Handleiding AutoCad. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding AutoCad

Aan de slag in beroep en bedrijf Handleiding AutoCad Branche Uitgevers 1

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a database or retrieval system, or published, in any form or in any way, electronically, mechanically, by print, photo print, microfilm or any other means without prior written permission from the publisher. Ondanks alle zorg die aan dit boek is besteed kunnen auteurs, redacteuren en uitgever geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade, die zou kunnen voortvloeien uit enige fout, die in dit boek zou kunnen voorkomen. Colofon Branche Uitgevers mei 2006 Ontwikkeling en redactie: TCB Tekst & Uitleg, Den Haag Branche Uitgevers 2

Inhoud 1 INTRODUCTIE TOT AUTOCAD... 4 2 OPENEN VAN AUTOCAD... 5 3 BESTAND OPENEN... 7 4 BESTAND OPSLAAN... 8 5 BEPALEN VAN EEN PUNT... 9 6 LIJNEN TEKENEN... 10 7 CIRKELS TEKENEN... 11 8 EEN RECHTHOEK TEKENEN... 13 9 TEKENHULPEN... 15 9.1 SNAP EN GRID... 15 9.2 ORTHO... 17 9.3 OSNAP... 17 10 ALGEMENE FUNCTIES... 20 10.1 KOPIËREN, KNIPPEN EN PLAKKEN... 20 10.2 VERWIJDEREN... 21 10.3 ZOOMEN... 21 10.4 VERGROTEN EN VERKLEINEN... 22 10.5 MET LAGEN WERKEN... 24 11 ALGEMENE TEKENFUNCTIES... 28 11.1 CHAMFER... 28 11.2 FILLET... 29 11.3 BREAK... 30 11.4 TRIM... 32 12 GRAFISCHE ELEMENTEN... 35 13 MAATVOERING... 37 Branche Uitgevers 3

1 Introductie tot AutoCad AutoCad is een ontwerp- en een tekenprogramma waarmee je technische tekeningen maakt. Dat zie je aan de uitleg van de afkorting. CAD is een afkorting en betekent: C = computer A = aided D = drafting of design Drafting is Engels voor tekenen. Design is Engels voor ontwerpen. AutoCad is oorspronkelijk ontwikkeld als tekenpakket. In de loop van de tijd is het uitgegroeid tot een ontwerpprogramma. In deze lessen werk je met tekenen. Je leert bepaalde functies van AutoCad kennen. In leerjaar 3 zijn dat een aantal basisfuncties. Die oefeningen zijn voor alle leerlingen bedoeld. In leerjaar 4 leer je meer tekenen. Alleen de leerlingen die voor techniek hebben gekozen, maken deze oefeningen. Een technische tekening is een tekening van een voorwerp of product. De tekening moet aan speciale voorwaarden voldoen. Je kunt op een technische tekening onder andere zien: hoe groot het voorwerp is; hoe de afwerking is; van welk materiaal het is gemaakt; enzovoort. Een technische tekening kan over de hele wereld op dezelfde manier worden gelezen. Dat kan met behulp van bepaalde codes en de manier van tekenen. Die codes zijn in allerlei normbladen vastgelegd. AutoCad geeft de mogelijkheid om aan die voorwaarden te gaan voldoen. Maar het is een hulpmiddel daarbij. Je zou alle normen moeten kennen, om er aan te kunnen voldoen. Dit handleiding is gebaseerd op AutoCad LT 2002. Het is een Engelstalige versie. Branche Uitgevers 4

2 Openen van AutoCad Je kunt AutoCad op verschillende manieren openen. 1. Klik op de icoon op je bureaublad (desktop). 2. Gebruik het menu Start. Start Programma's AutoCad AutoCad opent met een leeg document. Bij de installering van AutoCad wordt bepaald hoe dit scherm er precies uitziet. Een voorbeeld zie je hier. Branche Uitgevers 5

Dit is het scherm met het tekenveld. In dat veld ga je tekenen. Het kan zijn dat er een ander scherm overheen staat. Bijvoorbeeld het volgende scherm: Branche Uitgevers 6

3 Bestand openen Je hebt AutoCad geopend. Dan kun je een bestand openen met het menu: Bestand Open (Openen) Of met het icoon. Zoek je bestand op in het venster. Dubbelklik op de bestandsnaam om het bestand te openen. Branche Uitgevers 7

4 Bestand opslaan Je kunt een bestand opslaan via het menu: Bestand Save (Opslaan ) Het knopje met het diskettesymbool doet hetzelfde. je kunt het bestand ook stoppen door te klikken op het kruisje rechtsboven. Gaat het om een nieuw bestand, dan laat AutoCad je het volgende scherm zien. Dit scherm verschijnt, omdat AutoCad vindt dat er een tekening op te slaan is. In het scherm staan twee soorten informatie: de naam van de tekening; de vraag wat je er mee wilt. De tekst Save changes to Drawing1.dwg betekent: Wil je de veranderingen in Drawing1 opslaan? Daarbij is Drawing1 de naam van de tekening. dwg is het type bestand. Dit type mag je niet veranderen. Met de drie knoppen kun je aangeven wat je wilt doen. Als je JA indrukt, wordt de tekening opgeslagen met de naam Drawing1. Dat bestand komt dan ergens terecht in een map die AutoCad bepaalt. Dat zul je bijna nooit doen. Kies je NEE, dan wordt AutoCad afgesloten. Je tekening wordt niet bewaard. Je kunt een bestand ook opslaan met: Bestand Save as (Opslaan als) Je moet dan altijd een (nieuwe) naam ingeven. En je geeft de map op, waarin de tekening moet komen. Branche Uitgevers 8

5 Bepalen van een punt Veel acties in AutoCad beginnen met het bepalen van een punt. Bijvoorbeeld: begin- en eindpunt van een lijn; middelpunt van een cirkel; punt op de omtrek van een cirkel; enzovoort. Je bepaalt een punt op verschillende manieren. We bespreken nu drie manieren. In de loop van de lessen komen er meer. 1. Je zet je muis ergens neer op het tekenveld. Je klikt met de muis. Het punt is bepaald. 2. Je typt twee coördinaten in. Een x- en een y-coördinaat, gescheiden door een komma. Bijvoorbeeld 20, 30. (Als je wilt weten, wat coördinaten zijn, lees dan in het bronnenboek Project Hotel of project Woonzorg, sector techniek.) Dat zijn de absolute coördinaten ten opzicht van AutoCads nulpunt. 3. Je typt dezelfde coördinaten in, maar zet er een @ voor. Dat wordt dan @20,30. Dit zijn de coördinaten ten opzicht van het laatste punt. Als je een punt moet tekenen, kun je altijd één van deze drie manieren gebruiken. Branche Uitgevers 9

6 Lijnen tekenen Tekenen bestaat uit het maken van lijnen. Rechte lijnen, kromme lijnen, gesloten lijnen (rechthoeken en cirkels). Een lijn kan ononderbroken zijn of gestippeld. In dit hoofdstuk lees je hoe je een lijn tekent. Open AutoCad weer. Werk op het lege scherm. Dit is je tekenveld. Je ziet ergens op het scherm (meestal links) een menu. De volgende afbeelding is een deel van dat menu. Kies. Dit is de knop die je rechte lijnen laat tekenen. Werk als volgt: Zet de muis ergens op het scherm. Klik op de linkermuisknop. Houd de knop niet vast. Verplaats de muis. Je ziet dat er een lijn ontstaat. Klik weer met de muisknop. De lijn wordt vast. Er ontstaat een nieuw stuk. Dit gaat door tot je op de ENTER toets drukt. Dan stopt het maken van de lijn. Je kunt ook een lijn tekenen met behulp van coördinaten. Je bepaalt dan de punten, zoals je in hoofdstuk 5 hebt gelezen. Branche Uitgevers 10

7 Cirkels tekenen Cirkels kun je op verschillende manieren tekenen. De meest voorkomende zijn: je geeft het middelpunt en de straal op; je geeft drie punten op de omtrek op. We geven de stappen van beide manieren. Manier 1. Middelpunt en straal Ga in het menu links op het symbool cirkel staan. Klik op het symbool cirkel. Je ziet onderaan het scherm wat je moet doen. Voor deze eerste manier hoef je geen opdracht te geven. Je gaat ergens in het tekenscherm staan en je klikt één keer. Beweeg dan met de muis over het scherm. Je ziet dan een cirkel ontstaan. Branche Uitgevers 11

Heeft de cirkel de goede maat? Dan klik je nog een keer met de muis. De cirkel is klaar. Onderin het scherm zie je de straal van de cirkel tussen < > staan. Je kunt ook zelf een straal intypen. De cirkel wordt zo groot als de aangegeven straal. Manier 2. Drie punten op de omtrek. Deze manier werkt als volgt. Klik weer op het symbool cirkel. AutoCad vraagt, hoe je de cirkel wilt definiëren. Je typt het commando 3p in. Dat betekent dat je drie punten gaat bepalen. Klik op Enter. Onderin het scherm verschijnt het volgende scherm. Je typt de punten in. Op het scherm verschijnt weer de cirkel. Branche Uitgevers 12

8 Een rechthoek tekenen Een rechthoek kun je op twee manieren tekenen: 1. via het symbool ; 2. door het intypen van coördinaten. We geven de stappen van beide manieren. Manier 1. Via het symbool Rectangle. Ga in het menu links op het symbool rechthoek staan. Klik op het symbool rechthoek. Ga met de muis op het tekenveld staan. Klik met de muis. Beweeg vervolgens over het scherm. Je ziet dan de rechthoek verschijnen. Branche Uitgevers 13

Heeft de rechthoek de goede maat? Dan klik je nog een keer met de muis. De rechthoek is klaar. Manier 2. Intypen van coördinaten. Klik weer op het symbool rechthoek. Je ziet onderaan het scherm wat je moet doen. Eerst typ je het eerste punt in. Zet er een @ voor. Dan geef je het tegenoverliggende punt op. Je begint met een @ en een teken. Het resultaat is een rechthoek. Branche Uitgevers 14

9 Tekenhulpen AutoCad heeft een aantal tekenhulpen. Dat zijn handige hulpjes bij het maken van de tekeningen. Je kunt de tekenhulpen zelf instellen. Onderaan het scherm zitten een aantal knoppen. Die bepalen de manier waarop je kunt tekenen. De knoppen staan ingesteld op de manier van de afbeelding. Als je met de muis over het scherm, zie je dat de muis op elk punt op het scherm gezet kan worden. Met andere instellingen kun je anders werken. We behandelen de volgende tekenhulpen: Snap en Grid; Ortho; Osnap. 9.1 Snap en Grid Snap en Grid horen bij elkaar. Snap betekent zoiets als grijpen, pakken. Grid betekent raster. Het is handig om Snap aan te zetten, als je bijvoorbeeld een sleuf moet tekenen. Bij een sleuf moet je namelijk een lijn onderbreken. Maar je moet later wel weer op dezelfde hoogte verder gaan. Heb je de Snap aan, dan is dat geen probleem. Het werkt als volgt. Zet de knop aan. Beweeg de muis over het scherm. Je merkt dat de muis alleen maar bepaalde regelmatige punten kan zetten. Dit zijn de grid-punten. Zet ook de knop aan. Nu worden de Grid-punten zichtbaar. Branche Uitgevers 15

Omdat Snap ook aanstaat, springt de cursor van puntje naar puntje. De Snap staat op dezelfde afstand als de Grid ingesteld. Je kunt de afstand van de puntjes instellen. Ga naar het menu Tools. Kies Drafting settings (=tekeninstellingen). Je ziet het volgende scherm. Het tabblad Snap and Grid moet zichtbaar zijn. Je ziet aan de rechterkant de gegevens voor het Grid. De X-spacing is de afstand tussen de Grid-punten in horizontale richting. De Y-spacing is de afstand in verticale richting. Branche Uitgevers 16

Je kunt de Grid-instelling ook controleren door met de rechtermuisknop op Grid te klikken. Je krijgt dan weer het scherm met de instellingen te zien. 9.2 Ortho De knop Ortho staat voor orthogonaal tekenen. Orthogonaal betekent loodrecht op elkaar. De getekende lijnen komen dus altijd horizontaal of verticaal of te staan. Ofwel: met de knop aan, kun je geen schuine lijnen tekenen. 9.3 Osnap De knop activeert de functie Object Snap. Object betekent voorwerp. In de tekening is dat meestal een lijn. Snap betekent grijpen. In een technische tekening is het heel belangrijk dat lijnen precies op elkaar aansluiten, zoals de tekenaar dat wil. Ze mogen niet ongeveer aansluiten. De functie OSNAP zorgt ervoor, dat de lijnen wel precies aansluiten. Het werkt als volgt. Teken twee elkaar snijdende lijnen. Teken een derde lijn. Daarbij zet je de muis op een van de lijnen. Je ziet dat er een vierkantje verschijnt. In dit geval is dat op het einde van een van de lijnen op het snijpunt. Waar het vierkantje komt, is afhankelijk van de instelling van OSNAP en van de plaats van de muis. Branche Uitgevers 17

Je ziet dit, als je de muis beweegt. Dan verschijnt het vierkantje op een andere plaats. Je kunt de plaats van het vierkantje zelf instellen. Dat doe je als volgt. Teken drie lijnen, waarvan twee elkaar snijden. Zet OSNAP aan. Ga naar het menu Tools. Kies Drafting settings. Je ziet het volgende scherm. Branche Uitgevers 18

Kies het tabblad Object Snap. Aan de Slag De belangrijkste instellingen die je aan en uit kunt klikken, zijn: Endpoint = eindpunt MidPoint = punt in het midden van een lijn Center = middelpunt van een cirkel Intersection = snijpunt van twee of meer lijnen Perpendicular = loodrecht op een lijn Tangent = rakend aan een cirkel Nearest = op het dichtstbijzijnde object Branche Uitgevers 19

10 Algemene functies Algemene functies zijn functies die je ondersteunen bij het tekenen. De functies die we behandelen, zijn: kopiëren, knippen en plakken; verwijderen; zoomen; vergroten en verkleinen; met lagen werken. 10.1 Kopiëren, knippen en plakken De functies knippen, kopiëren en plakken werken op dezelfde manier als bij programma s zoals Word en Excel. We geven een korte uitleg. Kopiëren werkt als volgt. Zet twee lijnen op het scherm die in hetzelfde punt beginnen. Maak de lijnen niet te groot, niet groter dan de helft van het scherm. Je heb geleerd dat de kopieeractie in Word bestaat uit: o selecteer wat je wilt kopiëren; o kies de actie kopiëren; o selecteer de plaats waar het gekopieerde moet komen; o kies actie plakken. Bij AutoCad is er een klein verschil. De laatste twee acties zijn namelijk omgedraaid: o Eerst selecteer je een lijn. Let erop: de te selecteren lijn moet door het vierkantje van de cursor lopen. Dit proces gaat door, totdat je de Enter toets indrukt. Branche Uitgevers 20

o Dan klik je op kopiëren en vervolgens op plakken. De lijn hangt nu aan de cursor. Je sleept de gekopieerde lijn naar de plaats waar die moet komen. Knippen werkt op dezelfde manier. Alleen voer je eerst de actie knippen uit. Je klikt daarvoor op het schaartje in het menu. Verder werk je zoals bij kopiëren. 10.2 Verwijderen De functie Verwijderen werkt hetzelfde als knippen en/of kopiëren. Het verschil is, dat je na het selecteren de Del-knop (delete = verwijderen) indrukt. 10.3 Zoomen Zoomen komt van het Engelse werkwoord to zoom. Het betekent eigenlijk door een vergrootglas kijken. Er is een vierkant getekend. In de linkeronderhoek is iets veranderd. Maar dat kun je niet precies zien. Dus ga je inzoomen. Dat werkt als volgt. Klik op de knop. Selecteer de hoek die je van dichtbij wilt bekijken. Dat werkt zo: o Bepaal een punt op de linkerbovenhoek van het selectievenster. o o Klik op de muis. Verplaats de muis naar een ander punt. Wat je wilt bekijken, moet binnen het venster vallen. Branche Uitgevers 21

Klik weer op de muis. En je vergrootglas heeft zijn werk gedaan. 10.4 Vergroten en verkleinen Bij zoomen verandert er niets aan je tekening. Je kunt hem zo groot maken, als je wilt. Maar de oorspronkelijke afmetingen blijven hetzelfde. Met vergroten en verkleinen kun je de afmetingen wél veranderen. Bij vergroten werk je met een factor groter dan 1. Bij verkleinen werk je met een factor kleiner dan 1. Let op: je moet werken met de Engelse notatie. Dus een half 0,5 schrijf je als 0.5! Er is bijvoorbeeld een stoel getekend. Je wilt de zitting verkleinen. Dat werkt als volgt. Ga naar het menu Modify. Kies scale. Branche Uitgevers 22

Onderaan het scherm komen de commando s. Kijk goed wat je moet doen. Selecteer de lijnen die je wilt verkleinen. Geef de basislijn aan, waarop de verkleining moet komen. Hier is dat een half (0,5 0.5). Branche Uitgevers 23

Klik op Enter. Dan zie je het resultaat. 10.5 Met lagen werken In AutoCad kun je met lagen werken. Een laag is een transparant waarop je kunt tekenen. Je kunt de andere transparanten blijven zien. Acties met lagen zijn onder andere: een nieuwe laag maken; een laag kiezen; een laag aan- of uitzetten. Een nieuwe laag maken Je maakt een nieuwe laag op de volgende manier: Klik op het symbool layers. Layer is Engels voor laag. Je krijgt dan het volgende menu te zien. Branche Uitgevers 24

AutoCad maakt zelf altijd een laag aan. Je kunt nu een nieuwe laag toevoegen. Klik daarvoor op de knop New. Er verschijnt een nieuwe regel. In dit geval heeft die de naam hulp gekregen. Verander de kleur. Klik op Color. Je krijgt het volgende menu. Branche Uitgevers 25

We hebben de kleur op rood gezet. Een laag kiezen Op de nieuwe laag wil je tekenen. Daarvoor kies je de nieuwe laag als werklaag. Dat werkt als volgt. Ga naar. Klik op het pijltje. Je ziet dan alle lagen. Kies de laag hulp. Die verschijnt nu als werklaag. Let op: je moet op de naam hulp klikken. Alleen dan wordt deze laag de werklaag. Klik je op een van de andere symbooltjes, dan verandert er iets in de instellingen. (Zie ook laag aan- en uitzetten.) Je kunt nu in deze laag tekenen. Er is bijvoorbeeld een kader om de stoel getekend. Branche Uitgevers 26

Een laag aan- en uitzetten Er is een tekening van een huis gemaakt. Die bevat verschillende lagen. Eén met de elektrische installatie. Eén met de sanitaire installatie. En een met verwarming. De elektromonteur heeft niets aan de gegevens voor de verwarming. Die gegevens verstoren zijn beeld. Daarom maakt men een print voor hem waarop alleen de laag met de elektrische installatie staat. Voordat de print gemaakt wordt, moet de juiste laag aan staan. En de andere uit. Je zet een laag als volgt uit en aan. Ga naar het overzicht van de lagen. Klik op het lampje van de laag hulp. Nu is deze laag uit. Je ziet het kader om de stoel niet meer. Maar het is nog wel beschikbaar. Klik je weer op de lamp, dan verschijnt de laag hulp weer. Branche Uitgevers 27

11 Algemene tekenfuncties AutoCad heeft veel mogelijkheden om lijnen, cirkels en rechthoeken mooi te maken. Je hebt bijvoorbeeld een lijn getekend en nog een en nog een. Die wil je met elkaar verbinden. Of je wilt een mooi schuin randje aan je rechthoek maken. Dat kun je gemakkelijk doen met de algemene tekenfuncties. We behandelen de meest voorkomende. Dat zijn: Chamfer = afschuinen; Fillet = afronden; Break = afkorten; Trim = verlengen. 11.1 Chamfer Met de functie Chamfer kun je hoeken afschuinen. Er is bijvoorbeeld een vierkant getekend. Aan een van de hoeken wil je een schuine kant tekenen. Dat werkt als volgt. Ga naar het menu Modify. Kies Chamfer uit de lijst. Branche Uitgevers 28

Onderaan het scherm verschijnen weer de commando s. Die vragen naar een actie. Het eerste commando vraagt om een lijn te selecteren. Als je dat doet, krijg je het volgende resultaat. Op het moment dat je de tweede lijn selecteert, zie je ook direct de afschuining. 11.2 Fillet Met de functie Fillet kun je hoeken afronden. Er is bijvoorbeeld een vierkant getekend. Aan een van de hoeken wil je een ronde inkeping tekenen. Dat werkt als volgt. Ga naar het menu Modify. Kies Fillet uit de lijst. Onderaan het scherm verschijnen weer de commando s. Die vragen naar een actie. Het eerste commando vraagt om een lijn te selecteren. Branche Uitgevers 29

Als je dat doet, krijg je het volgende resultaat. Op het moment dat je de tweede lijn selecteert, zie je ook direct de afronding. 11.3 Break Met de functie Break kun je een lijn afkorten. Dat is handig, als je lijn te lang is geworden, maar wel nodig blijft in je tekening. In het voorbeeld willen we de bovenste lijn afkorten. Dat werkt als volgt. Ga naar het menu Modify. Kies Break uit de lijst. Kijk welke commando s je moet uitvoeren. In dit geval is dat het object selecteren. Dat is de lijn die je wilt afkorten. Het is ook meteen het eerste punt waar vanaf afgekort wordt. Branche Uitgevers 30

Je gaat staan op het punt dat je wilt selecteren. Dat ziet er zo uit. Pas als je hebt geklikt, is het punt ook echt geselecteerd. Vervolgens geef je het tweede punt aan. Dat is het punt tot waar je wilt afkorten. Je gaat staan op het punt dat je wilt selecteren. Dat ziet er zo uit. Pas als je hebt geklikt, is het ook echt geselecteerd. Branche Uitgevers 31

Het eindresultaat ziet er zo uit. Aan de Slag 11.4 Trim Met de functie Trim kun je een lijn verlengen. Je moet goed opletten, hoe je dat doet. De functie werkt wat anders dan de andere. In het voorbeeld wil je de twee korte lijnen laten aansluiten op de lange lijn. Je moet die lijnen dus verlengen. Dat werkt als volgt. Ga naar het menu Modify. Kies Trim. De eerste vraag is om de lange lijn te selecteren. Ofwel het object waar je de lijnen op aan wilt laten sluiten. Branche Uitgevers 32

Kies de lange lijn. Klik en geef dan een Enter. Daarna verschijnt de volgende vraag: Je moet hier de Shifttoets gebruiken bij het selecteren. Kies een van de korte lijnen en selecteer met de Shifttoets ingedrukt. Je ziet meteen het resultaat. Branche Uitgevers 33

Branche Uitgevers 34

12 Grafische elementen In technische tekeningen komen veel dezelfde onderdelen voor. Je kunt ervoor zorgen, dat je die onderdelen steeds op dezelfde manier tekent. Dat doe je door met grafische elementen te werken. Ook wel symbolen genoemd. Je hebt bibliotheken met al getekende symbolen. Maar je kunt ze ook zelf maken. In dit hoofdstuk leggen we uit, hoe je met die symbolen kunt werken. Niet hoe je ze maakt. Je wilt bijvoorbeeld een schema maken van een batterij met twee schakelaars en twee lampjes. Dat doe je als volgt. Ga naar het menu Insert. Kies Block uit de lijst. Klik op de knop Block. Je komt dan in het volgende menu terecht. Typ de naam van het gewenste onderdeel in. In het voorbeeld is dat batterij. Klik op OK en het symbool batterij verschijnt op je scherm. Plaats de batterij op het tekenveld. Branche Uitgevers 35

Ga weer naar het menu onder Block. Kies nu het volgende onderdeel. Dat kan door een naam in te typen. Maar je kunt ook uit de lijst zoeken. In dit voorbeeld is dat de schakelaar. Zo werk je alle onderdelen af. Het tussenresultaat ziet er zo uit: Maak nu het schema af. Dat doe je door de symbolen met lijnen te verbinden. Het eindresultaat ziet er zo uit. Op deze manier kun je allerlei schema s maken. Branche Uitgevers 36

13 Maatvoering Op technische tekeningen vind je maten. Deze worden volgens een bepaalde normalisatie aangegeven. Iedereen weet dan wat er is bedoeld. Het maakt dan niet uit wie de tekening heeft gemaakt. Of wie er mee moet werken. Er is maar één uitleg mogelijk. Het is niet eenvoudig om alle regeltjes van de voorgeschreven normalisatie toe te passen. Op een MBO- en HBO-opleiding leer je werken volgens alle regels van de normalisatie. Voor nu is het belangrijk dat je het principe van maatvoering kent. Dat leggen we in dit hoofdstuk uit. Er is een rechthoek met één schuine zijde getekend. Die wil je bematen. Volgens de basisprincipes doe je dat als volgt. Ga naar het menu Dimension. Kies Linear uit de lijst. Klik op de knop Linear. Onderaan het scherm verschijnen commando s. Die geven aan wat je moet doen. Voor de maat moet je aangeven tussen welke punten deze geldt. De eerste regel vraagt naar het eerste punt. Let op: zorg dat Osnap aanstaat, zodat je precies het punt kunt aangeven. Voor een goede maat heb je het precieze punt nodig! Klik dat punt in je tekening aan. De tweede regel vraagt naar het tweede punt. Klik dit punt ook in je tekening aan. De derde regel vraagt naar de plaats van de maatlijn. Klik in je tekening op de precieze plaats waar die moet komen. Na de derde regel komen er nog een paar andere mogelijkheden. In dit stadium behandelen we die niet. Je hoeft dus alleen maar een Enter te geven. Op dat moment verschijnt in de tekening de maat met de maatlijn. Branche Uitgevers 37

Op dezelfde manier kun je de maat voor de lange zijde aanbrengen. Het eindresultaat ziet er zo uit. Branche Uitgevers 38