Pensioenreglement Bewust Pensioen

1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Pensioenreglement Bewust Pensioen In dit reglement vindt u wanneer u welk pensioen kunt verwachten. Dit geldt ook voor uw eventuele nabestaande(n). In hoofdstuk 9.3 staat een overzicht van alle informatie die u over uw pensioen krijgt. De ingangsdatum van dit reglement is 01-01-2015. Uw werkgever heeft het recht om deze regeling te veranderen of te stoppen. Dat mag hij alleen als er sprake is van ingrijpende wijzigingen van omstandigheden. Dit is het geval wanneer: De overheid ons stelsel van sociale voorzieningen zo ingrijpend wijzigt, dat een wijziging van deze regeling noodzakelijk wordt. Uw werkgever zich na afwijzing van een vrijstellings verzoek moet aansluiten bij een bedrijfstakpensioenfonds. Uw werkgever de kosten van deze regeling niet meer kan dragen. In dat geval zal hij u hierover schriftelijk informeren en overleggen over een eventuele verandering. Dit heeft nooit gevolgen voor pensioen dat u al heeft opgebouwd. Als u vragen heeft over deze pensioenregeling aarzel dan niet deze aan uw werkgever, zijn adviseur of ons te stellen. Voor de leesbaarheid van dit reglement leggen we hier kort uit wat we bedoelen met: Pensioenregeling, de totale regeling zoals we beschrijven in het pensioenreglement. Zelf clicken, de beschikbare premie die wordt belegd in dit beleggingsconcept. Pensioenclick, is de mogelijkheid om de waarde die u binnen Zelf clicken heeft opgebouwd om te zetten in pensioen. U kunt ook de toekomstige premie voor Zelf clicken of een deel daarvan omzetten in pensioen. Met Pensioenclick en vastclicken bedoelen we hetzelfde. Daar waar we zijn gebruiken kunt u ook haar lezen. Meer weten? 1

Pensioenreglement Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen. 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris (verhoging / verlaging of parttime werken) 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt. 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden 5 U gaat met pensioen (Het maakt niet uit of u nog deelnemer of gewezen deelnemer bent) 5.1 Op de afgesproken pensioendatum met pensioen gaan 5.2 Eerder of later met pensioen 5.3 Gedeeltelijk eerder met pensioen 5.4 Het pensioen tijdelijk verhogen of verlagen 5.5 Overlijden 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 6.1 Premieberekening voor pensioenopbouw 6.2 Uw pensioen 6.3 Het partnerpensioen en het wezenpensioen als u deelnemer bent 6.4 Uw pensioen bij arbeidsongeschiktheid 6.5 Maxima 6.6 Indexering 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 7.1 Beleggen 7.2 Zijn er kosten voor aanpassingen aan mijn pensioen? 7.3 Zijn er kosten voor vastclicken van pensioen? 8 Afkoop en waardeoverdracht 8.1 Afkoop 8.2 Waardeoverdracht 9 Overige informatie 9.1 Wanneer keren jullie niet uit of willen jullie een medische keuring? 9.2 Welke informatie kunt u waar vinden? 9.3 Wat als u iets niet begrijpt of als u een klacht hebt? Bijlagen Factorenboek, zie; www.nn.nl/zakelijk/pensioen/downloads-zakelijk-pensioen.htm Dit maakt onderdeel uit van dit reglement. 2

1 Pensioen in Nederland 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt Het Nederlandse pensioenstelsel Pensioen is bedoeld als vervanging van uw arbeidsinkomen dat wegvalt bij: Ouderdom Overlijden Arbeidsongeschiktheid Het pensioenstelsel in Nederland bestaat uit drie onderdelen. De hoogte van uw inkomen hangt af van wat u in elk van de drie onderdelen (ook wel pijlers genoemd) hebt opgebouwd. 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen Ouderdom 1 e pijler Overheid AOW 2 e pijler Werkgever Ouderdomspensioen 3 e pijler U zelf, bijvoorbeeld door: Lijfrente levensloop 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? Overlijden Anw Partnerpensioen Anw-pensioen Arbeidsongeschiktheid WIA Bewust Pensioen is pensioen in de 2 e pijler. Arbeidsongeschiktheidspensioen Lijfrente Overlijdensrisicoverzekering Arbeidsongeschiktheidsverzekering 3

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen Uw pensioenregeling is gebaseerd op afspraken tussen u, uw werkgever en ons Schematisch ziet dat er als volgt uit: 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen U 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt Pensioenovereenkomst Dit pensioenreglement 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen Uw werkgever Nationale-Nederlanden 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht Uitvoeringsovereenkomst 9 Overige informatie Meer weten? ABC BV heeft de uitvoering van deze pensioenregeling ondergebracht bij Nationale-Nederlanden Levensverzekering Maatschappij N.V., gevestigd te Rotterdam. Met wij, jullie of ons bedoelen we Nationale-Nederlanden. In dit reglement bedoelen we met u : De werknemer die deelneemt in de pensioenregeling, heeft deelgenomen of met pensioen is gegaan. Met werkgever bedoelen we ABC BV gevestigd te Rotterdam. 4

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen Voor wie Werknemers van Pensioenleeftijd ABC BV gevestigd te Rotterdam; 67 jaar. Uw ouderdomspensioen gaat in op de 1 e van de maand waarin u deze leeftijd bereikt en eindigt als u overlijdt. 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen Deelnemers Deze regeling ABC BV is voor werknemers van 15 jaar en ouder. U doet aan deze regeling mee vanaf de eerste van de maand waarin u 15 wordt. Volgens de Pensioenwet kan de directeur / grootaandeelhouder niet deelnemen aan deze regeling. Ook kunnen werknemers die volgens de wetgeving van de Verenigde Staten van Amerika als US Person worden aangemerkt niet deelnemen aan deze regeling. 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? 5

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? Bewust Pensioen van Nationale-Nederlanden Uw pensioenregeling Dit Bewust Pensioen bestaat uit: 1 Pensioen dat u opbouwt op basis van beschikbare premie. Dit betekent dat de hoogte van de premie vast staat, maar de hoogte van uw pensioenuitkering nog niet. U bouwt daarvoor waarde op. Voor de Pensioenwet is dit een premieovereenkomst. Alle opgebouwde waarde moeten we op uw pensioendatum omzetten in ouderdoms- en partnerpensioen. 2 Pensioenen waarvan de pensioenuitkeringen gegarandeerd zijn. Voor de Pensioenwet zijn dit uitkeringsovereenkomsten. Hieronder ziet u een overzicht van de verschillende onderdelen van deze regeling. Dit geldt zolang u deelnemer bent. Waar het pensioen uit bestaat als u niet meer deelneemt (gewezen deelnemer) of als u met pensioen bent, leest u in Hoofdstuk 4 en 5. 6

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland In uw pensioenregeling zit 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? Ouderdomspensioen Partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum Partnerpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum Wezenpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum Vrijstelling van premiebetaling bij arbeidsongeschiktheid Anw-pensioen Pensioen bij arbeidsongeschiktheid Uw ouderdomspensioen is de maandelijkse uitkering die u vanaf uw pensioendatum voor de rest van uw leven gaat ontvangen. Partnerpensioen is de maandelijkse uitkering die uw partner voor de rest van zijn leven ontvangt als u overlijdt nadat u met pensioen bent gegaan. Het partnerpensioen is 70% van uw ouderdomspensioen. Het Partnerpensioen is de maandelijkse uitkering aan uw partner als u overlijdt voor uw pensioendatum en op dat moment nog deelnemer bent in de pensioenregeling. Het wezenpensioen is de maandelijkse uitkering aan uw kinderen als u overlijdt voor uw pensioendatum en op dat moment nog deelnemer bent in de pensioenregeling. Dit is een verzekering die zorgt dat uw werkgever geen of minder premie hoeft te betalen als u een uitkering ontvangt vanwege arbeidsongeschiktheid. (WIA-uitkering) Premieovereenkomst Premieovereenkomst Uitkeringsovereenkomst Uitkeringsovereenkomst Verzekering Het Anw-pensioen is een maandelijkse uitkering aan uw Uitkeringsovereenkomst partner als u overlijdt voor uw 70e jaar. Het Anw-pensioen is een extra pensioen voor uw partner. Een arbeidsongeschiktheidspensioen is een aanvulling op uw WIA-uitkering zolang u arbeidsongeschikt bent. Uw pensioen bij arbeidsongeschiktheid stopt op uw pensioendatum, of als u eerder overlijdt. Uitkeringsovereenkomst 7

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? Toeslagen Toeslagen zijn verhogingen van het pensioen om prijs stijgingen te compenseren. Deze regeling kent geen toeslagen. Zelf clicken De beschikbare premie wordt belegd. De waarde die daarmee wordt opgebouwd gaat u op uw pensioendatum omzetten in ouderdoms- en partnerpensioen. Voor de opbouw van uw pensioen hebben we beleggingsportefeuilles met drie verschillende profielen samengesteld. Uw risicoprofiel bepaalt of u belegt met een defensief, neutraal of offensief profiel. Op het moment dat u start in deze pensioenregeling, zorgen wij standaard dat de premie voor Zelf clicken wordt belegd in de beleggingsportefeuille defensief. Dit verandert alleen als u uw risicoprofiel wijzigt. Dit doet u op www.mijn.nn.nl. Bij Bewust Pensioen zorgt Nationale-Nederlanden voor de beleggingskeuzes en de spreiding van het risico. Al naargelang uw pensioendatum dichterbij komt, bouwen we de risico s af door de mix van fondsen in uw beleggingsportefeuille aan te passen. Hoe korter de resterende looptijd tot aan uw pensioendatum, hoe meer we de aandelen fondsen vervangen door beleggingen met minder risico, zoals obligatiefondsen. Hiermee wordt zoveel mogelijk voorkomen dat door koersdalingen kort voor u met pensioen gaat een (groot) deel van uw opgebouwde waarde uit beleggingen verloren gaat. De opgebouwde waarde uit beleggingen gaat u op uw pensioendatum omzetten in pensioen. U krijgt voor u met pensioen gaat een offerte van ons om de opgebouwde waarde uit beleggingen om te zetten in pensioen. Pensioenclick U heeft ook de mogelijkheid om voor uw pensioendatum de opgebouwde waarde uit beleggingen om te zetten in pensioen. Wij noemen dat vastclicken. Ook kunt u de toekomstige maandelijkse premie voor Zelf clicken vastclicken. U kunt vastclicken in een veelvoud van 10%. Als u vastclickt weet u voor dat deel van uw pensioen hoeveel pensioen u vanaf uw pensioendatum gaat ontvangen. U krijgt deze mogelijkheid wanneer u 50 bent geworden. Deze leeftijd sluit aan op het moment dat we de mix van fondsen in uw beleggingsportefeuille vervangen door beleggingen met minder risico. Zie hiervoor de uitleg in de voorgaande tekst. Opgebouwde waarde uit beleggingen vastclicken U kan zelf bepalen wanneer u welk gedeelte van de opgebouwde waarde uit beleggingen vastclickt in pensioen. Op www.mijn.nn.nl ziet u in een voorbeeldberekening wat u daarvoor aan pensioen vanaf uw pensioendatum ontvangt als u op die dag vastclickt. 8

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? 9 Die voorbeeldberekening is op basis van de aankoop tarieven en waarde van uw beleggingen op die dag. Als u vastclickt verkopen we de participaties uiterlijk op de vijfde beursdag na het vastclicken. Daardoor kan er een verschil ontstaan tussen de getoonde voorbeeldberekening en wat u voor het vastgeclickte deel daadwerkelijk gaat ontvangen aan pensioen vanaf uw pensioendatum. Maandelijkse premie vastclicken U kunt ook op www.mijn.nn.nl zelf bepalen of u (een deel van) de maandelijkse premie voor Zelf clicken direct wilt vast clicken in pensioen. Alle toekomstige premies clicken wij dan volgens uw keuze vast in pensioen op basis van de aankooptarieven op het moment dat de maandelijkse premie wordt ingelegd. U kunt later uw keuze voor alle toekomstige premies weer veranderen naar laten beleggen van de premie. U gaat met pensioen en u heeft nog niet alle opgebouwde waarde uit beleggingen vastgeclickt? Dan krijgt u voor u met pensioen gaat een offerte van ons om deze waarde om te zetten in pensioen. Bij Zelf clicken gaat uw pensioenopbouw als volgt: 1 U bouwt met uw beleggingen waarde op voor uw pensioen. 2 Vanaf leeftijd 50 heeft u de mogelijkheid om opgebouwde waarde uit beleggingen om te zetten in ouderdoms- en partnerpensioen. U weet direct wat dat aan pensioen vanaf uw pensioendatum gaat opbrengen. Op basis van deze informatie kunt u beslissen of u advies van uw werkgever of zijn adviseur wilt. Ook kunt u de toekomstige maandelijkse premie voor Zelf clicken vastclicken. 3 De opgebouwde waarde uit beleggingen dat u niet heeft vastgeclickt blijft staan. U krijgt een offerte van ons op het moment dat u met pensioen gaat. Volgen van de waarde van opgebouwde bedragen Op www.mijn.nn.nl kunt u zien hoe de waarde van uw pensioen zich ontwikkelt. U ziet wat u met beleggen aan waarde hebt opgebouwd; wat u eventueel aan pensioen heeft vastgeclickt. Let op! Als een (gewezen) deelnemer overlijdt voordat hij met pensioen gaat, kan hij de waarde van de beleggingen niet omzetten in pensioen. Wij houden deze waarde dan over. Een deel van deze waarde geven we aan de (gewezen) deelnemer terug door extra beleggingen te kopen. Hoeveel we iedere maand teruggegeven hangt af van de levensverwachting. Deze berekenen we met de overlevingstafel (COLLECTIEF 2013). Omdat de levensverwachting ieder jaar hoger wordt, gebruiken we voor de cijfers van 2013 ieder jaar een correctiefactor: 1.0.

3.1 Start van uw pensioenregeling 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Wat moet u doen nadat deze regeling is ingegaan? Welke wijzigingen zijn belangrijk om door te geven? Wat gebeurt er als u wijzigingen te laat of niet juist doorgeeft? U heeft al eens aan een pensioenregeling deelgenomen? Op www.mijn.nn.nl kunt u uw pensioengegevens bekijken. U kunt ook het volgende doen: uw risicoprofiel bepalen (staat standaard op defensief); vanaf leeftijd 50 pensioen vastclicken. Als u gaat samenwonen of al samenwoont (zie ook 3.2). Het is belangrijk om dit aan uw werkgever door te geven. De volgende wijzigingen moet u aan ons doorgeven: een ongeregistreerd partnerschap dat u beëindigt; als u verhuist naar het buitenland; adres en eventuele wijzigingen in uw burgerlijke staat. Als u zelf informatie niet goed of niet op tijd heeft doorgegeven, kan het zijn dat er niets of te weinig verzekerd is. Eventuele schade die hierdoor ontstaat hoeven wij niet te betalen. Wij overleggen dan met uw werkgever of wij de pensioenen alsnog kunnen verzekeren en op welke voorwaarden. U kunt uw opgebouwd pensioen bij vorige werkgevers overbrengen in dit pensioen. In Hoofdstuk 8 Afkoop en waardeoverdracht leest u hier meer over. Vraag ook aan uw adviseur of dat voor uw situatie wenselijk is. 10

3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Krijgt degene met wie u samenwoont automatisch partnerpensioen? Wanneer krijgt mijn partner partnerpensioen? Nee, degene met wie u samenwoont, heeft niet automatisch recht op partnerpensioen. Maar dat kan wel. Hoe? Dat leest u in de antwoorden hieronder. Uw partner krijgt partnerpensioen als u overlijdt voor u met pensioen bent gegaan en op dat moment nog deelnemer bent in de pensioenregeling. Of uw partner krijgt partnerpensioen als u overlijdt nadat u met pensioen bent gegaan. In deze pensioenregeling is uw partner: a) Uw echtgenote/echtgenoot. b) Uw geregistreerde partner. c) Uw ongeregistreerde partner. Uw echtgenoot of geregistreerde partner heeft automatisch recht op partnerpensioen. Ook uw ongeregistreerde partner kan recht hebben op partnerpensioen. Uw partnerrelatie moet dan aan bepaalde voorwaarden voldoen. 11

3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Aan welke voorwaarden moet mijn ongeregistreerd partnerschap voldoen? Wat moet in de notariële samenlevingsovereenkomst staan? U krijgt een partnerrelatie nadat deze regeling is gestart? Voor ongeregistreerd partnerschap geldt dat u moet kunnen aantonen: dat u minimaal vijf jaar een gezamenlijke huishouding op eenzelfde adres voert, of; u minimaal een half jaar een gezamenlijke huishouding op eenzelfde adres voert en een notariële samenlevingsovereenkomst heeft gesloten. U toont dit aan met: een kopie van uw samenlevingscontract dat is vastgelegd bij de notaris, of een uittreksel van de gemeente waaruit blijkt dat u minimaal vijf jaar (ook al bent u een of meer keren verhuisd) altijd samen op eenzelfde adres woonde, of; een koop- of huurovereenkomst van de gezamenlijke woning die ouder is dan vijf jaar. Uw partner mag niet: gehuwd zijn of met iemand anders een geregistreerd partnerschap hebben, of; in de rechte lijn aan u verwant zijn, bijvoorbeeld grootouders of ouders. De samenlevingsovereenkomst moet de volgende gegevens bevatten: 1 de naam, de geboortedatum en de burgerlijke staat van u en uw partner; 2 de aanvangsdatum van de gezamenlijke huishouding; 3 wat u heeft afgesproken over uw gezamenlijke financiën zoals een regeling over de verdeling van de kosten van de huishouding. Uw echtgenoot of geregistreerde partner heeft automatisch recht op partnerpensioen en Anw-pensioen. Ook uw ongeregistreerde partner kan recht hebben op partnerpensioen. Uw partnerrelatie moet dan aan de hiervoor vermelde voorwaarden voldoen. 12

3.3 Kinderen krijgen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Welke kinderen komen in aanmerking voor wezenpensioen? U krijgt een kind nadat deze regeling is gestart? De volgende kinderen komen in aanmerking voor wezenpensioen: uw kinderen: waar u de vader of moeder van bent; die u heeft geadopteerd; uw pleegkinderen (volgens de normen van de Algemene Kinderbijslagwet). kinderen van uw partner; die behoren tot de gezamenlijke huishouding, en: voor wie u of uw partner een uitkering ontvangt of die studeren of invalide zijn (volgens de normen van de Algemene Kinderbijslagwet). Let op! Wat we onder partner verstaan vindt u in 3.2. U hoeft niets te doen. Uw kind is automatisch verzekerd. 13

3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer U overlijdt. Uw partner ontvangt partnerpensioen Levenslang. Begint 1 e van de maand waarin u overlijdt. Tot en met de maand waarin uw partner overlijdt. De hoogte van dit pensioen wijzigt niet. Uw partner ontvangt ook Anw-pensioen Begint de 1 e van de maand waarin u overlijdt. Tot het eind van maand waarin: uw partner 67 wordt, of; uw partner de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt indien dit eerder is dan 67 jaar, of; uw partner daarvoor overlijdt. De hoogte van dit pensioen wijzigt niet meer, ook al stijgt na uw overlijden de Anw-uitkering op basis van de Algemene nabestaandenwet. De kinderen ontvangen wezenpensioen Begint 1 e van de maand waarin u overlijdt. Tot het eind van de maand waarin de kinderen 21 jaar worden. Of bij studerende of invalide kinderen tot het eind van de maand waarin ze 27 jaar worden. (Studerend of invalide volgens de normen van de Algemene Kinderbijslagwet). Het wezenpensioen wordt verdubbeld: als u overlijdt zonder een partner na te laten, of: als uw partner tijdens de uitkering van het wezenpensioen overlijdt. De hoogte van dit pensioen wijzigt niet. 14

3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Uw partner overlijdt. Een kind overlijdt. Voor het partnerpensioen verandert er niets. Het Anw-pensioen vervalt. Voor uw eventuele andere kinderen blijft wezenpensioen verzekerd. 15

3.5 Arbeidsongeschiktheid 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Wat gebeurt er als u ziek wordt? Wat gebeurt er als u een WIA-uitkering gaat ontvangen? Er verandert niets aan uw pensioensituatie zolang u in dienst blijft en geen WIA-uitkering ontvangt. Uw arbeidsongeschiktheidspercentage is > 34% Vrijstelling van premiebetaling: zolang u een WIA-uitkering ontvangt betalen wij de premie voor het gedeelte dat u arbeidsongeschikt bent (zie tabel Hoofdstuk 6 Berekeningen). De vrijstelling van premiebetaling is op basis van de pensioengrondslag die geldt op het moment waarop u de WIA-uitkering krijgt. Als u ouder wordt volgen wij de premie staffel (zie 6.1). Let op! Er zijn situaties dat we geen vrijstelling van premiebetaling verlenen. Zie hoofdstuk 9. Arbeidsongeschiktheidspensioen Uw salaris op full time basis is hoger dan WIA-grenssalaris (Per 2015 is dit 51.978,00). U ontvangt van ons arbeidsongeschiktheidspensioen. Op basis van het percentage van uw arbeidsongeschiktheid vullen we de WIA-uitkering aan. Het arbeidsongeschiktheidspensioen berekenen we als volgt: (jaarsalaris-/- WIA-grenssalaris)* 70,00%. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid volgt een gedeeltelijke uitkering. De hoogte van dit pensioen wijzigt niet. Let op! Er zijn situaties dat we geen arbeidsongeschiktheidspensioen uitkeren. Zie hoofdstuk 9. Uw arbeidsongeschiktheidspercentage is < 35% Geen vrijstelling van premiebetaling. U ontvangt van ons geen arbeidsongeschiktheidspensioen. 16

3.5 Arbeidsongeschiktheid 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Wat gebeurt er als u meer of minder arbeidsongeschikt wordt? U ontvangt een WIA-uitkering en uw salaris verandert? U wordt minder arbeidsongeschikt? De vrijstelling van premiebetaling en de uitkering van het arbeids ongeschiktheidspensioen gaat omlaag voor het gedeelte dat u minder arbeidsongeschikt bent (zie tabel Hoofdstuk 6 Berekeningen). Gebeurt dit nadat u bent ontslagen? Zie Hoofdstuk 4.3. U wordt meer arbeidsongeschikt? De vrijstelling van premiebetaling en de uitkering van het arbeidsongeschiktheidspensioen gaat omhoog voor het gedeelte dat u meer arbeidsongeschikt bent (zie tabel Hoofdstuk 6. Berekeningen). Gebeurt dit nadat u bent ontslagen? Zie Hoofdstuk 4.3. Als u een salaris wijziging krijgt terwijl u een WIA-uitkering ontvangt veranderen wij niet de hoogte van de: vrijstelling van premiebetaling; uitkeringen arbeidsongeschiktheidspensioen. 17

3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Wat gebeurt er met mijn ouderdomspensioen als we gaan scheiden of onze partnerrelatie eindigt? Wat gebeurt er met het partnerpensioen als we gaan scheiden of onze partnerrelatie eindigt? Bij echtscheiding, scheiding van tafel en bed en einde van het geregistreerd partnerschap heeft uw ex-partner recht op een deel van uw ouderdomspensioen. De Wet verevening pensioenrechten bij scheiding noemt dit verevenen van ouderdomspensioen. U mag met uw partner hierover ook andere afspraken maken. Wij verevenen niet als: u dit twee jaar na de scheiding/einde partnerrelatie vraagt. Het recht op verevening blijft wel bestaan; het verevende pensioen voor uw ex-partner lager is dan de wettelijke afkoopgrens; u een ongeregistreerd partnerschap beëindigt Voor het partnerpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum verandert er niets. Het Anw-pensioen vervalt. Uw partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum blijft staan voor uw ex-partner. Dit is 70% van uw ouderdomspensioen op het moment dat uw relatie is geëindigd. Wij noemen dit bijzonder partnerpensioen. 18

3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Wat gebeurt er als mijn ex-partner overlijdt? Wat gebeurt er met mijn wezenpensioen als we gaan scheiden of onze partnerrelatie eindigt? Uw ex-partner had recht op een partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum. Door het overlijden van uw ex-partner komt dit partnerpensioen toe aan uw eventuele nieuwe partner of kunt u ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Een nieuwe partner na uw pensioendatum heeft geen recht op partnerpensioen. Let op! U kan in overleg met uw ex-partner afwijken van de verdeling. Dit kan ook als u dit in de huwelijkse voorwaarden of het echtscheidingsconvenant anders heeft geregeld. Er verandert niets. Let op! Voor een verdubbeling van het wezenpensioen maakt het niet uit of u ex-partners bent. 19

3.7 Meer of minder salaris 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Per wanneer worden collectieve salarisverhogingen verwerkt? En als u tussentijds een salarisverhoging krijgt? Als uw salaris lager wordt? We rekenen met het nieuwe salaris uw pensioengrondslag opnieuw uit op 1 januari (zie Hoofdstuk 6 Berekeningen). We gaan uit van uw actuele salaris. Een tussentijdse verhoging verwerken wij op de 1 e dag van de volgende maand. Ontvangt u tussentijds een variabele beloning, dan verwerken we dat op het moment dat we uw pensioengrondslag bepalen. (zie Onze salarissen worden collectief verhoogd ). De variabele beloning uit het laatste jaar tellen we op bij uw actuele jaarsalaris. Let op! Bij salarissen boven het WIA-grenssalaris verwerken we maximaal 30% stijging van de pensioengrondslag per jaar. Alles boven die 30% verwerken we in het jaar daarna. We gaan uit van uw actuele salaris. Een tussentijdse verlaging verwerken wij op de 1 e dag van de volgende maand. Dit heeft nooit gevolgen voor pensioen dat u al heeft opgebouwd. Let op! Uw opgebouwde waarde in beleggingen kan in waarde blijven stijgen of dalen. 20

3.8 Onbetaald verlof 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Wat is onbetaald verlof? Wat gebeurt er met het pensioen als u met onbetaald verlof gaat? Er is sprake van onbetaald verlof bij o.a.: ouderschapsverlof; studieverlof; sabbatsverlof. Het partner- en wezenpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum wijzigt niet. Het Anw-pensioen wijzigt ook niet. Wat de gevolgen zijn voor het overige pensioen spreekt u samen met uw werkgever af. 21

3.9 Ontslag of einde pensioenregeling 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Wat gebeurt er met mijn pensioen? Wat kan ik nog doen met mijn opgebouwde waarde? De premiebetaling stopt op de dag dat uw dienstverband of de pensioenregeling stopt: Er worden geen premies meer gestort. De verdere opbouw van waarde voor pensioen stopt. U kunt uw opgebouwde waarde tot uw pensioendatum laten staan, of vanaf leeftijd 50 omzetten in pensioen. Let op! Uw opgebouwde waarde in beleggingen kan in waarde blijven stijgen of dalen. De premiebetaling stopt niet als u arbeidsongeschikt bent. Zie hoofdstuk 3.5 Arbeidsongeschiktheid. Wat u kon doen met uw opgebouwde waarde toen u deelnemer was, kunt u blijven doen. Dat is kort samengevat: Vastclicken van opgebouwde beleggingswaarde in pensioen. Veranderen van risicoprofiel. Als u start in een andere pensioenregeling kunt u de waarde van uw pensioen overdragen naar dat pensioen. In Hoofdstuk 8 Afkoop en waardeoverdracht leest u hier meer over. Vraag ook aan uw adviseur of dat voor uw situatie wenselijk is. 22

3.9 Ontslag of einde pensioenregeling 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Wat gebeurt er met het partnerpensioen? Wat gebeurt er met het Anw-pensioen? Wat gebeurt er als mijn partner overlijdt? Het partnerpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum vervalt. Ontvangt u vanaf uw ontslagdatum een WW-uitkering? En u overlijdt tijdens deze WW-periode? Uw partner heeft dan mogelijk recht op pensioen. Uw partner kan in dat geval contact met ons opnemen. Een gedeelte van uw ouderdomspensioen kunt u ruilen voor partnerpensioen dat uitkeert als u voor uw pensioendatum overlijdt. De uitkering is dan levenslang. Hoeveel ouderdomspensioen wij ruilen voor partnerpensioen is afhankelijk van uw leeftijd. In het factorenboek op www.nn.nl/bewustpensioen kunt u deze informatie vinden. Het partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum is 70% van uw ouderdomspensioen. Het Anw-pensioen vervalt. Ontvangt u vanaf uw ontslagdatum een WW-uitkering? En u overlijdt tijdens deze WW-periode? Uw partner heeft dan mogelijk recht op pensioen. Uw partner kan in dat geval contact met ons opnemen. Uw partner had recht op een partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum. Door het overlijden van uw partner komt dit partnerpensioen toe aan uw eventuele nieuwe partner of kunt u ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Een nieuwe partner na uw pensioendatum heeft geen recht op partnerpensioen. Het partnerpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum vervalt. 23

3.9 Ontslag of einde pensioenregeling 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioenregeling 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Onbetaald verlof 3.9 Ontslag of einde pensioenregeling U bent deelnemer Wat gebeurt er met het wezenpensioen? Wat gebeurt er met mijn arbeidsongeschiktheidspensioen? Vervalt. Vervalt. Was u al arbeidsongeschikt toen u werd ontslagen? Zie 4.3 Arbeidsongeschiktheid. Let op! Doorgeven veranderingen; als u verhuist naar het buitenland geeft u dan uw nieuwe adres en eventuele wijzigingen in uw burgerlijke staat aan ons door. 24

4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden U bent gewezen deelnemer U gaat samenwonen, mijn partnerschap registreren of trouwen. Het partnerpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum: was al vervallen op het moment dat u gewezen deelnemer werd en de premiebetaling stopte. dit geldt ook voor het Anw-pensioen. Het partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum hebben we laten staan op het moment dat u gewezen deelnemer werd. Dit is 70% van uw ouderdomspensioen (zie 3.9). 25

4.2 Kinderen krijgen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden U bent gewezen deelnemer U krijgt kinderen. Kinderen die u krijgt als gewezen deelnemer komen niet in aanmerking voor wezenpensioen. 26

4.3 Arbeidsongeschiktheid 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden U bent gewezen deelnemer U krijgt ontslag terwijl u arbeidsongeschikt bent. U krijgt ontslag terwijl u ziek bent. U wordt ontslagen of uw werkgever stopt met deze pensioenregeling. Bent u 100% arbeidsongeschikt en u ontvangt u een WIA-uitkering? Uw pensioenopbouw (premiebetaling) loopt bij ons gewoon door. Was u niet volledig arbeidsongeschikt, dan gaat uw pensioenopbouw door voor het gedeelte dat u arbeidsongeschikt bent (zie tabel). Als u een arbeidsongeschiktheidspensioen ontvangt, loopt deze door zolang u een WIAuitkering ontvangt. Ontvangt u binnen 2 jaar na uw ontslag een WIA-uitkering? Uw pensioenopbouw (premiebetaling) loopt bij ons gewoon door. Als u een premievrijstelling vanwege arbeidsongeschiktheid hebt, loopt deze door zolang u een WIA-uitkering ontvangt. Vrijstelling van premiebetaling is op basis van de pensioengrondslag die geldt op het moment waarop u de WIA-uitkering krijgt. Als u ouder wordt volgen wij de premie staffel (zie 6.1). 27

4.3 Arbeidsongeschiktheid 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden U bent gewezen deelnemer Wat gebeurt er als u meer of minder arbeidsongeschikt wordt? De vrijstelling van premiebetaling en de uitkering van het arbeidsongeschiktheidspensioen gaat omlaag of omhoog voor het gedeelte dat u minder of meer arbeidsongeschikt wordt (zie tabel). Wij verhogen de vrijstelling van premiebetaling slechts tot de mate van arbeidsongeschiktheid op het moment van ontslag of einde contract. Wij verhogen devrijstelling van premiebetaling en de uitkering van arbeidsongeschiktheids pensioen alleen als de mate van arbeidsongeschiktheid minimaal 35% is gebleven. Fiscaal maximum Wij kunnen de uitkering van het arbeidsongeschiktheidspensioen stoppen of verlagen als deze uitkering samen met een arbeidsongeschiktheidspensioen van een andere pensioenuitvoerder uitkomt boven wat fiscaal is toegestaan. Klasse Uw arbeidsongeschiktheid Percentage aanvulling: van de pensioenpremie van het arbeidsongeschiktheidspensioen 1 80% - 100% 100% 2 65% - 80% 72,5% 3 55% - 65% 60% 4 45% - 55% 50% 5 35% - 45% 40% 6 Minder dan 35% 0% 28

4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden U bent gewezen deelnemer Wat gebeurt er met mijn ouderdomspensioen als wegaan scheiden? Wat gebeurt er met het partnerpensioen als we uit elkaar gaan of scheiden? Bij echtscheiding, scheiding van tafel en bed en einde van het geregistreerd partnerschap heeft uw ex-partner recht op een deel van uw ouderdomspensioen. De Wet verevening pensioenrechten bij scheiding noemt dit verevenen van ouderdomspensioen. U mag met uw partner hierover ook andere afspraken maken. Wij verevenen niet als: u dit twee jaar na de scheiding/einde partnerrelatie vraagt. Het recht op verevening blijft wel bestaan; het verevende pensioen voor uw ex-partner lager is dan de wettelijke afkoopgrens; u een ongeregistreerd partnerschap beëindigt. Het partnerpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum was al vervallen samen met het Anw-pensioen toen u gewezen deelnemer werd. Let op! Toen u gewezen deelnemer werd kon u ouderdomspensioen ruilen voor partnerpensioen (zie 3.9). Dit partnerpensioen is voor uw ex-partner en keert uit als u voor uw pensioendatum overlijdt. De uitkering is dan levenslang. Het partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum laten we staan voor uw ex-partner. Dit is 70% van uw ouderdomspensioen. Let op! U kan in overleg met uw ex-partner afwijken van de verdeling. Dit kan ook als u dit in uw huwelijkse voorwaarden of het echtscheidingsconvenant anders heeft geregeld. 29

4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden U bent gewezen deelnemer Wat gebeurt er als mijn expartner overlijdt? Wat gebeurt er met het wezen pensioen als we uit elkaar gaan of scheiden? Uw ex-partner had recht op een partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum. Door het overlijden van uw ex-partner komt dit partnerpensioen toe aan uw eventuele nieuwe partner of kunt u ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Een nieuwe partner na uw pensioendatum heeft geen recht op partnerpensioen. Het wezenpensioen was al vervallen toen u gewezen deelnemer werd. 30

4.5 Overlijden 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden U bent gewezen deelnemer U overlijdt. U overlijdt terwijl u vrijstelling van premiebetaling vanwege arbeidsongeschiktheid had? Het partnerpensioen bij overlijden voor pensioendatum Het recht op partnerpensioen en wezenpensioen was al vervallen op het moment dat u gewezen deelnemer werd en de premiebetaling stopte. Heeft u een gedeelte van uw ouderdomspensioen geruild voor partnerpensioen toen u gewezen deelnemer werd (zie 3.9)? Dan heeft uw partner wel recht op de uitkering van partnerpensioen. De uitkering is dan levenslang. Had u al recht op WW toen u overleed? Dan heeft uw partner mogelijk wel recht op de uitkering van Anw- en partnerpensioen. Uw partner kan in dat geval contact met ons opnemen. Uw partner ontvangt partnerpensioen Levenslang. Begint 1 e van de maand waarin u overlijdt. Tot en met de maand waarin u partner overlijdt. De hoogte van dit pensioen wijzigt niet. Uw partner ontvangt ook Anw-pensioen Begint de 1 e van de maand waarin u overlijdt. Tot het eind van maand waarin: uw partner 67 wordt, of; uw partner de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt indien dit eerder is dan 67 jaar, of; uw partner daarvoor overlijdt De hoogte van dit pensioen wijzigt niet meer, ook al stijgt na uw overlijden de Anw-uitkering op basis van de Algemene nabestaandenwet. 31

4.5 Overlijden 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden U bent gewezen deelnemer U overlijdt terwijl u vrijstelling van premiebetaling vanwege arbeidsongeschiktheid had? De kinderen ontvangen wezenpensioen Begint 1 e van de maand waarin u overlijdt. Tot het eind van de maand waarin de kinderen 21 jaar worden. Of bij studerende of invalide kinderen tot het eind van de maand waarin ze 27 jaar worden. (Studerend of invalide volgens de normen van de Algemene Kinderbijslagwet). Het wezenpensioen wordt verdubbeld: als u overlijdt zonder een partner na te laten, of: als uw partner tijdens de uitkering van het wezenpensioen overlijdt. De hoogte van dit pensioen wijzigt niet. Deze uitkeringen rekenen wij om naar de mate van arbeidsongeschiktheid (zie tabel 4.3). U ontving een arbeidsongeschiktheidspensioen. Uitkering vervalt. 32

4.5 Overlijden 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat uw deelname aan deze pensioenregeling is gestopt 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden U bent gewezen deelnemer Uw partner overlijdt. Uw kind overlijdt. Uw partner had recht op een partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum. Door het overlijden van uw partner komt dit partnerpensioen toe aan uw eventuele nieuwe partner of kunt u ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Een nieuwe partner na uw pensioendatum heeft geen recht op partnerpensioen. Let op! Toen u gewezen deelnemer werd kon u ouderdomspensioen ruilen voor partnerpensioen (zie 3.9). Dit partnerpensioen is voor uw partner en keert uit als u voor uw pensioendatum overlijdt. De uitkering is dan levenslang. Het recht op wezenpensioen bij overlijden was al vervallen op het moment dat u gewezen deelnemer werd en de premiebetaling stopte. 33

5 U gaat met pensioen 5.1 Op de afgesproken pensioendatum met pensioen gaan U bent met pensioen 5.1 Op de afgesproken pensioen datum met pensioen gaan 5.2 Eerder of later met pensioen 5.3 Gedeeltelijk eerder met pensioen 5.4 Het pensioen tijdelijk verhogen of verlagen 5.5 Overlijden U gaat met pensioen. Op welke uitkeringen heeft u nu geen recht meer? Wat gebeurt er met mijn Anwpensioen als u met pensioen gaat? Uw pensioen gaat in vanaf de 1 e van de maand waarin u 67 jaar wordt. Wij betalen uw pensioen aan het eind van de maand, tot u overlijdt. Hebt u nog kapitaal staan dat u nog niet heeft vastgeclickt, dan krijgt u van ons hiervoor een offerte. Heeft u geen partner op uw pensioendatum dan kunt u het partner pensioen omzetten naar een hoger pensioen voor u. De fiscus stelt grenzen aan de hoogte van pensioenen. Het kan dat u op de pensioendatum meer pensioen heeft dan wat fiscaal mag (zie hoofdstuk 6.5 onder Fiscale maximering). Omdat u netto premie betaalt mogen wij het deel van het pensioen dat hoger is dan het maximum vervangen door uitkering van een bedrag ineens. Op dit bedrag houden wij de wettelijke inhoudingen in. De volgende onderdelen van uw pensioenregeling vervallen: Partnerpensioen dat uw partner zou krijgen als u voor uw pensioendatum zou overlijden. Wezenpensioen. Arbeidsongeschiktheidspensioen Als u nog deelnemer was toen u met pensioen ging loopt de dekking van het Anw-pensioen door tot de 1 e van de maand waarin u 70 jaar wordt, maar eindigt eerder: op de 1 e van de maand waarin uw partner overlijdt, of; op de 1 e van de maand waarin uw partner 67 wordt of waarin de eerdere AOW-gerechtigde leeftijd van uw partner valt; bij einde partnerrelatie. 34

5.2 Eerder of later met pensioen 5 U gaat met pensioen 5.1 Op de afgesproken pensioen datum met pensioen gaan 5.2 Eerder of later met pensioen 5.3 Gedeeltelijk eerder met pensioen 5.4 Het pensioen tijdelijk verhogen of verlagen 5.5 Overlijden U bent met pensioen U wilt eerder met pensioen. Bij het vervroegen van uw pensioendatum geldt het volgende: Als u voor uw 60 e verjaardag met pensioen wilt dan mag u niet meer in loondienst zijn. Kan u minimaal aanvragen tot zes maanden voor uw oorspronkelijke pensioendatum. Opgebouwde waarde gaan we eerst omzetten in ouderdoms- en partnerpensioen op de oorspronkelijke pensioendatum. Kan alleen in hele maanden. Op het totaal gegarandeerde ouderdomspensioen gaan we de vervroegingsfactoren toepassen. Deze factoren vindt u in ons factorenboek op www.nn.nl/bewustpensioen. Het partner- en wezenpensioen als u overlijdt voor de pensioendatum vervalt. Het partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum is 70% van het ouderdomspensioen op de oorspronkelijke pensioendatum. Dit blijft uw partnerpensioen, en keert uit als u overlijdt na de vervroegde pensioendatum. Het Anw-pensioen vervalt op de nieuwe pensioendatum. Het arbeidsongeschiktheidspensioen vervalt op de nieuwe pensioendatum. Op www.mijn.nn.nl kunt u voorbeeld berekeningen maken om te zien wat uw pensioen wordt als u eerder met pensioen gaat. U kunt daar ook een offerte aanvragen. Let op! Als u eerder met pensioen gaat, worden de uitkeringen lager. 35

5.2 Eerder of later met pensioen 5 U gaat met pensioen 5.1 Op de afgesproken pensioen datum met pensioen gaan 5.2 Eerder of later met pensioen 5.3 Gedeeltelijk eerder met pensioen 5.4 Het pensioen tijdelijk verhogen of verlagen 5.5 Overlijden U bent met pensioen U wilt later met pensioen. Bij het uitstellen van uw pensioendatum geldt het volgende: dat kan: zolang u in loondienst bent; telkens voor 1 jaar en u moet dat 2 maanden van te voren aankondigen; tot uw AOW leeftijd + 5 jaar; alleen in hele maanden. Opgebouwde waarde gaan we eerst omzetten in ouderdoms- en partnerpensioen op de oorspronkelijke pensioendatum. Op het totaal gegarandeerde ouderdomspensioen gaan we de uitstelfactoren toepassen. Deze factoren vindt u in ons factorenboek op www.nn.nl/bewustpensioen. De hoogte van uw partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum wijzigt niet. We passen op dit partnerpensioen geen uitstelfactor toe. Uw partnerpensioen als u overlijdt voor de pensioendatum en uw wezenpensioen vervalt. Door het uitstellen wordt uw pensioen hoger. Als uw pensioen hoger wordt dan het fiscale maximum, is verder uitstellen van uw pensioendatum niet meer mogelijk. Ieder jaar van uitstel beoordelen we dit opnieuw. Het arbeidsongeschiktheidspensioen vervalt. Als u later met pensioen gaat, wordt het ouderdomspensioen hoger. Als u nog deelnemer was op de oorspronkelijke pensioendatum dat loopt de dekking van het Anw-pensioen door tot de 1 e van de maand waarin u 70 jaar wordt, maar eindigt eerder: Op de 1 e van de maand waarin uw partner overlijdt, of; op de 1 e van de maand waarin uw partner 67 wordt of waarin de eerdere AOW-gerechtigde leeftijd van uw partner valt; bij einde partnerrelatie. 36