spiratie innovatie activiteitenoverzicht broeders van liefde

spiratie innovatie activiteitenoverzicht broeders van liefde

Orthoagogisch centrum Sint-Jan de Deo, Handzame

innovatie / inspiratie broeders van liefde

innovatie hand in hand Innovatie is niet meteen een begrip dat geassocieerd wordt met de social profit sector. Die wordt vaak gepercipieerd als log en conservatief, terwijl profit bedrijven doorgaans de reputatie genieten flexibel en innovatief te zijn. Maar ook een organisatie in de zorg moet zich ondernemend opstellen. Vernieuwen en veranderen zijn immers de enige manieren om de meest kwalitatieve zorg te kunnen blijven bieden. Ook al worden we minder gedreven door financiële resultaten, over onze maatschappelijke resultaten moeten we wel verantwoording afleggen tegenover onze stakeholders. Bij ons gaat innovatie altijd hand in hand met onze inspiratie. Steeds gebruiken we de missie en kritische doelen als richtsnoer voor onze werking. Het zijn gemeenschappelijke doelen waar medewerkers zich achter kunnen scharen. Ze vormen een noodzakelijke voorwaarde om te groeien naar een omgeving waar men kansen krijgt om te experimenteren. In 2010 was het 250 jaar geleden dat onze stichter Kanunnik Triest geboren werd, een gebeurtenis die we niet onopgemerkt lieten voorbijgaan. We blijven zijn waarden immers met ons meedragen. De aandacht voor de zwaksten in de samenleving, vanuit het geloof dat God liefde is, vormt het DNA van onze organisatie. En dat willen we niet laten verwateren. Ook Triest was een groot innovator. 2 / broeders van liefde

met inspiratie We zien onze organisatie Broeders van Liefde dan ook als een perpetuum mobile, als een organisatie die voortdurend in beweging is. Dat is niet alleen een vaststelling; het is ook een verwachting. Dat we als organisatie in 2010 in beweging gebleven zijn en er alles aan deden om dat ook in de toekomst te blijven, zal deze brochure u duidelijk maken. Uit het tweedaags seminarie Inspiratoren en begeleiders binnen een lerende organisatie dat begin 2010 georganiseerd werd voor alle directieleden van de organisatie. innovatie / inspiratie / 3

Br. Veron Raes regionale overste en voorzitter van de Raad van Bestuur MET EEN LIEFDEVOLLE EN GEWELDLOZE GRONDHOUDING De Broeders van Liefde zijn een missie-gedragen organisatie. Dat is algemeen bekend. Er wordt geen gelegenheid onbenut gelaten om de inspiratie te koppelen aan de werkervaring. In 2010 ging de organisatie daarin een stap verder, samen met de congregatie. De processen lopen nu vooral lokaal, stelt Br. Veron Raes, Regionale Overste en voorzitter van de Raad van Bestuur. De eerste resultaten in onze voorzieningen en scholen werden in 2010 echt zichtbaar. Toch zijn we er nog lang niet. Medewerkers hebben geen probleem met onze centrale waarden, maar de dialoog met onze inspiratie verloopt moeizamer. Kunt u dit verder verduidelijken? De centrale waarden die we in onze algemene missie terugvinden en die daaruit werden gedestilleerd, hebben een zeer groot draagvlak bij onze medewerkers. Tegen respect, eerbied voor elkaar en gelijkwaardigheid kan iemand die in onze sectoren werkt, moeilijk iets hebben. In die waarden vinden medewerkers, veelal onbewust, ook elkaar. De dialoog met onze christelijke inspiratie, met ons verleden, onze geschiedenis is een veel moeilijker proces.» We worden door ons geloof uitgedaagd wegen te zoeken om de kwaliteit van leven voor mensen te verbeteren.» Dialogeren zou voor mensen uit onderwijs, de welzijns- en gezondheidszorg toch geen probleem mogen zijn? Dit is wel een gans andere dialoog. In dialoog treden met onze christelijke inspiratie, met ons ontstaan en onze geschiedenis is een veel moeilijker proces. We vinden blijkbaar geen of een te smalle gemeenschappelijke basis om over een gezamenlijke zingeving binnen ons werk te praten. Nochtans vinden we dat we dat element in onze identiteitsverklaring geenszins mogen verwaarlozen. Ontstaan en geschiedenis zijn belangrijke elementen in de definiëring van onze toekomst. Anderzijds blijven we ervan overtuigd dat zingeving en christelijk geloof belangrijke elementen zijn die onze organisatie een eigen kleur geven en die bepalend zijn voor de kwaliteit van ons werk. Meer nog: ons christelijke geloof is de essentie van ons werk. Het is omwille van ons geloof dat de voorzieningen gesticht zijn. We worden door ons geloof uitgedaagd wegen te zoeken om de kwaliteit van leven voor mensen te verbeteren. Dat is werkelijk de essentie van ons bestaan als Broeders van Liefde. 4 / broeders van liefde

Nieuwbouw van het psychiatrisch centrum Zoete Nood Gods (Lede) in Dendermonde Br. Veron Raes» Heel wat medewerkers dragen in zich dezelfde gevoeligheid voor ons charisma als de broeders.» innovatie / inspiratie / 5

Jan De Leener Met pensioen na 32 jaar als algemeen directeur van O.C. Huize Terloo (Bellingen)» Het debat rond de eigen identiteit dat men bij de Broeders van Liefde de voorbije jaren met alle medewerkers durft aangaan vanuit de vaststelling van toenemende diversiteit in onze samenleving, is geen abstracte discussie. Je wordt er persoonlijk door aangesproken. Orthopedagogisch centrum Saint-Lambert, Bonneville Hoe kan de spanning tussen de overtuiging enerzijds en de beleving van de medewerkers anderzijds verkleind worden? We kunnen op zoek gaan naar een aantal grondhoudingen die onze gemeenschappelijke waarden kunnen onderbouwen en die tegelijk onze christelijke inspiratie kunnen aangeven. Waarden zoals respect, eerbied, gelijkwaardigheid, liggen aan de basis van een liefdevolle en geweldloze grondhouding. Beide zijn essentiële houdingen van het christelijk geloof en vormden de basis van Jezus leven zelf. Bovendien staan ze ook heel dicht bij ons modern, westers aanvoelen. Ze zijn ons als het ware op het lijf geschreven. Dat is net de sleutel. Hoezo, de sleutel? Laten we beide eens van dichterbij bekijken. Geweldloosheid en liefde zijn heel gelijklopend te duiden. Waar geweldloosheid aangeeft wat we niet willen, namelijk geweld, geeft liefde aan waar we wel naar willen streven: oprechte goedheid, aandacht, respect, eerbied, voor elkaar. Daarin ligt een kans om de band tussen de organisatie en de congregatie te verstevigen. Wij blijven daarvoor kiezen omdat we ervan overtuigd zijn dat congregatie en organisatie elkaar wederzijds kunnen inspireren. Het uitwerken van beide grondhoudingen kan in samenwerking tussen de medewerkers en onze religieuze gemeenschappen. Heel wat medewerkers dragen in zich immers dezelfde gevoeligheid voor ons charisma als de broeders. 6 / broeders van liefde

Hoe ziet u dat concreet? Vanuit onze religieuze gemeenschappen mag je ondersteuning, verdieping en dialoog verwachten. Vanuit hun ervaring kunnen ze zich mee inzetten voor het omzetten van de lokale identiteitsverklaring naar het concrete werk. De mogelijkheden zijn quasi onbeperkt: het beter leren kennen van onze stichter Petrus Jozef Triest, kennis van onze inspirator H. Vincentius, het opzetten van spiritualiteitskernen of van spirituele gemeenschappen, Medewerkers kunnen hun eigen achtergrond en werkveld inbrengen en het bovengenoemde toetsen aan hun eigen praktijk. Waartoe moet dat leiden? Het lopende jaar zal gekenmerkt worden door het afwerken van onze identiteitsverklaringen en het implementeren ervan binnen een christelijke traditie. Als we de handen in elkaar slaan en religieuze gemeenschappen en werkgemeenschappen Br. Veron Raes» Waar geweldloosheid en liefde heersen, zal er nieuw leven ontstaan. Is dat niet onze uiteindelijke bedoeling?» samen aan het werk gaan, zullen we erin slagen het werk tot een goed einde te brengen. Waar geweldloosheid en liefde heersen, zal er nieuw leven ontstaan. Is dat niet onze uiteindelijke bedoeling? innovatie / inspiratie / 7

Raf De Rycke gedelegeerd bestuurder van de Broeders van Liefde jaar in het teken van verandering Niet vooruitgaan is stilstaan, vindt Raf De Rycke, gedelegeerd bestuurder van de Broeders van Liefde. Daarom besteedde de organisatie in 2010 heel wat aandacht aan het voortdurend blijven vernieuwen en verbeteren. Het jaar 2010 stond voor de organisatie in het teken van innovatie? We hebben de voorbije jaren in directieseminaries telkens een passage van ons leiderschapscharter behandeld. Vorig jaar behandelden we het derde item, dat handelt over inspiratoren en begeleiders binnen een lerende organisatie. Het ging over wat wij verwachten van leidinggevenden op verschillende niveaus binnen onze organisatie, de verschillende sectoren, subsectoren, scholen en voorzieningen.» Creativiteit moet omgezet worden in innovatie.» Wat verwachten jullie dan precies van leidinggevenden? Wij moeten inspirerend werken. Dat betekent dat wij onze medewerkers ertoe moeten aanzetten om zich creatief te gedragen. Die creativiteit moet omgezet worden in innovatie. Innovatie kan niet zonder creatief denken. Maar het mag niet bij creatief denken blijven. We moeten dat ook omzetten in daden. In een lerende organisatie als de onze is fouten maken een deel van de cultuur. Als wij aansturen op innovatie, moeten we immers ook bepaalde verantwoorde risico s nemen. Dat zijn de kenmerken van een lerende organisatie: we staan open voor veranderingen en experimenten, risico s gaan we eerst zorgvuldig analyseren 8 / broeders van liefde

Orthopedagogisch centrum Clara Fey, Brecht raf de rycke» Innovatie is de kurk waarop onze organisatie drijft.» innovatie / inspiratie / 9

Koen Bernaers Directeur buitengewoon secundair onderwijs Kristus Koning (Brecht)» We betrekken ouders en jongeren zoveel mogelijk bij onze werking door de zogenaamde handelingsplannen samen met hen op te stellen en te evalueren. En door een verregaande samenwerking met het deeltijds onderwijs willen we een antwoord bieden op de zorgvragen van jongeren met ernstige emotionele en/of gedragsproblemen, die nog heel vaak door de mazen van het net glippen. Wij werken echt op maat. en als het eens fout loopt, dan gaan we dat beschouwen als een leermoment. Flexibiliteit en innovatie zijn begrippen die je vaak hoort in de bedrijfswereld, maar die je niet altijd linkt met de social profitsector. De social profit is geëvolueerd in de richting van de profit. Wij als verantwoordelijken van een organisatie in de zorg moeten ons ook ondernemend opstellen. Een ondernemer is per definitie iemand die verantwoorde risico s neemt en tegelijkertijd aanstuurt op verandering. Dat kan zowel te maken hebben met verbeteren als met vernieuwen. Als de werking nog niet efficiënt genoeg is, moeten we proberen te verbeteren. Is ze niet langer effectief, dan moeten we vernieuwen. Beide invalshoeken doen zich gelijktijdig voor in een organisatie. Innovatie kan te maken hebben met het inhoudelijke luik, maar evengoed met onze identiteitswerking of met het innemen van ethische, maatschappelijke standpunten. Daarnaast speelt innovatie ook in logistieke aspecten, denk maar aan infrastructuur en aan informatica. Het gaat ook over de aanpassing van de organisatiestructuren; denk maar aan de functionele samenwerkingsverbanden die we in alle sectoren tot stand zien komen. Er zijn dus heel wat uitdagingen die op ons afkomen. Kortom, de organisatie als een perpetuum mobile? Ja. We hebben toch het etiket een innoverende organisatie te zijn, een organisatie die heel wat pionierswerk heeft verricht in het verleden en dat op tal van vlakken. We zijn altijd zowat de trendsetter geweest en niet de trendvolger. Dat is ook een rol die we willen blijven vervullen, in al die sectoren en subsectoren. Natuurlijk vraagt zo n houding constante inspanningen. Één van de risico s van een grote organisatie is dat we op onze lauweren zouden rusten en als het ware zouden genieten van de vooruitgang en de successen uit het verleden. Dat is een zeer grote valkuil. We moeten ons daarom voortdurend de vraag stellen of we nog goed bezig zijn en of we niet moeten inspelen op nieuwe noden. Er zijn natuurlijk ook externe factoren die belemmerend werken? Inderdaad. Dat is denk ik één van de verschilpunten met de bedrijfswereld. Als social profit moeten wij beantwoorden aan tal van normen die ons opgelegd worden door verschillende overheden wat beperkend kan werken. Het wordt wel eens de zogenaamde regulitis genoemd. We zouden graag wat meer flexibiliteit willen bekomen van de overheid, zodat we effectief ook sociale ondernemer kunnen zijn. Want om echt ondernemer te kunnen zijn, moet je ook voldoende vrijheid hebben. Dat wil niet zeggen dat we zomaar alle spelregels en alle normen overboord willen gooien, integendeel. Er moeten contouren worden aangegeven, grote lijnen, waarbinnen men dan over voldoende ruimte, vrijheid en flexibiliteit beschikt om de doelstellingen van de organisatie te kunnen realiseren. Tot slot: 2010 was een bijzonder jaar voor de organisatie In 2010 was het 250 jaar geleden dat onze stichter Petrus Jozef Triest geboren werd. Hem hulde brengen deden we door in zijn innovatieve voetsporen te treden en dat te blijven doen, met onze missie als kompas. Die innoverende ideeën zijn immers de kurk waarop onze organisatie drijft, samen met de waarden zoals verkondigd in de missie. 10 / broeders van liefde

Basisschool Sint-Paulus, Drongen raf de rycke» We zouden graag wat meer flexibiliteit willen bekomen van de overheid.» innovatie / inspiratie / 11

Koen Oosterlinck sectorverantwoordelijke verzorgingsinstellingen over vernieuwingen en hervormingen 2010 zal de geschiedenis van de geestelijke gezondheidszorg ingaan als een belangrijk jaar, aldus Koen Oosterlinck, sectorverantwoordelijke verzorgingsinstellingen. Dat er belangrijke hervormingen zijn doorgevoerd waarmee de sector de toekomst tegemoet wil treden, zal volgens hem ook in onze voorzieningen niet ongemerkt voorbij gaan. Meer zelfs, de eerste gevolgen zijn al merkbaar en dat is goed, want de Broeders van Liefde zijn vragende partij om de sector te vernieuwen en zo nog meer zorg op maat te kunnen aanbieden, aldus Koen Oosterlinck. Welke zijn de kerngedachten van de doorgevoerde hervormingen? De Interministriële Conferentie Gezondheidszorg stelde twee belangrijke zaken voor om te streven naar een betere geestelijke gezondheidszorg. Enerzijds is er de vermaatschappelijking van zorg en anderzijds het organiseren van zorgcircuits. Daarbij zullen voorzieningen en diensten over hun eigen grenzen heen samenwerken. Op beide vlakken zijn we al een lange weg gegaan, maar in 2010 werd dit ingeschreven in het hervormingsplan voor de sector.» Voorzieningen en diensten zullen over hun muren heen samenwerken.» Hoe vullen die twee vernieuwingen elkaar aan? Met de vermaatschappelijking van zorg willen we nog meer tegemoet komen aan de vragen van onze gebruikers om kwaliteitsvolle zorg op maat te kunnen bieden. Binnen de geestelijke gezondheidszorg is er dan ook een verschuiving bezig van zorg binnen het ziekenhuis naar zorg aan huis en begeleiding in de samenleving. Anderzijds werd het zogenaamde artikel 107 toegepast. Dat is een financieringstechniek die toelaat om een deel van het budget van ziekenhuizen te verschuiven. Daardoor kunnen verschillende partners samen middelen en personeel inzetten in een bepaald werkingsgebied om het bestaande aanbod van geestelijke gezondheidszorg verder aan te passen. Het ene heeft het andere dus nodig om goed te kunnen functioneren. Regionaal overleg tussen verschillende ziekenhuizen is daarbij erg belangrijk. Kunt u een voorbeeld geven van hoe die zorg aan huis en begeleiding in de samenleving er kunnen uitzien? Door het artikel 107 zullen psychiatrische ziekenhuizen de exploitatie van een 12 / broeders van liefde

Universitair psychiatrisch centrum Sint-Kamillus, Bierbeek innovatie / inspiratie / 13

Woon- en zorgcentrum Huize Mariatroon, Dendermonde Koen Oosterlinck» Wetenschappelijk onderzoek is cruciaal.» deel van hun bedden kunnen afbouwen en de vrijgekomen middelen kunnen gebruiken om nieuwe zorgvormen op te zetten. Ik denk bijvoorbeeld aan de oprichting van ambulante thuisbehandelings- of rehabilitatieteams die op verplaatsing werken. Zijn er binnen de Broeders van Liefde al projecten opgestart in dit verband? Zowat al onze voorzieningen hebben zich in 2010 verder sterk geëngageerd in het regionaal overleg. Bij de eerste selectie werd slechts één project in Vlaanderen als startensklaar beschouwd door de Interministeriële Conferentie. Het gaat om het project van het U.P.C. Sint-Kamillus (Bierbeek), het Psychosociaal centrum en het Nakuurhome Papiermoleken (Leuven) en de P.K. Broeders Alexianen (Tienen) samen met het U.P.C. KUL en andere actoren en partners voor de regio Leuven-Tervuren. Het project zal in principe van start gaan in de loop van 2011. Daarnaast leeft de hoop dat nog een aantal andere van de ingediende projectvoorstellen mits enige bijsturing alsnog in 2011 goedgekeurd zullen kunnen worden. Welke andere vormen van samenwerking kregen in 2010 vorm? Met het Fonds Ivens-Boon werd een protocolakkoord afgesloten dat het recht op onderwijs voor zieke kinderen effectief wil helpen realiseren. In de begeleidingscommissie ethiek werd een advies ontwikkeld omtrent langdurige psychiatrische zorg. Daarnaast werd de beleidsnota hulpverlening aan gebruikers van verslavende middelen geactualiseerd, die kan dienen als richtsnoer voor de specifieke doelgroep, maar ook voor andere behandelingsprogramma s waarin men met verslavingsproblemen geconfronteerd wordt. Via een participatie in de vzw Platform Forensisch Psychiatrisch Centrum Gent en de vzw Forensisch Psychiatrisch Centrum Antwerpen werd ook in 2010 mee geijverd voor een kwaliteitsvolle opstart van de nieuw geplande opvang- en behandelcentra voor geïnterneerden. Ten slotte werd met het Forensisch Kenniscentrum OPZC Rekem een overeenkomst afgesloten ter promotie van wetenschappelijke onderzoeksprojecten in het domein van de forensische psychiatrie. 14 / broeders van liefde

Hoe belangrijk is het voor de organisatie om te investeren in zulke wetenschappelijke onderzoeksprojecten? Wetenschappelijk onderzoek is cruciaal als je als lerende organisatie vernieuwende impulsen wil geven. In februari werd zo op advies van het wetenschappelijk adviescomité GGZ Broeders van Liefde een wetenschapsdag georganiseerd voor alle psychiatrische centra. Er was een interessante uitwisseling van ervaringen en knowhow in het opzetten en/of stimuleren van wetenschappelijk onderzoek. Op advies van het wetenschappelijk adviescomité werden in 2010 trouwens aan vijf onderzoeksprojecten rond diverse thema s middelen toegekend vanuit het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek Broeders van Liefde. Zowel in de ouderenzorg als in de geestelijke gezondheidszorg wordt nog steeds een debat gevoerd rond euthanasie en andere vragen omtrent het levenseinde. Kreeg dat ethische thema ook in 2010 een plaats in het beleid? Oosterlinck: De evaluatie van kwaliteit van leven, kwaliteit van zorg en de gekozen zorgvorm is beslissend voor de verdere zorg Koen Oosterlinck» Een kritische trialoog tussen cliënt, naastbetrokkene en zorgverlener is erg belangrijk.» aan de cliënt. Daarom is een kritische trialoog tussen cliënt, naastbetrokkene en zorgverlener erg belangrijk. Rond de versoepeling van de euthanasiewetgeving en mogelijke invoering van de mogelijkheid tot hulp bij zelfdoding werd in diverse fora gepleit voor meer psychiatrische palliatie als volwaardig en nog verder te ontwikkelen alternatief. We ontwikkelden ten slotte een advies over langdurige psychiatrische zorg. Ann Haekens Hoofdgeneesheer P.K. Broeders Alexianen (Tienen)» In samenwerking met de sociale huisvestingsmaatschappij starten we een woonen zorgwijk op aan de rand van de stad Tienen. Daarin zal plaats zijn voor rusthuisbedden, assistentiewoningen, sociale woningen voor jonge gezinnen, een kinderkribbe, een dienstencentrum van waaruit zorg aan huis kan worden geleverd, een nieuw klooster, beschut wonen en veel groen. Het project draagt de naam Park Passionisten en is een vernieuwend antwoord op de vraag naar diversiteit in het woon- en zorgaanbod. Het wordt een groene en rustige site waarin aandacht voor sociale cohesie erg belangrijk is. We hopen dat dit een zorgmodel voor de toekomst kan worden. Was 2010 ook een vruchtbaar jaar voor de projecten die opgestart werden in 2008 en 2009? Oosterlinck: Zeer zeker. In alle psychiatrische centra werd het elektronisch patiëntendossier ondertussen ingevoerd. Het biedt veel mogelijkheden op het vlak van de aanmaak van formulieren, de aansturing van de zorgprocessen en de communicatie binnen en met het multidisciplinaire team. Ook het project patiëntveiligheid van de FOD Volksgezondheid werd voortgezet. Er werd verder een analyse opgestart rond de elektronische ondersteuning van het leer- en meldsysteem. We zoeken zo naar een methode om de veiligheid van patiënten en van medewerkers te verhogen. Niet alleen de veiligheid, maar ook de tevredenheid van de medewerkers is belangrijk. Hoe staat het op dat vlak? Oosterlinck: In 2010 hielden we in alle psychiatrische centra een algemene medewerkersbevraging. De resultaten bleken nog steeds algemeen goed genoemd te kunnen worden. Verder werd er in het Centraal Overleg GGZ een bedrijfscao afgesloten voor alle Vlaamse psychiatrische centra. Nieuw waren de eenmalige uitbetaling van ecocheques en de gefaseerde en gedifferentieerde afbouw van de verhoogde aanvullende vergoeding bij brugpensioen. innovatie / inspiratie / 15

P.Z. Sint-Alexius Grimbergen ESF-kwaliteitslabel In juni 2010 behaalde het P.Z. Sint-Alexius Grimbergen het ESFkwaliteitslabel. Het ESF-Agentschap Vlaanderen staat in voor het beheer van het ESF (Europees Sociaal Fonds) in Vlaanderen. Via het ESF-agentschap Vlaanderen willen de Vlaamse overheid en de Europese Unie onder meer via subsidiëring, initiatieven voor een vernieuwend werkgelegenheidsbeleid in Vlaanderen stimuleren en ondersteunen om meer arbeidskansen en meer en betere (loop) banen te creëren. Om van deze ondersteuning te kunnen genieten moeten organisaties een minimaal niveau van kwaliteitsvolle bedrijfsvoering (ESF-kwaliteitsopstap) kunnen bewijzen. Zodra een ingediend project geselecteerd is, komt de organisatie in een opvolgingssystematiek terecht, die toelaat om door te groeien naar het ESFkwaliteitslabel. Om dat label, dat 3 jaar geldig is, te behalen is een kwaliteitsaudit noodzakelijk. P.C. Sint-Amedeus Mortsel Kortdurende algemene psychiatrie: een nieuwe werking Sinds oktober 2010 is de werking van de kortdurende algemene psychiatrie grondig gewijzigd. De vernieuwde werking ging gepaard met de opening van een nieuw gebouw voor opname-eenheid Kade 2640 en behandeleenheid De Pijler. Op deze eenheden kunnen voornamelijk mensen met psychotische stoornissen, angst- en/of stemmingsstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen terecht. De opname- en behandeleenheden onderscheiden zich door de behandelprocessen waarop zij de focus leggen. U.P.C. Sint-Kamillus Bierbeek Gedeeltelijke bescherming is goed nieuws In 2009 kreeg de vzw De Broeders van Liefde te horen dat nagenoeg de hele site van het Universitair Psychiatrisch Centrum St.-Kamillus te Bierbeek zou worden opgenomen op de lijst van te beschermen monumenten. Dat zou een zware hypotheek leggen op de toekomst van het psychiatrisch centrum. Om de zorgfunctie van de instelling niet in het gedrang te brengen, besliste minister Geert Bourgeois in het najaar van 2010 om de site slechts gedeeltelijk te beschermen. De beslissing opent opnieuw perspectieven voor het verder functioneren van de instelling op de huidige site. In 2011 zullen we werk maken van het aanpassen van het masterplan van de instelling aan de nieuwe situatie in overleg met alle betrokkenen. Andere nieuwbouwprojecten In 2010 werden er ook door de andere psychiatrische centra heel wat inspanningen geleverd tot verfraaiing van de infrastructuur. Dat bracht de opening van diverse nieuwbouwprojecten met zich mee: Baekensgoed en De Zouter (IB- SGA-eenheid & psycho-organische opname- en behandeleenheid in Sint-Amandus Beernem), daghospitaal P.C. Broeders Alexianen (Boechout), PVT Kraaienberg (Grimbergen), PVT Saint-Bernard (Manage), Opnamedienst P.K. Broeders Alexianen (Tienen) en keuken P.C. Dr. Guislain (Gent). P.C. Sint-Jan-Baptist lede Uitbouw van de forensische doelgroep Op 1 januari 2010 werd het forensisch PVT (psychiatrisch verzorgingstehuis) uitgebreid met 15 bedden tot 60 bedden. Daarmee bereikten we de voorziene capaciteit van 60 bedden. De forensische bewoners zijn ondergebracht in 2 afdelingen van elk 30 plaatsen, met enerzijds een open en anderzijds een eerder gesloten setting (Esperanza 1 en Esperanza 2). Het volledige forensische project telt nu 45 T-bedden (opname, behandeling en crisis), 60 PVT bedden (begeleiding), en 20 plaatsen forensisch beschut wonen (woonfunctie). De onderfinanciering van het forensische project blijft een belangrijke struikelblok voor de verdere uitbouw. 16 / broeders van liefde Wasserij, psychiatrisch centrum Saint-Bernard, Manage

P.C. Broeders Alexianen Boechout Toenemende agressie In 2010 merkten we niet alleen de verdere toename van het aantal opnames, maar ook van het aantal incidenten door agressie. Uitschieter was het incident met J.J. waarbij het ziekenhuis een gedwongen opname moest weigeren, door de onhanteerbaarheid van de aangeboden patiënt. Die overleed later spijtig genoeg in de cel van de politie. De algemeen directeur en de geneesheer werden op dat moment in verdenking gesteld voor schuldig verzuim. Op het moment van publicatie van dit jaarverslag was de uitspraak van de raadkamer nog niet bekend P.Z. Sancta Maria en P.C. Ziekeren sint-truiden raamakkoord Met de vzw P.Z. Sancta Maria werd een raamakkoord afgesloten om de werking van het P.C. Ziekeren en van het P.Z. Sancta Maria, beiden gevestigd in Sint-Truiden, te integreren in een vzw waarin zowel de regionale verankering als de verankering in de organisatie Broeders van Liefde verzekerd kan worden. Hiermee wordt verder de optimale gezamenlijke ontwikkeling van een zorgstrategisch plan beoogd, incl. projecten inzake delocalisatie van psychiatrische ziekenhuisdiensten naar campi van algemene ziekenhuizen. Met deze integratie zal ook een kanteling van de organisatie gepaard gaan waarbij de voorziening gestructureerd wordt vertrekkend vanuit de primaire zorgprocessen.» sector verzorgingsinstellingen» kort C.P. Saint-Martin Dave Leonardoproject Het C.P. Saint-Martin (Dave) trad opnieuw op als promotor in het Europees Leonardo-project dat een internationale uitwisseling van goede praktijken rond gedwongen opnames als onderwerp had. P.C. Sint-Amandus Beernem onrechtstreekse bijdrage aan het sociaal overleg Sinds 2002 wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe functieclassificatie voor de sector. Met het loononderzoek in 2010 vervolledigde P.C. St.-Amandus (PVT en BW incluis) zijn samenwerking met het Instituut voor Functieclassificatie (IF-IC). De personeelsadministratie maakte de personeelslijsten op en leverde de gevraagde data aan. Daarna bespraken de IF-IC consultants met de directie en de hoofdboekhouder de gedetailleerde gegevens over lonen en tewerkstelling van alle medewerkers. De data werden anoniem verwerkt. De participatie aan het onderzoek bood een toegevoegde waarde bij het nadenken over de diverse functie-inhouden, functiebeschrijvingen en over samenwerken. Met deze deelname levert het centrum onrechtstreeks een belangrijke bijdrage aan het sociaal overleg. innovatie / inspiratie / 17

In de voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg van de Broeders van Liefde staan 5.853 medewerkers in voor de zorg aan 5.908 patiënten. De Sleutel, een initiatief voor verslavingszorg, realiseerde 415 opnames en had 1.571 patiënten in ambulante begeleiding. In de woon- en zorgcentra van de organisatie verblijven 277 ouderen, die verzorgd en ondersteund worden door 135 medewerkers. 18 / broeders van liefde

Psychiatrisch centrum Saint-Bernard, Manage innovatie / inspiratie / 19

Hendrik Delaruelle sectorverantwoordelijke welzijn en buitengewoon onderwijs Richting voor de toekomst bepaald In 2010 verspreidde minister van Welzijn Jo Vandeurzen zijn langverwachte visietekst perspectiefnota 2020. De organisatie Broeders van Liefde besprak die uitgebreid met de directies en bepaalde haar standpunten. De nota gaf veel interessante aanzetten, zegt Hendrik Delaruelle, sectorverantwoordelijke welzijn en buitengewoon onderwijs. De visienota schetste duidelijk waar het beleid naartoe wil met de sector personen met een handicap. Maar het blijft afwachten hoe bepaalde thema s concreet uitgewerkt worden. We volgen dat op via de verschillende fora. Om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de vragen van personen met een handicap en hun familie, staan we in elk geval helemaal achter het proces van zorgvernieuwing. Jammer genoeg moeten we nog altijd ijveren voor het rechttrekken van de in het verleden vastgezette personeelsnormen. Veel van onze voorzieningen kampen immers met een grote kloof tussen de reële personeelsbezetting en de personeelsnorm.» We staan helemaal achter het proces van zorgvernieuwing.» Eén van de thema s waaraan jullie proactief werken is het zogenaamde proces van de zorginschaling. Wat betekent dat? Zowel binnen de volwassen- als binnen de minderjarigenwerking wil men (nog) meer zorg op maat bieden, gebaseerd op de individuele zorgnoden van personen. Die zorgintensiteit zal vastgesteld worden op basis van een zorgzwaarte-instrument. Het is een evolutie die we zeker en vast toejuichen, maar waar we ook garanties willen rond de betrouwbaarheid en validiteit van deze instrumenten. Daarom hebben we ons samen met enkele andere voorzieningen geëngageerd om zowel voor volwassenen als minderjarigen een eigen onderzoek op te zetten. Is die zorginschaling ook een antwoord op de complexere zorgvraag waarmee jullie geconfronteerd worden? We merken inderdaad dat onze scholen en voorzieningen meer en meer te maken krijgen met situaties die ethisch en/of juridisch moeilijk liggen. Ze zorgen voor een zekere handelingsverlegenheid en maken zorgvuldig en correct handelen niet eenvoudig. Het feit dat onze mensen op de werkvloer geconfronteerd worden met steeds groeiende en meer complexe zorgvragen van kinderen, jongeren en hun gezinnen was mee 20 / broeders van liefde

Orthoagogisch centrum Sint-Jan de Deo, Handzame innovatie / inspiratie / 21

Viviane Lauwens Coördinatrice kinderdagverblijf Zwelmnestje (Brakel) en Woluland (Sint-Lambrechts-Woluwe) Ons sociaal beleid wordt almaar belangrijker. Kwetsbare gezinnen die moeilijk hun weg vinden proberen we nauwer te betrekken. We werken daarvoor samen met verschillende partners. Zo kunnen nieuwkomers die Nederlands volgen hun kinderen tijdens de les naar ons kinderdagverblijf brengen. de aanleiding van de rondetafelgesprekken die eind 2009 plaatsvonden. Op basis daarvan hebben we in 2010 een intern debat opgestart met alle directieleden. In het werken aan langetermijnoplossingen voor de complexere vragen, vinden we onder meer aansluiting met de sector geestelijke gezondheidszorg in het gezamenlijke proces rond de uitbouw van zorgcircuits. Ook binnen het uitbreidingsbeleid hebben we een aantal Hendrik Delaruelle»» Eén van de uitdagingen is de vergrijzing van ons personeel.» initiatieven genomen om mensen met complexe zorgvragen te begeleiden. Zo is er in het orthopedagogisch centrum Sint-Idesbald voor de minderjarigen een GES+-unit (jongeren met gedrags- en emotionele stoornissen, nvdr) gestart en in het orthopedagogisch centrum Br. Ebergiste een obeservatie-, diagnose- en behandelingsunit voor volwassenen. Samenwerking tussen de sectoren dus, maar ook meer en meer tussen de subsectoren? Inderdaad, we namen ook heel wat initiatieven om het samenwerkingsconcept tussen het buitengewoon onderwijs en welzijn meer vorm te geven. Zo dachten we met de directieleden verder na over hoe die samenwerking concreet vorm kan krijgen. Door de onafhankelijkheid van de verschillende departementen welzijn en onderwijs is dat niet altijd evident. We probeerden dan ook de overheid aan te zetten tot meer samenwerking, bijvoorbeeld op het vlak van inschrijvingsbeleid en de doorstroming naar de volwassenwerking. De begrippen samenwerking en overleg worden dus echt concreet ingevuld? Dat klopt. Binnen onze sector werken we aan een gezamenlijk handelingsplan op het niveau van de orthopedagogische centra. In het kader van het delen van informatie is herwerkt ethisch advies rond zorgvuldig omgaan met informatie een zeer zinvolle leidraad. Ook op het vlak van het verpleegkundig handelen willen we, binnen het kader van de richtlijnen vanuit de overheid, tot een bundeling van de middelen (personeel en logistiek) komen. Eénvormigheid in dit handelen wordt dan ook vanzelfsprekend. De teksten vanuit de respectievelijke verbonden (VSKO en VWV) zullen hier als uitgangspunt worden gebruikt. Jullie hebben ook enkele stappen gezet in functie van een gericht personeelsbeleid? Ja. Met onze groep hebben we onder meer de personeelskentallen van de voorbije jaren geanalyseerd. Meer dan een stand van zaken van de huidige situatie lezen we in die cijfers ook de vragen die de volgende jaren op ons zullen afkomen. Eén van de uitdagingen voor de toekomst is zeker en vast de vergrijzing van ons personeel. Voor het buitengewoon onderwijs werden aanzetten gegeven tot het opstellen van procedures voor aanwerving en rekrutering, loopbaanbegeleiding en verloven. Door de verregaande regelgeving met onder meer een eigen evaluatiesysteem, leidt dat tot grondige verschillen met het departement Welzijn van de Vlaamse overheid. De organisatie en het functioneren van de directieteams zijn thema s die zowel binnen onderwijs als binnen zorg aan bod kwamen. De functieomschrijving van een directieteam heeft verder vorm gekregen. Er werden richtlijnen in opgenomen om de verschillende bevoegdheden en rollen te verdelen. Verder zetten we sterk in op de vorming van de middenkaders in leidinggeven en coaching, vertrekkend vanuit het bestaande leiderschapcharter van onze organisatie. 22 / broeders van liefde

O.C. Br. Ebergiste Vurste Kom Op Tegen Kanker-bos Tijdens het jaarlijkse Ebergistefeest huldigden we het Opening van Kom Op Tegen Kanker-bos plechtig in, met aansluitend een receptie op het domein. De wandeling in het bos loopt langs een pad van 400 meter dat is aangepast aan rolstoelgebruikers en voorzien is van een picknickbank. Nog tijdens het Ebergistefeest organiseerde het agentschap bosbeheer twee geleide wandelingen. Aan de hoek van het centrum staat ten slotte een informatiebord met een omgevingsschets en een wegwijzer voor de wandeling. Sint-Jan De Deo Handzame Belangrijke overname De realisatie van de overgang na de overname door de Broeders van Liefde was het belangrijkste in 2010. Vzw Nursingtehuis Sint-Jan de Deo in Handzame (60 bedden nursingtehuis) was eerder in handen van de Congregatie van de Zusters van Liefde van Kortemark, net zoals de vzw Engelbewaarder in Aartrijke (120 bedden nursingtehuis + 10 plaatsen dagcentrum). Dankzij de overname kunnen we de continuïteit van de dienstverlening aan de bewoners en de tewerkstelling van de medewerkers garanderen. Engelbewaarder Aartrijke aandacht voor ouder wordende bewoners In 2010 vestigden we de aandacht van begeleiders en het thuismilieu op de problematiek van ouder wordende bewoners en maakten we een leidraad palliatieve zorg. In samenspraak met artsen werd duiding gegeven aan leefgroepbegeleiders rond de specifieke zorg voor ouder wordende bewoners. In het kader van de groeiende groep oudere bewoners proberen we met een werkgroep een leidraad te maken voor palliatieve zorg in de voorziening. Via de sociale dienst proberen we ook de ouders en familieleden in de dialoog te betrekken.» sector welzijn en buitengewoon onderwijs» kort O.C. Sint-Ferdinand Lummen start van een Dienst Inclusieve Ondersteuning Binnen het uitbreidingsbeleid voor 2010 verkreeg O.C. Sint-Ferdinand een erkenning van 2 plaatsen DIO. Die erkenning kaderde in een pilootproject met 77 plaatsen. Met het initiatief wilden we een concrete stap zetten in het proces van zorgvernieuwing. We zien het als een alternatief voor de klassieke residentiële zorg, met aandacht voor emancipatie en inclusie. Met inclusief wonen willen we verder gaan dan met het geïntegreerd wonen: de twee cliënten gaan niet alleen een eigen woning huren, maar we streven er naar dat de ondersteuning door zowel gespecialiseerde professionele zorg als reguliere diensten en mantelzorg wordt gedragen. Het Roerhuis Leuven opstart 3de leefgroep Als antwoord op de vele vragen in de regio besliste het Roerhuis in het kader van het uitbreidingsbeleid 2007 én 2008 om in te gaan op een uitbreiding van 20 naar 30 plaatsen in het tehuis niet-werkenden. In afwachting van een nieuwbouw werden de bijkomende gebruikers ingevuld in het dagcentrum en in de leefgroepen. Doordat de leefgroepen te groot werden, startten we een 3de leefgroep op in een vleugel van het klooster. Bij de organisatie van de werking van de leefgroep werd voortdurend rekening gehouden met volgende doelstellingen: een homogene groep, geen nachten door de groepsbegeleiders, een zelfsturend team, deelname aan de activiteiten van het DC, scheiding wonen-werken. K.I. Woluwe Brussel Prinses Mathilde op bezoek 2010 was een bijzonder jaar voor het K.I. Woluwe: onze instelling bestond immers 175 jaar. Een drietal weken na de officiële academische zitting, kregen we er prinses Mathilde op bezoek. Zij kreeg na haar ontvangst een korte uiteenzetting over het orthopedagogisch centrum en vertrok daarna op ronde in het instituut. Er volgden drie korte klasbezoeken in het secundair waarbij ze uitleg kreeg over de brailleleesregel, vergrotingssoftware en het virtuele kantoor. De grote apotheose vond plaats op de kleine speelplaats van de lagere school. Alle jongeren hadden postgevat op de balkons en de kinderen van de kleuter- en lagere school zongen een voor de gelegenheid geschreven lied. Het bezoek gaf erkenning aan het werk van al onze medewerkers in K.I. Woluwe. innovatie / inspiratie / 23

3.331 kinderen en jongeren gaan naar één van de scholen buitengewoon onderwijs van de Broeders van Liefde. Ze krijgen er les en ondersteuning van 1.357 leerkrachten en ander personeel. 2.896 mensen met een beperking maken gebruik van de ortho(ped)agogische zorg, waar 2.495 personeelsleden actief zijn. 21 medewerkers zorgen voor 67 baby s en peuters in één van de 2 kinderdagverblijven. Maar liefst 769 mensen zijn aan de slag in de sociale economie, zowel doelgroepmedewerkers als omkaderend personeel. 24 / broeders van liefde

Buitengewoon secundair onderwijs Saint-Lambert, Bonneville innovatie / inspiratie / 25

Ook onderwijs geeft zorgvraag Luk De Staercke sectorverantwoordelijke onderwijs centrale rol Het voorbije jaar kwam de toenemende zorgvraag bij jongeren volop aan bod in onze organisatie. Dat het onderwijs de specifieke zorgvragen niet alleen dagelijks observeert, maar ze ook moet beantwoorden, maakt het tot een belangrijke schakel in het zorgproces. Wij willen, ook in het gewoon onderwijs, de zorgvraag een centrale plaats blijven geven, zegt sectorverantwoordelijke Luk De Staercke.» Kwaliteitsvol onderwijs wordt niet gemaakt door een structuur, maar door professionele scholen, schoolleiders en leerkrachten.» Pakte de sector onderwijs van de Broeders van Liefde de zorgvraag bij jongeren het afgelopen jaar anders aan dan de overheid? Wel, met grote bezorgdheid stelden we vast dat bepaalde beleidsopties uit het verleden enigszins in de schaduw kwamen te staan, zonder dat ze echt een grondige aanpak hebben gekregen. Zo viel de dynamiek rond Leerzorg grotendeels stil, terwijl er plots op heel andere knelpunten gefocust werd. Meer nog, in de nieuwe beleidsopties werden de vroegere aandachtspunten als het ware vergeten. Er was in de nota rond de hervorming van het secundair onderwijs zelfs helemaal geen plaats voor de zo belangrijke sector van het buitengewoon onderwijs. De zorgvraag moet echter blijvend aangepakt worden. In dat verband moet ook onze bijdrage aan het initiatief van de Ronde Tafel begrepen worden. Op welke manier kan het onderwijs een antwoord bieden op die zorgvraag? In het verleden werd er voor elke zorgvraag al te gemakkelijk naar het CLB en het buitengewoon onderwijs verwezen. Maar ook zij kunnen niet langer alle specifieke vragen beantwoorden. Bovendien hebben de voorbije jaren al heel wat scholen in het gewoon onderwijs de zorgproblematiek accuraat aangepakt. Voor ons basisonderwijs hebben we een coherent zorgbeleid ontwikkeld dat al onze scholen met veel engagement invullen. Ook onze secundaire scholen hebben een eigen zorgbeleid, met heel positieve resultaten tot gevolg. Maar toch worden niet alle kansen benut, vind ik. Het is een uitdaging om het zorgbeleid in het basis- en secundair onderwijs tot één zorglijn te ontwikkelen, zodat er een continuüm ontstaat. De GON-begeleiding van leerlingen met specifieke zorgnoden in het gewoon onderwijs door leerkrachten van het buitengewoon onderwijs is een eerste manier om hun rijke expertise binnen te halen. Toch moet onze ambitie verder reiken. De expertise en knowhow uit de 26 / broeders van liefde

Basisschool Sint-Paulus, Gent innovatie / inspiratie / 27

Kris Van Landeghem Directeur Sint-Eduardusinstituut (Merksem) We merken dat de overgang van basis- naar secundair onderwijs niet altijd vlot verloopt. In de eerste graad van het secundair onderwijs proberen we daarom gedifferentieerd te werken op maat van de leerling. De knowhow daarvoor halen we uit onze eigen basisschool via interscolaire klasbezoeken en groepsgesprekken. Het is een vernieuwende manier van samenwerken die de leerling alleen maar ten goede komt. andere sectoren moeten zeker hun rol kunnen spelen bij de ondersteuning die tal van leerlingen nodig hebben. Hoe is het gesteld met de infrastructurele middelen om het onderwijs van de toekomst mogelijk te maken? Het probleem van de onderfinanciering van de onderwijsinfrastructuur binnen het katholieke net als kernprobleem aanstippen, is een open deur intrappen. In 2006 ontwikkelde de Vlaamse overheid een ambitieus PPS-project (publiek-private samenwerking, nvdr) waarin private DBFM-vennootschappen (Design, Build, Finance, Maintain, nvdr) participeren om de scholenbouw in Vlaanderen op te vangen. De uitwerking ervan verliep echter Luk De Staercke»» Samenwerkingen bieden kansen.» bijzonder traag en pas in 2010 besloten we na een extra tegemoetkoming van Agion dat het financieel verantwoord was om in het DBFMverhaal te stappen. Daardoor zullen tussen 2012 en 2016 zeven projecten worden opgestart door onze scholen in Aalter, Brakel, Merksem, Sint-Denijs- Westrem, Brecht, Gentbrugge en Mariakerke. Er wordt ook hard ingezet op samenwerking in scholengemeenschappen? Samenwerkingen bieden kansen. In het basisonderwijs staat die evolutie al verder dan in het secundair, maar met de zogenaamde scholengemeenschappen van de derde generatie worden zowel basisscholen als secundaire scholen samengebracht om een gemeenschappelijk inhoudelijk beleid uit te bouwen. Sommigen vrezen dat door de scholengemeenschappen administratieve kolossen zullen ontstaan. Daarom blijven wij als schoolbestuur/inrichtende macht nadrukkelijk vragen dat scholengemeenschappen een eigen onderwijsbeleid toelaten. Van vakbegeleiding naar schoolbegeleiding Voor Yves Demaertelaere, hoofdbegeleider van het secundair onderwijs, is de ontwikkeling naar scholengemeenschappen een enorme uitdaging. De laatste jaren is er door teamwerking, vorming van directieteams, de introductie van geïntegreerd werken en vakoverschrijdende eindtermen immers een cultuur van samenwerking op gang gekomen. De grotere samenhang, communicatie en beleidsafstemming tussen de verschillende onderwijssectoren die daaruit voorvloeien, willen we verder uitbouwen zodat basis-, secundair en buitengewoon onderwijs kunnen leren van elkaar. Om dat te ondersteunen en te realiseren moet de congregationele begeleidingsdienst overstappen van vakbegeleiding naar schoolbegeleiding. Onze pedagogisch begeleiders zullen zich aanpassen om de nodige competenties te ontwikkelen om die beleidsondersteuning en procesbegeleiding van scholen te realiseren. In dat opzicht was 2010 een scharnierjaar. Dat betekent niet dat er in de pedagogische begeleiding geen plaats meer is voor de ondersteuning van de individuele leerkracht. De visie van minister van onderwijs Pascal Smet, die de hervorming van het secundair onderwijs één van zijn speerpunten noemde, werd grondig doorgenomen in de organisatie. Het klopt dat ons onderwijs de sociale ongelijkheid verder moet aanpakken, de talenten van leerlingen meer moet aanspreken, het welbevinden van leerlingen moet opkrikken, de ongekwalificeerde uitstroom moet beperken en onze leerlingen moet opleiden tot kritische en verantwoordelijke wereldburgers. Combineer deze uitdagingen met de vernieuwde pedagogische inzichten op vlak van didactiek, digitalisering en beeldcultuur en je krijgt een cocktail van redenen om het onderwijs van de toekomst op de rails te zetten. Onze minister wil daarvoor de overgang tussen het basis- en secundair onderwijs vlotter laten verlopen 28 / broeders van liefde

en de leerlingen meer keuzebekwaam maken. Hij stelt daarbij een afschaffing van de onderwijsvormen (algemeen, kunst-, technisch en beroepssecundair onderwijs) voorop. Het is positief dat we worden uitgedaagd om na te denken over het secundair onderwijs in de toekomst. Kwaliteitsvol onderwijs wordt echter niet gemaakt door een structuur, maar door professionele scholen, schoolleiders en leerkrachten. De overheid moet het kader uitwerken en de scholen de nodige ruimte en vrijheid geven om zelf accenten te leggen en beleid te voeren. Fatalistisch mogen we echter niet zijn. Ons schoolbestuur volgt de ontwikkelingen op de voet en zette in Zelzate alvast een proefproject op. Identiteitsproces doet leerkrachten groeien 2010 was ook op andere vlakken een belangrijk jaar voor het onderwijs bij de Broeders van Liefde, vertelt hoofdbegeleider van het basisonderwijs Wim Tratsaert. Bij het uitwerken van een inhoudelijk beleid kwam ook de identiteitswerking op kruissnelheid. In elke school werd ruim de tijd voorzien om daarover met het personeel na te denken. Niet alleen hoe en wat onderwezen wordt is van belang, maar ook wie onderwijst. Nadenken over identiteit kan de persoonlijke groei van leerkrachten versterken. Een andere prioriteit was dan weer het werken met het Ont- WikkelingsPlan én het WerkPlan Godsdienst, vertelt Wim. Met fierheid kunnen we stellen dat de resultaten van enkele doorlichtingen op onze scholen aantonen dat we binnen het kleuteronderwijs op hoog niveau werken. Off the Basisonderwijs Toetsenpakket wiskunde afgerond Met de bedoeling het aanbod van de toetsen voor de basisleerstof van wiskunde af te ronden, werd in samenwerking met een vijftiental leerkrachten het pakket voor de derde graad uitgewerkt. Eind juni werden alle klassen aangesproken om de beschikbare toetsen klassikaal af te nemen en de foutenanalyse en de inhoudelijke opmerkingen te bundelen. De veelheid aan informatie die hierbij bekomen werd, gebruikten we om alle toetsvragen kritisch door te nemen op vlak van inhoud, formulering, eenduidigheid en correct taalgebruik. Het werk is af : het zowat 350 bladzijden tellende aanbod op niveau leerkrachten en leerlingen is beschikbaar voor alle leerjaren van de lagere school. Met de leerkrachten en de zorgteams werden de nodige afspraken gemaakt om dit materiaal zinvol en verantwoord aan te wenden. GOK-Beleid De toekomstige financiering van het GOK-beleid moet onder de aandacht komen. De integratie van de financiering op basis van de leerlingenkenmerken in de reguliere werkingsmiddelen, kan een te grote discrepantie in de algemene betoelaging van de scholen met zich meebrengen.» sector onderwijs» kort Nijverheidstechnisch onderwijs Financiering als knelpunt Een belangrijk knelpunt blijft de financiering van het nijverheidstechnisch onderwijs. Het afschaffen van de uitrustingstoelagen heeft de nood alleen maar duidelijker én acuter gemaakt. Tevens houden wij een pleidooi voor een (nog grotere) differentiatie in werkingstoelagen in functie van de investeringskost binnen bepaalde studiedomeinen. Vooral het studiegebied van grafische technieken dreigt binnen het katholieke net wellicht als een van de eerste slachtoffers te vallen. Kleuteronderwijs Penibele omkadering en financiering Ook de financiering van het kleuteronderwijs is onvoldoende. Zowel de ontoereikende personeelsomkadering als de te lage werkingsmiddelen hypothekeren het bestaan van autonome kleuterscholen en hollen als geïntegreerde afdeling binnen de basisscholen mee de toch al penibele omkadering en financiering van deze scholen verder uit. record noteerden wij als uitspraak van de inspectie: Het geïntegreerde godsdienstaanbod op deze scholen kan als voorbeeld gesteld worden voor alle scholen. We moeten op hetzelfde elan blijven verder werken en alert blijven om dit mogelijk te maken. Een tweede aandachtspunt was taalactivering. Met de begeleidingsdienst van het kleuteronderwijs nemen we teams mee in een traject om meer en beter bewust met taal om te gaan in de kleuterklassen. Het wordt een lang proces, maar hebben er alle vertrouwen in dat we het tot een goed einde zullen brengen. innovatie / inspiratie / 29

Basisschool Sint-Paulus, Gent 30 / broeders van liefde

6.615 leerlingen en 653 leerkrachten en andere medewerkers gaan elke dag naar school in het basisonderwijs van de Broeders van Liefde. In het secundair onderwijs staan 1.221 personeelsleden in voor het onderwijs en de ondersteuning van 7.151 leerlingen. innovatie / inspiratie / 31

De organisatie heeft er 2 opvangcentra bij Broeders van Liefde wil een lerende organisatie zijn, waarin innovatie een kernpunt is om aan de hedendaagse noden van haar personeel en gebruikers tegemoet te komen. Maar het is niet voldoende om in bestaande initiatieven te investeren. Belangrijk is ook om nieuwe noden in de samenleving te herkennen en erop in te spelen. Dat de vluchtelingenproblematiek de laatste jaren almaar prangender wordt, is ook de congregatie Broeders van Liefde niet ontgaan. Daarom startten we eind 2010 op vraag van Fedasil (Federale Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers) met de opvang van niet-begeleide, minderjarige vluchtelingen in Eeklo en Knesselare, vertelt coördinator Geert Danneels. Het project Jona was geboren. Geert Danneels coördinator Jona Hoe ging het project precies van start? Alles verliep in sneltempo en met een beperkt aantal middelen. In november heeft men mij gecontacteerd en enkele weken later stonden we in Knesselare al klaar met een groep van 13 opvoeders om de eerste jongeren op te vangen. Het is een jong team van medewerkers, maar stuk voor stuk hebben ze een grote affiniteit met de doelgroep. In een tweede fase openden we de deuren van Eeklo zodat er nu in totaal 50 jongeren een nieuwe thuis vinden in de twee centra. We mogen daar toch wel trots op zijn. Het vergt van onze medewerkers een groot engagement en een frisse vindingrijkheid. Waarom spitst het project zich toe op deze specifieke groep vluchtelingen? Momenteel zijn er in ons land meer dan 3.000 niet-begeleide minderjarige vluchtelingen. Zij kunnen niet gedwongen worden teruggestuurd en blijven, tot ze meerderjarig zijn, in België. Dat betekent ook dat ze hier alleen aankomen en dat ze hun familie hebben achtergelaten, wat voor alle jongeren een verschrikkelijk moment is.» De houding van buurtbewoners is volledig omgeslagen.» Wat is de hoofdreden om hun familie te verlaten en naar het onbekende België te trekken? Voor de jongeren is het echt kiezen tussen de cholera en de pest. In hun thuisland is er oorlog, onveiligheid en corruptie. De families willen hun kinderen een toekomst geven, maar zijn machteloos. De jongeren vertrekken dan maar op eigen houtje en komen hier na een dure, erg zware en dikwijls gevaarlijke reis aan. Wij moeten proberen hen een nieuwe thuis te geven. Het project kadert dan ook volledig binnen de missie van de congregatie om nieuwe noden in de samenleving te detecteren en daarop een passend antwoord te zoeken. 32 / broeders van liefde