Versie: 1.0 (10 februari 2012) Auteur: Gerlof de Haan, Harm Olthof (datascan) In opdracht van: Gemeente Wijchen Kasteellaan 22-24 6602 DE Wijchen Geon bv Adviseurs voor geo-informatiemanagement Steenhouwerskade 8 Postbus 1154 9701 BD Groningen Telnr. (050) 311 16 60 E-mail: info@geon.nl www.geon.nl Telengy bv Luchthavenweg 53 Postbus 1270 5602 BG Eindhoven Telnr. (040) 2901212 E-mail: info@telengy.nl www.telengy.nl
Versiebeheer Versie Datum Omschrijving Verstuurd aan 0.1 18 december 2011 Concept rapportage Quick-scan BGT Regio Nijmegen Marcel Martens 0.9 20 januari 2012 Definitief concept Marcel Martens Regio Nijmegen 1.0 10 februari 2012 Definitieve rapportage Quick-scan BGT Regio Nijmegen Marcel Martens
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 1.1 De Wet BGT: achtergronden en inhoud... 1 1.2 De aanpak... 2 1.3 De opbouw van de rapportage... 3 2 De uitgangssituatie... 4 2.1 Beheer... 4 2.2 Gebruik...6 2.3 Kwaliteit bronbestanden... 7 2.4 Infrastructuur... 8 2.5 Interne en externe ontwikkelingen... 10 2.6 Visie en ambitie / kansen en bedreigingen / samenwerking... 11 3 Beantwoording van de vraagstelling... 13 4 Samenvatting en conclusies... 23 Bijlage 1 Lijst geïnterviewden en bronbestanden... 25 Bijlage 2 Resultaten enquête BGT... 26 Bijlage 3 Kengetallen Beheer Openbare Ruimte... 29 Bijlage 4 Kwaliteit bronbestanden... 30 Bijlage 5 Technische infrastructuur... 37 Bijlage 6 Geraadpleegde bronnen... 39 Versie: 1.0 (10 februari 2012) i Gemeente Wijchen
Versie: 1.0 (10 februari 2012) ii Gemeente Wijchen
1 Inleiding Voor u ligt de rapportage Quickscan BGT voor de gemeente Wijchen. De quickscan BGT is uitgevoerd in het kader van een onderzoek naar samenwerking m.b.t. de opbouw en het beheer van Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) door 10 gemeente in de regio Nijmegen. 1.1 De Wet BGT: achtergronden en inhoud De BGT is een uniform landsdekkend grootschalig en objectgericht topografisch bestand. De BGT bevat de digitale verzameling van topografische gegevens van fysieke objecten die in het veld aanwezig zijn zoals wegen, gebouwen en terreinen welke kan worden weergegeven als een topografische kaart. De BGT is een doorontwikkeling van de huidige GBKN. De BGT maakt net als de Basisregistratie Adressen en Gebouwen, de Basisregistratie Kadaster en de Basisregistratie Personen deel uit van het Stelsel van Basisregistraties. De BGT vormt samen met de Basisregistratie Topografie (voor kleinschalige toepassingen) de ruimtelijke koppeling binnen het stelsel. Het doel van de realisatie van de BGT is: de hele overheid gebruikt dezelfde basisset grootschalige topografie van Nederland. Met de term overheid wordt bedoeld alle bestuurslagen (Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen) plus de overige bestuursorganen. Binnen de overheid wordt het gebruik verplicht. Daarbuiten blijft het vrijwillig, maar in bepaalde gevallen geldt ook daar een gebruiksplicht, zoals bij de wet WION voor kabel- en leidingbeheerders. Het gebruiken van dezelfde basisgegevens is geen doel op zich, maar draagt bij aan: betere dienstverlening aan burgers en bedrijven, administratieve lastenverlichting, betere samenwerking binnen de overheid en kostenbesparing in ketens. De BGT bevat de grootste gemene deler van topografische informatie voor de gebruik door de overheid. Gebruikers gebruiken de BGT als grondplaat voor het toevoegen van eigen topografische informatie voor optimaal gebruik in de eigen gebruiksprocessen. Het informatiemodel BGT (IMBGT) specificeert de gegevens in de BGT. Het vormt op haar beurt de kern van het landelijke informatiemodel voor Nederlandse geoinformatie (IMGEO), in dit kader ook wel aangeduid met BGT+. Gebruikers van de Versie: 1.0 (10 februari 2012) 1 Gemeente Wijchen
BGT (bijvoorbeeld beheerders van de openbare ruimte) voegen informatie toe aan de BGT op basis van IMGEO. Op die manier wordt het principe van eenmalige bijhouding en meervoudig gebruik gerealiseerd en verloopt uitwisseling binnen de overheidsketen efficiënt. De opbouw en het beheer van de BGT is een verantwoordelijkheid van de gezamenlijke bronhouders (gemeenten, waterschappen, provincies, Rijkswaterstaat, het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie, het ministerie van Defensie en Prorail). De gemeente Wijchen is bronhouder én tevens gebruiker. De afstemming tussen de bronhouders wordt geregeld via een landelijk samenwerkingsverband bronhouders BGT (SVB-BGT). De oprichting van het SVB-BGT vindt plaats in het eerste halfjaar van 2012. De Wet BGT wordt naar verwachting vastgesteld in het eerste kwartaal van 2012. De invoering van de eerste fase loopt tot eind 2015. Op 1 januari 2016 is de BGT landsdekkend beschikbaar voor gebruikers. Vervolgens vindt een uitbreiding en verdieping plaats tot 2020. 1.2 De aanpak De quickscan BGT maakt onderdeel uit van een onderzoek naar regionale samenwerking op het gebied van de opbouw en het beheer van de BGT. De gemeenten zijn van mening dat een gedegen analyse van de samenwerkingsmogelijkheden start met het in beeld brengen van de uitgangsituatie van de individuele gemeenten m.b.t. het beheer en gebruik van grootschalige topografie. De projectaanpak is als volgt: 1. Gezamenlijke startbijeenkomst met alle deelnemende gemeenten. 2. Strategische analyse BGT inclusief datascan per gemeente. 3. Opstellen samenwerkingsnotitie voor de opbouw van de BGT. 4. Gezamenlijke eindpresentatie aan deelnemende gemeenten. De onderliggende rapportage heeft betrekking op stap 2: de strategische analyse. De strategische analyse geeft inzicht in de huidige organisatie van het beheer en gebruik van grootschalige topografie in de gemeente. Hiertoe is een digitale enquete uitgevoerd, zijn interviews gehouden (zie bijlage 1) en is een globale scan van de kwaliteit van de brondata uitgevoerd. De rapportage geeft antwoord op de onder paragraaf 3, onderdeel 1 van de offerteaanvraag vermelde vragen [1]. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 2 Gemeente Wijchen
Inzicht in de kosten van de invoering van de BGT. Inzicht in de middelen die vanuit de Rijksoverheid beschikbaar komen. De benodigde en beschikbare interne capaciteit (in uren) voor transitie en beheer. De te verwachten doorlooptijd van de transitie. Inzicht in de beleidsvelden waar gebruik van de BGT meerwaarde oplevert. Te verwachten voordelen bij integraal beheer van geometrie van objecten. De deelnemende gemeenten hebben in de projectopdracht expliciet uitgesproken dat in het onderzoek de verdieping naar het optimaal gebruik van de BGT in de gemeentelijke werkprocessen moet worden meegenomen. Waar in deze rapportage wordt gesproken over BGT bedoelen we tevens de aanvullende beheerinformatie (BGT+ cq. IMGEO), tenzij anders vermeld. 1.3 De opbouw van de rapportage In hoofdstuk 2 treft u de bevindingen uit de enquête, interviews en datascan aan. In hoofdstuk 3 beantwoorden wij de hierboven benoemde vraagstelling en krijgt u een goed beeld van de consequenties en mogelijkheden van de opbouw en het beheer van de BGT voor de gemeente Wijchen. In hoofdstuk 4 trekken wij conclusies uit het voorafgaande aangaande mogelijkheden en consequenties van invoering en beheer van de BGT. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 3 Gemeente Wijchen
2 De uitgangssituatie In dit hoofdstuk geven wij bevindingen weer uit de interviews en de datascan. Ter voorbereiding is een digitale enquête onder de gemeentelijke contactpersonen uitgezet. De beantwoording van de enquête vindt u terug in Bijlage 2. In de beschrijving van de uitgangssituatie maken we onderscheid in: (Organisatie van het) beheer van grootschalige topografie. (Organisatie van het) gebruik van grootschalige topografie. De kwaliteit van de aanwezige bronbestanden met grootschalige topografische gegevens. De huidige (technische) infrastructuur voor het beheer en gebruik van grootschalige topografie. De gemeentelijk visie en ambitie, kansen en bedreigingen m.b.t. de invoering van de BGT en samenwerking. Interne en externe ontwikkelingen die van belang zijn voor de invoering van de BGT. 2.1 Beheer Algemeen De gemeente Wijchen hanteert een afdelingenmodel met 10 afdelingen en een 2- hoofdige directie. De coördinatie en het beheer van gemeentelijke geo-informatie, waaronder de grootschalige topografie, is geconcentreerd ondergebracht bij het team Landmeten en Vastgoedinformatie (team L&V). Dit team is onderdeel van de afdeling Openbare Werken, waar tevens het beheer van de openbare ruimte is ondergebracht (team Beheer). Het team L&V beschikt over een eigen landmeter en houdt een eigen versie van de GBKN bij. De gemeente levert op basis van de gemeentelijke basiskaart periodiek GBKN-gegevens aan de Stichting GBKN Gelderland. Zij ontvangt daarvoor een vergoeding. Het team L&V is naast het beheer van de gemeentelijke basiskaart onder andere ook verantwoordelijk voor het beheer van de BAG, de Wkpb en de Kadastrale gegevens. Vanuit de verantwoordelijkheid voor het beheer van basis (geo-)gegevens heeft het team een dragende rol voor de eenmalige bijhouding en meervoudig gebruik van basisgegevens binnen de organisatie. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 4 Gemeente Wijchen
De invoering van de BGT is logischerwijs gepositioneerd binnen de afdeling Openbare Werken en steunt binnen die afdeling in belangrijke mate op de kennis en capaciteit van het team L&V. De geo-functie De gemeentelijke geo-beheertaken zijn geconcentreerd bij het team L&V. In totaal beschikt het team op dit moment over ca. 3,9 fte. Met die formatie worden vrijwel alle taken van inwinnen tot beheer van gemeentelijke geo-informatie uitgevoerd. Sinds ongeveer een jaar vervult een medewerker van het team L&V ook de geobeheertaken van de gemeente Heumen (0,5 fte). Er is daarnaast een start gemaakt met de overdracht van het beheer van digitale beheertopografie vanuit beheer naar het team L&V. Ondanks de hoge werkdruk lijkt het team L&V met de huidige formatie over voldoende capaciteit te beschikken om de huidige taken uit te voeren. Dit wordt onderbouwd door de resultaten van de door de gemeenten zelf uitgevoerde inventarisatie van geotaken [2]. Het team beschikt verder over ruime kennis en deskundigheid van het inwinnen en beheren van grootschalige topografie. Er is reeds ervaring met het gestructureerd bijhouden van topografische gegevens. De gemeente houdt bij het meten buiten, voor zover mogelijk, rekening met BGT specificaties. Vanoudsher was er sprake van een sterke verbondenheid tussen geo-taken en medewerkers. Het team heeft zich de afgelopen jaren echter in de breedte ontwikkeld. Hierdoor is de kwetsbaarheid, met name voor de uitvoerende werkzaamheden, merkbaar verminderd. Voor de beleidsmatige kant blijft de kwetsbaarheid wel een aandachtspunt. Gegevensbeheerproces De gemeente Wijchen is een zelfmetende gemeente. Het team L&V heeft afspraken over het doorgeven van mutaties in de openbare ruimte met de belangrijkste beleidsprocessen. De veranderingen worden door het team zelf ingemeten. De afspraken zijn deels mondeling en deels op papier vastgelegd. Er zijn nog geen gedetailleerde werkprocesbeschrijvingen. De afspraken worden in de praktijk goed uitgevoerd. Op deze wijze houdt het team grip op de meeste relevante gebeurtenissen met gevolgen voor de inrichting van openbare ruimte (projectmatige ontwikkeling- en beheeractiviteiten). Kleinere en incidentele mutaties willen nog wel eens buiten het gezichtsveld van het team optreden (o.a. inritvergunningen), als het gevolg van het ontbreken van formele afspraken. Het team L&V meet buiten meer en soms nauwkeuriger dan voor de Stichting GBKN nodig is. Er worden ook plus- en beheergegevens ingewonnen (hoofdzakelijk als revi- Versie: 1.0 (10 februari 2012) 5 Gemeente Wijchen
sie bij projecten) die noodzakelijk zijn voor de eigen gemeentelijke beheerprocessen. De gemeentelijke basiskaart is volledig gestructureerd. Pandgeometrie wordt voor zover van toepassing, zowel volgens BAG-eisen (bovenaanzicht) als GBKN-eisen (maaiveld) ingewonnen. De gecombineerde geometrie wordt aangeleverd aan de Stichting GBKN. Doordat de landmeter veel buiten aanwezig is heeft hij steeds vaker de rol van ogen en oren van de organisatie. In het kader van het BAG-beheer worden op die wijze handhavingstaken uitgevoerd voor de afdeling Bouwen en Leefomgeving (o.a. gereedmeldingen van bouw en sloop). Het team Beheer is op dit moment verantwoordelijk voor de bijhouding van de digitale beheertopografie (groen, wegen en riolering). De gemeente hanteert een wijkgerichte aanpak van het beheer. De feitelijke uitvoering van het beheerproces is disciplinair georganiseerd. Het beheer van de gegevens over de openbare ruimte heeft voldoende aandacht van de afdeling. Actuele gegevens worden beschouwd als randvoorwaarde voor actueel beheer. Op vaste tijden en aan de hand van een globale planning vindt controle en mutatieverwerking plaats. De gestructureerde gemeentelijke basiskaart vormt de basis voor de digitale beheerkaarten. De beheertopografie van groenbeheer en wegbeheer wordt in die zin integraal beheerd. De beheerders kunnen goed uit de voeten met de topografische gegevens. Het team Beheer doet haar best om grip te krijgen op het gegevensbeheer, maar het beheer van topografische gegevens wordt desondanks als lastig ervaren. De overdracht van de bijhouding van de beheertopografie naar het team L&V wordt door het team Beheer beschouwd als een kans om de kwaliteit van de beheergegevens beter te borgen en een mogelijkheid om de focus op de primaire taak (beheer openbare ruimte) te vergroten. 2.2 Gebruik De gemeentelijke basiskaart wordt op dit moment als basisbestand gebruikt bij de uitvoering van het beheerproces Openbare Ruimte. Vanuit een gestructureerde ondergrond worden binnen dit proces eigen beheerobjecten opgebouwd. De gemeentelijke basiskaart wordt daarnaast als ondergrond gebruikt bij het WABOproces, de vervaardiging van digitale Bestemmingsplannen en de registratie in het kader van de Wet op de Kenbaarheid Publiekrechtelijke beperkingen (Wkpb). Voor dit Versie: 1.0 (10 februari 2012) 6 Gemeente Wijchen
laatste onderwerp houdt het team L&V de geometrie van publiekrechtelijke beperkende besluiten bij op basis van de gemeentelijke basiskaart en de kadastrale kaart. De gemeentelijke basiskaart is via de intranet geo-raadpleegomgeving (GISKit-viewer) te bekijken en te gebruiken op iedere werkplek. De digitale bestemmingsplannen zijn via internet raadpleegbaar op basis van externe hosting. De Wijchense basiskaart wordt hierbij als ondergrond gebruikt. 2.3 Kwaliteit bronbestanden Om inzicht te krijgen in de bruikbaarheid van de potentieel voor de opbouw van de BGT(+) te gebruiken registraties hebben we een zogenaamde datascan uitgevoerd. Doel van de datascan is een beeld te vormen van de volgende kwaliteitsaspecten: Inhoud, Volledigheid, actualiteit en nauwkeurigheid. van de vooral - geometrische gegevens in bestanden die voor de opbouw van de BGT(+) relevant kunnen zijn. Voor de opbouw van de BGT zijn in ieder geval de GBKN, en de beheerkaarten voor groen en wegbeheer noodzakelijk. In de feitelijke opbouw zullen ook andere bronnen gebruikt worden in combinatie met genoemde bestanden. Het gaat hier in ieder geval om bestanden van aan gemeentelijke BGT objecten grenzende bronhouders (Buurgemeenten, Waterschappen, Provincies, ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, Rijkswaterstaat, Defensie en ProRail). Daarnaast om aanvullende bestanden zoals bijvoorbeeld het Actueel Hoogtebestand Nederland. Relatie met deze bestanden van derden is niet onderzocht. Met uitzondering van het waterschap: er is bij elke gemeente geïnformeerd of men beschikt over Legger gegevens en hoe deze gebruikt zijn. Voor IMGeo (beheertopografie) zullen meer gegevens uit genoemde bestanden en ook andere bronbestanden gebruikt worden. Denk hier aan plustopografie en specifieke beheeromgevingen voor bijvoorbeeld speeltoestellen, verkeersborden, etc. We hebben geïnventariseerd of dergelijke registraties aanwezig zijn. Waar mogelijk hebben we de kwaliteitsaspecten in beeld gebracht. Samengevat levert de datascan het volgende beeld op. De detailbevindingen van de datascan beschrijven we in Bijlage 4. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 7 Gemeente Wijchen
De BGT kan opgebouwd worden uit vooral de GBKN, de BAG (voor de identificatie van de panden) en de registraties van groenbeheer, wegbeheer, kunstwerken en riolen, putten, kolken, duikers en gemalen. De GBKN van Wijchen scoort goed op de vier hierboven genoemde aspecten. De kaart is gestructureerd en de plus-informatie wordt bijgehouden. Ten aanzien van inhoud, volledigheid, actualiteit en nauwkeurigheid heeft de gemeente de zwakke plekken in beeld en wordt gericht gewerkt aan kaartverbetering. De BAG van de gemeente Wijchen is goed. De geometrie van de panden is onderdeel van de GBKN en hoeft dus niet uit de BAG te worden gehaald. De overige gegevens (vooral identificatie) kunnen zonder problemen worden overgenomen. De groen- en wegbeheerregistraties scoren eveneens redelijk tot goed op alle vier de genoemde aspecten. Aandachtspunten zijn hier wel de onderlinge afstemming en gestructureerdheid van de geometrie voor zover die geen GBKN-inhoud is. IMGeo cq. de BGT+ kan opgebouwd worden uit de hiervoor genoemde registraties, aangevuld met registraties van verkeersborden, Vri s, lichtmasten, speeltoestellen en straatmeubilair. Deze registraties zijn aanwezig in de gemeente Wijchen en scoren redelijk tot goed op de aspecten inhoud en volledigheid, actualiteit en nauwkeurigheid. De gegevens over bomen vormen een aandachtspunt. De GBKN en de groenbeheerregistratie zijn op dit punt nog niet volledig afgestemd, maar ook dit is in beeld en wordt inmiddels opgepakt. Samenvattend concluderen wij dat de bronbestanden in de gemeente Wijchen beschikbaar zijn en overall redelijk tot goed scoren op de kwaliteitsaspecten. De bruikbaarheid van de bronbestanden voor de opbouw van de BGT+ is daarmee goed te noemen. Voor alle duidelijkheid: de kwalificatie goed moet niet worden uitgelegd als opbouwen van de BGT+ is een fluitje van een cent. Het moet geïnterpreteerd worden als goed bruikbaar. Een volledige objectdekking, aansluiting van objecten onderling, aansluiting op bronhoudersgrenzen, al deze zaken vergen aandacht en tijd. De BGT is een basisregistratie en de daaraan te stellen eisen zijn hoog. 2.4 Infrastructuur In Bijlage 5 is een schematische weergave van de onderstaande beschrijving opgenomen. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 8 Gemeente Wijchen
Landmeetkundige verwerking en beheer gemeentelijke Basiskaart Voor landmeetkundige toepassingen gebruikt de gemeente Autocad-Map met Giskit- LKI als landmeetkundige schil. Voor de verwerking van tachymetrische metingen wordt gebruik gemaakt van Giskit Reken. Voor de verwerking van GPS-metingen van LGO van Leica. Vereffening en toetsing van de metingen wordt uitgevoerd met Move- 3. Giskit NEN-DWG wordt gebruikt voor het inlezen en verwerken van NENbestanden tot een dwg-formaat. Met Giskit-LKI worden de metingen opgewerkt en ingewerkt in de GBKN. Daarna wordt deze tool gebruikt om voor het aanmaken van een was-wordt bestand dat kan worden aangeleverd aan de Stichting GBKN. De GBKN wordt niet opgeslagen in een geo-magazijn, maar bestaat uit een DWG bestand dat wordt beheerd door Landmeten & Vastgoedinformatie Gis-omgeving Als GIS-viewer beschikt de gemeente over de GisKit-viewer. Deze viewer wordt vanuit verschillende bronnen gevoed. Enerzijds worden diverse thema s gepresenteerd op basis van shp-bestanden of kleinere Acces-databases en anderzijds worden gegevens opgeslagen in Oracle (bijvoorbeeld kadastrale- en WOZ-gegevens en adresgegevens uit de BAG). De geometrie van de in de GIS-viewer te presenteren thema s wordt altijd ontleend aan shp-bestanden er is nog geen sprake van een geo-magazijn. In de Oracle database zijn alleen administratieve gegevens opgeslagen. Beheer openbare ruimte De gemeente maakt gebruik van de beheerpakketten van DHV voor het beheer van de objecten in de Openbare ruimte. Dit betreft zowel het groen-, weg- als rioolbeheer. De beheerkaarten worden bijgehouden in Autocad-MAP waarbij de GBKN als onderlegger wordt gebruikt. De administratieve gegevens worden via de beheer-applicatie bijgehouden in een Oracle database. Er is een koppelvlak tussen de DWG beheertekeningen en de objecten in de database. Voor de gemeentebrede ontsluiting van de beheergegevens worden beheerkaarten met behulp van scripts omgezet naar shp-bestanden en ingelezen in de GIS-viewer. Er is een koppeling vanuit de GIS-viewer naar de Oracle database. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 9 Gemeente Wijchen
BAG Als BAG-applicatie gebruikt Wijchen de Neuron applicatie van Vicrea. Deze applicatie is gekoppeld met Key2datadistributie van Centric van waaruit de gegevens worden doorgestuurd naar de andere Centric applicaties. Vanuit Key2DD loopt er ook een verbinding naar de belastingsamenwerking (maatwerkkoppeling). Het uitwisselen van gegevens verliep na de aansluiting van de BAG op key2dd echter problematisch omdat de BRS (aan de belastingkant) niet met de BAG gegevens om kan gaan. Inmiddels is de kopeling hersteld, maar worden de BAG gegevens in de BRS nog steeds niet volledig (automatisch) verwerkt. Iedere avond worden er m.b.v. FME dwg en shape bestanden vanuit de BAGregistratie aangemaakt die worden ontsloten via de GisKit-viewer. In het BAG-registratie proces ontvangt de BAG-beheerder gegevens vanuit GISVG/AVR via e-mail en/of door deze applicatie zelf te raadplegen. Er is dus geen automatische koppeling tussen GISVG/AVR en de BAG-applicatie De (voorlopige) pandgeometrie voor de invoer in de BAG wordt aangemaakt met Autocad-Map op basis van de GBKN en de bouwtekening. 2.5 Interne en externe ontwikkelingen De gemeente Wijchen is deelnemer van de ICT-samenwerking in de regio Nijmegen. Binnen deze samenwerking wordt gewerkt aan een businesscase voor 10 gemeenten. Projectmanager is de gemeentesecretaris van Ubbergen. Het project krijgt ondersteuning van KING. Wijchen en Heumen hebben verregaande plannen om voor 2014 ambtelijk te fuseren. Nu al vult een Wijchense medewerker de geo-beheertaken van Heumen in en worden de gegevens over het beheer openbare ruimte van Heumen in het beheersysteem van Wijchen geplaatst. De gemeente Wijchen maakt samen met Beuningen, Druten, Heumen, Groesbeek en Millingen aan de Rijn deel uit van een Belastingsamenwerking. De gemeente Wijchen participeert verder nog in de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ). Dit is een organisatie voor brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening en voorbereiding en coördinatie op het gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing. Dit samenwerkingsverband van 18 gemeenten beslaat zowel de samenwerkende gemeenten in de regio Tiel als de gemeenten in de regio Nijmegen. De gemeente Mook en Middelaar (regio Nijmegen) vormt hier op een uitzondering, omdat zij als Limburgse gemeente verplicht deel uitmaakt van de veiligheidsregio Limburg-Noord. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 10 Gemeente Wijchen
figuur 1. De 18 gemeenten in de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ) Volgens planning wordt een deel van de taken voor vergunningen, toezicht en handhaving met ingang van 2013 ondergebracht in een Regionale Uitvoerings Dienst (RUD). Welke consequenties dat heeft voor de uitwisseling van de informatie is op dit moment nog niet bekend. De gemeente Wijchen is zich momenteel aan het oriënteren op de migratie van de huidige beheersystemen van leverancier DHV. 2.6 Visie en ambitie / kansen en bedreigingen / samenwerking Management en bestuur zijn beperkt betrokken bij ontwikkelingen rond BGT en geoinformatie. Dat is deels het gevolg van groot vertrouwen in de organisatie en uitvoering van het team L&V. Overigens moet worden opgemerkt dat bij het management soms de indruk bestaat dat het Team L&V een hogere kwaliteit nastreeft dan strikt (voor intern gebruik) nodig is, bijvoorbeeld bij de invoering van de BAG, Algemeen kan worden gesteld dat de invoering van de BGT in het bijzonder en beheer en gebruik van grootschalige topografie voor de bestuurders in het algemeen een ver van hun bed verhaal is. In het gemeentelijke Programma Andere Overheid is de BGT niet expliciet als project opgenomen. Bij het definiëren van het programma was de invoering van de BGT nog niet actueel. Het besef dat de aandacht binnen dit programma te sterk gericht is op het KCC / fysieke balie en te weinig op het digitale loket, wint langzaam aan kracht. Het management denkt in toenemende mate dat op dit vlak een belangrijke rol is weggelegd voor integrale geo-informatie. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 11 Gemeente Wijchen
Er wordt een directe relatie gelegd met de ICT-samenwerking in hetzelfde regionale gezelschap. Vanuit die samenwerking beschouwt men de invoering van de BGT als een waardevolle businesscase waarmee kan worden aangetoond dat de samenwerking verder kan gaan dan alleen de harde kant van ICT. Ambtelijk wordt de invoering van de BGT gezien als dé kans om de gemeentelijke geoinformatievoorziening een nieuwe ontwikkelingsfase in te leiden. De organisatie staat als het ware in de startblokken voor een technische migratie. De grenzen van de huidige technische infrastructuur zijn volgens de betrokkenen bereikt. Er wordt dan vooral gedacht aan doorgroei naar centrale opslag en integraal beheer van geo-informatie, koppeling met midoffice en geo-ondersteunde dienstverlening via internet. Samenwerking wordt niet direct gezien als een noodzaak, maar wel als een kans om bijvoorbeeld de kwetsbaarheid van met name de beleidsmatige aspecten te verkleinen en de hierboven genoemde doorontwikkeling te realiseren. Er zijn echter ook zorgen over de negatieve gevolgen van grootschalige samenwerking: Wat betekent samenwerking voor de sterke punten van de huidige lokale geoinformatiefunctie: Korte lijntjes, veel lokale kennis en betrokkenheid en flexibiliteit. Houden we bij een groter samenwerkingsverband wel genoeg sturing op (lokale) kwaliteit en kosten? Wat is de optimale grootte van een samenwerking? En is fasering mogelijk, bijv. eerst 5 gemeenten en dan naar 10? En hoe groot is de kans op negatieve effecten van een een (te) grote groep: vermindering slagvaardigheid, stroperigheid in de besluitvorming, te veel communicatie en afstemmingsverliezen. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 12 Gemeente Wijchen
3 Beantwoording van de vraagstelling In dit hoofdstuk beantwoorden wij de in de offerte-aanvraag gestelde vragen. Vraag 1 gaat over de kosten van opbouw en beheer van de BGT dan wel de BGT+ cq. IMGeo. In de beantwoording hieronder gaan wij separaat in op enerzijds opbouwkosten en anderzijds beheerkosten. De hieronder genoemde kosten zijn gebaseerd op interne uitvoering van de werkzaamheden. Bij de berekening van de formatie is uitgegaan van een gemiddeld intern uurtarief van 55,-. Vraag 1a: Inzicht in kosten van opbouw van BGT / BGT+ / IMGeo De opbouw van de BGT cq. BGT+ behelst niet alleen de transitie van de huidige topografische registraties naar de beoogde registratie (het data-gedeelte ) maar ook de andere, met de invoering van de BGT(+) gemoeide kosten, zoals kosten voor projectleiding, overleg, ontwerp en inrichting van beheer- en gebruiksorganisatie en processen, opleidingen, software en bestandsconversies. Wij spreken dan ook liever van de kosten van invoering van de BGT. Globale raming benodigde invoeringskosten Het opbouwen van de BGT-registratie (het data-gedeelte) maakt een substantieel deel uit van de invoeringskosten. Voor de raming van de kosten hiervan putten wij uit drie bronnen: - de ervaringen met de BGT-pilots die hebben geleid tot het zgn. landelijk (kosten)beeld [4]. - de rapportage Maatschappelijke Kosten- en Baten Analyse [3]. - onze eigen ervaringen met de opbouw van grootschalige objectgerichte topografie. Bij de raming van deze kosten zijn we uitgegaan van de kengetallen en uitgangssituatie van de gemeente Wijchen. Het landelijk kostenbeeld gaat uit van een efficiencywinst van 30% door grootschalige aanpak en door inzet van specifieke technologie. Ons inziens zal hiervan bij zelfstandige opbouw van de registratie door de gemeente Wijchen geen sprake zijn. Verder, het landelijk kostenbeeld gaat uit van actueel maar onvolledig en ongestructureerd bronmateriaal en kent een categorie weesobjecten oftewel objecten waarvan nog niet bepaald is welke bronhouder die gaat beheren. Rekening houdend met een hogere volledigheid en gestructureerdheid van het bronmateriaal in Wijchen en met een gedeelte Versie: 1.0 (10 februari 2012) 13 Gemeente Wijchen
van de weesobjecten ramen wij de kosten voor de opbouw van de BGT-registratie op ca. 40.000,- Uit oogpunt van verplicht gebruik van basisgegevens is het noodzakelijk om, daar waar van toepassing, andere registraties aan te passen op de BGT-registratie. Dit betreft met name de registraties voor het groen- en wegbeheer (BOR-registraties) en de BAG. Aangezien de BAG recentelijk is opgebouwd en de basis vormt voor de gebouwtopografie in de BGT, ramen we alleen de kosten voor aanpassing van de BORregistraties waarvoor we uitgaan van 25% van de kosten van de data-opbouw van de BGT. De (externe) kosten voor software en bijbehorende implementatiediensten ramen wij, gezien de nu bij ons bekende informatie van leveranciers, op ca. 30.000,- resp. 10.000,-. Daarnaast zijn (interne) inspanningen benodigd voor uitvoering van de implementatie (begeleiding installatie en conversie, opleidingen, aansluiting LV BGT e.d.) welke wij ramen op 20 dagen oftewel ca. 10.000,- Voor eventuele aanschaf of vernieuwing van hardware nemen we een stelpost op van 5.000,- De inspanning voor het ontwerpen en inrichten van de beheer- en gebruikorganisatie ramen wij, gezien ervaringen met soortgelijke projecten, op ca. 20 dagen oftewel ca. 10.000,- Voor de kosten voor projectleiding en overleg gaan wij uit van 15% respectievelijk 5% van het totaal van de hiervoor geraamde kosten. De genoemde ramingen zijn gemaakt op basis van globale en huidige inzichten en interne tarieven. Wij houden daarom rekening met een post onvoorzien van ca. 20% van het totaal van alle hiervoor geraamde kosten. Indien in plaats van sec de BGT-registratie gekozen wordt voor de BGT+ registratie, dan vermeerderen de kosten van de data-opbouw welke wij, mede gezien de volledigheid en kwaliteit van het benodigde bronmateriaal, ramen op 40% toename. Daarentegen is er geen sprake meer van aanpassing van BOR-registraties. De softwarekosten worden hoger als gevolg van digitale koppelvlakken tussen BGT- en BOR-beheer, stel 25%. Wij gaan er van uit dat de BGT-software tevens geschikt is voor de BGT+. Bij de procesinrichting moeten, ongeacht BGT of BGT+, de processen tussen beheer BGT(+) en beheer openbare ruimte ingericht worden. De kosten van projectleiding, overleg en onvoorzien nemen toe als gevolg van het voorgaande. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 14 Gemeente Wijchen
Samengevat geeft dit voor Wijchen het volgende beeld: Invoeringskosten BGT BGT+ / beheer (in euro s excl. BTW en tegen interne tarieven) Data opbouw BGT 40.000 55.000 Aanpassen andere registraties (25%) 10.000 0 Software 30.000 37.000 Implementatiediensten 10.000 10.000 Implementatie uitvoering 10.000 10.000 Hardware 5.000 5.000 Kosten Procesinrichting 10.000 10.000 Projectleiding (15%) 17.000 19.000 Overleg (5%) 5.000 6.000 Onvoorzien (20%) 28.000 31.000 Totaal eenmalig 165.000 183.000 Bandbreedte ondergrens 130.000 150.000 Bandbreedte bovengrens 170.000 190.000 Totaal structureel (onderhoud software) 8.000 9.000 Gelet op de hierboven beschreven aannames en onzekerheid in de berekeningen hanteren wij een bandbreedte die gebaseerd is op de post onvoorzien (20%). De benedengrens van de bandbreedte wordt bepaald door de totale kosten zonder de post onvoorzien en een afronding naar beneden. De bovengrens wordt bepaald door de totale kosten inclusief een post onvoorzien en een afronding naar boven. De totale opbouwkosten bedragen daarmee aan menscapaciteit tussen de 1,25 -,1,5 fte voor de BGT sec en respectievelijk tussen de 1,4 1,65 fte voor de BGT+. Dekking Uit de beantwoording van de enquête blijkt dat de gemeente de volgende budgetten heeft gereserveerd. Jaar Eenmalig Structureel 2012 25.000 0 2013 25.000 0 2014 20.000 0 Totaal 65.000 0 Op basis van de berekening is te verwachten dat zowel de incidentele als structurele investeringen niet toereikend zullen zijn voor de realisatie van alle aspecten van de invoering van de BGT op basis van de huidige wensen en ambities. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 15 Gemeente Wijchen
Wanneer we er van uit gaan dat 2012 wordt benut voor de voorbereiding, dan is de huidige reservering voor dat jaar voldoende voor de projectkosten. Wij adviseren de gemeente(n) om gebruik te maken van het budgetteringsmodel, dat in de loop van 2012 beschikbaar komt, zodat de benodigde investeringen voor de jaren 2013 e.v. kunnen worden bepaald. Vraag 1b: Inzicht in kosten van beheer van BGT / BGT+ / IMGeo Voor de raming van de beheerkosten putten wij uit de volgende bronnen: De rapportage Maatschappelijke Kosten- en Baten Analyse[3]. Onze eigen ervaringen met de opbouw en beheer van grootschalige objectgerichte topografie. De door de gemeenten zelf ingevulde inventarisatie geo-taken [2] (ter controle). Bij de raming van de beheerkosten beheer spelen daarnaast de volgende zaken: Bij de berekening van de beheerkosten maken we onderscheid in kosten en baten. De beheerkosten zijn direct en worden op korte termijn gemaakt. Beheerkosten zijn de kosten die gemaakt worden voor het inwinnen en beheren van grootschalige topografie. In verband met de invoering van de BGT worden extra kosten gemaakt om op basis van BGT / IMGEO op te bouwen en de verplichte terugmeldingen te organiseren. Er zijn ook minderkosten te verwachten als gevolg van eenmalig inwinnen, schaalvergroting en standaardisatie. De baten van de invoering van de BGT zijn minder direct zichtbaar. Baten worden gerealiseerd in de gebruikersprocessen, doordat gegevens centraal worden ingewonnen en beheerd en op uniforme wijze beschikbaar komen voor gebruikers. Of baten daadwerkelijk worden gerealiseerd is sterk afhankelijk van de wijze waarop de gemeente(n) er in slagen om het proces van beheer van grootschalige topografie intern efficiënt en integraal te organiseren. De baten zullen dus ook over een langere periode worden gerealiseerd. In de beantwoording van vraag 5 en 6 wordt verder in detail op de baten in gegaan. Bij de berekening van de beheerkosten hanteren we 2 extreme varianten (zie onder). Er zijn nog wel tussenvarianten te bedenken, maar de verschillen tussen de alternatieve varianten zijn dan erg klein en voegen geen extra inzicht toe. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 16 Gemeente Wijchen
Variant 1: De gemeente gaat voor BGT-niveau (doen wat moet en verder niet) Variant 2: De gemeente neemt zelf de regie op BGT /BGT+ /Beheer niveau (doen wat kan) Variant 1: Doen wat moet en verder niet De eerste variant is nog het meest te vergelijken met de huidige situatie van een afnemende gemeente. Die betaalt nu een bijdrage aan de Stichting en moet zijn mutaties doorgeven. Met dit verschil: met de invoering van de BGT is er geen sprake meer van een afnemersrelatie. De gemeente is als bronhouder eigenaar en opdrachtgever voor haar objecten en dus ook eindverantwoordelijk voor de kwaliteit. In feite wordt ze dus bij wet al een soort zelfregistrerende gemeente. Het interne proces van mutatiesignalering en terugmelding moet daarom bij de meeste gemeenten beter dan nu het geval is worden georganiseerd. Het SvB verwacht dat gemeenten die zich laten ontzorgen op BGT niveau ten opzichte van de huidige Stichting GBKN constructie niet veel meer kosten zullen maken. Wij hebben hierover onze twijfels. Gemeenten zullen als eindverantwoordelijk en opdrachtgever in ieder geval meer tijd kwijt zijn met het organiseren van het proces van mutatiesignalering, terugmelden en het werken en beheren op basis van BGT/IMGEO. De toekomstige beheerlast zal naar verwachting hoger zijn dan wat de gemeente op dit moment kwijt is aan de Stichting en het interne beheer. Dit zijn de kosten die de gemeente in ieder geval moet maken. Voor de gemeente Wijchen zijn de verwachte beheerkosten op basis van kengetallen uit de praktijk 1,4 fte of 117.000,- (bij een uurtarief van 55,-). De huidige situatie m.b.t. het beheer van grootschalige topografie blijft in deze variant verder intact. Er wordt nog steeds binnen verschillende processen gemuteerd. Er is hooguit wat winst te behalen als gevolg van standaardisatie en continue kwaliteit van topografische gegevens. Baten worden nauwelijks gerealiseerd. Voor de te verwachten baten rekenen we in deze variant met een bandbreedte van 0 tot 5% (ten opzicht van de totale beheerkosten). De potentiële baten voor de gemeente Wijchen bedragen maximaal 6.000,-. Variant 2: Doen wat kan In deze variant trekt de gemeente het beheer van grootschalige topografie door naar BGT /BGT+/beheer. Er is natuurlijk sprake van meerkosten, want er moet meer worden ingewonnen (beheer- en plustopografie) en is meer coördinatie nodig. Aan de andere kant is het ook meer van hetzelfde. Immers er wordt al buiten gemeten en er wordt al gewerkt conform BGT/IMGEO eisen en op basis van het IMGEO-model. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 17 Gemeente Wijchen
In de MKBA is sprake van maximaal 10% meerkosten ten opzichte van het beheer van de normale BGT. Voor de gemeente Wijchen zijn de te verwachten beheerkosten op basis van deze aanname 1,6 fte of 129.000,- (bij een uurtarief van 55,-). Omdat de gemeente in deze variant het beheer van grootschalige topografie integraal beheert zijn de te verwachten baten in deze variant in potentie beduidend hoger. Inwinnen en beheer van grootschalige topografische gegevens vindt integraal plaats op basis van centrale regie en 1 integraal informatiemodel. Gebruikersprocessen profiteren van de beschikbaarheid van uniforme, afgestemde, actuele en betrouwbare gegevens. Dubbel inwinnen en muteren wordt daarmee voorkomen, afstemming tussen gebruikersprocessen verbeterd en de kwaliteit van beleidsprocessen wordt verhoogd. Voor de te verwachten baten rekenen we in deze variant met een bandbreedte van 10 tot 40%. De potentiële baten bedragen voor de gemeente Wijchen minimaal 12.000 en maximaal 47.000. Dat leidt dan tot de volgende berekening van de structurele beheerkosten voor de gemeente Wijchen. Variant 1: BGT Variant 2: BGT/BGT+/Beheer Kosten Formatie (fte) 1,4 1,6 In 117.000 129.000 Potentiële baten Minimaal 0 12.000 Maximaal 6.000 47.000 Vraag 2: Inzicht in de middelen die vanuit de Rijksoverheid beschikbaar komen Potentieel is er sprake van drie inkomende geldstromen. De rijksoverheid stelt 8 miljoen beschikbaar voor het opbouwen van de BGT door de diverse bronhouders. Dit bedrag is onder beheer gesteld van het SVB-BGT. Vooralsnog is niet duidelijk waaraan deze gelden besteed gaan worden en hoe zij toegerekend worden. Een toedeling naar rato van de oppervlakte van het bronhoudersgebied zou neerkomen op 0,05%d.w.z. ca. 4.075,- Versie: 1.0 (10 februari 2012) 18 Gemeente Wijchen
De invoering van de BGT is één van de inup-projecten. Dat betekent dat het inupbudget, de zogenaamde kasschuif, ondermeer hiervoor bedoeld is. Dit budget bedraagt ca. 1,5 per inwoner per jaar over de periode 2011 2014. Voor Wijchen gaat het dan om een totaal bedrag van ca. 240.000 De invoering van de BGT is één van de grotere projecten in het inup-programma. Stel dat de hiermee gemoeide kosten 20% zijn van de totale kosten van het gemeentelijke inup-programma, dan lijkt het reëel een gelijk percentage van het inup-budget ter beschikking te stellen van de invoering van de BGT. Het gaat dan om een bedrag van ca. 50.000 De rijksoverheid is voornemens om jaarlijks een bedrag ter beschikking te stellen aan gemeenten voor het beheer van hun deel van de BGT. Dit is onder meer bedoeld om gemeenten te compenseren die nu hun GBK volledig zelf bijhouden en inkomsten verwerven uit de verkoop daarvan. De omvang van dit bedrag staat nog niet exact vast maar ligt in de orde van 8 miljoen. Evenmin is bepaald hoe dit bedrag verdeeld gaat worden over de gemeenten. Een aanname is dat alleen de huidige zelfmetende en zelfregistrerende gemeenten gecompenseerd worden en dat de zelfregistrerende gemeenten per verrekeningseenheid twee maal zoveel ontvangen als de zelfmetende gemeenten. Voor de gemeente Wijchen zou dit in theorie een bedrag kunnen opleveren. Dit bedrag is nog niet berekend. Vraag 3: De benodigde en beschikbare capaciteit voor de transitie en het beheer Voor de beantwoording van deze vraag verwijzen wij naar de beantwoording van vraag 1. De gemeente Wijchen beschikt over de nodige kennis en ervaring met betrekking tot het bijhouden van gestructureerde grootschalige topografie. Gelet op de omvang van de cluster L&V verwachten wij dat de beschikbare capaciteit voor transitie en beheer waarschijnlijk niet voldoende is. Door samenwerking met andere gemeenten kan de beschikbare capaciteit efficiënt worden ingezet en op onderdelen voordeel worden behaald. Vraag 4: De te verwachten doorlooptijd van de transitie De doorlooptijd hangt af van het aantal in te zetten medewerkers, van het aantal dagen per week dat zij aan de transitie kunnen besteden en aan de snelheid van medewerking van collega s bij het uitzoeken van probleemgevallen. Om het beslag op medewerkers van het taakveld Geo voor de invoering van de BGT beheersbaar te doen zijn, verwachten wij een doorlooptijd van 2 tot 3 jaar. Dit geeft tevens de mogelijkheid de transitie te combineren met benodigde inmetingen en inventarisaties voor de GBKN. Daar staat tegenover dat het verstandig kan zijn om de transi- Versie: 1.0 (10 februari 2012) 19 Gemeente Wijchen
tie in een relatief korte periode uit te voeren, zodat er geconcentreerd aan gewerkt kan worden, de BGT(+) eerder in beheer kan worden genomen en dus ook eerder potentiele baten kunnen worden gerealiseerd. Indien dit capaciteitsbeslag mogelijk is, verwachten wij een doorlooptijd van 1,5 tot 2 jaar. Vraag 5: Inzicht in de beleidsvelden waar gebruik van de BGT meerwaarde biedt Voor de beantwoording van deze vraag verwijzen wij deels naar de Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse BGT [3]. De BGT (BGT+ / IMGEO) is een gestandaardiseerd en objectgericht geometrisch bestand. Gebruik van dit bestand heeft meerwaarde in de volgend beleidsprocessen: Beheer Openbare Ruimte Gebruik van de BGT als objectgerichte grondplaat voor de opbouw van de grootschalige beheerkaarten heeft als belangrijkste voordeel dat topografie eenmalig kan worden ingewonnen en meervoudig gebruikt. Alle informatie om te komen tot objectvorming (geometrie en beschrijvende informatie) kan integraal ingewonnen en verwerkt worden. Dit voorkomt dat dezelfde topografische objecten (BGT-inhoud en beheerinhoud) door meerdere partijen wordt ingewonnen [3] (zie ook de vraag 6). Mutatieverwerking kan nu plaats vinden op basis van objecten en niet meer op basis van lijn- en/of puntelementen. Met behulp van standaard databasetechnologie (ruimtelijke queries in spatial database) kan elke objectmutatie in verband gebracht worden met de daaraan gekoppelde en afgeleide objecten en hoeven die mutaties niet meer door de gegevensbeheerder grafisch vergeleken te worden. Voorbeeld: als een wegdeel uit de BGT geometrisch verandert, dan heeft dat direct effect op de daaraan gerelateerde functieonderdelen uit het wegbeheer. Een ruimtelijke analyse op de database geeft aan welke objecten dat zijn. De gegevensbeheerder weet dan welke objecten aangepast moeten worden. Bijkomend voordeel is een integraal inwinningsproces leidt tot meer zekerheid over de kwaliteit van de beheerdata en dat een uitstekende informatiebasis biedt voor een integraal beheer van de openbare ruimte. De beheerders weg-, riool- en groenbeheer kunnen zich dan meer richten op hun kerntaken en zullen minder tijd kwijt zijn aan gegevensverwerking. Omgevingsvergunning (WABO) De BGT is een gestandaardiseerd bestand. Hierdoor wordt het eenvoudiger om kaartbeelden te delen en op elkaar af te stemmen in projecten en bijv. procedures rond de omgevingsvergunning [3]. Met GIS-analyses kunnen ruimtelijke vragen laagdrempelig worden beantwoord. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 20 Gemeente Wijchen
BAG De invoering van de BGT verbindt het BAG-beheerproces en de inwinning van grootschalige topografie van gebouwen in Nederland. Waar nu nog sprake is van adhoc integratie van beide inwinningsprocessen zal dit met de invoering van de BGT echt vanuit één integraal inwinningsproces plaats vinden. De betrouwbaarheid en actualiteit van de geometrie van de BAG-panden zal hierdoor toenemen. Basisregistraties Daarnaast is de BGT een belangrijke schakel in het stelsel van basisregistraties. Veel informatie uit deze administraties kan met behulp van de BGT geografisch worden ontsloten. Door het objectgerichte karakter van de BGT kunnen met de informatie vervolgens veel analyses worden gemaakt: er kan geteld en gerekend worden. Te denken valt aan analyses op het gebied van energie, water, wonen, voorzieningen, overlast en onveiligheid etc. [3]. De kaart wordt intelligenter en beter leesbaar en interpreteerbaar. Door gegevens uit (basis)registraties te koppelen aan kaartobjecten kunnen met GISanalyses complexe ruimtelijke vragen laagdrempelig worden beantwoord. Dienstverlening De gebruiksplicht zorgt er voor dat binnen de (digitale) overheidsdienstverlening op een uniforme wijze met grootschalige kaartbeelden wordt gecommuniceerd. De terugmeldplicht zal naar verwachting leiden tot een hogere kwaliteit van dat kaartbeeld in termen van volledigheid, actualiteit en nauwkeurigheid. Dit vermindert ruis en onrust over onjuiste kaartbeelden in communicatie met burgers en bedrijven. Dit leidt vervolgens weer tot minder irritatie en minder bezwaarschriften van de burgers [3]. Vraag 6: Te verwachten voordelen bij integraal beheer van grootschalige objectgerichte geometrie Zoals gesteld bij vraag 5 is het belangrijkste voordeel van integraal beheer van grootschalige objectgerichte geometrie het eenmalig inwinnen en meervoudig gebruik. Inwinnen gegevens Het betreft dan bijvoorbeeld een reductie op de kosten van dubbel inwinnen van topografie en kosten die nu worden gemaakt voor extra controle en inventarisatie van gegevens. Hierover is ook bij de beantwoording van vraag 1b het e.e.a. vermeld. Mutatieverwerking kan eenvoudiger door gebruik te maken van standaard databasetechnologie (ruimtelijke queries in spatial database) en zorgt ook voor consistentie tussen de verschillende registraties. Een ruimtelijke analyse op de database geeft Versie: 1.0 (10 februari 2012) 21 Gemeente Wijchen
aan welke objecten gekoppeld zijn aan de mutatie. De gegevensbeheerder weet dan welke objecten aangepast moeten worden. De omvang van de reductie is sterk afhankelijk van de huidige organisatie van het beheer van grootschalige topografie. Hoe meer grip een gemeente nu al heeft op dit proces, hoe kleiner het te verwachten voordeel. Dit voordeel is immers de afgelopen jaren al deels geïncasseerd. Verder is bij de bepaling van het werkelijke voordeel natuurlijk van belang hoe transparant deze kostenposten in de huidige situatie in beeld kunnen worden gebracht. In de gemeente Wijchen is het beheer van geo-informatie in principe vanaf planning tot en met het beheer al redelijk centraal georganiseerd. Verwacht mag worden dat een verdere centralisering van het beheer van grootschalige topografie en overige geoinformatie bij de cluster L&V zal leiden tot betere afstemming van de mutatie- en beheerprocessen. Dit zal kwalitatief en financieel voordeel op leveren. Kosten uitbesteding In een aantal beleidsprocessen worden ruimtelijke beleidsanalyses uitbesteed aan derden. De basisdata wordt door de gemeente aangeleverd. Externe partijen brengen kosten in rekening voor het bewerken en afstemmen van de gemeentelijke brondata. Een integraal beheerde grootschalige, objectgerichte geometrie maakt in ieder geval die laatste bewerking en kostenpost overbodig. Daarnaast wordt het makkelijker om ruimtelijke analyses zelf uit te voeren, zodat uitbesteding in een aantal gevallen helemaal niet meer nodig is. Bepalend hierbij is de mate van koppeling met de overige basisregistraties op basis van een gemeentelijk informatiemodel (RSGB). In de gemeente Wijchen speelt de afhankelijkheid van derden in het gegevensbeheerproces minder. Er is op dit onderdeel dus minder voordeel te behalen. Dat voordeel is wel te verwachten bij de verdere integratie van grootschalige topografie en de verbetering van de koppeling met overige basisregistraties. Dat vraagt echter wel om doorontwikkeling van de huidige technische infrastructuur. Baten als gevolg van een uniforme en hogere kwaliteit Nieuwe toepassingen in beleid / betere beleidsvoorbereiding. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 22 Gemeente Wijchen
4 Samenvatting en conclusies De gemeente Wijchen heeft als zelfmetende gemeente in de afgelopen jaren rondom de bijhouding van de gemeentelijke GBKN de touwtjes stevig in handen gehad. Dit komt tot uitdrukking in de kwaliteit van de gemeentelijke (basis-)kaarten. Ondanks formele afspraken over mutatielevering is er een behoorlijk volledig en sluitend bijhoudingsproces ontstaan. Dat is in belangrijke mate te danken aan het feit dat de gemeente zelf (met een eigen landmeter) dagelijks buiten loopt. Mutaties worden daardoor zelf opgemerkt en ingemeten. Meetopdrachten vanuit de organisatie kunnen snel worden ingewilligd. De huidige bijhouding is overwegend aanbodgericht. Het team Landmeten en Vastgoedinformatie meet wat zij denkt dat de organisatie nodig heeft. Op de aspecten organisatie, proces en mens is de gemeente goed voorbereid op de komst van de BGT. Er zijn natuurlijk wel een aantal aandachtspunten: De huidige geo-informatiefunctie functioneert goed, maar de kwetsbaarheid met betrekking tot de beleidsmatige aspecten is een aandachtspunt. De deskundigheid van het team is de laatste jaren met name in de breedte gegroeid. Bij eventuele uitval door ziekte of anders, is de kans op continuïteitsproblemen daarom het grootst bij de beleids en coördinerende taken. Tijdelijke onderbezetting op het uitvoerende vlak zou bijvoorbeeld via inhuur kunnen worden opgelost. De mogelijkheden van de huidige technische infrastructuur zijn vrijwel uitgeput. Er wordt nu gewerkt op basis van losse grafische bestanden, waar centrale opslag van geo-informatie in een geometrische database de voorkeur heeft en bovendien voor de realisatie van de BGT noodzakelijk is. BGT of BGT+ / IMGEO is voor de gemeente geen vraag. Nu kiezen voor alleen BGT betekent een stap terug ten opzichte van de huidige situatie. De stap naar een zelfstandig te beheren objectgericht grootschalig topografisch bestand is door de inspanningen van de afgelopen jaren en de opgebouwde expertise voor de medewerkers van het cluster L&V te overzien. Ondanks deze relatief gunstige uitgangsituatie zal de invoering van de BGT+ ook voor de gemeente Wijchen een forse operatie zijn. De hiermee gemoeide kosten ramen we op ca. 150.000-190.00 (voor de BGT sec: 130.000 170.000). De doorlooptijd ligt in de orde van 1,5 tot 2 jaar, afhankelijk van de beschikbaar te stellen capaciteit. Voor de periode 2012-2014 is in totaal 65.000,- in de begroting opgenomen voor deze invoering. Potentieel is uit een rijksbijdrage en de inup-gelden ca. 55.000,- beschikbaar. Daarmee is er onvoldoende budget beschikbaar. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 23 Gemeente Wijchen
Slim gebruik maken van lopende initiatieven om de datakwaliteit te verbeteren en deze te combineren met de opbouw van de BGT zal de opbouwkosten sterk kunnen beperken. Invoering van de BGT+ draagt bij aan het beleid van eenmalige inwinning (in dit geval van geometrie), eenmalig beheer en distributie van (basis- en kern-)gegevens vanuit één punt. De potentiële structurele baten (besparingen) bedragen voor de gemeente Wijchen naar verwachting tussen de 6.000,- en 47.000,-. Om de potentiële efficiencyvoordelen te realiseren dient de technische infrastructuur te worden opgewaardeerd. Samenwerking is voor de gemeente een kans om de kwetsbaarheid te verminderen en een volgende stap te maken in de ontwikkeling van de gemeentelijke geoinformatievoorziening. Maar samenwerking moet niet ten koste gaan van de lokale kwaliteit en flexibiliteit. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 24 Gemeente Wijchen
Bijlage 1 Lijst geïnterviewden en bronbestanden Interviews Marcel Martens Ger Bongers Patricia van Wolveren Rino Vinke Jan Bakker Bertjan Sneller Coordinator Landmeten en Vastgoedinformatie Coordinator I&A Applicatie- en gegevensbeheerder BOR Beheerder Openbare Ruimte Afdelingsmanager Openbare Werken Directeur / adjunct secretaris Datascan Marcel Martens Patricia van Wolveren Coordinator Landmeten en Vastgoedinformatie Applicatie- en gegevensbeheerder BOR Versie: 1.0 (10 februari 2012) 25 Gemeente Wijchen
Bijlage 2 Resultaten enquête BGT Gemeentenaam Contactpersoon BGT (naam en functie) Aantal medewerkers gemeentelijke organisatie Aantal inwoners gemeente Oppervlakte bebouwde kom (in ha) Oppervlakte landelijk gebied (in ha) Aantal BAG-panden in uw registratie Wat is uw huidige GBKNsituatie? Wijchen Marcel Martens, coordinator geo-informatie ca. 260 fte 40719 1569 5388 28295 Zelfmuterend Als de bijhouding van de GBKN is uitbesteed, bij welke partij is dit belegd? Bij welke afdeling is het beheer van de GBKN momenteel belegd? Wordt de geometrie van BAGpanden structureel verwerkt in de GBKN? Afdeling Openbare werken, Cluster Landmeten & Vastgoedinformatie (L&V) Ja, wij registreren onderbouw (B20) en overbouw (B17) ook in de GBKN. Als een tuinhuisje o.i.d geen BAGobject is, dan wordt die opgenomen in het plustopobestand. Hiermee is overigens pas begonnen na het invoeren van de BAG. Bij welke afdeling is het beheer openbare ruimte belegd? Afdeling Openbare Werken, cluster Beheer. Besteedt de gemeente taken uit op het gebied van beheer van de openbare ruimte? Zoja, welke? Bij welke afdeling is het beheer van de (topografische) beheerkaarten belegd? Bij welke afdeling is het beheer van de administratieve beheerdata belegd? Bij de opbouw van de beheerbestanden en de recent uitgevoerde grootschalige actualiseringsslag is veel werk uitbesteed aan de softwareleverancier (DHV). Reguliere bijhouding wordt, voor zover ik kan beoordelen, niet uitbesteed. Op dit moment gebeurt dit nog door het cluster Beheer (afdeling OW). Er zijn inmiddels afspraken gemaakt dat de bijhouding van de geometrie naar het cluster L&V gaat. cluster Beheer, afdeling OW Versie: 1.0 (10 februari 2012) 26 Gemeente Wijchen
Is er sprake van (een mate van) integratie tussen beheer openbare ruimte en beheer (grootschalige) topografie? Voor het maken van de beheervlakken wordt gebruik gemaakt van de (gestructureerde) GBKN. Dit gebeurt op bestandsniveau (DWG-bestanden) Zijn er veranderingen in de organisatie gepland of verwacht? Het is de bedoeling dat de gemeenten Wijchen en Heumen binnen een paar jaar naar één ambtelijke organisatie toegroeien. De beide gemeenteraden nemen hierover in mei 2012 een beslissing. Vooruitlopend hierop zijn er al de nodige samenwerkingsinitiatieven ontstaan. Voor de BGT zijn de volgende relevant: - Het GIS-beheer in Heumen wordt uitgevoerd door een medewerker uit Wijchen (0.5 fte, detachering) - Het beheer openbare ruimte van Heumen wordt ingebracht in het beheersysteem van Wijchen Administratieve automatisering - Wijchen is Centric gemeente: Burgerzaken: Key2burgerzaken Vergunningverlening: GISVG/AVR - Voor belastingen bestaat er een regionaal samenwerkingsverband dit werkt op PINK-software - BAG: Vicrea Gegevensdistributie Technisch tekenen Systemen voor Beheer Openbare Ruimte - Centric: Key2datadistributie - Midoffice is in ontwikkeling, op basis van de eigen midoffice applicatie van Nijmegen (EMO: Eenvoudig Mid- Office) Autocad-MAP + groen- weg-, Rioolbeheer : DHV-beheer. dit wordt waarschijnlijk Cortex (ook van DHV) + lichtmasten: DHV-beheer + bomen: DHV-beheer + speeltoestellen: Excel + verkeersborden: Excel/GIS-viewer Geografisch informatiesysteem Centrale opslag van geogegevens - gemeentebrede GIS-viewer: Giskit-viewer - ArcGis (beperkt aantal werkplekken) - FME (Landmeten en vastgoedinfo) Op dit moment nog geen centrale opslag geo-gegevens in een gegevensmagazijn(met uitzondering van de BAG). Hier bestaat wel grote behoefte aan. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 27 Gemeente Wijchen
In welke samenwerkingsverbanden participeert de gemeenten (in brede zin)? - ambtelijke samenwerking Wijchen - Heumen (zie hierboven) - brandweer Wijchen en Heumen zijn al samengevoegd - belastingsamenwerking - ICT samenwerking regio (zelfde 10 gemeenten) Is er al sprake van (regionale) BGT-samenwerking? Welke keuzes zijn er door uw organisatie al gemaakt rondom de BGT? Samenwerking binnen de 10 regiogemeenten, nog niet met andere bronhouders. - Beheer van de geometrie van beheerobjecten (groen, weg, riool) gaat naar cluster L&V - verder nog geen concrete keuzes, deze zijn o.a. afhnaklijk van de uiteindelijke samenwerkingsvorm. Welke budgetten zijn er gereserveerd voor de BGT? 2012: 25.000 (incidenteel) 2013: 25.000 (incidenteel) 2014: 20.000 (incidenteel) Deze bedragen zijn aangevraagd in de kadernota. Er vanuit gaande dat de begroting 2012 vorige week is goedgekeurd en ik verder niets heb vernomen, neem ik aan dat deze bedragen ook beschikbaar komen. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 28 Gemeente Wijchen
Bijlage 3 Kengetallen Beheer Openbare Ruimte Omschrijving Aantal strekkende km's weg in gemeentelijk beheer 352,8 km oppervlakte groenvoorziening in gemeentelijk beheer 4.002.065 m2 (400,2ha) aantal wegobjecten in beheer registratie 3313 wegvlakken Aantal wegvlakonderdelen 11.233 aantal groenobjecten in beheer registratie 12.102 groenvlakken Versie: 1.0 (10 februari 2012) 29 Gemeente Wijchen
Bijlage 4 Kwaliteit bronbestanden In deze bijlage vermelden wij de resultaten van de uitgevoerde datascan (zie paragraaf 2.3). Doel daarvan is om inzicht te krijgen in de mate van bruikbaarheid van registraties cq. bestanden die noodzakelijk of nuttig zijn voor het opbouwen van de BGT(+). Deze inzichten hebben we verkregen uit gesprekken met beheerders van deze registraties en door steekproefsgewijs deze registraties te bekijken. Als eerste gaan we in op de voor de BGT te gebruiken registraties, vervolgens op die voor de BGT+ cq. IMGeo. Voor een beschrijving van het beheer van de GBKN en gerelateerde topografische bestanden wordt verwezen naar paragraaf 2.1. 1. BGT De BGT kent een beperkt aantal objecttypen. De belangrijkste bronnen voor opbouw zijn de GBKN en de weg- en groen- beheerkaarten. Daarnaast verdienen gemalen aandacht omdat deze meestal geregistreerd zijn door het waterschap. In het navolgende worden deze registraties besproken op hun kwaliteit aspecten. Voor de geometrische afbakening wordt gekeken of de verschillende registraties topologisch op elkaar zijn afgestemd zijn. Hierbij is in ieder geval gekeken of er op de GBKN is aangesloten en waar mogelijk of weg en groen geometrieën ook onderling zijn aangesloten. Een karakteristiek stukje BAG en GBKN met groenvlakken 1a. GBKN algemeen De gemeente is een zelfmuterende gemeente en meet zelf haar GBKN in. Voor een algemene beschrijving van het beheer van de GBKN wordt verwezen naar hoofdstuk 2.1. Versie: 1.0 (10 februari 2012) 30 Gemeente Wijchen