Reitdiep Midden, gemeente Winsum Een Archeologisch Bureauonderzoek

Vergelijkbare documenten
Bestemmingsplan Woltjer te Uithuizermeeden te Uithuizermeeden (gemeente Eemsmond) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Plangebied naast Warfhuisterweg 12 te Wehe-Den Hoorn (gemeente De Marne) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Pastoriepad 6 te Westerwijtwerd (gemeente Loppersum) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Brede School Baflo-Rasquert, gemeente Winsum Een Archeologisch Bureauonderzoek

Hoofdweg 39 te Slochteren (gemeente Slochteren) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Westerkamp tussen nr. 17 en nr. 23 te Sellingen, gemeente Vlagtwedde Een Archeologisch Bureauonderzoek

Libau, 10 augustus Tracé Aduard - Dorkwerd Een Archeologisch Bureauonderzoek

Delleweg 3 te Stedum, gemeente Loppersum Een Archeologisch Bureauonderzoek

Sportpark en scoutingterrein aan de Boerhaavestraat en Berkenstraat te Stadskanaal, gemeente Stadskanaal Een Archeologisch Bureauonderzoek

Bedrijfsverplaatsing Westpolder bij Vierhuizen (gemeente De Marne) Een Archeologisch Bureauonderzoek

De Strip te Uithuizen (gemeente Eemsmond) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Waterberging Kruisstraat bij Musselkanaal (gemeente Stadskanaal) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Libau, 4 januari Plangebied kampeerterrein aan de Pageplas te Stadskanaal Een Archeologisch Bureauonderzoek

Klapsterweg te Woldendorp (gemeente Delfzijl) Een Archeologisch Bureauonderzoek

t Hamrik te Nieuwolda (gemeente Oldambt) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Eesterweg 48 te Doezum, gemeente Grootegast. Een Archeologisch Bureauonderzoek

Diepswal 46 te Leek (gemeente Leek) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Middendijk 4 te Usquert, gemeente Eemsmond Een Archeologisch Bureauonderzoek

Klein Garnwerd 4 te Winsum, gemeente Winsum Een Archeologisch Bureauonderzoek

Kerkpad aan de Tweehuizerweg 6 te Spijk (gem. Delfzijl) Een Cultuurhistorisch Bureauonderzoek

De Spinde, Hoofdstraat 2, te Dalen, gemeente Coevorden Een Archeologisch Bureauonderzoek

Douwen 1 te Zuurdijk (gemeente De Marne) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Plangebied Egypteneinde te Veendam, gemeente Veendam. Een Archeologisch Bureauonderzoek

Bedrijfsverplaatsing Nieuwlandseweg (westzijde) Midwolda (gemeente Oldambt) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Kerkstraat te Haren (gemeente Haren) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Camping Akkerhoeve te Niebert, gemeente Marum. Een Archeologisch Bureauonderzoek

Slootdempingen Maarhuizerweg te Baflo, gemeente Winsum Een Archeologisch Bureauonderzoek

Westerhornseweg 13 te Usquert (gemeente Eemsmond) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Plangebied centrumgebied Leek (gemeente Leek)

Bijlage 7: Archeologisch onderzoek

Bedrijfsverplaatsing Kerkelaan Midwolda (gemeente Oldambt) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Zwaagweg 2a te Nieuw Scheemda, gemeente Oldambt Een Archeologisch Bureauonderzoek

Tracé wegomlegging N355 Noordhorn / Zuidhorn Een Archeologisch Bureauonderzoek

Tracé rondweg ten oosten van Bedum (gemeente Bedum) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Trekweg 13 te Scheemda (gemeente Oldambt) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Plangebied Meerweg Helders Werf te Haren (gemeente Haren) Een Archeologisch Bureauonderzoek

De Hulteweg, Leeuwerikenveld II te Coevorden (gemeente Coevorden) Een archeologisch bureauonderzoek. Libau, 16 december 2015 rapport

Buro de Brug Rapporten Quickscan Archeologie Kabeltracé Waarderpolder - Vijfhuizen B09-38

Jacob Tilbusscherweg te Stitswerd (gem. Eemsmond) Een Archeologisch Bureauonderzoek

Oogstweg 2 te Winschoten, gemeente Oldambt Een Archeologisch Bureauonderzoek

Een Archeologisch Bureauonderzoek voor het bestemmingsplan De Grift 3 in Nieuwleusen (gemeente Dalfsen, Overijssel). Figuur 1.

Archeologisch onderzoek Kempenbergerweg

Fietspad Oldehove-Aalsum, Gemeente Zuidhorn (Gr.) Een Archeologische Begeleiding. Steekproefrapport /11

Plangebied Hoofdstraat/Schoolstraat te Noordbroek, gemeente Menterwolde Een Archeologisch Bureauonderzoek

BUREAUONDERZOEK ARCHEOLOGIE MENALDUMERVAART OEVER EN KADE PROJECT

INVENTARISEREND VELDONDERZOEK ARCHEOLOGIE OEKEN EN BRUMMEN

Hoofdstraat 141 te Midwolde (gemeente Leek) Een Archeologisch Bureauonderzoek

ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies

Quickscan Inleiding Resultaten quickscan

4 Archeologisch onderzoek

GEMEENTE WIERDEN ARCHEOLOGISCHE INVENTARISATIE EN VERWACHTINGSKAART

ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies

Figuur 1 Geulafzettingen (Bron: CHS)

BUREAUONDERZOEK MOLENAKKERSTRAAT TE GEMERT

BRIEFRAPPORT INVENTARISEREND VELDONDERZOEK ARCHEOLOGIE HERMANAWEI 2 EN 4, MINNERTSGA

Quickscan Archeologie. Bedrijfsunits te Deil. Gemeente Geldermalsen

Heesch - Beellandstraat

Tzummarum, Buorren Gem. Franekeradeel (Frl.) Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek. Steekproefrapport /10

Quick scan archeologie Vaartstraat Loonsevaert (perceel 2954), Kaatsheuvel gemeente Loon op Zand

ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies

Godlinze, Korenhornsterweg 2 Gemeente Delfzijl (Gr.) Archeologische begeleiding, conform protocol opgraven Definitief Steekproefrapport /09

Quick scan archeologie De Horst Kaatsheuvel, gemeente Loon op Zand

Beulakerweg 127 te Giethoorn, gem. Steenwijkerland (Ov.)

Colofon. ARC-Rapporten ARC-Projectcode 2008/028

Archeologie en cultuurhistorie Strijpsche Kampen

Ruimtelijke onderbouwing Omgevingsvergunning Wierde 17 Leens

RISICO-INVENTARISATIE DE WEID TE CASTRICUM

Archeologisch onderzoek plangebieden Anna Paulowna

B i j l a g e 5. A r c h e o l o g i s c h e q u i c k s c a n

OMnummer: Datum: Archeologische Quickscan Klaprozenweg (QSnr ) Opdrachtgever (LS01)

Molenbelt te Coevorden (gemeente Coevorden) Een archeologisch en cultuurhistorisch bureauonderzoek

Archeologietoets. locatie kerkstraat 57 Riel gemeente Goirle

ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies

Een Archeologisch Bureauonderzoek voor plangebied De Grift te Nieuwleusen (gemeente Dalfsen, Overijssel) Steekproef /17, ISSN X)

Geachte heer/mevrouw,

RAAP-NOTITIE Plangebied De Botter te Hallum Gemeente Ferwerderadiel Archeologisch vooronderzoek: een bureau- en inventariserend veldonderzoek

RAAP-NOTITIE Plangebied Weideveld. Gemeente Bodegraven Een archeologische begeleiding

QUICKSCAN N69 BRAAMBOSCHROTONDE, GEMEENTE BERGEIJK Arcadis Archeologisch Rapport 75 5 JANUARI 2016

VOORONTWERP BESTEMMINGSPLAN CHEMELOT SITTARD-GELEEN VERKENNEND ARCHEOLOGISCH EN CULTUURHISTORISCH ONDERZOEK

Jorwert, De Him 2 Gemeente Littenseradiel (Frl.) Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek. Steekproefrapport /01

Averboodse Baan (N165), Laakdal

Adviesdocument 434. Project: Adviesdocument, N.C.B.-laan te Veghel, gemeente Veghel. Projectcode: 14714VENCB. Opdrachtgever: Aveco de Bondt

8 QUICKSCAN 2017 ARCHEOLOGIE KLAVER Gemeente Horst aan de Maas

Hoorn. 1 h APR. Gemeente Opmeer t.a.v. dhr. M. Goverde Postbus ZK Spanbroek. Hoorn, Geachte heer Goverde,

Groningen, Brivec-locatie (Gr.) Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek. Steekproefrapport /01

ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies

ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies

Quickscan Archeologie Bedrijventerrein Zwanegat te Zevenbergen

Archeologisch bureauonderzoek voor plangebied Waalenburg op Texel (NH) HOLLANDIA reeks 517

Archeologisch bureauonderzoek Schijndel Wijbosch. ArcheoLogic rapport AL147

BUREAUONDERZOEK NAAR DE ARCHEOLOGISCHE WAARDE VAN HET PLANGEBIED ELSHOF TE KLEINE SLUIS GEMEENTE ANNA PAULOWNA

Ede, Roekelse Bos (gem. Ede)

Archeologisch bureauonderzoek over drie locaties in de gemeente Eersel. HOLL ANDIA reeks 186

Archeologische quickscan. Reconstructie rotonde Ulftseweg N317; Bontebrug (Ulft)

Archeologische Quickscan

Dedemsvaart, Oranjebuurt Gemeente Hardenberg (Ov.) Een Archeologisch Bureauonderzoek Steekproefrapport /02

Adviesdocument 708. Adviesdocument, Archeologische Quickscan Waterberging Valkenswaard-Zuid, gemeente Valkenswaard. Project: Projectcode: 21823VALWA

Archeologische Begeleiding Plangebied Plofsluis Gemeente Nieuwegein

RAAP-NOTITIE Plangebied Burloseweg Gemeente Winterswijk Archeologisch vooronderzoek: een bureau- en inventariserend veldonderzoek

MEMO. Projectgegevens

Transcriptie:

Reitdiep Midden, gemeente Een Archeologisch Bureauonderzoek Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132

Administratieve gegevens provincie: gemeente: toponiem: bevoegd gezag: opdrachtgever: Reitdiep Midden gemeente Dienst Landelijk Gebied centrum coördinaat: 229790-590345 kaartblad: 7B onderzoeksmeldingsnummer: 57376 beheer documentatie uitvoerder: Libau, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, gemeente en E-depot Libau rapport: 13-132 auteur autorisatie M. van Geffen MA drs. J. Molema telefoon: 050-3126545 fax: 050-3123362 e-mail: info@libau.nl Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132

Reitdiep Midden, gemeente Een Archeologisch Bureauonderzoek Planvoornemen In opdracht van de Dienst Landelijk Gebied, vertegenwoordigd door dhr. H. Ritsema, is een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor de locatie Reitdiep Midden in de gemeente ( zie figuur 1). Aanleiding voor het onderzoek is het planvoornemen om wijzigingen aan te brengen in het waterbeheer en het aanleggen van een fietspad. Het gebied waar de ingrepen zijn beoogd wordt hieronder verder aangeduid als plangebied. In dit bureauonderzoek is het plangebied onderverdeeld in drie deelgebieden (zie inzet figuur 1). Figuur 1: Plangebied Reitdiep Midden. Het plangebied is rood omkaderd (opografische Atlas ). In de inzet zijn de verschillende deelgebieden aangegeven. Informatie Het plangebied ligt ten zuidwesten van en ten oosten van het Reitdiep. Binnen het plangebied lopen een aantal (oude) meanders van het Reitdiep. Het Reitdiep is de benedenloop van de rivier de Hunze. De Hunze vindt zijn oorsprong in het huidige Drenthe en is gelegen in het Hunzedal. Het zeer brede Hunzedal is in de voorlaatste ijstijd ontstaan door de inwerking van het landijs en smeltwater. In 1449 wordt de naam Reitdiep voor het eerst vermeld. De normalisatie van het Reitdiep ter hoogte van deelgebied A is in 1628 uitgevoerd. De voor de normalisatie benodigde gronden hoefden niet te worden onteigend omdat deze (voormalige) kloostergoederen in 1594 eigendom waren geworden van de provincie. De grote meander in deelgebied C werd in 1660/1661 bij de hals doorgegraven met een bedijkt kanaal (zie Loonstra et al, 1997). De fysisch geografische kaart van de provincie (zie bijlagen) geeft aan dat er verschillende vlaktes binnen het plangebied liggen. Het grootste gedeelte van het plangebied ligt op een getijrivieruiterwaard (code Mv7). Daarbinnen is een tweetal beken/ kreken zichtbaar die in een meandergeul liggen (code MI3). Buiten het plangebied ligt nog een aantal fossiele meandergeulen (code MI2). 1 Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132

Aan de randen van het plangebied ligt een kwelder-/oeverwalachtige vlakte (Mv9). Verder zijn er binnen het plangebied een groot aantal (afgegraven) dijken vermeld. De geomorfologische kaart (zie bijlagen) laat ook de meandergeulen (code 2R11) zien. Echter daar waar de fysisch geografische kaart uiterwaarden toont, geeft de geomorfologische kaart geen onderscheid en wordt het geheel een vlakte van getijafzettingen (code 2M34) genoemd. evens is op de geomorfologische kaart een getijrug (code 3K27) in het plangebied aangegeven. De bodemkaart (zie bijlagen) laat een vergelijkbaar beeld zien. Op deze kaart zijn binnen het plangebied verschillende kleigronden aangegeven, te weten: kalkarme poldervaaggronden (code Mn85C-V); knippige poldervaaggronden (code gmn85c-v); kalkrijke poldervaaggronden (code Mn45A-II) en kalkarme poldervaaggronden met zware zavel (code Mn25C-V). Op alle drie genoemde kaarten is tevens een aantal wierden aangegeven. Op de fysisch geografische kaart en de geomorfologische kaart is te zien dat het plangebied in het zuidoosten één van deze wierden, namelijk Hekkum, schampt. De omgeving van het plangebied is weergegeven in de atlas van Huguenin (zie figuur 2). Hierop zijn een deel van de meanders en dijken zichtbaar die ook op bovengenoemde kaarten staan. Ook op de kadastrale minuut, gekarteerd in 1828 (zie figuur 3) zijn deze meanders en dijken zichtbaar. Figuur 2: Uitsnede uit de atlas van Huguenin (1819-1829) Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132 Figuur 3: Uitsnede van de kadastrale minuut (1811-182) via hisgis.nl 2

Ook op het Actuele Hoogtebestand Nederland (AHN) zijn de (fossiele) meanders, oeverwallen en (oude) dijken goed zichtbaar (zie figuur 4). Figuur 4: Uitsnede uit het Actuele Hoogtebestand Nederland Figuur 5: Uitsnede uit de archeologische beleidsadvieskaart van de gemeente Binnen het plangebied zijn geen AMK-terreinen bekend; ook zijn in het plangebied geen archeologische waarnemingen gedaan (geen waarnemingen geregistreerd in de archeologische database Archis). In de omgeving van het plangebied liggen meerdere AMK-terreinen (zie bijlage kaart archeologie). Van deze terreinen is een korte monumentenrapportage opgenomen in de bijlagen. Een vijftal archeologische terreinen ligt in, dan wel net buiten het plangebied (zie figuur 5 en de inzet van figuur 1), namelijk een boerderijplaats in het noordwesten van deelgebied A, een huiswierde (AMK-nummer 5275) ten noordoosten van deelgebied A, een boerderijplaats (De Raken) ingeklemd door deelgebied A, een boerderijplaats in het zuidoosten van deelgebied A, een boerderijplaats (Margriethoeve) ten westen van deelgebied B en tenslotte een overslibde nederzetting (AMK-nummer 6897) en de wierde Hekkum ten oosten van deelgebied C. De wierde Hekkum omvat administratief gezien de AMK-terreinen 1208, 6881, 6883, 6887. De archeologische beleidsadvieskaart van de gemeente (RAAP, 2008 zie figuur 5) geeft aan dat voor het plangebied grotendeels een hoge archeologische verwachtingswaarde geldt. De overige delen van het plangebied zijn op de archeologische beleidsadvieskaart aangeduid als rivierdal. Voor zowel het deel met de hoge verwachtingswaarde als het rivierdal geldt dat er bij ingrepen groter dan 200 m 2 een archeologisch onderzoek dient plaats te vinden. Overweging en advies Deelgebied A: In deelgebied A zijn een viertal typen werkzaamheden gepland, te weten het omvormen van een aantal sloten tot slenken, het verbeteren van een aantal bestaande waterlopen, het aanleggen van een aantal dammen en het aanleggen van een aantal kades. Voor het verbeteren van de bestaande waterlopen en het omvormen van sloten tot slenken worden er aanpassingen aan de bestaande taluds gemaakt. Door deze aanpassingen kunnen eventuele aanwezige archeologische resten zichtbaar worden. De aard van de ingrepen is kleinschalig. Om eventueel aanwezige resten te kunnen documenteren dienen de taluds na afloop van de werkzaamheden te worden geïnspecteerd en op indicatie te worden schoon gestoken. Over de gehele lengte van het talud dient metaaldetectie te worden uitgevoerd. Indien archeologische resten worden aangetroffen dienen deze te worden ingemeten, gefotografeerd en verzameld te worden. Voor het aanleggen van de dammen en kades geldt dat, mits de onderliggende bodem niet grootschalig wordt geroerd, de werkzaamheden zonder archeologisch voorbehoud kunnen worden uitgevoerd. 3 Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132

Figuur 5: Deelgebied A met daarin aangegeven de locaties voor het archeologische vervolgonderzoek Deelgebied B: In deelgebied B zijn een viertal typen werkzaamheden gepland, te weten het verbeteren van bestaande waterlopen, het aanleggen van een nieuwe waterloop, het aanleggen van kades en het aanleggen van een windmolen. Voor het verbeteren van de bestaande waterlopen geldt, net als in deelgebied A, dat er een archeologische inspectie van het talud plaats dient te vinden na het uitvoeren van de werkzaamheden. Gezien de locatie van de nieuw te graven waterloop, vlak langs een bestaande waterloop in een uiterwaard, is de kans op het aantreffen van archeologische resten klein, maar niet uit te sluiten. Daarom dient ook het talud van de nieuw te graven waterloop, onder de zelfde voorwaarden als bij de te verbeteren waterlopen, geïnspecteerd te worden. Voor het aanleggen van de windmolen geldt dat gezien de geomorfologische situering van de molenlocatie, namelijk in een laag deel van een vlakte van getijafzettingen, de werkzaamheden zonder archeologisch voorbehoud kunnen worden uitgevoerd. Het aanleggen van de kades kan, net als in deelgebied A, zonder archeologisch voorbehoud worden uitgevoerd, mits de onderliggende bodem niet grootschalig wordt geroerd. 4 Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132

Figuur 6: Deelgebied B met daarin aangegeven de locaties voor het archeologische vervolgonderzoek Deelgebied C In deelgebied C staat een viertal typen werkzaamheden gepland, te weten het verbeteren van bestaande waterlopen, het aanleggen van een nieuwe waterloop, het aanleggen van een kade en het aanleggen van een fietspad. Direct ten westen van deelgebied C liggen vijf AMK-terreinen (AMK-nummers 1208, 6881, 6883,6887 en 6897). Eén van deze terreinen (AMK-nummer 6897) behelst een overslibde nederzetting; de andere vier AMKterreinen maken deel uit van de wierde Hekkum. Gezien de situering van deze archeologische terreinen dienen de werkzaamheden in het westen van deelgebied C onder archeologische begeleiding plaats te vinden. De betreffende locaties zijn in figuur 7 in rood gemarkeerd. Voor de archeologische begeleiding dient in overleg met het bevoegd gezag een PvE opgesteld te worden. In het PvE dienen de voorschriften omtrent de te volgen onderzoeksstrategie te worden vastgelegd. en aanzien van het fietspad wordt nog opgemerkt dat bij aanleg op, of nagenoeg op het maaiveld, de begeleiding achterwege kan blijven. Ook wordt nadrukkelijk opgemerkt dat de begeleiding kan worden beperkt indien de situatie in het veld daartoe aanleiding geeft. Overleg met het bevoegd gezag en de opdrachtgever is in deze situatie wel eerst aan de orde. Voor het verbeteren van de bestaande waterlopen en het graven van een nieuwe waterloop in de rest van deelgebied C geldt, onder de zelfde voorwaarden als in deelgebied A en deelgebied B, dat er een archeologische inspectie van het talud plaats dient te vinden na het uitvoeren van de werkzaamheden. Het aanleggen van de kades kan, net als in deelgebied A en deelgebied B, zonder archeologisch voorbehoud worden uitgevoerd, mits de onderliggende bodem niet grootschalig wordt geroerd. Mochten tijdens de werkzaamheden onverhoopt toch archeologische resten in het plangebied worden aangetroffen, dan geldt krachtens de Monumentenwet (1988) een meldingsplicht. Vondsten dienen in dat geval zo spoedig mogelijk te worden gemeld bij de gemeente en bij Libau. 5 Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132

Figuur 7: Deelgebied C met daarin aangegeven de locaties voor het archeologische vervolgonderzoek Bijlagen: - - Fysisch geografische kaart; - Geomorfologische kaart; - Bodemkaart; - Kaart archeologie; - Korte rapportage monumenten; - Uitgebreide rapportage monumenten. 6 Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132

Geraadpleegde literatuur, bronnen en kaarten Actueel Hoogtebestand Nederland (www.ahn.nl). ANWB, 2004. opografische atlas 1:25.000. ANWB bv, Den Haag. Archeologische Monumentenkaart (AMK) van de provincie. Archeologisch Informatie Systeem (ARCHIS) van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Archeologische verwachtingskaart en beleidskaart, Regio Noord-. Beek, J.L. & P.C. Vos, 2008. Regio Noord, n De Marne,, Bedum, en Boer, Loppersum, Eemsmond, Appingedam en Delfzijl. Archeologische verwachtingskaart en beleidsadvieskaart. RAAP-rapport 1732. Brood, P., A.H. Huussen & J. van der Kooi (red.), 1999. Nieuwe Groninger Encyclopedie. REGIO-PRojekt Uitgevers,. Cultuurhistorische Waardenkaart. 2004. Loonstra, J., G. Overdiep en M. Schroor, 1997. ien eeuwen Hunze. REGIO-PRojekt Uitgevers,. Minuutplans uit het begin van de negentiende eeuw (www.watwaswaar.nl). Schroor, M., 2003. De Atlas van Kooper. Oude kaarten van de provincie. Profiel Uitgeverij, Bedum. Schroor, M & J. Meijering, 2007. Golden Raand, Landschappen van. In Boekvorm Uitgevers, Assen. Snijders. F.L., 1985. Fysische geografie in de provincie. Milieu- en landschapsonderzoek Provinciaal Planologische Dienst.. Stiboka, 1985. Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000. Stiboka Wageningen. 7 Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132

Archeologische periodes paleolithicum paleolithicum vroeg paleolithicum midden paleolithicum laat paleolithicum laat A paleolithicum laat B mesolithicum mesolithicum vroeg mesolithicum midden mesolithicum laat neolithicum neolithicum vroeg neolithicum vroeg A neolithicum vroeg B neolithicum midden neolithicum midden A neolithicum midden B neolithicum laat neolithicum laat A neolithicum laat B bronstijd bronstijd vroeg bronstijd midden bronstijd midden A bronstijd midden B bronstijd laat ijzertijd ijzertijd vroeg ijzertijd midden ijzertijd laat Romeinse tijd Romeinse tijd vroeg Romeinse tijd vroeg A Romeinse tijd vroeg B Romeinse tijd midden Romeinse tijd midden A Romeinse tijd midden B Romeinse tijd laat Romeinse tijd laat A Romeinse tijd laat B middeleeuwen middeleeuwen vroeg middeleeuwen vroeg A middeleeuwen vroeg B middeleeuwen vroeg C middeleeuwen vroeg D middeleeuwen laat middeleeuwen laat A middeleeuwen laat B nieuwe tijd nieuwe tijd A nieuwe tijd B nieuwe tijd C tot 8800 v.chr. tot 300000 C14 300000 35000 C14 35000 C14-8800 v.chr. 35000-18000 C14 18000 C14-8800 v.chr. 8800-4900 v.chr. 8800-7100 v.chr. 7100-6450 v.chr. 6450-4900 v.chr. 5300-2000 v.chr. 5300-4200 v.chr. 5300-4900 v.chr. 4900-4200 v.chr. 4200-2850 v.chr. 4200-3400 v.chr. 3400-2850 v.chr. 2850-2000 v.chr. 2850-2450 v.chr. 2450-2000 v.chr. 2000-800 v.chr. 2000-1800 v.chr. 1800-1100 v.chr. 1800-1500 v.chr. 1500-1100 v.chr. 1100-800 v.chr. 800-12 v.chr. 800-500 v.chr. 500-250 v.chr. 250-12 v.chr. 12 v.chr. - 450 n.chr. 12 v.chr. - 70 n.chr. 12 v.chr. - 25 n.chr. 25-70 n.chr. 70-270 n.chr. 70-150 n.chr. 150-270 n.chr. 270-450 n.chr. 270-350 n.chr. 350-450 n.chr. 450-1500 n.chr. 450-1050 n.chr. 450-525 n.chr. 525-725 n.chr. 725-900 n.chr. 900-1050 n.chr. 1050-1500 n.chr. 1050-1250 n.chr. 1250-1500 n.chr. 1500 heden 1500-1650 n.chr. 1650-1850 n.chr. 1850 heden 8 Libau, 26 juni 2013 rapport 13-132

Fysisch geografische kaart Reitdiep Midden

Geomorgologie Reitdiep "Midden" 19-06-2013 Libau 231818 / 592381 2M34 2M34 Legenda 2R11 HUIZEN 2M34 PLAASNAMEN 3K27 3K27 PROVINCIES Garnwerd B OP10 ((c)dn) 2M34 GEOMORFOLOGIE ((c)alterra) 3K27 Wanden Hoge heuvels en ruggen erpen Hoge duinen Plateaus 3K27 errassen Plateau-achtige vormen 2R11 3K27 Waaiervormige glooiingen Niet-waaiervormige glooiingen Lage ruggen en heuvels Welvingen B Vlakten Laagten Ondiepe dalen 3K27 Matig diepe dalen Diepe dalen Water Bebouwing Overig (Dijken etc) 2M48 2R11 2M34 2R11 0 3K27 3N8 3F12 1M35 227815 / 588379 1 km N Archis2

Bodemkaart Reitdiep "Midden" 19-06-2013 231818 / 592381 Libau gmn85c Legenda Mn25C gmn85c Mn35A Mn25C HUIZEN PLAASNAMEN OP10 ((c)dn) Mo80C Mo80C f Garnwerd ERP gmn83c f ERP kmn63c gmn83c Mn35A g WAER Mn35A Mn85C Mn85C Mn25A Mn85C gmn85c kmn63c Mn25C f ERP f ERP f ERP gmn85cgmn83c PROVINCIES BODEM ((c)alterra) Associaties Brikgronden Bebouwing Dijk, bovenlandstrook Dikke eerdgronden Fluviatiele afz ouder pleistoceen Groeve, gegraven, mijnstort Kalksteenverweringsgronden Oude rivierkleigronden Overige oude kleigronden Ondiepe keileemgronden Leemgronden Zeekleigronden Mariene afz ouder pleistoceen Niet-gerijpte minerale gronden Oude bewoningsplaatsen Rivierkleigronden Kalkh lutumarme gronden Veengronden f ERP g WAER kmn63c gmn25c gmn83c Moerige gronden Water, moeras Podzolgronden Kalkloze zandgronden f ERP g WAER f ERP c OPHOOG Mn35A kmn63c 0 1 km N Archis2 227815 / 588379

Kaart archeologie Reitdiep "Midden" 19-06-2013 6288 6289 5336 Garnwerd 5416 6283 5410 541211647 5337 11648 6280 5319 5275 6878 8766 1211 6886 231818 / 592381 6873 6874 1214 1212 6875 1213 6733 1210 Libau Legenda MONUMENEN archeologische waarde hoge archeologische waarde zeer hoge archeologische waarde zeer hoge arch waarde, beschermd HUIZEN PLAASNAMEN OP10 ((c)dn) PROVINCIES 6285 5411 6279 8769 1209 6270 6287 6883 6311 6881 1208 6887 6897 11673 1204 6877 1203 6889 6891 6290 6281 11658 6313 6882 11654 5338 11653 6880 11655 6278 6871 6876 5270 5296 5276 1202 1201 0 1 km N Archis2 227815 / 588379

Korte Rapportage Monumenten Akker/tuin Kerk erp/wierde erp/wierde Borg/stins/versterkt huis erp/wierde 1212 07B - 094 Rijksmonumentnr: 231150 / 591351 Groot Wetsinge en de Valge errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd 1213 07B - 076 Rijksmonumentnr: 231458 / 591395 Schelligeheert; Grote Wier Groot-Wetsinge errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd 1214 07B - 078 Rijksmonumentnr: 231673 / 591755 Meedenweg Groot-Wetsinge errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd Romeinse tijd 85.539 m2 45072 24.462 m2 45073 7.459 m2 45074 1 van 7

Korte Rapportage Monumenten Huisplaats, onverhoogd erp/wierde 1204 07B - 225 Rijksmonumentnr: 230928 / 589388 Hekkumerweg Adorp errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd 1203 07B - 072 Rijksmonumentnr: 231274 / 589212 Hooge Wierden; De Hoge Wier Adorp errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd Middeleeuwen 1208 07B - 064 Rijksmonumentnr: 230358 / 589514 Hekkum; Oude Dijk Adorp errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd Middeleeuwen 8.314 m2 45064 39.257 m2 45063 1.534 m2 45068 2 van 7

Korte Rapportage Monumenten 1210 07B - 077 Rijksmonumentnr: 231515 / 590740 Laanweg errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd Romeinse tijd 3.956 m2 45070 erp/wierde Borg/stins/versterkt huis 1209 07B - 205 Rijksmonumentnr: 231116 / 590370 Centrum errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd Nieuwe tijd 15.768 m2 45069 11673 07B - 226 Rijksmonumentnr: 230888 / 589449 Hekkumerweg Adorp errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd 2.732 m2 45064 3 van 7

Korte Rapportage Monumenten 8769 07B - 206 230996 / 590432 CENRUM errein van zeer hoge archeologische waarde 140.907 m2 erp/wierde Borg/stins/versterkt huis Nieuwe tijd 6733 07B - 109 231527 / 591357 SCHELLIGEHEER errein van hoge archeologische waarde 8.435 m2 erp/wierde Borg/stins/versterkt huis erp/wierde 6897 07B - 194 230306 / 589366 HEKKUM; OUDE DIJK errein van archeologische waarde 2.419 m2 Nederzetting, onbepaald 4 van 7

Korte Rapportage Monumenten 6887 07B - 184 230397 / 589499 HEKKUM errein van hoge archeologische waarde 2.424 m2 6881 07B - 178 230298 / 589516 HEKKUM; OUDE DIJK errein van hoge archeologische waarde 2.816 m2 6883 07B - 180 230267 / 589609 HEKKUM; OUDE DIJK errein van hoge archeologische waarde 6.492 m2 5 van 7

Korte Rapportage Monumenten 6886 07B - 183 230748 / 590746 SAUWERD-NOORDWES errein van archeologische waarde 7.688 m2 6875 07B - 172 231109 / 591095 KL WESINGE-ZUID Klein Wetsinge errein van hoge archeologische waarde 4.825 m2 6878 07B - 175 230768 / 591162 KL WESINGE-WES Klein Wetsinge errein van hoge archeologische waarde 3.630 m2 6 van 7

Korte Rapportage Monumenten 8766 07B - 176 230683 / 590854 KL WESINGE-ZUIDWES Klein Wetsinge errein van hoge archeologische waarde 10.356 m2 1211 07B - 065 Rijksmonumentnr: 230652 / 590757 -West errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd 12.090 m2 45071 7 van 7

Uitgebreide Rapportage Monumenten 1208 1.534 m2 07B - 064 errein van zeer hoge archeologische waarde, beschermd Hekkum; Oude Dijk Adorp : : Coördinaten: 230358 / 589514 erreinbeheerder: Particulier Rijksmonumentennr: 45068 Kadasterregistratienr: nr: 28 Kadasterdeel_nr: Datum aanwijzing: 27-04-1970 Complextype Begindatering Einddatering Beschrijving errein met een (laat)middeleeuwse huiswierde "Hekkum", gelegen in zandige klei op een kwelderrug in een kweldergebied. De wierde omvat een cluster van drie huiswierden. Aan de westzijde is een gedempte sloot aanwezig en aan de zuidkant bevindt zich een ondiepe greppel/slenk. Op het terrein zijn kogelpotscherven aangetroffen. Veldverkenning 1964; W.A. van Es. Veldcontrole 1971; BAI (J.W.Boersma). Miedema, 1983: 7Bz53. In het kader van het AMR-project is het terrein op 11 augustus 2005 bezocht. Voor nadere informatie zie Livelink en/of dossier. Documentatie ype: Beheerder: oelichting: ype: Beheerder: oelichting: ype: Beheerder: oelichting: ype: Beheerder: oelichting: ype: Beheerder: oelichting: Kaart Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek topkaarten 1:25.000/1:10.000. Kaart Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek kadasterkaartjes. Brief Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek correspondentie BAI/ROB 1970/1971. Brief Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek Brief H.A.Groenendijk aan B&W. Foto Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek zw.foto's,neg.nrs.:kb 1554-5/H1778-11. Literatuur MIEDEMA,M 1983, in: --- 1 van 6

Uitgebreide Rapportage Monumenten : : Coördinaten: erreinbeheerder: 5275 07B - 066 errein van hoge archeologische waarde GR WESINGE-WES Groot-Wetsinge 230445 / 591259 Niet van toepassing 4.974 m2 Complextype Begindatering Einddatering Beschrijving errein met sporen van een huiswierde uit 800-1400 na Chr. Licht verhoogd zichtbaar. Gedeeltelijk geëgaliseerd. Kogelpotaardewerk. M. Miedema 1983: 7Bz126. Veldcontrole 1973 ROB (R. Klok). Documentatie ype: Beheerder: oelichting: ype: Beheerder: oelichting: ype: Beheerder: oelichting: Kaart Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek topkaarten 1:25.000/1:10.000. Foto Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek zw.foto's, neg.nrs.:h1783-1,2/kb1554-6,7. Foto Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek luchtfoto's, nrs.: 27955,27954, Eelde. Literatuur MIEDEMA,M 1983, in: --- 2 van 6

Uitgebreide Rapportage Monumenten : : Coördinaten: erreinbeheerder: 6881 07B - 178 errein van hoge archeologische waarde HEKKUM; OUDE DIJK 230298 / 589516 Niet van toepassing 2.816 m2 Complextype Begindatering Einddatering Beschrijving errein met sporen van een huiswierde. Nauwelijks verhoogd en sloten gedempt. Kogelpotscherven. errein grenst aan 07B-180 en 07B-064. M. Miedema 1983: 7Bz51. Veldcontrole 1983 ROB (R. Klok). Documentatie ype: Beheerder: oelichting: Kaart Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek topkaarten 1:25.000/1:10.000. Literatuur MIEDEMA,M 1983, in: --- 3 van 6

Uitgebreide Rapportage Monumenten : : Coördinaten: erreinbeheerder: 6883 07B - 180 errein van hoge archeologische waarde HEKKUM; OUDE DIJK 230267 / 589609 Niet van toepassing 6.492 m2 Complextype Begindatering Einddatering Beschrijving errein met sporen van een huiswierde op een kwelderwal. Licht verhoogd. Sloot aan noord-, oost- en zuidzijde. Kogelpotscherven. errein grenst in het zuiden aan 07B-178. M. Miedema 1983: 7Bz52. Veldcontrole 1983 ROB (J.W. Noordam). Documentatie ype: Beheerder: oelichting: Kaart Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek topkaarten 1:10.000/1:25.000. Literatuur MIEDEMA,M 1983, in: --- 4 van 6

Uitgebreide Rapportage Monumenten : : Coördinaten: erreinbeheerder: 6887 07B - 184 errein van hoge archeologische waarde HEKKUM 230397 / 589499 Niet van toepassing 2.424 m2 Complextype Begindatering Einddatering Beschrijving errein met sporen van een huiswierde op een kwelderwal. Gracht aan oost-, zuid en westzijde. Kogelpotscherven. errein grenst in het westen aan 07B-064. M. Miedema, 1983: 7Bz54. Documentatie ype: Beheerder: oelichting: Kaart Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek topkaarten 1:25.000/1:10.000. Literatuur MIEDEMA,M 1983, in: --- 5 van 6

Uitgebreide Rapportage Monumenten : : Coördinaten: erreinbeheerder: 6897 07B - 194 errein van archeologische waarde HEKKUM; OUDE DIJK 230306 / 589366 Niet van toepassing 2.419 m2 Complextype Begindatering Einddatering Nederzetting, onbepaald Beschrijving errein met mogelijk sporen van een overslibde nederzetting. Omvang onbekend. Kartering in 1964 door W.A. van Es: verkenning leverde nauwelijks scherven op. Bij boringen en bij het verwijderen van de teelaarde is er niets waargenomen dat op bewoning lijkt. CAA: 300469. Niet bij Miedema. Geen eenduidige gegevens bekend. Booronderzoek 1996 (P.de Roever). Documentatie ype: Beheerder: oelichting: ype: Beheerder: oelichting: Kaart Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek topkaarten 1:25.000/1:10.000. Brief Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek Brief aan H.Groenendijk 1996. Literatuur ONBEKEND 1964, in: Journaal Groninger Museum, 16-03-1964 ONBEKEND 1964, in: Verslag van de toestand van het Groninger Museum voor Stad en Lande over het jaar 1964, p. 19. 6 van 6