Jongeren en drankgebruik: het pobleem en de oplossingen Ronald A.Knibbe; hoogleraar Maastricht University Drie onderwerpen: Gevolgen middelengebruik bij jongeren Aantrekkelijkheid drankgebruik voor jongeren Preventie: hoe?
Sterfte aan alcoholgebruik in Europa, naar leeftijd 5-14 year 15-29 30-44 Europe A (west/north Europe): Males 7.1% 26.7% 19.3% Females 3.5% 10.3% 8.7% Europe B (Middle/eastern Europe) Males Females 4.0% 1.3% 23.1% 7.5% 18.5% 7.3%
Alcohol gerelateerde sterfte in Europese landen: aandeel van verschillende diagnose-categorien Cancer 14.5% Neuro-psychiatric conditions (addiction) 6.0% Vascular 13.1% Unintentional injury 35.6% Intentional injury 14.3%
Gevolgen drank- en drugsgebruik (vervolg) Drankgebruik belangrijkste oorzaak van publieke overlast en agressie in publieke ruimte Drank- en druggebruik draagt sterk bij aan volharding in onwenselijk gedrag bij kwetsbare groepen (bv. schoolverlaters; getraumatiseerde jongeren; etc.)
Aantrekkelijkheid drankgebruik voor adolescenten Drankgebruik markeert in samenleving status van volwassene Door te drinken toont adolescent dat hij geen kind meer is
Going out: articulation of new identity or coping with stress? Kenmerken van jongeren (16-17 year) die uitgaan Intieme relaties ++ Uren betaald werk + Heeft beste vriend(in) + Aantal vrienden ++ Kan persoonlijk zaken bespreken ++ stress 0 Probleemoplossend vermogen 0 Zelfvertrouwen 0 += komt significant vaker voor bij jongeren die naar café gaan - = komt significant minder vaak voor bij jongeren die naar café gaan 0= geen verschil (Source: Engels, Knibbe et al)
Relatie maturatie -alcohol Maturatie drankgebruik ouders
Gedrags regels in alledaagse en uitgaanssituaties: verschillen Individual level Everyday life Being responsible; prepared to account for one s behavior time-out Being spontaneous; right to forget about responsibilities (Conseq.: euphoria; immediate gratification) Group level Specific position; tasks; differentiation Equality in position/ similarity in behavior/identification with group (conseq.: adjustment to fastest drinker) Others outside the group Societal level Polite; rule of not being a nuisance for others Dominance of norms for proper behavior Assertion of personal/group right not to be disturbed by others (consequences: verbal/ physical aggression) dominance of norms for expressive behavior (conseq.: vandalism)
Aantrekkelijkheid drinksituaties -Laat Heroisch gedrag toe -Biedt adolescenten de mogelijkheid een nieuwe identiteit uit te proberen -Drankgebruik en drink situaties zijn collectief element in overgang van sociale status van kind naar jong volwassene
Self Control Informal control Health behavior Formal control
3 nieuwe concepten Zelf-controle: alle factoren binnen een individu die hem/haar tot een bepaald gedrag aanzetten (micro-niveau) Informele sociale controle: all typen invloeden op een individu die komen van anderen in zijn/haar onmiddelijke omgeving (ouders, vrienden, school, verenigingsleven, enz) (micro- en meso-niveau) Formele sociale controle: wetten en regels die bepaald gedrag voorschrijven of verbieden en de handhaving van deze regels en wetten (meso- en macro-niveau)
Hoe belangrijk is zelf controle voor drankgebruik adolescent? Executive brain function van adolescent niet volgroeid. - onvolledige zelf controle Meeste drankgebruik jongeren in uitgaanssituaties. redelijke overwegingen bepalen daar niet het gedrag (time out) Observatie studies toenen aan dat drankgebruik jongeren begrepen moet worden als aanpassen aan situatie; niet als individuele beslissing De bij jongeren dominante motieven voor drankgebruik (sociaal en stemmingsverhogend) zijn gericht op optimalisering van drankgebruik niet op beperking van drankgebruik Interventies gericht op verhogen van zelf controle: niet nauwelijks succesvol
Informele sociale controle *Peers/ leeftijdgenoten: consumptieverhogend *Scholen:?? *Verenigingsleven:?? *Ouders: -drinkgedrag ouders: van invloed -regels die ouders stellen: van invloed
Informele sociale controle van ouders Alcohol specifieke regels belangrijkste wijze waarop ouders invloed kunnen uitoefenen Ouders versoepelen alcohol specifieke regels bij maturatie van adolescent Is interventie mogelijk om ouders tot sterkere controle drankgebruik adolescenten aan te zetten?
Bevorderen informele sociale controle bij ouders Interventies gericht op mobiliseren van ouders zijn haalbaar/uitvoerbaar Interventie heeft als effect: Verscherpen alcohol specifieke regels Minder/geen alcohol thuis beschikbaar stellen aan adolescenten Mobiliseren ouders vereist versterken formele sociale controle Combinatie van informele en formele sociale controle leidt tot afname dronkenschap bij jongeren
Formele sociale controle Literatuur: werkt bijna altijd; (echter voornamelijk studies in Noord Amerika en Scandinavische landen) Onderzoek in nederland: versterkte handhaving leeftijdsgrenzen: minder dronkenschap bij adolescenten Ondersteund ouders in beperken drankgebruik van hun kinderen.
Hoe moeilijk, makkelijk bevorderen van informele en formele sociale controle? Moeilijk omdat: Integraal bleid niet alleen gericht op verslaving - nodig is Vereist overheid die regie neemt en bereid is tot sancties Vereist mobiliseren van ouders tegen weerstanden in bij ouders Vereist medewerking van scholen, verenigingen tegen onverschilligheid van scholen/verenigingen in Vereist investeren in en optimalisering van handhaving
Bevorderende factoren Bij ouders groeiend besef dat ze verantwoording voor drankgebruik van hun adolescent moeten nemen Bij scholen, verenigingsleven:? Bij gemeente: groeiend besef van hun verantwoordelijkheid als regisseur/controleur preventiebeleid? Voordelen handhaven voor verstrekkers: minder overlast veroorzakende jongeren rond winkel centrum -minder concurrentie vervalsing tussen verstrekkers