jaarverslag 2016
De verbindingen in de hersenen moet je blijven trainen, een leven lang. Hoe eerder kinderen met kunst en cultuur in aanraking komen, hoe beter: de hersenen zijn immers nog volop in ontwikkeling! Professor Erik Scherder, Hoogleraar Klinische neuropsychologie
Amsterdam zijn we samen Het Jongerencultuurfonds Amsterdam (hierna te noemen: het JCFA) is een ideële stichting, opgericht in 2006 door twee vrijwilligers. Het JCFA steunt Amsterdamse jongeren (van 4 tot 18 jaar) die willen leren dansen, muziek maken, toneelspelen, tekenen, maar waarvan de ouders/opvoeders hiervoor geen geld genoeg hebben omdat zij op of rond de armoedegrens leven. Om nog sterker te benadrukken dat wij er zijn voor Amsterdamse jongeren is in 2014 onze naam gewijzigd in Jongerencultuurfonds Amsterdam. Onze missie Meer dan 1 op de 4 Amsterdamse kinderen groeit op in armoede. In sommige buurten, zoals de Kolenkitbuurt in Amsterdam-West of Overtoomse veld in Nieuw-West is dit zelfs 1 op 3. Deze kinderen kunnen vaak niet meedoen aan activiteiten die voor anderen niet meer dan normaal zijn, zoals bijvoorbeeld muziek-, zang- en toneelles. Kinderen moeten zich echter optimaal kunnen ontwikkelen, ongeacht de omstandigheden waarin ze opgroeien. Het JCFA biedt deze Amsterdamse jongeren de mogelijkheid om buiten schooltijd aan actieve kunstbeoefening te doen door het lesgeld voor deze jongeren te voldoen. Ons motto is dan ook: Ieder kind een kans op kunst. ONZE VISIE Onze visie is dat ieder kind de kans moet krijgen zich positief te ontwikkelen door deelname aan actieve kunstbeoefening, ongeacht de inkomenspositie van de ouders/opvoeders. Het JCFA stelt zich tot doel kansen voor jongeren te creëren om hun talenten te ontwikkelen en te bevorderen dat jongeren, die vaak kunst niet van huis hebben meegekregen, de kennis en vaardigheden leren om zichzelf artistiek te uiten. Dit alles vanuit de optiek dat positieve en leerrijke ervaringen met kunst bijdraagt aan hun persoonlijke ontwikkeling en hen sterker maakt voor de toekomst. De jongeren krijgen meer inzicht in hun mogelijkheden, ze ontdekken waar ze goed in zijn. Door te musiceren, te dansen, te zingen of te tekenen ontwikkelen de jongeren ook sociale vaardigheden. Vaardigheden die tevens een positieve invloed op hun schoolprestaties hebben. Kunstbeoefening heeft niet alleen positieve effecten op onderwijsprestaties bij taal en rekenen, maar draagt ook bij aan een plezierig schoolklimaat en aan geestelijk en lichamelijk welzijn. Kunst en cultuur prikkelen bovendien de creativiteit van jongeren, kritisch denken of een onderzoekende houding, onontbeerlijke skills in de 21ste eeuw. In Amsterdam heeft 1 op de 5 kinderen overgewicht of obesitas. Het is belangrijk dat deze kinderen meer gaan bewegen en dansen. Het JCFA is een actieve bondgenoot voor het gemeentelijk plan Aanpak Gezond Gewicht. Moeder geeft aan dat kind zwaarder is dan gemiddeld en kind moet dus bewegen. Haar keuze is op ballet gevallen over Kaylee, 5 jaar Wij streven, in samenwerking met alle partijen die zich hiervoor ook inzetten, naar een stad waar elk kind kansen krijgt en kan meedoen aan culturele activiteiten. Wij nemen daarvoor de financiële drempels weg. De werkwijze van JCFA is simpel en toegankelijk. Aanvragen kunnen elk moment van de dag door een intermediair online worden ingediend. Er zijn geen inzendtermijnen. Wij beoordelen de aanvragen wekelijks. Indien de aanvraag wordt goedgekeurd (in 95% van alle gevallen), krijgt de intermediair een toekenning toegestuurd met het verzoek de factuur voor de lessen binnen 4 weken aan ons toe te (laten)sturen. Wij voldoen de factuur rechtstreeks aan de culturele instelling opdat we dan zeker zijn dat het geld wordt besteed aan het doel. Logic will get you from A to B. Imagination will take you everywhere. Albert Einstein Muziekles of dansles is niet alleen leuk om te doen maar levert ook een bijdrage aan de ontwikkeling van sociale competenties en is een instrument bij sociale integratie. Het JCFA probeert overbruggende verbindingen tussen jongeren uit minimagezinnen en jongeren uit meer kansrijkere gezinnen te bevorderen en het fonds ziet het mede als haar taak een extra inspanning te verrichten om Amsterdamse kinderen met een niet-westerse achtergrond te bereiken en te betrekken bij culturele activiteiten. Shay kan vrij onrustig zijn en lastig gedrag vertonen. Dat kan in de weg zitten in contact met anderen. Echter, door muziek komt hij tot rust. Hij maak dan beter contact met andere kinderen en voelt zich vrolijker Ouder- en Kindadviseur over shay, 9 jaar. 4 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2016 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2014 5
Intermediairs zijn onmisbaar We werken met ruim 600 intermediairs als aanvragers. Richtlijn is dat de intermediair professioneel bij de scholing, begeleiding of opvoeding van de jongere betrokken is. Te denken valt aan leerkrachten, maatschappelijk werkers, sociaal raadslieden, schulphulpverleners, jeugdhulpverleners, de Ouder- en Kindteams, medewerkers Voedselbank, jeugdcoaches en huisartsen. Maar ook studenten van VoorUit en BOOT zijn onze intermediairs. Met de intermediairs hebben wij regelmatig contact omdat veel minimagezinnen een extra stimulans nodig hebben om de weg naar een culturele activiteit te vinden. Bij het merendeel van de aanvragen is de intermediair een Ouder-en kind adviseur. In november 2016 heeft het JCFA samen met het Jeugdsportfonds Amsterdam voor al hun gezamenlijke intermediairs een bijeenkomst in het Concertgebouw georganiseerd. Naast de gelegenheid tot het uitwisselen van ervaringen, was er een verrassend programma met een aantal bijzondere optredens van jongeren. Op deze bijeenkomst is zo positief gereageerd dat ook in 2017 wederom een gezamenlijke intermediairbijeenkomst gehouden zal worden. Het Jongerencultuurfonds biedt mogelijkheden en kansen aan veel van onze talenten die gek zijn op dansen Motion Dance Studio. 2000 1500 1000 500 1.795 Aantal aanvragen in 2016 In 2016 zijn 1795 aanvragen bij het Jongerencultuurfonds Amsterdam ingediend. Een aanzienlijke stijging ten opzichte van de voorafgaande jaren. 609 538 797 704 1200 1056 ontvangen aanvragen toegekende aanvragen 1795 1708 Ook tijdens ons wekelijks telefonisch spreekuur hebben wij contact met intermediairs en ouders/verzorgers. Tijdens deze contacten geven we tevens veel voorlichting over het gebruik van andere (kind)voorzieningen, zoals de stadspas en de scholierenvergoeding. De praktijk leert dat cultuuraanbod, zeker in de aandachtsgebieden in de stad (Nieuw- West, Noord, Zuidoost en delen van West en Oost) zo dicht mogelijk bij de kinderen gebracht moet worden. Dat betekent dat cultuuraanbieders gestimuleerd moeten worden om bijvoorbeeld in scholen of buurthuizen lessen te geven of dependances in de wijk te openen dichtbij de school om de overstap van binnen-naar buitenschools cultuuronderwijs te faciliteren. Als onderdeel van het Aanvalsplan Armoede is in 2015 de gemeentelijke Stimuleringsregeling buitenschoolse cultuureducatie gestart. Deze regeling in mede in nauw overleg met het JCFA uitgewerkt. Met de 17 culturele instellingen, die aan deze stimuleringsregeling deelnemen, is afgesproken dat als uitzondering zij rechtstreeks voor hun leerlingen bij het JCFA kunnen aanvragen. Ook met de culturele instellingen, die via de Kidsgids van de gemeente Amsterdam aan kinderen kortlopende kennismakingscursussen aanbieden, is afgesproken dat zij voor die leerlingen die na de korte kennismakingscursus door willen met de activiteit, zelf rechtstreeks bij het JCFA kunnen aanvragen. Mede door deze nieuwe werkwijze is in 2016 het aantal toegekende aanvragen met 60% gestegen. 0 2013 2014 2015 2016 Van deze 1795 aanvragen zijn 1708 (95%) aanvragen toegekend. De andere aanvragen zijn doorverwezen of afgewezen. De redenen daarvoor zijn divers: te jonge leeftijd, geen aanvraag voor een culturele activiteit, niet in Amsterdam woonachtig, dubbele aanvraag of door ouders zelf aangevraagd. Wij hebben steeds geprobeerd deze aanvragers zo goed mogelijk door te verwijzen. Slechts in een enkel geval is de aanvraag afgewezen omdat de opvoeders een te hoog inkomen hadden. Na toekenning van de aanvragen is een aantal aanvragen alsnog vervallen omdat de aangevraagde cursus niet doorging of de factuur niet door ons werd ontvangen zodat het JCFA uiteindelijk voor 1596 jongeren (94 %) het lesgeld heeft betaald. Sinds 2015 nemen we steeds vaker contact op met de betreffende intermediair of culturele instelling als wij de factuur niet (tijdig) ontvangen, waardoor de factuur vaak alsnog werd toegestuurd. Thanks a lot again u help me to make a dream came true abed, 16 jaar, Syrische vluchteling 6 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2016 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2014 7
Statistieken: wie, wat, waar vergelijking leeftijden 2015 en 2016 160 jongens 2015 JONGENS 2016 140 meisjes 2015 meisjes 2016 120 westpoort 4 noord 270 nieuw west 312 west 268 centrum 127 oost 242 100 80 zuid 153 diemen 60 40 20 <6 jr 6jr 7jr 8jr 9jr 10jr 11jr 12jr 13jr 14jr 15jr 16jr 17jr 18jr Met name de het aantal aanvragen voor jonge kinderen tussen 4 en 10 jaar is sterk gestegen. Het blijkt telkens weer dat het moeilijk is de jongeren die op het voortgezet onderwijs zitten te stimuleren om aan een culturele activiteit te blijven deelnemen. Dit beeld is een landelijk tendens, ook voor sport. Net als in voorafgaande jaren betrof 2/3 van alle aanvragen meisjes. In 2016 zijn met name de aanvragen uit het Zuidoost, West en Nieuw-West toegenomen t.o.v. 2015. In Nieuw-West is zelfs de deelname van jongeren verdubbeld. Dit is mede het gevolg van een succesvolle wervingsacties van de culturele instellingen die in dit stadsdeel deelnemen aan de Stimuleringsregeling cultuurparticipatie. 900 zuidoost 404 verdeling jongens-meisjes 675 1300 2015 450 975 2014 225 650 325 2014 2015 0 muziek dans toneel tekenen & schilderen nietcultureel divers De aangevraagde activiteiten zijn divers. Van hiphop tot circus en van klarinet tot toneel. De meest aangevraagde activiteiten blijven muziek en dans. Opmerkelijk is dat de deel- 0 jongens meisjes name aan beeldende vorming behoorlijk is gestegen. 8 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2016 jaarverslag 2014 9
Vervolgaanvragen 1e keer: 1378 2e keer: 245 3e keer: 77 4e keer: 46 5e keer: 33 6e keer: 10 7e keer: 5 8e keer: 1 Armoede Voor alle aanvragen geldt dat de ouders/opvoeders geen geld hebben om de gewenste culturele activiteit zelf te betalen. Armoede is niet alleen een inkomensprobleem. Nijpender voor de betrokkenen zijn aspecten als eenzaamheid, werkloosheid, opvoedingsproblemen en gezondheidsklachten. Armoede onder kinderen is een zorgelijke fenomeen omdat zij de basis kan leggen voor armoede later in het leven. Lina wil net als haar zus graag dansen. Door de situatie van het gezin kunnen de kinderen niet veel. Met het fonds kan Lina net als haar zus op een leuke manier ontspannen en leeftijdsgenoten ontmoeten. Kan en mag zij weer kind zijn Ouder-en Kindadviseur over Lina, 4 jaar In 2016 betrof 30% van de aanvragen een vervolgaanvraag. Waarbij voor enkele jongeren zelfs al voor de 7de en 8ste keer werd aangevraagd. In 2015 heeft het College van de gemeente Amsterdam het Aanvalsplan Armoede gepresenteerd, waarmee Amsterdam de strijd aanbindt met de armoede in de stad. Het Aanvalsplan is een uitwerking van de plannen uit het coalitieakkoord, waarbij extra geld wordt uitgetrokken voor het bestrijden van de armoede. Het Aanvalsplan heeft zeven actielijnen. Een van deze lijnen is Gelijke kansen voor kinderen. Kinderen mogen geen achterstand krijgen omdat hun ouders het niet breed hebben. Het JCFA is bij dit Aanvalsplan als samenwerkingspartner betrokken, opdat alle kinderen aan culturele activiteiten moeten kunnen deelnemen ongeacht de dikte van de portemonnee van hun ouders. Ik maak graag even van de gelegenheid gebruik om jullie persoonlijk te bedanken voor deze fantastische mogelijkheid om mijn dochter zangles te kunnen laten volgen.ze vind het geweldig! Hartelijk dank! vader van Zara, 9 jaar Het aandeel jongeren tot 18 jaar in huishoudens met een laag inkomen is in Amsterdam twee keer zo groot als in heel Nederland. In de hoofdstad groeit in 2012 een kwart van de jongeren op in een huishouden met een inkomen tot 120% WSM ( wettelijk sociaal minimum).dit zijn ruim 25.000 Amsterdamse jongeren! Er bestaat een grote armoedekans onder jonge niet-westerse Amsterdammers. Bij onze aanvragen zien we dit beeld duidelijk terug. Uit onderzoek blijkt dat ouders op jonge kinderen grote invloed hebben op kunstbeoefening van hun kind. Zowel bewust als onbewust sturen ouders hun kinderen in een bepaalde richting. Sport is iets wat kinderen ook uit eigen beweging gaan doen, maar als het om kunst en cultuur gaat ligt dat vaak anders. Waardering voor kunst komt meestal niet vanzelf maar moet worden bijgebracht. Het is derhalve een uitdaging voor scholen, de gemeente, culturele instellingen en het JCFA om het belang van kunst en cultuur en de positieve effecten ervan beter bij ouders over het voetlicht te krijgen. 10 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2016 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2014 11
Publiciteit In 2016 hebben we veel geïnvesteerd in het verder uitbouwen van ons netwerk van intermediairs en samenwerkingspartners. Aangezien JCFA niet kan uitbreiden zonder hulp van andere bestaande organisaties, wordt sinds kort nauw samengewerkt met Jeugdsportfonds Amsterdam, Leergeld Amsterdam, Nationaal Fonds Kinderhulp en Jarige Jop. Zo geeft JCFA samen met Jeugdsportfonds Amsterdam gezamenlijk presentaties op scholen en aan ouders. Met het Nationaal Fonds Kinderhulp heeft JCFA recent de afspraak gemaakt dat zij als intermediair bij Kinderhulp een aanvraag voor een Amsterdamse kind kan doen voor activiteiten die het JCFA niet of slechts gedeeltelijk vergoedt. Natuurlijk is voor het JCFA ook een goed partnerschap met de gemeente cruciaal. Het JCFA heeft dan ook regelmatig overleg met de afdeling Kunst & Cultuur. Maar ook met andere organisaties en aanbieders in de stad werkt JCFA nauw samen. Daarmee wordt de lokale infrastructuur rondom aanbod voor kinderen uit minimagezinnen versterkt. Samenwerkingsrelaties met de culturele instellingen in de stad zijn voor het JCFA ook belangrijk. Samen kunnen we ervoor zorgen dat kinderen blijvend in contact komen met goede, inspirerende en vernieuwende trajecten op het gebied van cultuureducatie. Ook door deze instellingen aan elkaar te koppelen kan in de wijken een gezamenlijk aanbod met culturele en interdisciplinaire diversiteit ontstaan. We hebben scholen, culturele instellingen en instellingen voor maatschappelijk werk bezocht en hen verzocht op hun website of in hun nieuwsbrieven aandacht aan het JCFA te besteden. Daaraan is vaak gehoor geven. Op verschillende culturele bijeenkomsten (concerten, optredens) hebben we flyers uitgedeeld en we hebben regelmatig uitvoeringen bij de culturele instellingen en op scholen bijgewoond en genoten van de enthousiaste, gemotiveerde en talentvolle leerlingen. In lokale wijkkranten zijn artikelen over het JCFA gepubliceerd. Bij de uitreiking van de kindbonnen aan ouders met een stadspas in de Stopera had het JCFA een stand die zeer succesvol door vele ouders is bezocht. De tocht naar de dansschool, mijn kind huppelt van plezier. Terwijl ik in de dansstudio op haar wacht en naar haar kijk voel ik me ontspannen. Ik ben even ontsnapt aan de waan van de dag Bijdrage aan lesgelden In 2016 is in het totaal 503.849 aan lesgeld betaald. Per jongere is daarmee voor de aanvragen gemiddeld 315 aan lesgeld betaald. Donateurs bedankt! Het JCFA verkrijgt momenteel inkomsten van de gemeente Amsterdam, het bedrijfsleven, fondsen en particulieren. De gemeente Amsterdam heeft in het kader van het Aanvalsplan Armoede voor de komende jaren structureel subsidie toegezegd. Het JCFA streeft naar een gezonde verdeling tussen private en publieke inkomsten en wij vinden het dan ook belangrijk dat we fondsen werven bij het bedrijfsleven, fondsen en particulieren. In 2016 heeft het JCFA aan subsidie/sponsorgelden/donaties ontvangen: Subsidie Gemeente Amsterdam 560.724 Financiële bijdrage Van Dam Van Os Stichting 10.185 Financiële bijdrage RCOAK 10.000 Financiële bijdrage Erven AMG Schmidt 5.000 Financiële bijdrage De Marez Oyens-Van Ittersum Stichting 5.000 Financiële bijdrage Stichting Hulp na Onderzoek 5.000 Financiële bijdrage AHAM Vastgoed 5.000 Financiële bijdrage Stichting het Maagdenhuis 4.500 Financiële bijdrage Fox & Suurenbroek 3.000 Overige giften en donaties 4.707 totaal 613.116 Voorts hebben we nog vele donaties in natura gekregen, bijv. kleurrijke polsbandjes met ons logo erop, geschonken door Dutchband. Vanaf het eerste uur ondersteunen internetbureau Occhio en grafisch ontwerpbureau buro RuSt ons. Wij zijn onze donateurs zeer erkentelijk. Donateurs maken het deelnemen door alle Amsterdamse jongeren aan de culturele activiteiten mogelijk. Zo simpel is het! moeder van Christy, 6 jaar 12 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2016 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2014 13
bestuur en RaAd van Toezicht Hanneke van Wees is als directeur/bezoldigd bestuurder in dienst bij de Stichting. Hierbij is het Raad van Toezichtbesturingsmodel conform de Governance Code Cultuur toegepast, waarbij het bestuurlijk proces in handen is van de directeur/bezoldigd bestuurder en het toezichthoudend proces in handen is van de Raad van Toezicht. Jaarlijks vindt met de voorzitter van de Raad van Toezicht een functioneringsgesprek plaats. Samenstelling van de Raad van Toezicht is alsvolgt: Voorzitter is de heer R. Winter (lid College van Bestuur ROC van Leiden) en leden zijn de heer F. Houterman (commissaris o.a. bij BNN Omroep en oud gemeenteraadslid) en Elaine van Beurden (een van de twee oprichters van het JCFA ). De Raad van Toezicht komt minimaal tweemaal per jaar met het bestuur bijeen, daarnaast is regelmatig informeel contact. Het bestuur heeft de jaarrekening 2016 opgemaakt, waarvoor Ernst & Young een accountantsverklaring heeft afgegeven. In de meest recente vergadering van de Raad van Toezicht is de jaarrekening besproken en goedgekeurd. Vooruitblik 2017 Het JCFA heeft in 2015 een meerjarenbeleidsplan opgesteld. Dit beleidsplan bevat de strategische visie en ambities van het JCFA voor de periode 2015-2018. In 2017 wil het JCFA ten minste 2000 tot 2500 kinderen de kans geven om aan een culturele activiteit deel te nemen. Het JCFA heeft de ambitie om in de komende jaren te groeien naar een ondersteuning van 6000 Amsterdamse kinderen in 2022. Om deze groei te verwezenlijken is goed contact met ouders, scholen, intermediairs, culturele instellingen en maatschappelijke partners van cruciaal belang. De komende jaren gaan we nog meer laten zien waar het JCFA voor staat. We streven ernaar dat de ouders, culturele instellingen en bestuurders van Amsterdam ons zien als onontbeerlijk onderdeel in de cultuur van de stad. JCFA wenst de interne organisatie op enkele strategische onderdelen op korte termijn te versterken. Personele uitbreiding zal in 2017 plaatsvinden.. Voorts wil het JCFA haar doelstellingen middels communicatie/pr nog beter uitdragen en ziet mogelijkheden om zichzelf als organisatie professioneler te profileren, om zo een breder en groter bereik te generen. De organisatie wil hierop aankomende periode bewust inzetten. Om meer kinderen te laten deelnemen aan culturele activiteiten hebben we uitbreiding van financiële middelen nodig. Het JCFA zal ook voor 2017 focussen op fondsenwerving. De stichting heeft de ambitie om de directe kosten zo laag mogelijk te houden. Hanneke van Wees directeur Motivatie Bij elke aanvraag vragen wij om een korte motivatie. Hierbij een kort impressie van de motivaties: Meisje (dans): Moeder ontvangt uitkering en kan hierdoor geen culturele activiteiten voor haar kinderen bekostigen. Dochtertje heeft een proefles gevolgd en vond dit heel leuk. Thuis doet ze niets anders dan dansen en zingen. Meisje (toneel) Tania is dol op acteren en is erg creatief en fantasierijk. In de spotlight staan vindt ze fijn. Ze heeft op school al eerder een workshop toneelles gehad. Ze vond dit geweldig en wil dit graag vaker doen. Jongen (streetdance) Rowan ziet dat zijn vriendjes ook veel hobby s ondernemen, waaronder streetdance. Het lijkt hem leuk ook een stoere danssport te doen. Meisje (theaterles) Fabienne is gek op dansen en zingen en de theaterschool biedt dit. Het helpt haar ook bij haar taalontwikkeling. Jongen (viool) Hij vindt het heel leuk om viool te spelen. Moeder merkt dat sinds hij viool speelt zijn concentratie op school ook verbetert. Jongen ( dans/muziek) Beste Hanneke en andere medewerkers van het Jongerencultuurfonds, Ik wil jullie, namens Rivellinho en zijn moeder, bedanken voor jullie bijdrage die het mogelijk gemaakt heeft als trotse winnaars uit de bus te komen. Zij hebben als De Kids van Amsterdam Oost de finale gewonnen van de Amsterdamse muziekprijs voor pop/jazz act van 4 tot 13 jarigen. In de Echo Oost van woensdag 22 maart 2016 is een groot deel van de voorpagina besteed aan deze overwinning. Op een grote foto is te zien hoe trots de winnaars het certificaat vasthouden. Nogmaals bedankt hiervoor!. ~ouder- en kindadviseur 14 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2016 jongerencultuurfonds amsterdam jaarverslag 2014 15
Ik kan het lesgeld niet betalen omdat ik een minimumuitkering heb. Mijn zoon wil graag op les omdat hij zijn hele leven (echt waar) al met muziek bezig is. Hij wil graag piano leren spelen. Eerst vond hij het te duur en zei dat hij daarom niet op les wilde maar met de steun van JCFA wil hij wel Moeder over Jonatan, 13 jaar
postbus 75334 1070 AH Amsterdam www.jongerencultuurfonds.nl info@jongerencultuurfonds.nl