Alle leerlingen gezond! Samenwerken aan gezond eet- en beweeggedrag in een gezonde school community Monique Ridder Bonnie van Dongen
Programma Welkom Eet- en beweeggedrag van jongeren Een gezonde school Een gezonde school community
Dit zijn wij: Monique Ridder mam.ridder@windesheim.nl Bonnie van Dongen b.m.van.dongen@vu.nl
GEZONDHEID Kooiker, 2014, SCP
Uitspraken over gezondheid* Leerlingen (13-14 jaar, vmbo) ja, gewoon dat je alles kan doen, zeg maar Je kunt wel een gebroken been hebben, da s niet gezond. Maar daar word je niet ziek van. Ouders Het is niet gezond, zeggen ze dan, maar wel lekker De groep is belangrijker op die leeftijd, dan alles wat met gezondheid te maken heeft. Leraren vmbo Als je gezond bent, voel je je gelukkig. Leerlingen vinden misschien andere dingen gezond, dan die echt goed voor ze zijn. *: Ridder, 2014
Positieve gezondheid (Machteld Huber, 2011) Gezondheid is geen doel op zich, maar een middel om je ding te kunnen doen
Gewoon wat minder eten en wat meer sporten
Overgewicht bij jeugd Bron: 5 e landelijke groeistudie, TNO
Overgewicht bij jeugd Op jonge leeftijd: Stigmatisering Lage zelfwaardering Psychosociale problemen Meer kans op: Hart- en vaatziekten Diabetes type II Overgewicht als volwassene
Gezond gedrag loont! Bewegen leren rekencircuit
CheckTeen onderzoek op vo-scholen in Zwolle > 1 uur/dag bewegen Ontbijten Meer groente en fruit eten Meer water, minder suikerrijke dranken Minder snacks en snoep < 2 uur/dag PC/TV
Behaviour change wheel (Michie, 2010) Gedrag: Willen Kunnen Gelegenheid
Gezonde school: maak schoolprofiel Gezondheidsgegevens Wensen en behoeften Wat doet de school al? Wat is het schoolbeleid? Bijvoorbeeld: http://www.hoegezondisjouwschool.nl
Photovoice als startpunt
Probeer het zelf! Maak foto s in de omgeving van factoren die een gezond (of ongezond) eetgedrag bevorderen of belemmeren Plaats één foto op https://padlet.com/moniqueridder/gezondeschool Kom na maximaal 10 minuten terug naar B2.27
padlet https://padlet.com/moniqueridder/gezondeschool
Resultaat Voordelen van photovoice: Laagdrempelig Verschillende settings Belemmeringen en kansen! Tastbaar resultaat Belangen van andere deelnemers
WAT VINDEN LEERLINGEN, OUDERS EN DOCENTEN?
Leerlingen: We zijn gezond, dus kunnen ons ongezond gedragen Maakt mij niet zoveel uit wat ik eet, als het maar lekker is. En patat is lekker. Ik vind het ook wel mooi om een keer gewoon rustig te zitten en niet de hele tijd te bewegen.
Leerlingen: Als de school gezond wil zijn, moet er meer gym komen Bij de gymles moet je eigenlijk selecteren op wat mensen graag doen. Een gezonde kantine is begrijpelijk, maar toch: je gaat geen appel kopen van je zakgeld!
Ouders: Ouders zijn verantwoordelijk, maar een beetje hulp van school is welkom De groep is op die leeftijd belangrijker, dan alles wat met gezondheid te maken heeft. Op het gebied van alcohol zijn we streng, maar op de rest niet zo. Ze moeten wel kunnen doen wat ze willen, binnen de perken.
Leraren: Het is wel iets extra s wat we moeten doen als school. Ze komen hier om te leren Je kunt een Don Quichot zijn. Met een gezonde kantine maak je een statement. Alleen met leerlingen, red je het niet. Je moet die ouders erbij hebben.
Het is niet alleen mijn moeder die het zegt Beleid Buurt, gemeente School Ouders Jongeren
Een gezonde school community
Een gezonde school community Waarom denken we dat het werkt? Eigen kracht principe Capacity building Eigenaarschap bij de school en zijn bewoners Op maat HOE PAK JE HET AAN?
Gebruik je netwerk! Start bij het initiatief: waar wil je mee aan de slag? Wie of wat in je netwerk past daarbij? Wie of wat ontbreekt? Wat is je eerste stap?
Met welk initiatief wil je aan de slag? 1. Een evenement op school 2. Een voorziening in school (kantine, sportruimte) 3. Educatie (in de les) 4. Ouders betrekken bij school 5. Leerlingen betrekken Maak groepjes van 3 5 mensen
Breng het netwerk in kaart 1. Beschrijf het initiatief: wat wil je doen, bereiken, waarom? 2. Wie en wat past daarbij? Personen, instanties, kennisbronnen, et cetera 3. Leg verbanden: wie en wat hebben met elkaar te maken? En met jou? 4. Kom in actie: wat is je eerste stap?
7 E -model voor effectief gedrag veranderen Een positieve ervaring Samen Maak mogelijk Enthousiasme - Verlangen Moedig aan - Beloon Informatie Voorbeeld
Take home message(s)
Gezocht! - Baseline-scholen: scholen die inzicht willen in de gezondheid van hun leerlingen! - Reward: jaarlijkse factsheets en 500,- - Contact: b.m.vandongen@vu.nl
Handige info De gezonde schoolaanpak https://www.gezondeschool.nl/ www.hoegezondisjouwschool.nl 7e-model voor effectief gedrag veranderen http://7e-model.be/wp- content/uploads/2015/11/adrem-2015_05- kopie.pdf