NAJAARSRAPPORTAGE 2015 Waterschap Noorderzijlvest AB - 28 oktober 2015 Groningen, oktober 2015
Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 2
INHOUDSOPGAVE 1. NAJAARSRAPPORTAGE 2015... 5 1 Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding... 9 2 Programma Voldoende en gezond water... 12 3 Programma Gezuiverd water... 16 4 Programma Water en maatschappij... 18 5 Programma Bedrijfsvoering... 21 3. PARAGRAFEN... 22 A. Ontwikkelingen sinds het vorige begrotingsjaar... 23 B. C. Incidentele baten en lasten... 23 Waterschapsbelastingen... 23 D. E. Financiering... 25 Verbonden partijen... 25 4. FINANCIEEL RESULTAAT NAJAARSRAPPORTAGE 2015... 26 Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 3
Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 4
1. NAJAARSRAPPORTAGE 2015 Inleiding Binnen de vastgestelde planning- en control cyclus van het waterschap is de Najaarsrapportage het tweede rapportagemoment. Gerapporteerd wordt over de periode tot 1 september 2015. Naar aanleiding van de informatie in deze najaarsrapportage, wordt het jaarplan 2015 bijgesteld door middel van een begrotingswijziging. De indeling van de rapportage volgt de wettelijk verplichte programma indeling van het jaarplan. Deze sluit op hoofdlijnen aan op de thema s van het Waterbeheerplan 2010-2015. In de financiële samenvatting in hoofdstuk 1 wordt het financiële totaalbeeld weergegeven. In hoofdstuk 2 treft u de verantwoording op programmaniveau aan. Naast een inhoudelijke rapportage op het bereiken van de doelen en de te realiseren opgaven, wordt ingegaan op de besteding van middelen en worden enkele afwijkingen per programma nader verklaard. Verder is een aantal paragrafen toegevoegd zoals de stand van zaken van de belastingopbrengsten van het waterschap (hoofdstuk 3). In hoofdstuk 4 wordt afgesloten met een eindejaarprognose. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 5
2. Programmaverantwoording De Waterschapswet vereist dat het algemeen bestuur op hoofdlijnen het beleid formuleert. Dat is gedaan in het Waterbeheerplan aan de hand van een aantal thema s. Per thema zijn doelen en maatregelen geformuleerd. De thema s vullen samen met de bedrijfsvoering de programma s die de basis zijn voor de Perspectiefnota, het Jaarplan en de bijbehorende rapportages en evaluaties. Zo worden de Perspectiefnota, het Jaarplan en de rapportages in lijn gebracht met het Waterbeheerplan. In onderstaand overzicht zijn de programma s van het Jaarplan en thema s uit het Waterbeheerplan 2010-2015, dat de basis is van de programma s, opgenomen. Nr. Programma Thema 1 Waterveiligheid en rampenbestrijding Waterveiligheid en rampenbestrijding 2 Voldoende en gezond water Voldoende water Schoon en gezond water 3 Gezuiverd water Gezuiverd water 4 Water en maatschappij Water en ruimtelijke ordening Water en economie Leven met water 5 Bedrijfsvoering Geen De programmaverantwoording omvat het totaal van baten en lasten van het waterschap. Op het moment van rapporteren zijn er nog geen begrotingswijzigingen doorgevoerd. Bij het opstellen van deze rapportage is gekeken naar de kapitaallasten, de personeelskosten, de goederen en diensten, de baten en de stand van zaken betreffende de voorgenomen investeringen. Op het niveau van de afzonderlijke programma s wordt gerapporteerd over de saldolasten en de investeringen. Het totaaloverzicht van de lasten en baten (inclusief opbrengst belastingheffing) over alle programma s is als volgt: Prognose 2015 Realisatie 2015 tm 2e triaal Realisatie 2015 tm 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014 Kapitaal lasten Personeels lasten Goederen & diensten Totaal Programma 1 t/m 5 in 1.000 LASTEN BATEN Toev.Res. & Voorz. Afschr.boek verliezen Onvoorzien Totaal lasten Waterschap s Overige Totaal baten RESULTAAT belastingen 22.055 20.973 30.840 131-10 74.008 57.030 16.832 73.862 146 21.306 13.404 19.704 131 - - 54.545 48.566 7.067 55.633-1.088 21.306 7.101 10.005 - - - 38.412 14.995 5.399 20.394 18.018 21.969 21.303 29.772 - - 10 73.054 57.152 15.902 73.054-0 21.523 21.063 29.843 2.332 13-74.773 56.305 17.437 73.742 1.031 in 1.000 INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose 2015 Realisatie 2015 tm 2e triaal Realisatie 2015 tm 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014 41.737 22.830 310 18.597 16.753 1.445-15.308 7.358 56-7.302 35.285 9.695-25.590 24.881 7.523 498 16.860 Saldokosten In bovenstaande tabel is per saldo sprake van een verwachte overschrijding van ruim 0,1 miljoen. Onderstaand volgt een nadere toelichting. Kapitaallasten (nadeel 0,1 miljoen) Bij het opstellen van het Jaarplan 2015 (najaar 2014) is gekeken naar de projecten die vanuit 2014 naar verwachting zullen doorlopen tot in 2015. Bij het bepalen van de huidige prognose is rekening gehouden met de werkelijke stand per 31 december 2014 (jaarrekening) en bestuurlijke besluitvorming tot en met heden. De verwachting is dat de kapitaallasten ca. 0,1 miljoen hoger zullen uitvallen dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door de afschrijvingslasten. Een aantal projecten is in 2014 afgesloten, terwijl dit bij het opstellen van het jaarplan niet voorzien was. De (bouw)rente blijft, zoals het nu lijkt, op het niveau van de raming. Hierbij is uitgegaan van het gehanteerde rentepercentage van 2,9% in het jaarplan. Per ultimo boekjaar wordt dit percentage opnieuw berekend aan de hand van de werkelijke rentelasten in 2015. Personeelskosten (voordeel 0,3 miljoen) Bij het opstellen van het Jaarplan 2015 waren nog geen cao-afspraken bekend. In het jaarplan was rekening gehouden met een stijging van in totaal 2% voor sociale lasten en pensioenpremies, cao-afspraken en prestatietoeslagen. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 6
Er is inmiddels een akkoord bereikt in het cao-traject, waarin is opgenomen een loonsverhoging van 0,73% ingaande 1 januari 2015, een eenmalige uitkering per 1 juli 2015 van bruto 750 per fte (medewerkers in deeltijd naar rato) en een loonsverhoging van 1,5% per 1 januari 2016. De organisatie heeft in 2015 een formele formatie van 267,5 fte. Hierin zijn niet meegeteld de bovenformatieve medewerkers. De feitelijke bezetting op 1 januari 2015 bedroeg ca. 273 fte. Boventallig personeel is en wordt zoveel mogelijk gedetacheerd, waardoor deze kosten net als voorgaande jaren nagenoeg geheel worden gecompenseerd met baten. Naar verwachting zal de functionele bezetting aan het einde van het jaar circa 271 fte bedragen. Het gemiddelde ziekteverzuim op organisatieniveau bedroeg over de eerste acht maanden van dit jaar 3,4%. In 2014 bedroeg dit 3,6% over dezelfde periode. De verwachting is dat de personeelskosten ca. 0,3 miljoen lager uit zullen vallen. Dit is met name het gevolg van het vertrek van een aantal medewerkers en het op een later moment invullen van ontstane vacatures. Tevens is de verwachting dat de sociale lasten een voordeel zullen laten zien. Goederen en Diensten (nadeel 1,1 miljoen) De ramingen in het Jaarplan 2015 voor de kosten van goederen en diensten komen overeen met de ramingen zoals opgenomen in de Perspectiefnota 2015-2018. Voor het jaar 2015 is geen inflatiecorrectie toegepast. Mogelijke prijsstijgingen zullen door het waterschap moeten worden inverdiend. De gemiddelde stijging van de consumentenprijzen in 2014 was 0,98%. Tot en met augustus 2015 is het op jaarbasis herleide percentage 1,6. Dit blijkt uit cijfers van het CBS. Op dit moment is de verwachting dat de kosten voor goederen en diensten ca. 1,1 miljoen hoger zullen uitvallen dan geraamd. Dit is met name het gevolg van extra inzet op de muskusrattenbestrijding, niet geraamd groot onderhoud op een boezemgemaal, een calamiteit bij de filterpersen op de rwzi Garmerwolde, hogere laboratoriumkosten, extra kosten afzet slib, kosten verwijderen oude leidingen en verbeteringen aan het waterschapshuis. Genoemde overschrijdingen worden voor een groot deel ( 0,8 miljoen) gecompenseerd met opbrengsten van derden dan wel onttrekkingen aan de bestemmingsreserves. Toevoegingen aan reserves (nadeel 0,1 miljoen) Dit betreft een toevoeging van uitgekeerd dividend aan de reserves van het fonds oude leidingen. Opbrengst belastingheffing (nadeel 0,1 miljoen) In de rapportage van Hefpunt over het tweede kwartaal wordt enerzijds een hogere belastingopbrengst verwacht van ca. 0,5 miljoen. Anderzijds is de verwachting dat de post voor kwijtschelding zal worden overschreden met ca. 0,3 miljoen. Tevens zal de voorziening voor oninbare bedragen naar verwachting moeten worden opgehoogd met 0,3 miljoen. Per saldo een nadeel van 0,1 miljoen. Overige baten (voordeel 0,9 miljoen) De overige baten betreffen (mogelijke) onttrekkingen aan (bestemmings)reserves en/of voorzieningen, rentebaten, opbrengsten werken voor derden en doorberekende kosten aan projecten (bestede uren en bouwrente). Op dit moment is de verwachting dat de overige baten per saldo ca. 0,9 miljoen hoger zullen uitkomen dan begroot. Deze post is op hoofdlijnen als volgt uit te splitsen: - Nagekomen incidentele en / of nagekomen baten voorgaande jaren 0,3 miljoen; - Meer opbrengsten uit de verwerking van slib voor derden 0,2 miljoen; - Meer opbrengsten voor werkzaamheden aan waterhuishoudkundige werken (o.a. bodemdaling) 0,2 miljoen; - Een hogere bijdrage uit gemeenschappelijke regelingen op het gebied van zuiveren 0,3 miljoen; - Een niet geraamde onttrekking aan de bestemmingsreserve MURA 0,1 miljoen; - Uitgekeerd dividend op de belegde gelden van het Fonds oude leidingen 0,1 miljoen; - Een lagere personeelsbate ( 0,1 miljoen); - Minder doorberekende rente en (technische) uren op projecten (geactiveerde lasten) 0,2 miljoen. Een aantal projectleiders is met pensioen gegaan. Deze functies zijn in 2015 niet meer ingevuld. Hierdoor zijn enerzijds de personeelslasten lager, maar zijn anderzijds ook de baten lager omdat minder interne uren op projecten zijn geactiveerd. In het vervolg van dit hoofdstuk wordt per programma inzicht gegeven in: - de mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerd; - de wijze waarop getracht is de beoogde effecten te bereiken; - de gerealiseerde netto-kosten in relatie tot de bedragen opgenomen in de begroting; - de belangrijkste afwijkingen tussen realisatie en begroting 2015. Investeringen In het Jaarplan 2015 is een netto investeringsniveau opgenomen van in totaal 25,6 miljoen (bestedingen/omzet 35,3 miljoen; subsidies 9,7 miljoen). Dit is exclusief de kosten voor bestede interne technische uren en de (bouw)rente. De verwachting is dat het bruto investeringsbedrag ca. 6,4 miljoen hoger zal zijn dan geraamd. In de voorjaarsrapportage was dit becijferd op ca. 7,7 miljoen. Omdat enkele grote projecten (grotendeels) gefinancierd worden door andere partijen, zijn de subsidies/bijdragen van derden in de projecten naar boven bijgesteld met 13,4 miljoen. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 7
Het netto investeringsniveau (bestedingen minus subsidies) ten opzichte van de begroting valt per saldo derhalve ca. 7 miljoen lager uit. Bij een drietal projecten die dit jaar zijn/worden gerealiseerd wordt een lichte overschrijding van het krediet verwacht. Het betreft de projecten realisatie gemaal Zernike (overschrijding circa 45.000 (4,7%)), realisatie rwzi Uithuizermeeden/sloop rwzi Uithuizen (overschrijding circa 175.000 (3,8%) en groot onderhoud HD Louwes (overschrijding circa 4.000 (2,6%). Het dagelijks bestuur heeft van zijn bevoegdheid gebruik gemaakt / zal gebruik maken van zijn bevoegdheid om deze kredieten te verhogen. Ten aanzien van het gemaal Zernike wordt overigens ook een hogere bijdrage van derden verwacht (+ 10.000). Per programma wordt in de volgende paragrafen op hoofdlijnen aangegeven wat de stand van zaken van de werkzaamheden ten opzichte van het jaarplan. Binnen de programma s wordt bij de rapportage bij de te onderscheiden opgaven door middel van een gekleurd opsommingsteken aangegeven in hoeverre het bereiken van de doelstellingen op koers liggen. Een groen rondje geeft aan dat de opgave gerealiseerd is of op planning ligt. Een oranje rondje geeft aan dat de opgave wel gerealiseerd wordt, maar dat er vertraging is opgetreden en derhalve later gerealiseerd wordt. Een rood rondje betekent dat niet aan de opgave is voldaan. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 8
1 Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding In dit programma heeft waterveiligheid betrekking op de aanleg, het onderhoud en het beheer van de zeekering en de regionale waterkeringen (boezemkaden). De kosten die Noorderzijlvest maakt voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma zijn in dit programma opgenomen. Daaronder worden alle werkzaamheden begrepen die te maken hebben met de veiligheidsketen, inclusief het toezicht op de dijken en kaden en de calamiteitenbestrijding. In dit programma zit ook de beleidsontwikkeling van de relatie tussen het oppervlaktewaterbeheer en de veiligheid voor de burgers (voorkomen van overstromingen). Door sterke dijken en waterkeringen wordt voldaan aan de eerste laag van het veiligheidsbeleid. Alle werkzaamheden ten aanzien van calamiteitenbestrijding vallen onder dit programma; niet enkel calamiteiten ten aanzien van hoog water, maar ook die van watertekorten en calamiteiten ten aanzien van de waterkwaliteit en het vaarwegbeheer. In dit programma is tevens de beheersing van de muskusratten- en beverrattenpopulatie opgenomen. Doelen De doelen van dit programma zijn verwoord in het waterbeheerplan 2010-2015 en in het jaarplan 2015: a. het waterschap is in 2015 een actieve speler in de veiligheidsketen. De eigen rol en houding in de stappen van de veiligheidsketen zijn duidelijk; b. het waterschap draagt zorg voor de waterkeringen zodanig dat deze voldoen aan de vigerende normen. De primaire waterkering (zeedijk) is bestand tegen waterstanden met een overschrijdingskans van 1:4000 jaar en de regionale waterkeringen bieden veiligheid tegen overstromingen met een kans van 1:100 jaar; c. het waterschap heeft innovatieve kennis en inzichten op het gebied van waterveiligheid en rampenbestrijding opgedaan en past deze toe; d. Het doel van de beheersing van de muskusrattenpopulatie is het terugbrengen van het aantal muskusratten tot een maatschappelijk aanvaardbaar niveau, waarbij de kosten van de muskusrattenbestrijding en de kosten van de door de muskusratten aangerichte schade in evenwicht is. Om de doelen te bereiken zijn in het jaarplan 2015 opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Waterveiligheid en rampenbestrijding in vier beleidsthema s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Ten aanzien van deze beleidsthema s, wordt hierbij gerapporteerd over de periode tot 1 september 2015, met een doorkijk op jaarbasis. Primaire waterkering Project overstijgende Verkenning Waddenzeedijk In 2014 is samen met het Wetterskip Fryslân en het waterschap Hunze en Aa s gestart met de Project overstijgende Verkenning Waddenzeedijk (POV-W). In deze verkenning staan het nader vaststellen van het veiligheidsprobleem en het onderzoeken en selecteren van kansrijke oplossingsrichtingen centraal. Hierbij worden drie sporen verkend; procesinnovaties, productinnovatie en hydraulische randvoorwaarden. In februari 2015 hebben de drie dagelijkse besturen van de waterschappen binnen dijkring 6 (Wetterskip Fryslân, Noorderzijlvest en Hunze en Aa's) ingestemd met de verdere uitwerking van de kansrijke oplossingsrichtingen. In samenspraak met de programmadirectie HWBP is afgesproken om tot een praktische koppeling te komen tussen de onderzoeksopgaven en de geprogrammeerde projecten (de afgetoetste dijkvakken in dijkring 6). De kosten van de uitgebreide onderzoeksvragen worden binnen de te onderscheiden projecten opgenomen. De beschikking vanuit het HWBP voor fase 2 staat gepland in november 2015. De kansrijke oplossingsrichtingen worden tot en met 2017 verder onderzocht. Belangrijk aandachtpunt hierbij is het tijdig betrekken van de omgeving om uiteindelijk eind 2017 tot bestuurlijk gedragen oplossingsrichtingen te komen. Versterking dijktraject Eemshaven - Delfzijl De voorbereiding (planfase) voor de verbetering van het dijktraject Eemshaven-Delfzijl loopt volgens planning. Begin 2015 is aan het bestuur een overzicht gepresenteerd van mogelijke koppelkansen die worden meegenomen bij de verdere planfase van dit werk (Marconi, windmolens, rijke en dubbele dijk en overige recreatieve voorzieningen). Inmiddels zijn vijf bouwcombinaties geselecteerd voor de uitvoering van de werkzaamheden. In september wordt een referentieontwerp voor onze reguliere opgave gepresenteerd en wordt aangeven welke koppelkansen als koppelprojecten worden meegenomen bij de uitvoering van het werk. De MER procedure is vanaf medio september ter inzage gelegd. De aanbesteding staat gepland voor december 2015 / januari 2016. Onderzoeken en beheer Door het aanbrengen van sensoren in de primaire waterkeringen is en wordt inzicht verkregen in het gedrag van de kering tijdens dagelijkse en extreme omstandigheden. In de jaren 2012 tot en met 2014 zijn sensoren in de Ommelanderzeedijk en de Lauwersmeerdijk geplaatst. De ingewonnen gegevens c.q. onderzoeksresultaten zijn / worden meegenomen in het dijkversterkingsproject Delfzijl-Eemshaven. De infiltratieproef met het Dijk Monitoring en Conditioneringssysteem (DMC) in de Ommelanderzeedijk is in mei 2015 met succes afgerond. De waterstand in de dijk is gedurende de proef met twee meter verhoogd. Op meerdere plekken zijn zand meevoerende wellen ontstaan, waarvan één zich pas voordeed enkele dagen na stoppen van de infiltratie en ontwatering van de dijk al in gang was gezet. Naast de verwachte normale vernatting van het dijkprofiel, heeft zich op één traject ook een zogenaamde waterblaar ontwikkeld ter grootte van één bij drie meter. De grasmat bleek ter plekke dusdanig taai te zijn dat water gevangen werd gehouden tussen de grasmat en de kleiafdeklaag. Ongeveer een week na beëindiging van de infiltratie was het waterniveau in de dijk weer teruggebracht tot oorspronkelijk niveau. De stabiliteit van de dijk is tijdens deze infiltratieproef niet in het geding geweest. De voortgang in de kennisontwikkeling en onderzoeken over de gevolgen van aardbevingen is voldoende gebleken om met voldoende zekerheid het eerste traject langs het Eemskanaal (regionale kering) aan te besteden. De ontwikkeling en vervolgonderzoeken zijn echter nog in volle gang en zullen naar verwachting pas rond 2017 leiden tot definitieve conclusies. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 9
Regionale waterkering Eemskanaalkade De versterkingswerkzaamheden van de noordelijke Eemskanaalkade zijn in 2015 volgens de planning voortgezet. Hierbij wordt rekening gehouden met het realiseren van aardbevingsbestendige waterkeringen. Voor het boezemkadetraject Garmerwolde-Woltersum (ca. 6 km) wordt vanaf de zomer in samenwerking met Rijkswaterstaat de boordvoorziening vervangen door een aardbevingsbestendige damwand. Ook op het traject Woldbrug-N33 te Appingedam is de versterking van de Eemskanaalkade in uitvoering en wordt dit najaar afgerond. De voorbereiding van de boezemkadeversterking op de trajecten Bloemhofbrug- Appingedam en de stad Groningen-Bronssluis zijn in voorbereiding. Uitvoering hiervan vindt plaats vanaf 2016. Keringen Noord-Willemskanaal en Reitdiep (zuid) Voor de verbeteringswerkzaamheden van de regionale keringen rondom de stad Groningen (Noord-Willemskanaal, Schuitendiep en Reitdiep) zijn de voorbereidingen opgestart. Uitvoering van de werkzaamheden vinden plaats vanaf 2016. Overige keringen Bij Kommerzijl is de aanpak van een gedeelte regionale kering inclusief beschoeiing in uitvoering. De eerste fase van de toetsing van de regionale keringen in de Fivelingo- en Electraboezem is op dit moment in uitvoering. Bodemdaling en aardbevingen Met de bodemdalingscommissie is dit jaar overlegd over de uitvoering en financiering van maatregelen aan de regionale keringen om de gevolgen van bodemdaling op te vangen. Voor de verrekening van de (vermijdbare) aarbevingsschade aan de Eemskanaalkade is een uitgangspuntennotitie opgesteld. Met de nationaal coördinator worden afspraken gemaakt over de procedure om te komen tot een vergoeding van de meerkosten van de werkzaamheden. Calamiteitenbestrijding Herziening calamiteitenplan De consultatieronde van het herziene c.q. geactualiseerde algemene deel van het calamiteitenplan naar de (aangrenzende) crisispartners bevindt zich in de afrondingsfase, waarna het plan bestuurlijk kan worden vastgesteld. In 2015 zijn de activiteiten met betrekking tot rampenbestrijding gecontinueerd. Een belangrijke ontwikkeling is het netcentrisch werken en als onderdeel daarvan het Landelijk Crisismanagement Systeem (LCMS). Dit is een werkwijze waarbij over het beschikbaar stellen van informatie heldere afspraken worden gemaakt zodat de besluitvorming onder crisisomstandigheden altijd gebaseerd is op een actueel en consistent situatiebeeld. Met betrekking tot netcentrisch werken wordt naast het bij de veiligheidsregio in gebruik zijnde Landelijk Crisismanagement Systeem, ook het Crisismanagement Systeem Eagle-water nader onderzocht op bruikbaarheid. Afstemming hierover met de unie van waterschappen vindt plaats; besluitvorming dient nog plaats te vinden. Oefenen en bestrijding calamiteiten Bij de uitvoering van het jaarplan opleiden, trainen en oefenen (OTO) 2015 zijn binnen Noorderzijlvest een basiscursus crisismanagement, een workshop consignatie milieu en een workshop voor de voorzitters van het Waterschap Actieteam (WAT) en het Waterschap Operationeel team (WOT) uitgevoerd. Binnen de veiligheidsregio Groningen is door Noorderzijlvest deelgenomen aan een themacollege over diverse onderwerpen met betrekking tot crisisbeheersing, een werkbezoek voor CoPI leden aan het chemiepark Delfzijl en aan de CoPI oefenweek. Er hebben zich tot en met augustus geen noemenswaardige waterhuishoudkundige calamiteiten voorgedaan. Muskusrattenbeheer Beheer muskus- en beverratten Vanaf januari tot en met juni zijn in de verschillende clustergebieden extra speuracties uitgevoerd. Deze hebben geleid tot lagere vangsten. Vergeleken met dezelfde periode uit 2014 zijn de vangsten structureel gedaald met ruim 500 muskusratten. Tot en met augustus zijn er 9790 muskusratten gevangen. De absolute vangsten zijn nog steeds hoog. Er is echter wel een dalende trend te herkennen, de voorjaarspiek 2015 was significant lager dan die uit voorgaande jaren wat duidt op een beter beheer van de muskusrattenpopulatie. De sporen die in januari zijn aangetroffen in het Lauwersmeergebied en leken te wijzen op beverratten, zijn in de afgelopen periode niet bevestigd. Veldproef De drie jaar durende veldproef verloopt naar verwachting. De schades zijn geïnventariseerd en verwerkt in de landelijke database. Door het wegvangen van de ratten komen meer zogenaamde bouwen leeg te staan waardoor de schades meer en beter zichtbaar worden. De samenwerking met andere bestrijdingsorganisaties verloopt in goede harmonie, er wordt gebruik gemaakt van elkaars kennis. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 10
Financiële rapportage op hoofdlijnen Programma 1 Waterveiligheid en rampenbestr. in 1.000 Lasten Baten Saldokosten Waterschaps belasting Resultaat Prognose 2015 6.272 940 5.332-5.332 Realisatie 2015 tm 2e triaal 4.625 362 4.263-4.263 Realisatie 2015 tm 1e triaal 3.567 5 3.562-3.562 Jaarplan 2015 6.091 943 5.148-5.148 Jaarrapportage 2014 6.057 1.087 4.970-4.970 in 1.000 INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose 2015 25.969 19.980-5.989 Realisatie 2015 tm 2e triaal 9.320 3-9.317 Realisatie 2015 tm 1e triaal 4.454 - - 4.454 Jaarplan 2015 12.802 5.625-7.177 Jaarrapportage 2014 6.975 1.456-5.519 Saldokosten De verwachting is dat de saldokosten aan het einde van het jaar het niveau van het jaarplan met ca. 0,2 miljoen zullen overstijgen. Dit is met name het gevolg van een stijging van de kapitaallasten binnen dit programma. Op de post goederen en diensten wordt een overschrijding verwacht van ruim 0,1 miljoen. Oorzaak hiervan is de extra inzet op de muskusrattenbestrijding. Deze kosten worden gedekt uit de bestemmingsreserve voor de muskusrattenbestrijding. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan met 13,2 miljoen naar boven bijgesteld. Tevens wordt de verwachte subsidie op de projecten met 14,4 naar boven bijgesteld. Per saldo een verlaging van 1,2 miljoen. Het aardbevingsdossier was mede aanleiding om de scope van de opgave regionale waterkeringen aan te passen. Met name het project (damwanden) Eemskanaalkade tracé Woltersum Bronssluis zal dit jaar worden uitgevoerd. Dit project was niet opgenomen in het jaarplan 2015. Tevens zijn de voorbereidingen van het project dijkversterking Eemshaven Delfzijl opgestart. De jaarlijkse bijdrage aan het HWBP valt circa 0,1 miljoen gunstiger uit dan geraamd. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 11
2 Programma Voldoende en gezond water Onder het programma Voldoende en gezond water wordt begrepen de inrichting, het onderhoud en het beheer van het oppervlaktewater, inclusief het toezicht hierop vanuit de Waterwet (voorheen onder andere WVO) en het beheer van het freatisch grondwater. Maatregelen voor het voorkomen van wateroverlast, zoals het inrichten van waterbergingsgebieden en het eventueel realiseren van een bemaling bij Lauwersoog, vallen tevens onder dit programma. De maatregelen voortvloeiend uit de Kaderrichtlijn Water (KRW), de aanpak van verdroogde gebieden en peilbesluiten zijn in dit programma opgenomen. Indien nodig worden deze zaken vastgelegd in waterakkoorden. Doelen De doelen van dit programma zijn verwoord in het waterbeheerplan 2010-2015 en in het jaarplan 2015: a. De robuustheid en de veerkracht van watersystemen zijn behouden en versterkt. De watersystemen zijn daarmee op orde en voldoen aan de werknormen voor wateroverlast van het Nationaal Bestuursakkoord Water; b. In alle wateren is het goede ecologische potentieel (GEP) en de daarbij behorende waterkwaliteit bereikt, conform de doelstelling uit de Beslisnota KRW van Rijn-Noord en Nedereems. Dit doel vertaalt het waterschap in drie subdoelstellingen: Schoon en onbelast water; Robuuste ecosystemen met zo weinig mogelijk barrières; Praktisch toepasbare ecosysteemkennis. c. De watersystemen worden goed beheerd; d. Er is een beter begrip van de effecten van klimaatverandering. Om de doelen te bereiken zijn in het jaarplan 2015 opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Voldoende en Gezond water in zes beleidsthema s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Ten aanzien van deze beleidsthema s, wordt hierbij gerapporteerd over de periode tot 1 september 2015, met een doorkijk op jaarbasis. Kaderrichtlijn Water Beekherstel De inrichting en het herstel van een gedeelte van het Dwarsdiep in de Marumerlage is begin 2015 succesvol afgerond. De derde fase van het beekherstel Oostervoortsediep betreft in 2015 een onderzoeksfase waarin de te treffen maatregelen nader geïdentificeerd worden. Voor de herinrichting van de Steenbergerloop is het planvormingstraject opgestart wat moet uitmonden in een inrichtingsvoorstel. Een en ander gebeurt in samenwerking met de gemeente Noordenveld. Begin 2016 zullen voorstellen aangaande Oostervoortsediep en Steenbergerloop aan het algemeen bestuur worden voorgelegd. Door het uitlopen van ruimtelijke planningsprocedures wordt het tot stand komen van de verbinding tussen Drentse Aa en het Paterswoldsemeer opgeschoven. De verwachting is dat hierover eind 2016 een voorstel aan het algemeen bestuur wordt voorgelegd. Aanleg natuurvriendelijke oevers De aanleg van de geplande aantal kilometers (circa 40 km) natuurvriendelijke oevers is in een aantal waterlichamen voltooid. In overleg met agrariërs (via groenblauwe diensten) en andere stakeholders worden de kansen gezocht voor de aanleg van de resterende opgave. Via groenblauwe diensten is nu circa 7 km van de totale opgave van ruim 40 km natuurvriendelijke oevers gerealiseerd. In totaal is tot en met augustus circa 33 kilometer natuurvriendelijke oever aangelegd. Realisatie vispassages De realisatie van vier vismigratievoorzieningen in de Broekenloop is afgerond. Ook in de Runsloot is een vispassage gerealiseerd. De realisatie van de vispassages in de Grote Masloot worden naar verwachting in 2016 gerealiseerd. Het verbeteren van de vispasseerbaarheid van de Cleveringsluizen geschiedt in 2015 door de lengte van de periode waarin de sluizen vispasseerbaar zijn te vergroten. Deze werkwijze wordt nog geëvalueerd. Er is voor dit project vanuit het project Ruim Baan voor Vissen subsidie vanuit het Waddenfonds beschikbaar. De (tijdelijke) vispasseerbaarheid bij de Waterwolf, in verband met het mogelijke peilexperiment op het Lauwersmeer, wordt door de provincie in 2015 gerealiseerd. Bij HD Louwes is een permanente vismigratievoorziening in 2018 gepland. Waterbeheer 21e eeuw (WB21) / Droge voeten 2050 Gebiedsaanpak Zuidelijk Westerkwartier Met de benoeming van de Gebiedscommissie is de gebiedsaanpak Zuidelijk Westerkwartier gestart. Voorbereidingen van de waterbergingsmaatregelen vinden plaats en worden opgenomen in het provinciaal inpassingsplan. Waterveiligheid Lauwersmeer De afronding van het DV2050 onderzoek met betrekking tot het Lauwersmeer heeft geleid tot de maatregel voor het versterken en verhogen van de keringen in en om het Lauwersmeer. In de tussentijd wordt verder onderzocht of er alternatieven zijn voor deze kadeversterking, zoals het bijplaatsen van pompcapaciteit bij het sluizencomplex Lauwersoog. Dit onderzoek gaat in 2016 gebeuren. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 12
Overige maatregelen Droge Voeten 2050 De uitvoering van de maatregelen van het boezemveiligheidsonderzoek Droge Voeten 2050 worden thans voorbereid. Vanaf 2016 worden de daadwerkelijke ingrepen in de infrastructuur gerealiseerd. De verbeterde besturing van de gemalen van de Fivelingoboezem is nagenoeg operationeel, die van de Electraboezem wordt thans voorbereid en vervolgens in 2016 ingevoerd. Bodemdaling Realisatie bodemdalingsgemaal en sluis Usquert Het bodemdalingsgemaal Usquert is reeds eind 2014 in gebruik genomen. De sluis is voor aanvang van het vaarseizoen 2015 in gebruik genomen. Het gehele complex is opgeleverd volgens de planning en binnen het beschikbaar gestelde krediet. Realisatie bodemdalingsgemaal Zernike De werkzaamheden voor de realisatie van het bodemdalingsgemaal Zernike zijn aanbesteed. De uitvoering vindt thans plaats, waarbij de afronding wordt voorzien eind 2015. Gemaal Oldenoord Uit de resultaten van het onderzoek over de relatie tussen de DV2050 maatregelen en de bodemdaling blijkt dat het gemaal Oldenoord de goede afvoer vanuit het gebied bovenstrooms belemmert als de DV2050 maatregelen in de 1e en 2e schil en met name de vergrote afvoercapaciteit van gemaal Schaphalsterzijl uitgevoerd zijn. Het gemaal Oldenoord kan hiermee in de loop van 2019 komen te vervallen. Het onderzoek is samen met de bodemdalingscommissie uitgevoerd. Overige bodemdalingsaspecten Met de bodemdalingscommissie wordt onderzocht of in de tweede bodemdalingsschil schade aan de kades kan ontstaan als gevolg van de daling van het waterpeil. De relatie tussen de maatregelen van Droge Voeten 2050 en de bodemdaling door aardgaswinning en de consequenties worden nog in 2015 nader bepaald. Waterbeheersing Peilbesluiten In 2015 zijn peilbesluiten genomen voor de gebieden Marumerlage en Noorddijk. Voorbereidingen voor het nemen van peilbesluiten in de gebieden Driemolenpolders, Smilde en Eelderwolde Zuid vinden thans plaats. Grondwatermeetnet Alvorens te komen tot een regulier grondwatermeetnet worden de huidige grondwaterbuizen in het project optimalisatie grondwatermeetnet beoordeeld op de vraag in hoeverre deze buizen geschikt zijn voor het regulier meetnet. De meetnetten Electraboezem 2e schil en Beekherstel Oostervoortsche Diep zijn in dit kader geanalyseerd. De afronding van het advies voor het regulier grondwatermeetnet (fase 3) is voorzien eind 2015 / begin 2016. Peilbeheer Lauwersmeer Het voorbereidingstraject voor het peilexperiment in het Lauwersmeergebied is door de provincie Groningen als trekker opgepakt. In de volle breedte wordt nu in gezamenlijkheid met medeoverheden en de terreinbeheerder (SBB) aan alle van belang zijnde aspecten gewerkt. In feite gaat het om een proef ter stimulering van riet-ontwikkeling. Deltaprogramma Zoetwater Het opstarten van studies met betrekking tot de uitvoering van het Deltaprogramma Zoetwater heeft uitgemond in een bestuursovereenkomst met de betreffende overheden in Noord-Nederland. In noordelijk verband worden studies opgestart (onder coördinatie van de provincie Groningen) naar onder andere besparingsmaatregelen van het toekomstig waterverbruik. De gezamenlijke ambitie van partijen in de Zoetwaterregio IJsselmeergebied is de zoetwatervoorziening te optimaliseren en robuuster te maken. Eén van de studies, Spaarwater, zal naar verwachting eind 2015 reeds tussenresultaten laten zien. Kunstwerken Vernieuwing gemaal Ten Boer De vernieuwing van het gemaal Ten Boer is eind 2014 opgeleverd en is begin 2015 financieel afgerond. Cleveringsluizen Lauwersoog De werkzaamheden voor renovatie van de tweede stroomkoker van de Cleveringsluizen verlopen volgens plan. Oplevering vindt plaats voor het stormseizoen. Baggeren Baggeren Damsterdiep / realisatie Dijkpark Garmerwolde Na de voorbereidingen in de afgelopen jaren is in 2015 gestart met het baggeren van het Damsterdiep. De bagger wordt benut ten behoeve van de ontwikkeling en realisatie van het Dijkpark Garmerwolde. De werkzaamheden voor het baggeren van het Damsterdiep tussen Groningen en Ten Post zijn volop in uitvoering. De baggerspecie welke vanwege de kwaliteit niet in het depot Garmerwolde gestort mocht worden is inmiddels afgevoerd. Conform de planning worden de komende jaren de overige trajecten gebaggerd en het dijkpark ingericht. Waterbodemsanering Groote Heekt De voorbereidende werkzaamheden voor de waterbodemsanering van de Groote Heekt zijn gerealiseerd. Uitvoering van de sanering vindt plaats in het najaar van 2015. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 13
Operationeel waterbeheer Operationeel waterbeheer tweede trimester (mei - augustus 2015) Mei was aan de koele kant en soms zelfs koud met lokaal zelfs temperaturen onder het vriespunt. Zo werd er op 2 mei nog een temperatuur van -1,8 C genoteerd in Eelde. In Eelde viel 70 mm neerslag in de maand mei, wat iets meer was dan het langjarige gemiddelde van 58 mm neerslag. Door de lage temperaturen en de normale hoeveelheid neerslag was deze maand qua waterbeheer rustig. Juni, was droog en zonnig. In Eelde viel 46 mm neerslag, wat een stuk lager was dan het langjarig gemiddelde van 71 mm neerslag. Door het gebrek aan neerslag en de hogere temperaturen liep het neerslagtekort verder op. Dit had als gevolg dat er veel vraag was naar water voor beregening en (drink)water voor het vee. Als gevolg van het neerslagtekort van rond de 150 mm zijn er in de eerste week van juli inspecties uitgevoerd aan de kade rond de Hoornsedijk bij het Paterswoldsemeer. Deze kade bevat namelijk veen en veen kan uitdrogen bij een gebrek aan voldoende neerslag. Uitdroging kan slecht zijn voor de stabiliteit van de kade. Tijdens deze inspectie zijn er echter geen bijzonderheden waargenomen. Eind juli werd het neerslagtekort terug gebracht tot bijna nul. Zo viel er in zes dagen tijd circa 115 mm in het zuidelijke deel van ons beheergebied. De gevallen neerslag resulteerde niet in grote verhogingen in de waterstanden. Echter door slechte spuimogelijkheden op de Waddenzee moest de Waterwolf wel een paar dagen draaien. Dit is redelijk uitzonderlijk voor de maand juli. Op zaterdag 25 juli trok een zware zomerstorm van zuidwest naar noordoost over het Land. De windrichting van deze zomerstorm was zuidwest, wat een gunstige richting is voor het beheergebied van waterschap Noorderzijlvest. Deze zomerstorm had dan ook geen effect op de waterstanden in onze boezemwateren. Ook in augustus viel er iets meer neerslag dan het langjarig gemiddelde van 80 mm. Zo viel er in Eelde 95 mm. Deze hoeveelheid neerslag zorgde ervoor dat er geen noodzaak meer was om water in te laten vanuit het IJsselmeer. Eind augustus werd daarom ook een begin gemaakt met het stopzetten van de doorspoeling van de noordelijke kustpolders. Onderstaande grafiek geeft de gevallen neerslag weer per maand en per dag gemeten in Eelde. Vergunning verlening en handhaving Vergunningverlening en handhaving (januari - augustus 2015) Het Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP), het Vergunningsuitvoeringsprogramma (VUP) en het jaarverslag 2015 zijn door het bestuur vastgesteld. De kade schouw is in maart uitgevoerd. Naar aanleiding van de kadeschouw is een verslag gemaakt en zijn handhavingszaken opgepakt. Er zijn 246 klachten en meldingen geregistreerd. Hiervan hadden 38 betrekking op de schouw, 154 ten aanzien van de keur en 54 met betrekking tot de waterkwaliteit. Hiermee ligt het aantal lager dan over dezelfde periode in 2014, dit wordt voornamelijk veroorzaakt door minder meldingen ten aanzien van de schouw. Er wordt veel voorlichting gegeven aan zowel loonwerkers en akkerbouwers over zuiveringsvoorzieningen welke gewasbeschermingsmiddelen zuiveren zodat er geen puntemissie vanaf het erf op het oppervlaktewater plaatsvindt. In het kader van het bestuursakkoord water zijn samenwerkingsafspraken gemaakt tussen de waterschappen en Rijkswaterstaat op het terrein van vergunningverlening en handhaving. Het realiseren van de doelen ligt op koers. In het kader van deze samenwerking worden er gezamenlijk met de waterschappen Hunze en Aa s en Wetterskip Fryslân en de regio Noord van Rijkswaterstaat inspectie vluchten per helikopter uitgevoerd. Noorderzijlvest neemt in 2015 deel aan het samenwerkingsproject van een achttal waterschappen en Rijkswaterstaat om te komen tot een professionele en gemeenschappelijke voorziening die de bedrijfsprocessen van vergunningverlening en handhaving ondersteunt. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 14
Financiële rapportage op hoofdlijnen Programma 2 Voldoende en gezond water in 1.000 Lasten Baten Saldokosten Waterschaps belasting Resultaat Prognose 2015 18.107 1.951 16.156-16.156 Realisatie 2015 tm 2e triaal 13.603 425 13.178-13.178 Realisatie 2015 tm 1e triaal 9.599 81 9.518-9.518 Jaarplan 2015 17.857 1.672 16.185-16.185 Jaarrapportage 2014 17.489 1.549 15.940-15.940 in 1.000 INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose 2015 9.475 2.741 220 6.514 Realisatie 2015 tm 2e triaal 4.746 1.296-3.450 Realisatie 2015 tm 1e triaal 1.281 56-1.225 Jaarplan 2015 13.879 4.045-9.834 Jaarrapportage 2014 11.532 5.468 421 5.644 Saldokosten De verwachting is dat de saldokosten aan het einde van het jaar ongeveer op hetzelfde niveau liggen ten opzichte van het jaarplan. Op de kapitaallasten wordt een overschrijding verwacht van ruim 0,1 miljoen (hogere afschrijvingslast). Op de post goederen en diensten wordt een overschrijding verwacht van ruim 0,2 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door niet voorziene kosten voor renovatie spuisluizen Noordpolderzijl, vervanging zuigers op de Waterwolf en aanpassingen aan de brandstofinstallatie op gemaal de Drie Delfzijlen. Hiertegenover staat dat een deel van de kosten vergoed worden door o.a. de bodemdalingscommissie. Tevens is onder de baten een schade-uitkering opgenomen ( 20.000) en een eenmalige bate van 22.000 wegens het voor de Provincie uitvoeren van werkzaamheden inzake toezicht op indirecte lozingen. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan met 4,4 miljoen naar beneden bijgesteld. Tevens is de verwachte subsidie en bijdrage uit exploitatie met 1,1 naar beneden bijgesteld. Per saldo een verlaging van 3,3 miljoen. Dit wordt voor een deel veroorzaakt door het vervallen van het project Optimaliseren gemaal Oldenoord en het op een later tijdstip realiseren van beekherstel Oostervoortsche Diep (fase 3) en Steenbergerloop. Daarnaast zijn ten opzichte van de voorjaarsrapportage gemelde wijzigingen, de bestedingen aan het dijkpark Garmerwolde naar beneden bijgesteld en is de aanleg natuurvriendelijke oevers enigszins vertraagd. Tevens is de besteding voor het project Bouw gemaal en sluis Usquert naar beneden bijgesteld omdat dit project voor een deel reeds in 2014 is uitgevoerd. Dit geldt ook voor de herinrichting Peizerdiepsysteem en de bijdrage koppeling Masloot-Eelderdiep. Deze projecten zijn reeds in 2014 afgerond. De verlaging van de verwachte subsidie betreft het project gemaal en sluis Usquert. Deze subsidie is in 2014 reeds verantwoord. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 15
3 Programma Gezuiverd water Onder het programma Gezuiverd water wordt verstaan het ontvangen, transporteren en zuiveren van het afvalwater en het verwerken en afvoeren van zuiveringsslib. Er wordt actief samengewerkt met andere actoren (gemeenten en waterleidingbedrijven) in de waterketen. Doelen De doelen van dit programma zijn verwoord in het waterbeheerplan 2010-2015 en in het jaarplan 2015: a. rioolwater wordt duurzaam behandeld; b. de samenwerking in de waterketen is versterkt en de waterketen is geoptimaliseerd; c. er is nieuwe kennis ontwikkeld om met minimaal dezelfde gevraagde eisen milieu effectiever en kostenefficiënter te zuiveren. Om de doelen te bereiken zijn in het jaarplan 2015 opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Gezuiverd water in drie beleidsthema s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Ten aanzien van deze beleidsthema s, wordt hierbij gerapporteerd over de periode tot 1 september 2015, met een doorkijk op jaarbasis. Rioolwaterzuiveringsinstallaties rwzi Garmerwolde In het kader van de uitvoering van milieumaatregelen wordt de boerderij nabij de rwzi Garmerwolde gesloopt. In verband met de gevoerde juridische procedures rondom de krakers en de doorlooptijd vanwege de Flora en Fauna wet heeft de voorbereiding meer tijd gevraagd dan was voorzien. De daadwerkelijke sloop vindt desondanks conform planning thans plaats. De werkzaamheden voor het aanpassen van de drinkwatervoorziening op de rwzi Garmerwolde zijn voor de zomer gestart en worden eind 2015 afgerond. rwzi Uithuizermeeden De uitbreiding van de rwzi Uithuizermeeden is in maart 2015 opgeleverd en in gebruik genomen. De rwzi Uithuizen is tegelijkertijd buiten bedrijf gesteld en wordt in de tweede helft van dit jaar gesloopt. De kosten voor de sloop van de rwzi Uithuizen blijken na aanbesteding hoger dan eerder was geraamd. rwzi Westerkwartier De planvorming voor de realisatie van rwzi Westerkwartier om de bestaande rwzi s in Marum, Zuidhorn en Gaarkeuken op de locatie Gaarkeuken te centraliseren is doorgeschoven naar 2017. CADoS rwzi Ulrum Er wordt in 2015 volop onderzoek gedaan met de proefinstallatie CADoS (Cellulose Assisted Dewatering of Sludge) op de rwzi Ulrum. Dit verloopt conform plan. In september is een symposium met betrekking tot deze installatie georganiseerd. De officiële resultaten van de eerste testperiode worden eind 2015 verwacht. De proef duurt volgens planning nog tot eind 2017. rwzi Delfzijl Op de rwzi Delfzijl wordt door een te hoge belasting van het biofilter te hoge concentraties H2S gemeten. Hiermee voldoen we niet aan de huidige milieu- en ARBO-regelgeving. Oplossingsrichtingen worden thans onderzocht en uitgevoerd. Procesautomatisering rwzi s De uitvoering om onze rioolwaterzuiveringen verder te automatiseren zijn in volle gang. Dit om te komen tot een centrale regiekamer, waarbij de zuiveringen vanuit een centrale plek bediend kunnen worden. Dit jaar zijn de voorbereidingen gestart om verouderde procesautomatiseringsinstallaties op de rwzi s te vervangen. De nieuwe systemen worden vanaf 2016 geïnstalleerd. Rioolgemalen en leidingen Leidingenbeheer In het kader van leidingenbeheer wordt in 2015 een aantal knelpunten aangepakt. Onder andere de verlegging van de persleiding Ranum - Mensingeweer in het kader van de aanpassing van de N361. Deze werkzaamheden zijn thans nagenoeg afgerond en zijn voor het overgrote deel gefinancierd door de wegbeheerder. Als gevolg van de aardbevingsproblematiek wordt thans onderzoek gedaan naar de kwetsbaarheid van de persleiding Groningen- Garmerwolde en Ten Boer-Groningen. Het leidingbeheerplan is gereed. Renovatie en aanpassingen rioolgemalen Er is een lichte vertraging opgetreden in de voorbereidingen van de bouw van het rioolgemaal Hoogkerk. Dit ten gevolge van enige onduidelijkheden tussen het waterschap en de gemeente voor wat betreft de uitgangspunten. De voorbereidingen om te komen tot realisatie van het rioolgemaal zijn thans weer in volle gang gezet. Uitvoering vindt plaats in de eerste helft van 2016. Het realiseren van de rioolgemalen met persleidingen ten behoeve van de rwzi Westerkwartier worden doorgeschoven naar 2017. De voorbereidingen voor het renoveren van enkele rioolgemalen in de zuiveringskring Eelde en Ulrum zijn gestart. Debietmeters en technisch constructie dossier De voorbereidingen voor het plaatsen van debietmeters bij rioolgemalen zijn gestart. Debietmeters worden in het transportstelsel geplaatst om zo meer sturing te krijgen op het geleverde afvalwater vanuit de gemeenten en inzicht te krijgen op rioolvreemd water. De komende jaren worden gefaseerd de meters geplaatst. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 16
In het kader van gewijzigde wet- en regelgeving wordt het Technisch Constructie Dossier (TCD) van alle zuivering technische werken op orde gemaakt. In 2015 is begonnen het dossier op orde te maken van de alle objecten jonger dan tien jaar. Duurzaamheid en energie Grondstoffenterugwinning In het kader van grondstoffenterugwinning lopen diverse landelijke en regionale onderzoekstrajecten waar het waterschap Noorderzijlvest in participeert, waaronder CADoS en alginaat uit Nereda slib (landelijk platform). Daarnaast is vanaf de zomer een onderzoek gestart om effluentwater van de rwzi Garmerwolde te gebruiken voor de levering van industriewater aan bedrijven in de Eemshaven. Reductie chemicaliën- en energieverbruik Het optimaliseren van de rioolwateraanvoer naar de rwzi Garmerwolde is opgestart. Door de beoogde stabilisatie van de aanvoer wordt uiteindelijk een reductie tussen de 5% en 10% aan chemicaliën en energie verwacht. Dit project wordt samen met de gemeente Groningen en waterschap Hunze en Aa s uitgevoerd en wordt eind 2015 afgerond. Strategie zuiveringsslib De business case slibstrategie is in februari 2015 opgeleverd. De scenario s welke zijn getoetst zijn zo hoopgevend, dat de voorbereidingen zijn gestart voor verdere marktverkenning voor slibafzet en verdere financiële doorberekeningen voor het realiseren van een eigen slib-eindverwerkingsinstallatie. In het najaar worden de voorbereidingen afgerond. Eind 2015 wordt het algemeen bestuur hiervan op de hoogte gebracht. Realisatie opwekking zonne-energie In 2015 heeft Noorderzijlvest een beschikking ontvangen voor subsidie voor het plaatsen van 1180 zonnepanelen bij en op onze gebouwen bij rwzi s, werkplaatsen en het waterschapshuis. In september is hiervoor een voorstel aan het algemeen bestuur voorgelegd. De realisatie van de zonnepanelen draagt bij aan de doelstelling van 40% duurzame energieopwekking in 2020. Financiële rapportage op hoofdlijnen Programma 3 Gezuiverd water in 1.000 Lasten Baten Saldokosten Waterschaps belasting Resultaat Prognose 2015 27.712 12.294 15.418-15.418 Realisatie 2015 tm 2e triaal 21.155 5.858 15.297-15.297 Realisatie 2015 tm 1e triaal 15.179 5.231 9.948-9.948 Jaarplan 2015 27.140 11.757 15.383-15.383 Jaarrapportage 2014 27.952 12.484 15.468-15.468 in 1.000 INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose 2015 3.755 53-3.702 Realisatie 2015 tm 2e triaal 1.199 38-1.161 Realisatie 2015 tm 1e triaal 788 - - 788 Jaarplan 2015 6.151 25-6.126 Jaarrapportage 2014 5.042 285-4.757 Saldolasten De saldolasten komen nagenoeg overeen met de saldolasten zoals opgenomen in het jaarplan 2015. Op de te onderscheiden onderdelen zien we dat de kapitaallasten circa 0,1 miljoen lager zullen zijn (lagere afschrijvingslast). De goederen en diensten worden met circa 0,7 miljoen overschreden. Dit komt onder andere door een calamiteit op de rwzi Garmerwolde ( 0,2 miljoen). Hier diende onverwacht noodzakelijk groot onderhoud te worden gepleegd aan de filterpersen. Verder zijn te noemen extra kosten voor het zuiveren van afvalwater en het beheer en de verwerking van zuiveringsslib. Hiertegenover staat dat er meer opbrengsten gegenereerd worden door met name de verwerking van slib voor derden en een hogere bijdrage uit gemeenschappelijke regelingen op het gebied van zuiveren (in totaal ruim 0,5 miljoen. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan vooralsnog met 2,4 miljoen naar beneden bijgesteld. Zoals reeds gemeld in de voorjaarsrapportage wordt dit voornamelijk veroorzaakt door verlaging van de uitgaven in 2015 voor de bouw rwzi Uithuizen-Uithuizermeeden (eerder uitgevoerd in 2014). Verder worden met name de investeringen m.b.t. de voorbereiding van de bouw van de rwzi Westerkwartier met bijbehorende persleidingen op een later tijdstip gerealiseerd. Daarnaast worden de uitgaven voor het plaatsen van debietmeters (grotendeels) later in de tijd verwacht. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 17
4. Programma Water en maatschappij Het programma Water en maatschappij richt zich op de externe omgeving van het waterschap. Werk in de sfeer van de ruimtelijke ordening en economie zijn hierin opgenomen. Beleids- en kennisontwikkeling op alle relevante werkgebieden van het waterschap, dat in samenspraak met het Rijk, provincies en andere waterschappen plaatsvindt, is ook in dit programma opgenomen. De werkzaamheden van het bestuur en van externe communicatie worden gezien als maatschappelijke activiteiten. Tevens wordt hieronder begrepen de werkzaamheden die worden verricht in het kader van het vaarwegbeheer (inclusief bruggen). Ten slotte valt onder dit programma het onderhoud en beheer van het cultuurhistorisch erfgoed (voormalige sluizen en woningen), het beheer van onroerende zaken en de uitvoering van het duurzaamheidbeleid en internationaal beleid. Doelen De doelen van dit programma zijn verwoord in het waterbeheerplan 2010-2015 en in het jaarplan 2015: Voor Water en ruimtelijke ordening a. Het waterschap ontwikkelt en ontsluit informatie en kennis voor gebiedsprocessen; b. Het waterschap participeert in gebiedsprocessen en brengt kennis en informatie in. Voor Water en economie c. Het waterschap zoekt met zijn partners duurzame antwoorden op aan water gerelateerde maatschappelijke vraagstukken; d. Het waterschap ontwikkelt beleid voor water en recreatie en voert daaruit voortvloeiende maatregelen uit; e. Het waterschap ontwikkelt beleid voor water en energie en voert daaruit voortvloeiende maatregelen uit. Voor Leven met water f. Het waterschap reageert adequaat op calamiteiten en levert de direct benodigde informatie aan de operationele diensten; g. Het waterschap informeert de omgeving op transparante wijze; h. Het waterschap is toegankelijk voor de samenleving met onder andere de e-overheid. Om de doelen te bereiken zijn in het jaarplan 2015 opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Water en Maatschappij in vijf beleidsthema s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Ten aanzien van deze beleidsthema s, wordt hierbij gerapporteerd over de periode tot 1 september 2015, met een doorkijk op jaarbasis. Bestuur Nieuw algemeen en dagelijks bestuur Het nieuwe algemeen bestuur is op 26 maart 2015 geïnstalleerd. Het inwerk- en introductieprogramma voor het algemeen bestuur is eind juni afgerond. Vanaf oktober gaat het algemeen bestuur papierloos vergaderen en in november wordt een workshop integriteit voor het algemeen bestuur georganiseerd. De reglementen van orde van het dagelijks en algemeen bestuur zijn geactualiseerd en zijn in september ter vaststelling aangeboden aan respectievelijk het dagelijks en het algemeen bestuur. Landelijk Bestuursakkoord Water 2011 Het landelijke Bestuursakkoord Water (BAW) dat in 2011 is afgesloten beoogt efficiënter en doelgerichter functioneren van waterschappen, gemeenten, waterbedrijven, provincies en rijk tot stand te brengen in het waterbeheer. De stand van zaken van de uitvoering van het BAW is in de programma s Waterveiligheid en rampenbestrijding, Voldoende en gezond water en Gezuiverd water nader toegelicht. Over de algehele monitoring van de stand van uitvoering van het BAW wordt het algemeen bestuur in het najaar van 2015 geïnformeerd. Oriëntatie toekomst waterschap In het jaarplan 2015 is aangegeven dat een notitie zou worden opgesteld met betrekking tot een oriëntatie van de toekomst van het waterschap Noorderzijlvest. Na de verkiezingen is in het opgestelde bestuursakkoord hierover niets opgenomen. Op dit moment wordt hier derhalve geen vervolg aan gegeven. Beleid en onderzoek Waterbeheerprogramma 2016 2021 Het waterbeheerprogramma 2016-2021 heeft begin dit jaar ter inzage gelegen en de reacties op de inspraak zijn voor zover noodzakelijk hierin verwerkt. Het definitieve plan is op 1 juli 2015 door het algemeen bestuur vastgesteld. In het najaar van 2015 wordt het plan opgemaakt voor verspreiding en officieel gepubliceerd. Het Waterbeheerprogramma zal op 1-1-2016 in werking treden. Internationale samenwerking De projectvoortgang en begeleiding van de internationale samenwerkingsprojecten verloopt conform planning. In het tweede en derde kwartaal heeft één missie voor elk project plaatsgevonden. Het project in Nicaragua / Honduras werkt in dit laatste projectjaar toe naar afronding. Zoals voorzien zijn lokale waterbeheerinstanties opgericht en inmiddels ook getraind. Een monitoringsbezoek van de EU aan het projectgebied in Marcala (Honduras) gaf zeer positieve uitkomsten. In Naivasha (Kenia) is in deze periode gestart met een evaluatie van de projectresultaten tot nu toe en de aandachtspunten voor het huidig en volgend projectjaar. Voor een algehele evaluatie van de internationale projectresultaten van het waterschap (2012-2016) zijn in deze rapportageperiode eveneens de eerste voorbereidingen getroffen. Deze worden eind 2015 aan het algemeen bestuur gepresenteerd. Waterschap Noorderzijlvest, Najaarsrapportage 2015 18