Datum 20 juni 2012 Onderwerp Beantwoording Kamervragen over het bericht dat de RET gesprekken in trams afluistert

Transcriptie

1 1 > Retouradres Postbus EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG Schedeldoekshaven EX Den Haag Postbus EH Den Haag Onderwerp Beantwoording Kamervragen over het bericht dat de RET gesprekken in trams afluistert In antwoord op uw brieven van 10 en 11 mei 2012 deel ik u mede dat de schriftelijke vragen van de leden El Fassed en Van Gent (beiden GroenLinks) over het bericht dat de RET gesprekken in trams afluistert (ingezonden 10 mei 2012), de vragen van de leden Elissen en De Jong (beiden PVV) over de RET die passagiers afluistert (ingezonden 11 mei 2012) en de vragen van het lid Bashir (SP) over de RET die gesprekken zou opnemen of afluisteren (ingezonden 11 mei 2012) worden beantwoord zoals aangegeven in de bijlage bij deze brief. Uw kenmerk 2012Z09657 en 2012Z09715 en 2012Z09716 Bij beantwoording de datum en ons kenmerk vermelden. Wilt u slechts één zaak in uw brief behandelen. De Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, F. Teeven Pagina 1 van 7

2 2012Z09657 Vragen van de leden El Fassed en Van Gent (beiden GroenLinks) aan de minister van Veiligheid en Justitie over het bericht dat de RET gesprekken in trams afluistert (ingezonden 10 mei 2012) 1 Kent u het bericht Rotterdamse RET luistert gesprekken af in trams? 1) Ja. 2 Is het waar dat bewakingscamera s in de regel ook geluid (kunnen) registreren en worden ingezet om onrust of lawaai in bussen en trams te signaleren? Klopt het dat camera s technisch ook gesprekken kunnen registreren? 3 Kunt u bevestigen dat de RET (telefoongesprekken van) passagiers afluistert? Zo ja, hoe gaat dat precies in zijn werk? Zo nee, bent u bereid een onderzoek in te stellen of deze afluisterpraktijken daadwerkelijk voorkomen? 2 en 3 De RET heeft mij bevestigd dat een deel van de door hen gebruikte beveiligingscamera s naast beelden ook geluiden registreren. Het gaat om de camera s in de nieuwste trams en om de camera in de bus die bij de chauffeur hangt. Deze beelden en de bijbehorende geluidsfragmenten kunnen alleen achteraf worden uitgekeken of uitgeluisterd. De RET heeft mij gemeld dat er niet wordt ingezoomd op individuele gesprekken, noch in de beeld- noch in de geluidsopnames. Het College bescherming persoonsgegevens (CBP) heeft contact gehad met de RET naar aanleiding van de berichtgeving, en heeft mij laten weten vooralsnog geen aanleiding te zien om verder onderzoek te doen. 4 Is er een wettelijke basis voor het afluisteren van mensen in de openbare ruimte in het algemeen en het openbaar vervoer in het bijzonder? Zo ja, vindt u het legitiem en proportioneel dat de RET passagiers afluistert? In zijn algemeenheid is het maken van beeld- en geluidsopnames ter beveiliging van passagiers en materiaal geoorloofd. Het oordeel over de legitimiteit en proportionaliteit van registraties zoals de onderhavige komt niet aan mij toe maar aan het CBP. Zoals in antwoord op vragen 2 en 3 vermeld ziet het CBP vooralsnog geen aanleiding voor nader onderzoek. 5 Beschouwt u geluidsopnames als deze als verwerking van persoonsgegevens, die moet worden aangemeld bij het College bescherming persoonsgegevens? Worden de opnames na 24 uur verwijderd? Pagina 2 van 7

3 Geluidsopnames waarop stemmen van personen herkenbaar zijn vallen onder de Wet bescherming persoonsgegevens, en het bewaren hiervan moet dus worden aangemeld bij het CBP. De RET heeft mij gemeld dat de beeld- en geluidsopnames 48 tot 72 uur worden bewaard, afhankelijk van het type voertuig. 6 Bent u bereid te onderzoeken hoe andere openbaar vervoersbedrijven omgaan met geluidsregistratie in voertuigen? Een dergelijk onderzoek ligt niet op mijn weg, maar op die van het CBP. Zoals gemeld in antwoord op vragen 2 en 3 ziet het CBP vooralsnog geen aanleiding voor een dergelijk onderzoek. 1) elsevier Pagina 3 van 7

4 2012Z09715 Vragen van de leden Elissen en De Jong (beiden PVV) aan de minister van Veiligheid en Justitie over de RET die passagiers afluistert (ingezonden 11 mei 2012) 1 Bent u bekend met het bericht Rotterdamse RET luistert gesprekken af in trams? 1) Ja. 2 Is het waar dat de RET gesprekken afluistert? Zo ja, op welke schaal gebeurt dit? Is de RET in uw beleving bevoegd om gesprekken elektronisch af te luisteren? Zo ja, op basis waarvan? Ik verwijs hiervoor naar het antwoord op vragen 2 t/m 4 van de leden El Fassed en Van Gent (vraagnummer 2012Z09657, ingezonden 10 mei 2012). 3 Houdt toestemming om cameratoezicht uit te voeren tevens in dat de betreffende organisatie het recht heeft om daarbij tegelijkertijd ook geluid op te nemen en vast te leggen? Zo ja, vindt u dat het publiek daartoe extra geïnformeerd zou moeten worden? Zo nee, waarom niet? 4 Deelt u de mening dat, naast het opnemen van beelden, het opnemen van gesprekken een extra inbreuk op de privacy vormt? 3 en 4 Voor de vraag of een afzonderlijke melding aan het CBP vereist is om naast beeldopnames ook geluidsopnames te bewaren is onder andere van belang of het om een zodanige kwaliteit opnames gaat dat daarop stemmen te identificeren zijn. Indien dat het geval is lijkt een melding bij het CBP en een melding vooraf aan de reizigers vereist. Het uiteindelijke oordeel hierover komt echter niet aan mij toe, maar aan het CBP. 5 Hoe worden de afgeluisterde gesprekken gebruikt en worden de gegevens ook daadwerkelijk opgeslagen? Zo ja, op welke wijze? Welke termijnen en waarborgen zijn daaraan verbonden? De RET hanteert een protocol om te bepalen of een verzoek om toegang tot bepaalde beeld- en geluidsopnames kan worden gehonoreerd. Politie en justitie zijn de enige externe partijen die na een daartoe strekkende vordering ten behoeve van een strafrechtelijk onderzoek toegang krijgen tot de opnames. Daarnaast kan in bepaalde gevallen, ten behoeve van specifieke doelen zoals aangemeld bij het CBP, een schriftelijk verzoek worden gedaan om de opnames te Pagina 4 van 7

5 gebruiken voor intern gebruik. Het gaat dan bijvoorbeeld om het verzamelen van ondersteunend bewijs bij het verhalen van schade na vernielingen. Alle verzoeken of vorderingen worden ingediend bij de afdeling Veiligheid van de RET en worden behandeld door de algemeen directeur RET en door hem aangewezen personen behorende tot zijn organisatie, die de gegevens in gevolge hun taak mogen ontvangen. Er wordt een overdrachtsformulier ingevuld als bewijs voor overdracht van de opnames, zowel bij interne als externe verzoeken. Voor de door de RET gehanteerde bewaartermijnen voor geluidsopnames verwijs ik naar het antwoord op vraag 5 van de leden El Fassed en Van Gent (vraagnummer 2012Z09657, ingezonden 10 mei 2012). 6 Gaat u nader onderzoek instellen naar aanleiding van het bericht dat de RET afluistert? Zo nee, waarom niet? Ik verwijs hiervoor naar het antwoord op vraag 6 van de leden El Fassed en Van Gent (vraagnummer 2012Z09657, ingezonden 10 mei 2012). 1) Toelichting: deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden El Fassed en Van Gent (beiden GroenLinks), ingezonden 10 mei 2012 (vraagnummer 2012Z09657) Pagina 5 van 7

6 2012Z09716 Vragen van het lid Bashir (SP) aan de minister van Veiligheid en Justitie over de RET die gesprekken zou opnemen of afluisteren (ingezonden 11 mei 2012) 1 Is het waar dat RET niet rechtstreeks kan meeluisteren, maar dat het geluid en dus de gesprekken wel worden opgenomen? Is er een koppeling tussen de portofoons en de opnameapparatuur waarmee toch gesprekken rechtstreeks beluisterd kunnen worden? Hoe zit dit precies? Kunt u zo uitgebreid en gedetailleerd mogelijk antwoord geven? 1) De RET heeft mij laten weten dat er geen koppeling is tussen de portofoons en de apparatuur waarmee beeld- en geluidsopnames worden gemaakt. Verder verwijs ik naar het antwoord op vragen 2 en 3 van de leden El Fassed en Van Gent (vraagnummer 2012Z09657, ingezonden 10 mei 2012). 2 Sinds wanneer neemt de RET geluid op? Wat gebeurt er met de opnames? Hoe lang worden deze bewaard? Zoals gemeld in antwoord op vragen 2 en 3 van de leden El Fassed en Van Gent (vraagnummer 2012Z09657, ingezonden 10 mei 2012) kunnen de camera s in de nieuwste trams en de camera s in de bussen bij de chauffeur ook geluidsopnames maken. De nieuwste generatie trams wordt sinds medio 2011 ingevoerd; de camera s bij de chauffeurs in de bussen zijn sinds 2008 in gebruik. Voor de door de RET gehanteerde bewaartermijnen voor geluidsopnames verwijs ik naar het antwoord op vraag 5 van de leden El Fassed en Van Gent (vraagnummer 2012Z09657, ingezonden 10 mei 2012). 3 Is het waar dat het College bescherming persoonsgegevens niet op de hoogte is van de geluidsopnames? Zo nee, waarom niet? De RET heeft de registratie van geluidsopnames onlangs gemeld bij het CBP. Ik verwijs verder naar het antwoord op vragen 2 t/m 4 van de leden El Fassed en Van Gent(vraagnummer 2012Z09657, ingezonden 10 mei 2012). 4 Zijn er meer vervoerders die gesprekken van reizigers opnemen dan wel afluisteren? Dit is mij niet bekend. 5 Deelt u de mening dat vervoerders niet het recht hebben om reizigers af te luisteren? Zo ja, wat gaat u ondernemen om deze praktijken bij de RET Pagina 6 van 7

7 en eventuele andere vervoerders te stoppen? Zo nee, kunt u dat toelichten? 6 Is het waar dat er geen wettelijke basis is voor het opnemen dan wel afluisteren van gesprekken door vervoerders? Kunt u dit antwoord toelichten? Ik verwijs hiervoor naar het antwoord op vragen 4 en 6 van de leden El Fassed en Van Gent (vraagnummer 2012Z09657, ingezonden 10 mei 2012). 1) Toelichting: deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden El Fassed en Van Gent (beiden GroenLinks), ingezonden 10 mei 2012 (vraagnummer 2012Z09657) en van Elissen en De Jong (beiden PVV), ingezonden 11 mei 2012 (vraagnummer 2012Z09715) Pagina 7 van 7