbus 60 Zwolle 3. De VROM-Inspectie, vertegenwoordigd dhr. H. Paul. Inspecteur-generaal VROM-inspectie Postbus 16191 2500 BD Den Haag 4. De Arbeidsinspectie, vertegenwoordigd door dhr. F.G. Janssen. Directeur Directie Industrie, Arbeidsinspectie kantoor Roermond Postbus 940 6040 AX Roermond 5. De VWA, vertegenwoordigd door dhr. A.M.W. Kleinmeulman. Inspecteur-generaal Voedsel- en Waren Autoriteit Postbus 19506 2500 CM Den Haag 6. De IVW, vertegenwoordigd door dhr. J. de Leeuw. Inspecteur-generaal Inspectie Verkeer en Waterstaat Postbus 90653, 2509 LR Den Haag 7. Rijkswaterstaat, vertegenwoordigd door dhr. M. de Groot. Hoofdingenieur-directeur Rijkswaterstaat Noord-Holland Postbus 3119, 2001 DC Haarlem 8. Nederlandse Emissie Autoriteit, vertegenwoordigd dhr. M.M.J. Allessie. Directeur Nederlandse Emissie Autoriteit Postbus 91503, 2509 EC Den Haag 14.07.2008 RR/44153 6