STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW www.delevendedelta.nl STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW 1
HET ONTSTAAN Stichting De Levende Delta is eind jaren 90 van de vorige eeuw ontstaan uit onvrede over het besluit om te gaan ontpolderen. Die ontpolderingen zouden gelden als natuurcompensatie voor verdere verdiepingen van de Westerschelde. Stichting De Levende Delta is tegen gedwongen ontpoldering en heeft zich altijd ingezet om een alternatieve visie te ontwikkelen. Die visie gaat steeds uit van een balans tussen natuur, cultuur, economie en milieu in de gehele Zuidwestelijke Delta. De Levende Delta staat voor het bevorderen van de leefbaarheid in onze regio. Uw belang is ons belang. Ontpolderen heet het en het mag dan een trefzeker woord zijn, het is ook de grootste vloek die in Zeeland ooit heeft geklonken. Nadat ze duizend jaar lang met onnoemelijk veel inspanning en tegenslagen hun eilanden stukje bij beetje hadden ingepolderd, zouden de Zeeuwen nu het tegenovergestelde moeten doen. Wie bedenkt zoiets? Kees Slager (in Mijn Zeeland, 2007) INHOUD HET ONTSTAAN...3 ONZE VISIE...4 HOE WIL DE LEVENDE DELTA DIT BEREIKEN?...6 DILEMMA S...8 UW BELANG IS ONS BELANG...10 2 STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW 3
ONZE VISIE Bij het terugkijken in de tijd zien wij dat de diverse overheden verplicht zijn zich te houden aan de doelstellingen van onder meer de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), Natura 2000, de Ontwikkelingsschets 2010 en de daaruit voortvloeiende maatregelen voor natuurcompensatie en natuurherstel. Dit alles heeft tot voor kort het denken over de toekomst van de Zuidwestelijke Delta grotendeels bepaald. De overwegende aandacht voor natuur in deze beleidsstukken heeft het evenwicht tussen Stad en Platteland, Natuur versus Cultuur en Economie tegenover Milieu verstoord. Stichting De Levende Delta heeft een andere kijk op het landschap van de Zuidwestelijk Delta. Wij streven naar een landschap met plaats voor wonen, economisch beleid en recreatief vertier in een mooi cultuurlandschap. Niet zo zeer minder natuur, maar wel een andere verdeling tussen natuur, cultuur, milieu en economie. 4 STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW 5
HOE WIL DE LEVENDE DELTA DIT BEREIKEN? Stichting De Levende Delta stelt een aantal maatregelen voor om de eerder aangehaalde balans binnen de Zuidwestelijke Delta te bereiken. Stop de uitvoering van de huidige versnipperde herstel- en compensatiemaatregelen ten behoeve van de natuur. Stel hiervoor één integraal plan van aanpak op voor de hele Zuidwestelijke Delta. Ontwikkel binnen de Zuidwestelijke Delta een eenduidige visie op natuurontwikkeling. De vele Natura 2000-gebieden hebben een samenhangende visie niet in de hand gewerkt. Een vereenvoudiging van het beleid zal natuurontwikkeling vergemakkelijken. Wij pleiten daarom voor één Natura 2000-aanwijzingsbesluit voor de gehele Zuidwestelijke Delta. Stichting De Levende Delta prefereert het goed onderhouden van bestaande natuur en wijst de ontwikkeling van nieuwe natuur door middel van ontpolderen van de hand. Geen gedwongen ontpoldering dus! Zo zien wij de ontpoldering van de Hedwigepolder als een heilloos avontuur. Het kost veel geld. Na verloop van jaren zal een opgehoogd en oninteressant schor ontstaan waar nog slechts hoogstzelden getijdewater stroomt, zoals dat het geval is bij een groot deel van het tegenwoordige Saeftinghe. Natuurherstel zien wij liever buitendijks gebeuren. De ontwikkeling van buitendijkse nieuwe schorren en laag dynamisch slik in de Westerschelde vinden wij positief voor de instandhouding van de estuariene natuur. In de Westerschelde zijn innovatieve maatregelen nodig om het zichzelf handhavende ecosysteem van schorren en slikken door eb- en vloedbewegingen verder te versterken. Het gebied voldoet nu niet aan de vraag naar meer laagdynamisch slik voor het fourageren van de watervogels, zoals verwoord in het Deltares Rapport van 2011 (gemaakt in opdracht van ministerie van EL&I). Wij ondersteunen het bestrijden van de zandhonger in de Oosterschelde en het tegengaan van de blauwalg in het Volkerak-Zoommeer. Wij zijn tegen een 4 e verdieping van de Westerschelde met alle natuurcompenserende maatregelen die daaruit zouden moeten voortvloeien. Het natuurlijk evenwicht zal er alleen nog maar verder door verstoord worden. Wij bepleiten het veilig stellen van zoetwateraanvoer voor de landbouw en de industrie in de gehele Zuidwestelijke Delta. De Klankbordgroep Volkerak-Zoommeer, waarbij wij betrokken zijn, buigt zich over deze problematiek. Wij onderschrijven het waterveiligheidsplan zoals voorgesteld door de stuurgroep Zuidwestelijke Delta. Veiligheid is een zaak voor iedereen. 6 STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW 7
DILEMMA S WAAROM IS HET VINDEN VAN ALTERNATIEVE OPLOSSINGEN VOOR DE ZUIDWESTELIJKE DELTA EN MET NAME IN DE WESTERSCHELDE ZO MOEILIJK? Onafhankelijkheidsverklaring van België in 1839. Afspraak: een gegarandeerde vrije doorvaart via Vlissingen naar de haven van Antwerpen. Nu ruim anderhalve eeuw later wordt over de interpretatie van de afspraken, vastgelegd in het Scheldeverdrag, verschillend gedacht. De estuariene natuur van de Westerschelde is uitzonderlijk voor West Europa. Het handhaven van deze natuurwaarde in deze zeearm botst echter met de economische belangen van de aangrenzende havens. Nederland is niet alleen de dupe van de havenbelangen van Antwerpen. Het heeft zelf ook belang bij het economisch verkeer rond de havens van Terneuzen, Vlissingen èn Antwerpen. De economie heeft belang bij verdieping van de vaargeul en het estuarium heeft behoefte aan het meergeulensysteem met laagdynamisch slik. Watersnoodramp februari 1953. Veel Zeeuwen zijn omgekomen bij deze ramp. Het Deltaplan was het antwoord: dit nooit meer! De Zeeuwen willen veiligheid en zijn historisch tegen ontpolderen. Het afsluiten van de zeearmen is uiteindelijk een te eenzijdige oplossing gebleken: te veel gericht op veiligheid. Nu, 50 jaar later zijn problemen als zandhonger (door te weinig stroming in de Oosterschelde) en blauwalg in het zoet geworden Volkerak Zoommeer, voorbeelden hiervan. Het blijkt moeilijk om een evenwichtige overgang te vinden tussen zoet en zout water en dat via sluizen beheersbaar te houden. Kortom veel problemen voor de Zuidwestelijke Delta: verdieping van de Westerschelde, zandhonger in de Oosterschelde, buffering van voldoende zoet water, meer zout water, verzilting en ontpoldering. Problemen opgeworpen door de natuur zelf; door onderling verschillende wetenschappelijke visies en door de wetten en regels van de overheid. Stichting De Levende Delta vraagt voorrang te verlenen aan onderwerpen, die illustreren waarom ons belang ook uw belang is. Deze hangen samen met het leven van alle dag in de Zuidwestelijke Delta. Denk daarbij met name aan: - Het beleid ter vergroting van de veiligheid tegen overstromingen en wateroverlast. Dit beleid biedt de mogelijkheid tot aanleg van nieuwe natuur die gekoppeld zou kunnen worden aan economische dragers in bijvoorbeeld aquacultuur, (vis)teelten, visserij en recreatie. Van belang is dat deze experimenten kritisch gevolgd worden. - Zoek die nieuwe natuur echter niet door te ontpolderen, maar buitendijks. - Waarborg voldoende zoet water voor landbouw en industrie. Stichting De Levende Delta wil graag meedenken om oplossingen te vinden voor de geschetste problematiek. Wij zijn hiervoor in gesprek met politici, ambtenaren en natuur- en landbouworganisaties (zoals Stichting Red onze Polders, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Het Zeeuws Landschap, ZLTO en de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta). 8 STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW 9
UW BELANG IS ONS BELANG Volkerak-Zoommeer t Zwin Hedwigepolder Braakman Land van Saeftinghe Stichting De Levende Delta vertegenwoordigt de burgers die in dit gebied wonen, werken en recreëren. U bent wellicht inwoner van dit gebied, u bent er werkzaam of u recreëert hier. In ieder geval heeft u ook baat bij een goed evenwicht tussen Stad & Platteland, Natuur & Cultuur, Economie & Milieu en bij het opheffen van schijnbare tegenstellingen. De Stichting heeft donateurs/sponsoren nodig om onafhankelijk te kunnen blijven werken en op projectbasis bijzondere activiteiten te kunnen realiseren. Vanuit een autonome positie en integrale visie, wil Stichting De Levende Delta kritisch blijven kijken naar plannen voor de Zuidwestelijke Delta. Zowel op provinciaal, landelijk als Europees niveau. Alleen zo kunnen wij ons inzetten voor ons aller belang in dit mooie cultuurlandschap van Zeeland. Wordt donateur van Stichting De Levende Delta. 10 STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW 11
WORDT DONATEUR! Voor meer informatie: info@delevendedelta.nl www.delevendedelta.nl Deze brochure is mede mogelijk gemaakt door een subsidie (2012) van de Provincie Zeeland.