Zorg om talent in én met de eerste lijn 07/12/2013 Brussel Lon Holtzer, zorgambassadeur, Vlaamse Overheid Agentschap Zorg en Gezondheid 1
Overzicht De toekomst in cijfers Campagne en actieplan Resultaten Uitdagingen Conclusie 2
De demografische projectie van het planbureau Miljoenen 4,00 3,50 3,00 2,50 Project bevolking per leeftijdscategorie Evolutie sinds 1950 Aantal 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 1950 (obs.) 2000 2010 2030 2050 0 tot 19 jaar 2.427.200 2.415.800 2.351.700 2.272.600 2.228.200 20 tot 39 jaar 2.447.400 2.888.600 2.686.100 2.608.700 2.541.300 40 tot 59 jaar 2.380.300 2.703.100 2.996.100 2.679.200 2.631.400 60 jaar en ouder 1.377.500 2.245.000 2.485.900 3.327.100 3.552.900 9 % 3 % 11 % 157 % Bron: Planbureau: http://www.plan.be/websites/pp091/nl/html_books/maltese_3nl2.html 3
Evolutie werkgelegenheid in de zorg 2000 2020 Evolutie werkgelegenheid 2000-2020 200% 180% 160% 140% 120% 100% 2000 2010 2015 2020 WZC 100% 152% 175% 194% Gezinszorg 100% 142% 153% 163% Verzorgenden 100% 135% 147% 158% ThuisVK 100% 123% 134% 144% Verpleegkundigen 100% 116% 124% 131% Ziekenhuizen 100% 105% 107% 110% Quid: percentage versus absolute aantallen Bron: Werk maken van werk in de zorgsector. Actieplan ter bevordering van de werkgelegenheid in de zorgsector, Conceptnota Min. Vandeurzen, 21/05/2010
Dus o.a. maar niet uitsluitend.. 5
Het actieplan Werk maken van werk in de zorgsector www.ministerjovandeurzen.be: beleidsdocumenten Actieplan werk focust op acties gericht op: 1. Instroom: hoe jongeren aantrekken naar een zorgopleiding? 2. Doorstroom: hoe zorgverstrekkers naar de verschillende deelsectoren toe leiden? 3. Retentie: hoe zorgverstrekkers in de zorgsector houden? Als deel van Zorg om talent van de eerstelijnsconferentie 2010 6
Focus van de campagne De instroom van jongeren én van zij instromers in zorgopleidingen voldoende groot houden / groter maken om in de toekomst kwaliteitsvolle zorg voor elke patiënt / cliënt / bewoner te vrijwaren, door gericht te werken op de instroom in knelpuntberoepen 7
Uitgangspunten voor de campagne De vergrijzing van de bevolking De verzilvering van de beroepsbeoefenaars De toenemende zorgvraag Groei van de ouderensector / thuisverpleegkunde Groei van gezinszorg en nood aan huishoudhulp Groei van de nood aan kinderopvang Groei van de nood aan begeleiders / orthopedagogen De toenemende complexiteit van de gezondheidszorg met nood aan voldoende en goedopgeleide professionals Streven naar inclusie van het aanwezige arbeidspotentieel op de Vlaamse arbeidsmarkt 8
Brede publiek informeren www.ikgaervoor.be 9
Het brede publiek informeren Inleefmomenten De voordelen Getuigenissen Zij instromers Test jezelf Agenda Verschillende jobs Vacatures Link naar website voor professionals 10
Het brede publiek informeren FACEBOOK TWITTER WEBSITE EN YOUTUBE 11
2. Doorstroom 50 % van de afgestudeerde verpleegkundigen studeren verder (BANABA, master ) 50 % gaat werken waarvan 42,5 %: kiest voor ziekenhuis als werkomgeving 7,5 % kiest voor GGZ, ouderenzorg of thuiszorg Charter: Insprirerend en aanstekelijk klinisch onderwijs en praktijkervaring in de ouderenzorg en de geestelijke gezondheidszorg Bron: Michael Van Buggenhout; VERPLEEGKUNDIGEN IN VLAAMSE WOONZORGCENTRA, ASP edition, 2010, pp 112. 12
2. Doorstroom Vlaanderen Brussels HG Wallonië TOTAAL Ziekenhuis 51% 58% 53% 53% WZC 15% 11% 13% 14% Thuisverpl. 8% 1% 5% 7% Combinatie 2% 3% 4% 2% Zelfstandige 4% 1% 3% 3% met RIZIV pres. Onderwijs 4% 4% 4% 4% Andere GZHsectoren* 16% 22% 18% 17% * Sociale sector, openbare sector, privésector, zelfstandige zonder RIZIV prestaties Bron: Cel planning gezondheidsberoepen, FOD Volksgezondheid 13
3. Retentie: een probleem? Ja, intrinsiek RN4CAST study: 1/3e van de verpleegkundigen scoren intention to leave Interreg project: onvoldoende uitdaging is nr. 1 in de top 5 van de redenen voor verlaten van de organisatie: Publieke opinie, gevoed door sector zelf: imago is vijand nr. 1 Maar. 14
3. Retentie: een probleem? Nee, in de feiten Studie SD Workx: GZHZ: 10,2% organisatie uitstroom België 16,6%; > 50% van de zorgverleners heeft maar 1 werkgever Studie Bing research ouderenzorg: 90% is tevreden tot zeer tevreden SERV werkbaarheidsmeting: 59% van de werknemers scoort positief op alle factoren. (Zorg en welzijn in top 3) Retentie is niet het grootste probleem 15
Resultaten Evolutie verpleegkunde Evolutie # studenten HBO5 en Bachelor Verpleegkunde 2004 2013 18000 16000 14000 12000 Aantal 10000 8000 6000 4000 2000 Stijging in % sinds 2004: + 79% 0 4/10/2004 4/10/2005 4/10/2006 4/10/2007 4/10/2008 4/10/2009 4/10/2010 4/10/2011 4/10/2012 4/10/2013 TOTAAL 9267 9418 10002 10188 10927 12040 13698 14596 15.415 16.626 Bron: VVSKO, VLHORA en POV 16
Evolutie studenten personenzorg VVKSO 40.000 35.000 Evolutie studenten personenzorg BSO en TSO, VVKO 30.000 25.000 Aantal 20.000 15.000 10.000 5.000 0 01 02 02 03 03 04 04 05 05 06 06 07 07 08 08 09 09 10 10 11 11 12 12 13 13 14 TSO totaal (VVKO) 13.828 14.692 15.743 17.403 18.467 19.274 20.123 20.321 20.585 21.104 20.807 20.984 21464 BSO totaal (VVKO) 9.756 9.928 10.254 10.618 11.018 11.272 11.462 11.510 11.661 12.030 12.513 12.672 12.985 Stijging in % sinds 2004: + 23 % Bron: VVKSO, An Van Grieken 17
Openstaande vacatures Openstaande vacatures VDAB sept jaar x 2000 1800 1600 1400 Aantal 1200 1000 800 600 400 200 0 sep/06 sep/07 sep/08 sep/09 sep/10 sep/11 sep/12 sep/13 Verpleegkundigen 811 954 1149 1240 1417 1755 1501 1290 Zorgkundigen (beschikbaar sinds 2013) 0 455 Gekwalificeerd verzorgenden 156 190 351 412 416 591 483 192 Kindbegeleiders 182 164 282 262 232 341 293 429 Opvoeders 83 120 157 158 127 210 123 166 Kinesitherapeuten 68 99 133 123 131 186 97 135 Ergotherapeuten 30 50 84 72 74 83 55 55 Bron: VDAB studiedienst, Paul Poels 18
Huisartsen in opleiding Bron: Prof. Dr. B. Himpens, Faculteit Geneeskunde KU Leuven en voorzitter toelatingsexamen arts tandarts
Huisartsen in opleiding Bron: jan.delepeleire@med.kuleuven.be. Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde
Reclame alleen volstaat niet 5 belangrijke pijlers 1. Promotie zorg en welzijnssector uitbouwen via Website Sociale media Inleefmomenten Affiches, e mailsignering, banners.. Lokale initiatieven met zelfde look en feel 2. Boordtabellen (backoffice) 3. HRM beleid (competentiemanagement) 4. Innovatie (Flanders Care) 5. Herbekijken zorgorganisatie (Zoekconferentie) 21
Actieplan 2.0 2013: Actieplan 2.0 Werk maken van werk in de zorgsector Versterken instroom (incl. stages verpleegkunde) Personeel efficiënter en effectiever inzetten HRM beleid 22
a) Instroom Verderzetten van de campagne VOPZ uitbreiden met welzijn Stage problematiek beheersen Aandacht voor doelgroepen Doorstroming van zorgkundigen Onderwijs: competentiegericht + kwaliteit Servicepunten zorg verder uitrollen Kader voor buitenlandse werkkrachten 23
b) Personeel efficiënter en effectiever inzetten 24
Common ground Bron: http://www.flanderscare.be/sites/default/files/uploads/rapport_flanders_care.pdf 25
c) HRM beleid in de 1e lijn Professioneel personeelsbeleid als grote uitdaging Goede kwaliteit van zorg waarborgen Respect van en voor iedereen Samenwerkingsverbanden Ontwikkelen van persoonlijke groeipaden Aantrekkelijke werkomgeving Goed leiderschap Ondersteuning bij het werk Integreren van nieuwe beroepen 26
Uitdagingen 1 e lijn qua instroom 1. Werken aan imago van de 1 e lijn: accentueren als innoverende en stimulerende werkomgeving Complexiteit van de zorg Multidisciplinaire en transmurale zorg Ontwikkelen van nieuwe zorgmodellen Informatietechnologie 2. Werken op de juiste instroom in de 1e lijn Verhogen van de kwalificatiegraad van zorgverleners met o.a. specialisatie in 1 e lijn (multidisciplinaire BaNaBa )
Uitdagingen 1 e lijn qua organisatie 3. KB 78 herzien om patiëntgeoriënteerde zorg vorm te geven in een sector overschrijdende context 4. Inschakelen van alle competenties op het juiste moment en op het juiste niveau Poetsvrouw verzorgende zorgkundige ergotherapeut kinesist verpleegkundige huisarts Maar ook mantelzorg en vrijwilligers!
Uitdagingen 1 e lijn qua HRM beleid 5. Etnisch culturele minderheden betrekken Aantrekken van deze groep naar zorg en welzijnsberoepen Structuur van het onderwijs uitleggen Correcte info over inhoud van de beroepen Cultuur competente zorgmedewerkers nodig! 6. Werken aan promotie en inschakeling van nieuwe beroepsprofielen Huisartsenpraktijk uitbreiden met praktijkassistent en/of verpleegkundige Tandartsassistent Eerstelijns psycholoog
Conclusies De sector wordt positiever Elke zorgverlener wordt een ambassadeur Iedereen is welkom in zorg en welzijn Alle competentieniveaus zijn welkom! De sector moet zich (her)organiseren om iedereen zinvol en efficiënt in te schakelen in functie van de patiënt Probleem aanpakken samen met onderwijs en werk Geen magneet ziekenhuizen maar magneet sector 30
Gezamenlijk schrijven we het scenario voor een zorgzame toekomst 31
Contactgegevens Eleonora (Lon) Holtzer Zorgambassadeur GSM: 0486 09 85 85 lon.holtzer@wvg.vlaanderen.be lon@ikgaervoor.be http://www.twitter.com/zorgambassadeur Facebook: een zorgjob ik ga ervoor http://be.linkedin.com/in/lonholtzer www.ikgaervoor.beén www.ikgaervoor.be/pro 32