Opbouw van de werkwinkel

Werkwinkeltitel Tradities en Rituelen voor beginners Tijdsduur 2 uur Deelnemers 10-30 Revisiedatum 08/12/16 Materiaallijst: stiften, flappen, uw uniform Waarom: deze werkwinkel heeft als doel heel veel informatie over tradities en rituelen over te brengen in korte tijd aan grote groepen (zoals HO), focus op de herkomst van de tradities & rituelen. Geschikt voor beginners, zonder enige achtergrond in tradities en rituelen. Tradities & Rituelen voor beginners [Tocht Editie] Er bestaat ook een Kamer Editie waarbij je niet op tocht gaat. Opbouw van de werkwinkel Kennismaking + inleiding brainstormsessie tradities & rituelen Tocht Overlopen eigen rituelen Evaluatie Kennismaking + inleiding Appendix I: achtergrond info, voorgestelde tochtvragen bij tradities & rituelen. Appendix II: uitleg spelletjes gebruikt in Appendix I voor zij die deze niet kennen. Kennismaking Kennismaking: Naam zeggen en favoriete teken op uw hemd De deelnemers staan in een kring. Ieder zegt om beurt zijn totem en toont het favoriete teken op zijn hemd. Ijsbreker: Dinospel met totems Iedereen springt in het rond en roept zijn totem + osaurus. Bijvoorbeeld Beverosaurus. Dan loop je rond en probeer je een andere persoon op te heffen. Als dit lukt, wordt deze persoon ook een Beverosaurs. Verwachtingen: Peilen naar verwachtingen Laten opschrijven op post-its/stickers en deze kleven we tegen de muur/op onszelf Uitleg werkwinkel: De werkwinkel gaat over de tradities & rituelen bij scouts en gidsen Vlaanderen en jullie eigen tradities en rituelen binnen jullie groep. We zullen wat brainstormen over tradities en rituelen. Brainstormsessie 2,4,8 methodiek

Verdeel de deelnemers in kleine groepjes. Per groepje schrijven ze al hun tradities en rituelen kort op een flap. Begin met groepjes van 2 personen. Na een tijdje voeg je 2 groepjes samen en clusteren we ze tot een groepje van 4. Nog een keer groepjes samen voegen, en nog eens, en nogeens tot 1 groep. Nu heb je een lijst van tradities en rituelen voor heel de groep Tocht We gaan op tocht, tijdens de tocht komen de tradities en rituelen die uit de brainstormsessie komen aan bod. Hieronder staat een lijst van tradities en rituelen waarrond we iets voorbereid hebben, voor anderen verwijzen we door naar het deel eigen tradities en rituelen Tussen de kruispunten, krijgen de deelnemers een vraag om over na te denken en over te discussiëren. bij elke vraag wandelen ze met een nieuwe partner (doorschuifsysteem degene die links loopt gaat een persoon naar voor, rechts blijft staan) Op de kruispunten is er een methodiekje, Tijdens de tocht komen volgende dingen aan bod [Als deze niet naar voren zijn gekomen tijdens de brainstorm kan je ze eventueel weglaten] 1. Steenman 2. WOSM & WAGGGS 3. Belofte (kabouters/welpen, jogi's) + tekst + lied 4. Handgroet 5. 3 vingers 6. Jaarthema 7. Overgang 8. Totemisatie voortotem kleurentotem 9. Patrouilles, nesten 10. Thinking day 11. Vlaggengroet 12. Ochtend & avondformatie 13. Das & uniform 14. Kampvuur 15. 3-jaren werking/functies 16. Groepsnamen 17. 5 basispijlers 18. (mis)vieringen 19. Avondlied 20. Gilwell kralen + das 21. Scoutswet & takwetten 2

Overlopen eigen rituelen Deelnemers krijgen tijd om hun eigen rituelen nog aan elkaar voor te stellen. Gesprek (uitwisseling in grote/kleine groepjes) Creatieve voorstelling (poster/speech/rap) Evaluatie Tijdens de evaluatie kan er ook even tijd gemaakt worden om reclame te maken voor de ploeg en de publicaties Suggesties omtrend verbetering van de werkwinkel mag je altijd meegeven naar zingeving@scoutsengidsenvlaanderen.be Evalueren kan met assenstelsel in de ruimte, fingerthrow,... Vond je het leuk? Wat vond je van de begeleiding? Neem je iets mee naar huis? 3

Appendix I: achtergrondinformatie Steenman Tijdens tocht: zoek eens een steen, kies zelf hoe groot, klein, je wilt. Methodiek: bouw een toren vragen: wat hebben we nu gebouwd. Waarvoor dient dit, Steenman is het symbool van Scouts en Gidsen Vlaanderen Steenmannen wijzen de weg op tocht, zodat je nooit verloren loopt Symbool: ieder steentje (lid) geeft vorm aan de groep. Elk steentje is anders, toch vormen ze samen altijd een steenman (scoutsgroep), Elk steentje maakt de steenman anders, Wosm & wagggs Tochtvraag: je hebt daar een paars of blauw teken op uw hemd staan, waarvoor staan die? Wat weet je hierover? Methodiek: verdeel jongens meisjes jongens beelden Olave Baden-Powell uit meisjes beelden robert baden-powell uit WOSM World Organisation of the Scout Movement De 10 sterretjes staan voor de 10 scoutswetten De lelie heeft 3 blaadjes, deze staan voor de 3 beloften In het midden is een kompasnaald te zien scouting wijst de weg De platte knoop onderaan verwijst naar de verbondenheid onder scouts WAGGGS World Association of Girl Guides and Girl Scouts Ook deze bloem heeft 3 blaadjes, die weer verwijzen naar de 3 beloften De 10 punten van de sterretjes verwijzen ook hier naar de 10 scoutswettten In het midden van de bloem is een kompasnaald te zien Gidsen wijzen de weg Belofte [ Zie scoutswoord erewoord ] Tochtvraag: wat weet je over deze tekentjes? Hoe heb jij deze ervaring beleefd? Methodiek: Stelling: Wanneer doe je je belofte (doe je je belofte bij elke tak, 1 of een paar takken of geen belofte) Bij welke takken dan? Steek je hand op kapoenen, welpen, jogi s, givers, jins, leiding Welk beloftelied zing je? Battle: oud lied VS niet kenners + nieuw lied (nieuwe beloftelied aan 1 kant, oude beloftelied aan andere kant, geen belofte nog aan een andere kant) 4

To Belofte is een van onze grote rituelen, om daar alles over uit te spitten heb je de map Scoutswoord Erewoord en Zin in Scouting. Er is ook een aparte werkwinkel over belofte know Er bestaat een algemeen belofteteken (groene rechthoek met scoutslelie en gidsenteken), dit teken is voor zowel scouts als gidsen, om uw engagement uit te spreken (naar uzelf, de groep, de wereld) Belofte in 3 delen: Kapoenen 1 vinger (belofte aan zichzelf) Welp 2 vingers (belofte aan zichzelf en aan de directe andere (=vriendje)) Jogi en ouder 3 vingers (belofte aan zichzelf, de ander en de wereld/god) Tekst + lied: Ik ben een scouts/gids Ik verken de wereld, Ik val, ik tuimel en ik sta weer op. Ik wil mijn best doen, Ik ben scouts/gids, tussen scouts en gidsen Daarom beloof ik Me in te zetten voor mijn groep, Want mijn werk is ploegwerk, En onze inzet verzet bergen. Ik ben scouts/gids, tussen scouts en gidsen Hier & nu, ginds & morgen Het spel dat we spelen is niet luchtledig Samen willen we de wereld verdraaien Ik ben scouts/gids, tussen scouts en gidsen in de wereld Zo hoop ik op iets meer dan wat ik zie. Ik hoop dat wat ik doe niet voor niets is, Ik geloof dat wat we doen zin heeft, Ik beloof dat het niet om het even is. Progressieve opbouw: Eerste paragraaf: kapoenen Tweede paragraaf: welpen Derde paragraaf: jogi s Vierde paragraaf: givers Handgroet Tochtvraag: elke keer als we elkaar groeten doen we dat met de linkerhand en met ingehaakte pink, maar waarom? Methodiek: spelletje moordenaar en detective To Know De linkerhand is een traditie van bij Afrikaanse stammen (Baden-Powell heeft daar een tijd verbleven). Deze krijgers droegen hun schild in de linkerhand. Om elkaar te groeten moesten ze dan hun schild neerleggen. Dit toonde moed en vertrouwen in de andere. De ingehaakte pink: tijdens WOII werd scouting verboden. Daarom werd een geheime groet uitgevonden, zodat scouts elkaar herkenden. 3 vingers Tochtvraag: waarvoor staan de drie vingers? Methodiek: blad, steen, schaar of vinger dood-spelletje Elke vinger staat voor een belofte (zoals eerder vermeld) Belofte aan jezelf (kapoenen = 1 vinger) Belofte aan de groep (welpen = 2 vingers) Belofte aan de wereld/god (jogi s en ouder = 3 vingers) De duim over de pink staat voor de sterke die de zwakke beschermt 5

Jaarthema Tochtvraag: welk jaarthema is jou het meeste bijgebleven en waarom? Methodiek: Eventueel: puzzel met je groepje de tekst van een jaarlied samen en zing het zo goed mogelijk Waarover gingen de jaarthema's die op je hemd hangen? Waarvoor dient een jaarthema? Het jaarthema wordt door scouts en gidsen Vlaanderen gebruikt om een thema in de kijker te zetten. Dit is een vrij uniek concept in de wereld en wordt lang niet overal gedaan. Overgang Tochtvraag: Doen jullie een overgang en wat doen jullie dan? Vertel iets positief over je overgang en iets dat je zou willen veranderen Methodiek: nabespreking positieve en negatieve puntjes van overgangen ga op een schaal staan: Hoe blij ben je met het overgangsritueel in uw groep? idee van overgangsritueel (in de verf zetten dat lid een jaartje ouder is geworden en dat de samenstelling van de tak veranderd is) Totemisatie voortotem kleurentotem Tochtvraag: Wat is jouw totem? Wat betekent dit? Methodiek: Beeld jouw totem uit Uitleggen nieuwe map, downloaden app In totemmap staan voorbeeldjes van totemisaties Overgangsritueel, inspraak krijgen & aanvaard worden, zelfreflectie, groepsbindend, medebeheer. Patrouilles, nesten Tochtvraag: Wat zijn patrouilles en nesten? Wie heeft dit in zijn groep? Ben jij al patrouilleleider geweest? Methodiek: Ja/nee-schaal. Heb jij dit in je groep? Ben jij al patrouilleleider geweest? pedagogie van Baden-Powell leden moeten zoveel mogelijk zelf doen en leren. Dit steunt op het 3-jarensysteem idee 3 jaren systeem: een jaar om te leren: hoe de taak moet, dingen meepakken van meer ervaren mensen een jaar om te investeren: verbeteringen aanbrengen, groeipunten aanpakken een jaar om te renderen/door te geven: je geeft je kennis door aan 1 e jaars, geniet van het proces. Thinking Day Tochtvraag: Wie verjaart er op 22 februari? Methodiek: Quiz: verspreid je over ruimte: A. Baden Powell B. Olave Baden-Powell C. Christophe Lambrechts D. Bartel Van Riet E. ik Roos Van Acker F. Robbert en Olave 22 februari is de geboortedag van Robbert Baden-Powell en Olave Baden-Powell. Elk jaar herdenken we dit door onze das te dragen. Internationaal bestaat De dag van de jeugdbeweging niet, dit is de ideale dag voor andere scoutsfederaties om te tonen dat ze scout zijn. 6

Vlaggengroet Tochtvraag: Doen jullie een vlaggengroet? Hoe ziet dat eruit? Methodiek: vlaggenroof als je de vlag groet, denk je aan je belofte. Moment om samen de dag te beginnen, en af te sluiten: verbondenheid, trots. Ochtend & avondformatie Tochtvraag: doen jullie een formatie? Is dit dan een ochtend- of avondformatie? Methodiek: vierkantsleuren de formatie beeldt de verbondenheid van zowel de verschillende takken als de hele scouts uit. Het is ook een teken van respect naar de leiding toe (indien je op takkamp gaat, beeldt dit natuurlijk de verbondenheid van de tak uit). Das & uniform Tochtvraag: Bedenk zoveel mogelijk manieren om een das te gebruiken. Methodiek: schrijf deze manieren op post-its en bespreek ze Verbondenheid Herkenning Zichtbaarheid (vb: op tocht) Knoop in das: herinnering aan dagelijkse goede daad (Be Prepared = basispijler van scouts, door Baden-Powell zelf zeer belangrijk geacht. Kampvuur Tochtvraag: Wat is uw favoriete kampvuurlied? Methodiek: overtuig de ander van uw favoriete kampvuurlied. Het lied met de meeste aanhangers wint! Zangbattle: verdeel de groep in 3 deeltjes: om de beurt zingen ze een stuk van een kampvuur-lied. De eerste groep die geen nieuw lied kan zingen valt af. Verbondenheid, practisch tool 3-jaren werking/functies Tochtvraag: Hoe zijn de leeftijden verdeeld over de takken binnen jullie groep? Methodiek: Hoe lang ben je al leiding (ga op een rij staan zonder te praten). Je hebt leren, investeren en renderen. Het eerste jaar is alles nog wennen en leer je nieuwe dingen en leren wat het inhoudt om in de tak te zitten/die functie te bekleden. Het tweede jaar investeer je, dan kies je werkpunten, perfectioneer je je werking. Het derde jaar rendeer je, dan bekijk je de effecten van je investering en help je andere mee opleiden. Je geeft je kennis door. (bij een 2e termijn, zet je extra jaren in op het investeren.) Groepsnamen Tochtvraag: Wat is jouw groepsnaam? Wie is de patroonheilige? Methodiek: Schipper mag ik over varen: Als je een heilige in de naam van uw groep hebt, mag je overlopen. Als je een dier in de naam van uw groep hebt, mag je overlopen, als de heilige van je groep een vrouw is, als de heilige van je groep een man is. 60% van de groepen heeft een heilige. Scouts en Gidsen Vlaanderen heeft een heel katholiek verleden. We blijven aan deze traditie vasthouden omdat dit verbindend werkt. 5 basispijlers Tochtvraag: Wat zijn de 5 basispijlers? Methodiek: Vals of juist? Ga op de juiste plaats staan? Vals: respect, vriendelijkheid, ecologie, knutselen, motivatie, solidariteit, Juist: Dienst, Engagement, Zelfwerkzaamheid, ploegwerk, medebeheer elke scouts (over de hele wereld) heeft een scoutswet (zie ster op WOSM en WAGGGS-logo). Scouts en Gidsen Vlaanderen heeft geen scoutswet meer maar wel richtlijnen van wat wij belangrijk vinden 7

(mis)vieringen (niet doen) Tochtvraag Methodiek To Know Avondlied Tochtvraag: hoe zingt jouw groep het avondlied? (Handen vasthouden, knielen, Scouts en Gidsen of knielen knielen ) Methodiek: Zoek vriendjes die op EXACT dezelfde manier het avondlied zingen. dit is een internationaal lied, dus scouts in het buitenland zingen dit ook. Gilwell kralen + das Tochtvraag: Ik ken iemand die op Gilwell is geweest, wat denk je dat dit is? Methodiek: Leg aan uw buur uit wat Gilwell is. Kralen komen van Baden-Powell. Hij heeft een tijdje bij een Zoeloestam gewoond in Afrika en heeft een Zoeloeleider verslagen. Deze had een hele hoop kralen rond zijn nek hangen, gekregen na heldhaftige daden. Baden-Powell deelde deze kralen uit als souvenir voor zijn eerste leiderscursus. Deze kralen raakten na een tijdje op, waarna elke cursust in Gilwellpark zijn eigen boom (Gilwell Oak) moest omhakken om daarna zijn eigen kralen van te snijden. Als je sterft moet je 1 kraal terugsturen, met de andere wordt je begraven. Das: vanbuiten lichtroos omdat dat de zon weerkaatst. En vanbinnen donkerroos omdat dat de warmte van uw hart vasthoudt. Tartan is van schot die gilwell park gekocht had. Scoutswet & takwetten Tochtvraag: ken je nog een wet? Waarom werdt deze gebruikt? methodiek: ga op een lijn staan, vind je dat wij een geupdate versie van de wet zouden moeten maken. Waarom wel/niet? to know wet is internationaal, we zijn momenteel een van de weinigen die het niet hebben de wet zijn een aantal positive regels, geen verboden (een gedragscode voor scouts) we hebben wel de basispijlers de oude wetten gaan als volgt welpenwet: De welp volgt de oude wolf, De welp is moedig en houdt vol. verkenners wet Wij zijn verkenners, wij wagen het avontuur, wij zijn kameraden en willen eerlijk zijn met elkaar. We willen samenwerken en beslissen. Wij zeggen onze mening en luisteren naar die van de anderen. Zelf zet ik al eens de eerste stap. Ik help graag waar ik kan. Ik wil winnen en kan verliezen. Ik respecteer wat waardevol is: de mens, de natuur en het materiaal. Jezus' voorbeeld zal ons hierbij helpen. Leidings manifest Scouting. Vrije tijd die niet vrijblijvend is. Spel dat niet luchtledig is. Samen zoeken en toch voorgaan. Die uitdaging ga ik aan. Daarom wil ik meer weten over scouting en beter zien hoe ik in leiding kan staan. Ik wil zoeken hoe ik God ter sprake breng omdat ik voel dat dit ook belangrijk is. Ik wil daardoor meewerken aan de toekomst van een democratisch Vlaanderen, solidair met de wereld. Vrede begint hier. 8

Appendix II: uitleg spelletjes Moordenaar & dedectieve Er zijn drie rollen in het spel. Moordenaars, Detectives en Burgers. Je maakt stiekem aan iedereen bekend wat ze zijn (door tikjes op de rug ofzo). Doel van spel: Moordenaar: Burgers doden Burger: overleven Detective: raden wie de moordernaar is. Iedereen wandelt door elkaar en geeft elkaar een scouts-hand als ze elkaar kruisen. Moordenaars geven een gewone hand (wel met links) en knijpen. Als je vermoord bent (hand gekregen van moordenaar) zet je nog een paar stappen en val je vervolgens dood op de grond. Burgers & doden mogen niet zeggen wie de moordenaar is. Als de detectives allemaal dood zijn is het spel gedaan. Elke detective mag 1 of 2 keer gaan raden wie de moordenaar is als ze het dan nog niet geraden hebben, winnen de moordenaars. Als het wel geraden wordt dan winnen de detectives Vinger dood spelletje Speel per 2 elke speler heeft 2 handen met 1 vinger. Om de beurt mag je met een hand, de hand van een andere speler aantikken. Als deze wordt aangetikt krijgt deze hand even veel vingers bij als er waren op de hand die aantikte als je meer als 5 vingers op een hand zou krijgen gaat die hand dood bij exact 2 of 4 vingers op een hand mag je, je andere dode hand terug tot leven wekken met respectievelijk 1 of 2 vingers. Je bent verloren als je 2 handen dood zijn 9