Monitor 2008 Colofon Dit rapport is opgesteld door Werkgroep Monitoring in opdracht van het LAT BRZO Datum 6 oktober 2009 Kenmerk Status Definitieve versie
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Resultaten van het onderzoek... 4 2.1 Achtergrond... 4 2.2 Aantal BRZO-bedrijven... 5 2.3 Inspecties... 5 2.3.1 Aantal inspecties en planning... 5 2.3.2 Samenstelling inspectieteam... 6 2.3.3 Inspectieagenda... 7 2.3.4 Inspectierapport... 7 2.4 Veiligheidsrapport... 8 2.4.1 VR-beoordeling... 8 2.4.2 Kennisgeving VR-beoordeling... 9 2.4.3 Leeftijd VR... 9 2.5 Dominoaanwijzing... 9 3 Conclusies en aanbevelingen... 10 3.1 Conclusies... 10 3.2 Aanbevelingen... 10 bijlage 1:Instructie Monitor 2008... 11 bijlage 2:BRZO-coordinatoren BG Wm... 12 2
1 Inleiding Achtergrond De uitvoering van het Besluit Risico s Zware Ongevallen 1999 (BRZO) door de overheid is enkele jaren geleden geëvalueerd en verbeterd (verbeterprogramma BeteRZO). Uit dit traject is in 2006 het Landelijk regieteam (LAT) BRZO voortgekomen. Het LAT BRZO concentreert zich op de gezamenlijke uitvoering van het BRZO en ondersteunt de toezichthoudende overheden bij de implementatie van de instrumenten van het verbeterprogramma. De Werkgroep Monitoring verzamelt gegevens over de BRZO-uitvoering en rapporteert hierover aan de LAT BRZO Portaalgroep. Doel Het doel van de Monitor 2008 is inzicht te krijgen in hoe de overheidsinstanties hebben gepresteerd in 2008 en om te toetsen in hoeverre de termijnen van wettelijke bepalingen en afspraken uit de Werkwijzer BRZO gehaald worden. Met deze resultaten kan het LAT BRZO sturing geven aan de verdere verbetering van de uitvoering van het BRZO door de toezichthoudende overheden. Uitvoering Om inzicht te krijgen in de prestaties van de toezichthoudende overheden in 2008 is in maart 2009 een invultabel met instructie (zie Bijlage 1) verspreid onder alle BRZO-coördinatoren van het bevoegd gezag Wet milieubeheer (BG Wm) (zie Bijlage 2). De instructie en invultabel van Monitor 2008 zijn opgesteld door de Werkgroep Monitoring van het LAT BRZO. Op basis van de gegevens die de coördinatoren aangeleverd hebben en de gegevens die ICTU uit de Gemeenschappelijke Inspectie Ruimte (GIR) heeft gegenereerd, heeft het LAT-Bureau onderliggende rapportage opgesteld. Beperkingen Voor Monitor 2008 zijn gegevens uit de GIR gecombineerd met gegevens die zijn opgevraagd bij de coördinatoren. GIR wordt in 2009 geschikt gemaakt voor de registratie van zoveel mogelijk monitoringsinformatie, zodat voor de Monitor 2010 zo min mogelijk gegevens apart aangevraagd hoeven te worden bij de coördinatoren. Daarnaast wordt het daardoor veel eenvoudiger om de gegevens te verwerken. 3
2 Resultaten van het onderzoek 2.1 Achtergrond Het jaar 2008 was een overgangsjaar, want de GIR werd voor het eerst door alle partijen gehanteerd en werd ook voor het eerst gebruikt voor monitoringsdoeleinden. De gegevens van Monitor 2008 zijn deels afkomstig uit de GIR en deels aangeleverd door de coördinatoren van het bevoegd gezag Wm. De volgende organisaties hebben de gegevens bij het LAT-Bureau aangeleverd: Provincie Zuid-Holland, Provincie Zeeland, Provincie Utrecht (mede namens de Provincie Flevoland), Provincie Gelderland, Provincie Noord-Holland, Provincie Limburg, Regionale Milieudienst West-Brabant (RMD), Provincie Noord-Brabant, Provincie Overijssel, Provincie Friesland (mede namens Milieuadviesdienst Noord-Friesland), DCMR Milieudienst Rijnmond (mede namens het Landelijk Steunpunt BRZO (LSB)), Provincie Groningen, SRE Milieudienst, Milieudienst Zuid-Holland Zuid. De resultaten zijn, zoveel mogelijk, als landelijk totaal en per LAT BRZO-regio weergegeven. De gegevens van gemeenten die zijn aangesloten bij het LSB worden als aparte groep getoond, omdat zij niet door de samenwerkingsverbanden binnen de regio s worden aangestuurd. Het LSB stopt na 2010, waardoor deze groep op termijn uit de monitoringsrapportage zal verdwijnen. De indeling is als volgt: Regio Noord: Provincie Friesland, Provincie Groningen, Provincie Drenthe en Milieuadviesdienst Noord-Friesland, Regio Midden-Oost: Provincies Flevoland, Gelderland, Overijssel en Utrecht, Regio West: Provincie Noord-Holland, Provincie Zuid-Holland, DCMR en Milieudienst Zuid- Holland Zuid, Regio Zuid: Provincie Zeeland, Provincie Noord-Brabant, Provincie Limburg, RMD en SRE, LSB. De resultaten van de Monitor 2008 zijn in dit hoofdstuk per paragraaf ingedeeld aan de hand van de volgende onderwerpen: Aantal BRZO-bedrijven, Inspecties: o Aantal inspecties en planning, o Samenstelling inspectieteam, o Inspectieagenda, o Inspectierapport. Veiligheidsrapport (VR): o VR-beoordeling, o Kennisgeving VR-beoordeling, o Leeftijd VR. Dominoaanwijzing 4
2.2 Aantal BRZO-bedrijven In Figuur 1 is het totaal aantal actieve BRZO-bedrijven (VR en PBZO) uit de GIR weergegeven per regio. In totaal waren er in 2008 433 BRZO-bedrijven actief in Nederland; 260 VR-bedrijven en 173 PBZO-bedrijven. 120 100 Aantal BRZO-bedrijven 80 60 40 VR PBZO 20 0 Noord Midden-Oost West Zuid LSB LAT BRZO regio Figuur 1: Aantal BRZO-bedrijven Bron: GIR & coördinatoren Een beperkt aantal zeer grote inrichtingen (bijvoorbeeld Chemelot in Limburg) is opgesplitst en als meerdere deelbedrijven geregistreerd in de GIR. Zij hebben gezamenlijk één milieuvergunning. Het aantal BRZO-bedrijven met een eigen milieuvergunning in 2008 bedroeg 396: 172 PBZO- en 224 VR-bedrijven (bron: coördinatoren). 2.3 Inspecties 2.3.1 Aantal inspecties en planning In totaal stonden landelijk 332 inspecties gepland voor 2008. Er zijn 303 inspecties daadwerkelijk uitgevoerd, dat is 91 procent van de planning. In Tabel 1 zijn ook de categorieën BG gemeente en BG onbekend opgenomen, dit is gedaan omdat van 55 geïnspecteerde bedrijven het juiste bevoegd gezag ontbrak in de GIR en deze gegevens daardoor niet aan de planning gekoppeld konden worden. Aan de coördinatoren is gevraagd om dit in de GIR te corrigeren, maar dit kon niet meer meegenomen worden in deze rapportage. 5
Tabel 1: Inspectieplanning Regio Aantal geplande inspecties Aantal uitgevoerde inspecties Planning gehaald [%] Noord 38 38 100 Midden-Oost 37 37 100 West 113 96 85 Zuid 58 52 90 LSB 31 25 81 BG gemeente 22 22 100 BG onbekend 33 33 100 Landelijk 332 303 1 91 Bron: GIR In Tabel 2 konden de bedrijven uit de categorieën BG gemeente en BG onbekend wel verdeeld worden over de regio s. In deze tabel is per regio aangegeven welk percentage van de BRZObedrijven geïnspecteerd is. In 2008 is gemiddeld 70% van de BRZO-bedrijven geïnspecteerd. Sommige bedrijven zijn overigens meerdere keren per jaar bezocht. Tabel 2: Aantal inspecties Regio Aantal bedrijven Aantal uitgevoerde inspecties Bedrijven die in 2008 geïnspecteerd zijn [%] Noord 46 39 85 Midden-Oost 54 52 96 West 166 102 61 Zuid 138 84 61 LSB 29 25 86 Landelijk 433 302 1 70 Bron: GIR & coördinatoren 2.3.2 Samenstelling inspectieteam Bij gemiddeld 77% van alle BRZO-inspecties waren alle diensten vertegenwoordigd. Het Bevoegd gezag Wm is bij bijna alle inspecties aanwezig geweest. Bij de Arbeidsinspectie en de brandweer zijn verschillen waarneembaar in inspectiedeelname binnen de verschillende regio s. De resultaten zijn vermeld in Tabel 3. In de tabel zijn ook de categorieën BG gemeente en BG onbekend opgenomen, dit is gedaan omdat van 55 geïnspecteerde bedrijven het juiste bevoegd gezag ontbrak in de GIR en deze gegevens daardoor niet aan de deelname gekoppeld konden worden. Aan de coördinatoren is gevraagd om dit in de GIR te corrigeren, maar dit kon niet meer meegenomen worden in deze rapportage.. 1 Het totaal aantal inspecties volgens GIR (303) verschilt 1 van het aantal inspecties uit de gegevens van de coördinatoren (302). 6
Tabel 3: Deelname diensten aan inspecties Regio Inspecties met alle diensten [%] Deelname BG Wm Deelname AI Deelname Brandweer [%] [%] [%] Noord 94 100 94 100 Midden-Oost 78 100 78 92 West 65 98 75 78 Zuid 78 98 80 96 LSB 89 100 93 96 BG gemeente 80 100 80 100 BG onbekend 84 100 90 94 Landelijk 77 99 82 90 Bron: GIR 2.3.3 Inspectieagenda Aan de BRZO-coördinatoren is gevraagd wanneer de agenda voor de inspectie is verstuurd naar het bedrijf. Volgens proces 9 van de Werkwijzer BRZO moet de agenda uiterlijk vier weken voor de eerste inspectiedag zijn verstuurd. In 57% van de inspecties is dat gelukt. Bij 43% van de inspecties is de inspectieagenda later naar het bedrijf verzonden. Tabel 4: Inspectieagenda verzenden Regio Inspectieagenda is verzonden naar bedrijf: Tenminste 4 weken voor inspectie Minder dan 4 weken voor inspectie [%] [%] Noord 40 60 Midden-Oost 43 57 West 68 32 Zuid 63 37 LSB 48 52 Landelijk 57 43 Bron: GIR & coördinatoren, gebaseerd op gegevens van 280 van de 302 uitgevoerde inspecties 2.3.4 Inspectierapport Aan de BRZO-coördinatoren van het bevoegd gezag Wm is gevraagd wanneer het inspectierapport is verstuurd naar het bedrijf. Volgens proces 9 van Werkwijzer BRZO dient het inspectierapport binnen acht weken na de terugkoppeling (close-out) te worden opgeleverd en verzonden aan het bedrijf en de Brzo-actoren. Het resultaat is te zien in Figuur 2. 7
Figuur 2: Termijn voor verzenden van inspectierapport 60 50 40 Percentage 30 <8 weken 8-12 weken 12-16 weken >16 weken 20 10 0 Landelijk Noord Midden-Oost West Zuid LSB LAT BRZO regio Bron: GIR & coördinatoren, gebaseerd op gegevens van 294 van de 302 uitgevoerde inspecties Landelijk werd 48 procent van de inspectierapporten binnen acht weken naar de bedrijven gestuurd, bij een groot aantal inspecties (52 procent) werd deze termijn niet gehaald. 2.4 Veiligheidsrapport 2.4.1 VR-beoordeling In de Werkwijzer BRZO, procesbeschrijving 8, wordt aangegeven dat binnen zes maanden na ontvangst van het Veiligheidsrapport (VR) de conclusies van de beoordeling bekend worden gemaakt aan het bedrijf. Deze termijn kan verlengd worden tot negen maanden. Aan de coördinatoren is gevraagd om aan te geven wanneer zij een VR hebben ontvangen, wanneer de VR-beoordeling naar bedrijf is gestuurd en of de beoordelingstermijn verlengd is van zes naar negen maanden. Daarbij gaat het alleen om VR-beoordelingen die in 2008 zijn opgeleverd. Dit betreft dus ook de beoordeling van rapporten die in 2007 zijn ingediend en in 2008 opgeleverd zijn. In Tabel 5 zijn de resultaten weergegeven. Een aantal organisaties had deze gegevens niet voorhanden. Alleen de landelijke cijfers worden weergegeven. Het is mogelijk dat door het niet tijdig aanleveren van aanvullende gegevens door bedrijven de termijn opgeschort is. 8
Tabel 5: termijn verzenden VR-beoordelingen in 2008 < 6 maanden [aantal] 6-9 maanden [aantal] 9-12 maanden [aantal] > 12 maanden [aantal] VR-beoordeling 6 1 1 3 van 6-maanden VR-beoordeling van 9-maanden nvt 6 3 6 Bron: Coördinatoren, gebaseerd op gegevens van 22 beoordelingen 2.4.2 Kennisgeving VR-beoordeling In de Werkwijzer BRZO, procesbeschrijving 8, wordt aangegeven dat uiterlijk 2 weken na het bekend maken van de conclusies van de VR-beoordeling aan het bedrijf, deze samen met het VR ter inzage worden gelegd en wordt een kennisgeving hierover gepubliceerd in een huis-aanhuisblad. Er zijn van 9 VR-beoordelingen gegevens aangeleverd over de publicatie van de VRbeoordeling. Van deze 9 publicaties wordt de termijn bij 2/3 van de publicaties niet gehaald en bij 1/3 van de publicaties wel (bron: coördinatoren). 2.4.3 Leeftijd VR In de GIR kan ingevuld worden wanneer het laatste Veiligheidsrapport ingeleverd is bij het Bevoegd gezag Wm. Van deze mogelijkheid is in 2008 in beperkte mate gebruik gemaakt. In Tabel 6 zijn de gegevens van 22 van de 260 VR-bedrijven weergegeven. Tabel 6: Leeftijd huidige VR Regio Aantal bedrijven met een VR van: < 1 jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar Landelijk 3 3 12 3 0 1 Bron: GIR, gebaseerd op gegevens van 22 van de 260 VR-bedrijven 2.5 Dominoaanwijzing In Werkwijzer BRZO proces 4 staat: iedere 5 jaar wordt van alle BRZO-bedrijven vastgesteld of zij als veroorzakend dominobedrijf aangewezen moeten worden. Aan de coördinatoren is gevraagd om handmatig bij te houden welke inrichtingen een dominoaanwijzing hebben. In onderstaande tabel is per regio het aantal dominobedrijven in 2008 aangegeven. Tabel 7: Aantal dominobedrijven Regio Aantal Dominobedrijven Noord 5 Midden-Oost 0 West 52 Zuid 18 LSB 2 Landelijk 77 Bron: coördinatoren 9
3 Conclusies en aanbevelingen 3.1 Conclusies Aantal BRZO-bedrijven In totaal waren er in 2008 433 BRZO-bedrijven actief in Nederland; 260 VR-bedrijven en 173 PBZObedrijven. Inspecties Bij de meeste organisaties zijn de geplande inspecties ook allemaal uitgevoerd (91%). Er kan dus geconcludeerd worden dat de inspectieprogramma s worden gevolgd. In 2008 is gemiddeld 70% van de BRZO-bedrijven geïnspecteerd. Bij 77% van de BRZO-inspecties waren alle diensten vertegenwoordigd. Het bevoegd gezag Wm en de brandweer zijn vrijwel altijd aanwezig, respectievelijk 99 en 90 procent, voor de Arbeidsinspectie ligt dat percentage op 82%. Volgens proces 9 van de Werkwijzer BRZO moet de inspectieagenda uiterlijk vier weken voor de eerste inspectiedag zijn verstuurd naar het bedrijf. In 57% van de inspecties is dat gelukt, bij 43% niet. Daarnaast dient volgens proces 9 het inspectierapport binnen acht weken na de terugkoppeling (close-out) te worden opgeleverd en verzonden aan het bedrijf. Meer dan de helft van de inspectierapporten (52%) wordt niet binnen de afgesproken termijn verstuurd. VR-beoordeling De vragen over de VR-beoordeling konden door veel coördinatoren niet of niet volledig ingevuld worden omdat zij deze informatie op dit moment (nog) niet voorhanden hebben. Het is hierdoor niet mogelijk om over dit onderwerp conclusies te trekken waarmee besluitvorming kan worden ondersteund. Dominoaanwijzing Er waren 77 dominobedrijven in 2008. 3.2 Aanbevelingen Uit de resultaten blijkt dat de afgesproken termijnen waarop de inspectieagenda en het inspectierapport worden verzonden vaak niet worden gehaald. Het LAT BRZO wil de diverse diensten erop wijzen om volgens de afspraken uit de Werkwijzer BRZO te werken, zodat de termijnen gehaald worden. Indien een gemeente het Wm-bevoegd gezag van een bedrijf is, kan dat een oorzaak van vertraging zijn omdat een extra partij betrokken is bij het proces (met een eigen interne procedure). Indien hierdoor termijnen niet gehaald worden, adviseert het LAT BRZO de BRZO-coördinatoren van het bevoegd gezag Wm om hierover met de betrokken gemeente(n) in gesprek te gaan en werkafspraken te maken. Het LAT BRZO vraagt BRZO-inspecteurs van de drie diensten en de BRZO-coördinatoren van het bevoegd gezag Wm om de GIR eenduidig en volledig in te vullen en te werken volgens de instructie van de Werkgroep Monitoring voor het bijhouden van monitoringsgegevens in 2009 voor Monitor 2009. 10
bijlage 1: Instructie Monitor 2008 Toelichting Invultabel Monitoring 2008 LAT-BRZO De onderstaande tabel betreft een toelichting op de in te vullen tabel ten behoeve van monitoring 2008 voor de maatlat coördinatoren bevoegd gezag Wm. Enkele aandachtspunten: Bij een aantal bedrijven is als maatlatorganisatie in de GIR een gemeente ingevuld of de maatlatorganisatie is niet ingevuld. Deze bedrijven zijn handmatig in de invultabel toegevoegd en zijn rood gekleurd. Kunt u voor deze bedrijven in de GIR de juiste maatlatorganisatie invullen? De betreffende maatlatorganisatie moet in de GIR ingevuld worden in het invulveld BgWm op het tabblad Details Inrichtingen, onder het kopje regio-indeling *. Het LAT-Bureau heeft de bijgewerkte gegevens nodig om na 3 april 2009 de overige monitoring-gegevens uit de GIR te kunnen halen. Mocht een bedrijf in de verkeerde lijst zijn geplaatst, dan kunt u dat in de lijst aangeven. Mocht u een bedrijf missen, dan kunt u deze zelf toevoegen (SVP naam van de inrichting gebruiken zoals opgenomen in GIR), Soms zijn bedrijven twee keer geïnspecteerd in 2008. Zou u de gegevens voor beide inspecties apart in willen vullen? In de invultabel is in dat geval het betreffende bedrijf twee keer vermeld. Nr. Onderwerp Toelichting 1 Datum agenda verzonden Datum agenda verzonden invullen in de bijgevoegde tabel. 2 Datum inspectierapport verzonden Datum inspectierapport verzonden invullen in de bijgevoegde tabel. 3 Beoordeling VR Bedoeld wordt hier de papieren beoordeling van de volledigheid. 4 Verlenging VR-beoordelingstermijn naar 9 maanden Betreft jaar van opstellen huidige VR i.c. jaar van beoordeling. Datum ontvangst VR (3a) en de datum verzending beoordeling naar bedrijf (3b) invullen in de bijgevoegde tabel. Invullen ja/nee of er een verlengingstermijn naar 9 maanden is in de bijgevoegde tabel. 5 Actief informeren publiek over VR Invullen datum van publicatie beoordeling VR in dagblad(en) in de bijgevoegde tabel. 6 Dominoaanwijzing Invullen ja/nee dominoaanwijzing bij bedrijf in de bijgevoegde tabel. * = Tevens wordt u gevraagd om op hetzelfde tabblad ook de vakjes IPPC-indeling en MARSindeling in te vullen. 11
bijlage 2: BRZO-coördinatoren BG Wm LAT BRZO Regio Noord Midden-Oost West Zuid Landelijk Maatlatorganisatie BG Wm Provincie Groningen Provincies Friesland Drenthe Milieuadviesdienst Noord- Friesland Provincies Utrecht-Flevoland Provincie Gelderland Provincie Overijssel Provincie Noord-Holland Provincie Zuid-Holland DCMR Milieudienst Rijnmond Milieudienst Zuid-Holland Zuid Provincie Noord-Brabant Provincie Zeeland Provincie Limburg Regionale Milieudienst West- Brabant (RMD) SRE Miliedienst Landelijk Steunpunt BRZO (LSB) Contactpersonen Bert Oeseburg Antje Tack Via Antje Tack Ronald Schipper Peter Andringa Marlies Ellenbroek Sandy Kasifa Ingeborg Kemper-Van Gent Claudia Lambermont-Lanser Willem-Jan van der Ark Maurice Stijfs Marcel den Boer Jean Schrijnemakers Ron Ooms Ignace Cichy Claudia Lambermont-Lanser 12