α Ministerie van Justitie Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Telefoon (070) 3 70 79 11 Fax (070) 3 70 79 00 Datum 11 januari 2008 Ons kenmerk 5523545/07 Uw kenmerk 2070806190 Bijlage(n) 1 Onderwerp Beantwoording Kamervragen over mogelijke gevallen van oplichting bij het aanbieden van Hadji reizen naar Saoedi-Arabië Bij beantwoording de datum en ons kenmerk vermelden. Wilt u slechts één zaak in uw brief behandelen. Hierbij zend ik u, mede namens de Staatssecretaris van Economische Zaken, het antwoord op de vragen van het Kamerlid Azough (GroenLinks) over mogelijke gevallen van oplichting bij het aanbieden van Hadji reizen naar Saoedi-Arabië (ingezonden 7 december 2007 onder nummer 2070806190). De Minister van Justitie,
Antwoorden van de minister van Justitie en de staatssecretaris van Economische Zaken op vragen van het lid Azough (GroenLinks) over mogelijke gevallen van oplichting bij het aanbieden van Hadji reizen naar Saoedi-Arabië. (Ingezonden 7 december 2007; 2070806190) --------------------------------------------------------------------------------------------- Vraag 1 Kent u de radio-uitzending 1) over de mogelijke oplichting van reizigers naar Saoedi-Arabië door een Rotterdams reisbureau? Antwoord 1 Ja. Vraag 2 Klopt het dat in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) de persoonsgegevens van de betrokken directeur van dit reisbureau substantieel zijn gewijzigd, onder meer op voor- en achternaam, geboortedatum, geboorteplaats, geboorteland en nationaliteit? Zo ja, wat was precies de reden van deze identiteitswijziging en waaruit bestond het onderzoek voorafgaande aan deze identiteitswijziging? Is rondom de wijziging van de geslachtsnaam de procedure van artikel 1:7 Burgerlijk Wetboek (BW) gevolgd? Deelt u de mening dat het op zijn zachtst gezegd vreemd is dat een dergelijke identiteitswisseling in de GBA kan worden doorgevoerd? Antwoord 2 In verband met de bescherming van de privacy van personen die zijn ingeschreven in de GBA kunnen geen mededelingen worden gedaan met betrekking tot de inschrijving van betrokkene in de gemeentelijke basisadministratie. In algemene zin kan wel worden gemeld dat een wijziging van gegevens als hier bedoeld in de GBA mogelijk is. Dit zal zich in de praktijk met name kunnen voordoen bij personen die als asielzoeker verblijf in Nederland hebben gekregen. Deze personen blijken bij inschrijving in de GBA niet altijd in het bezit te zijn van (betrouwbare) schriftelijke documenten. In dat geval wordt ingevolge de Wet GBA op basis van nader onderzoek en indien noodzakelijk mede op grond van een verklaring die door betrokkene onder eed of belofte moet worden afgelegd, overgegaan tot het opnemen van gegevens in de gemeentelijke basisadministratie. Deze verklaring van betrokkene wordt in de Wet GBA aangemerkt als een brondocument met de laagste sterkte. Indien de betrokken persoon op een later tijdstip alsnog officiële (gelegaliseerde) documenten (bv. een geboorteakte) overlegt die als betrouwbaar moeten worden aangemerkt, dienen ingevolge de Wet GBA de gegevens aan deze sterkere brondocumenten te worden ontleend. De eerdere gegevens blijven overigens wel in de GBA aanwezig als historische gegevens, zodat te allen tijde is na te gaan met welke gegevens de ingeschrevene vroeger geregistreerd heeft gestaan. Een dergelijke wijziging van gegevens is derhalve niet vreemd, maar in overeenstemming met het uitgangspunt van de GBA om zoveel mogelijk op basis van de sterkste brondocumenten de 2/5
relevante (rechts)feiten van een persoon te registreren. Vraag 3 Heeft deze identiteitswijziging kunnen bijdragen aan de hierboven genoemde mogelijke oplichtingspraktijken? Antwoord 3 Of er in deze aangelegenheid sprake is van een identiteitswijziging die heeft bijgedragen aan mogelijke oplichtingspraktijken kan slechts in een eventueel strafrechtelijk onderzoek worden nagegaan. Dit staat echter los van de wijze waarop de feitelijke registratie van personen in de GBA plaatsvindt. Vraag 4 Klopt het dat de Saoedische autoriteiten zwarte lijsten bijhouden van reisorganisaties die Hadjreizigers oplichten? Zo ja, gebruiken de politie en het Openbaar Ministerie deze lijsten om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar deze praktijken? Antwoord 4 Ons is niet bekend of de Saoedische autoriteiten gebruik maken van (openbare of te raadplegen) zwarte lijsten. Overigens zou een zwarte lijst op zichzelf onvoldoende basis bieden voor het starten van een strafrechtelijk onderzoek. In geval van aangifte tegen een malafide reisorganisatie beziet het Openbaar Ministerie of er aanleiding bestaat strafrechtelijk onderzoek te doen. Vraag 5 Op welke wijze worden Hadjireizigers beschermd tegen malversaties van dit soort reisorganisatoren? Staat het iedereen vrij om zich als reisorganisatie te presenteren en reizen te organiseren naar Mekka en Medina? Zo neen, wat zijn de precieze voorwaarden? Antwoord 5 Voor het organiseren van reizen is geen specifieke vergunning vereist. Voor zover bekend worden Hadji reizen doorgaans als een pakketreis aangeboden. Dit houdt in dat sprake is van een georganiseerde reis die ten minste twee van de volgende diensten omvat: vervoer, verblijf, of een toeristische dienst die een significant deel van de reis uitmaakt. Op pakketreizen is de Richtlijn Pakketreizen (90/314/EEG) van toepassing, die is geïmplementeerd in het Burgerlijk Wetboek in Boek 7 titel 7A. De Consumentenautoriteit kan optreden in geval van collectieve klachten over het niet naleven van deze bepalingen. In het kader van de gestelde vragen zijn in het bijzonder de volgende rechten en plichten relevant: 3/5
- De reisorganisator heeft een informatieverplichting. Hij moet voor het sluiten van de overeenkomst informatie geven over onder meer zijn naam, adres en telefoonnummer, de reissom en de mogelijkheid van een annuleringsverzekering. - De reisorganisator kan de reisovereenkomst slechts opzeggen wegens gewichtige omstandigheden. In dit geval moet de reisorganisator een andere reis van gelijke of betere kwaliteit aanbieden. Aanvaardt de reiziger dit aanbod niet, dan heeft de reiziger recht op teruggave van de reissom. De reiziger heeft in het geval van opzegging recht op vergoeding van hierdoor geleden schade, tenzij er sprake is van overmacht, of de reisorganisator de overeenkomst opzegt omdat het aantal aanmeldingen kleiner is dan het vereiste minimumaantal en de reiziger binnen de overeengekomen termijn van de opzegging in kennis is gesteld. - Indien de reis niet verloopt overeenkomstig de verwachtingen die de reiziger op grond van de reisovereenkomst redelijkerwijs mocht hebben, heeft de reiziger recht op schadevergoeding. - Een reisorganisator is verplicht bij het niet nakomen van zijn verplichtingen wegens financieel onvermogen, ofwel terugbetaling van de reissom te garanderen, ofwel de verplichtingen door een ander te laten overnemen. Ook moet openbaar kenbaar zijn op welke wijze aan die verplichting is voldaan. Toezicht op deze garantiestelling is een prioritair aandachtspunt van de Consumentenautoriteit in 2007, en zal dit ook in 2008 zijn. Op grond van het wetsvoorstel oneerlijke handelspraktijken (kamerstuknr. 30928) dient informatie duidelijk, correct en niet misleidend te zijn. Het wetsvoorstel oneerlijke handelspraktijken is momenteel in behandeling bij de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Zodra de wetgeving inzake oneerlijke handelspraktijken in werking is getreden, kan de Consumentenautoriteit ook op basis van deze wetgeving handhavend optreden. Vraag 6 Bent u bereid om nadere maatregelen te nemen, zoals het verscherpen van het toezicht op de reisbranche en het verbeteren van de consumentenvoorlichting, om zo mensen te beschermen tegen reisorganisatoren die wél mensen voor hun reis laten betalen, maar vervolgens moedwillig nalaten om de overeengekomen reis te organiseren? Antwoord 6 Wij menen dat bovengenoemde rechten en plichten, waaronder het aanhangige wetsvoorstel naast de mogelijkheden die er bestaan om malafide reisorganisaties strafrechtelijk te vervolgen, de consument de gewenste bescherming bieden. Wat betreft consumentenvoorlichting is in januari 2007 ConsuWijzer van start gegaan. ConsuWijzer geeft consumenten praktisch advies over hun rechten en plichten. Ook kunnen consumenten met klachten over aanbieders van reizen en vragen over rechtsbescherming bij reizen bij ConsuWijzer terecht. 1) de Nederlandse Islamitische Omroep, 11 november 2007 4/5
5/5