Verslag informatiebijeenkomst Kunststofverpakkingen 1 december 2016
1 december 2016 organiseerde het LCKVA een Informatiebijeenkomst over kunststofverpakkingen. Addie Weenk opent namens het Learning Center de bijeenkomst en heet iedereen welkom. Het doel van deze bijeenkomst is om gemeenten te informeren over de actuele ontwikkelingen in het kunststof verpakkingendossier. Vanmiddag komen onder andere het vernieuwde Uitvoering en Monitoring Protocol (UMP), het kunststof ketenonderzoek en de evaluatie van de Raamovereenkomst Verpakkingen aan de orde. Sessie 1: Met slim beleid ben je (als gemeente) op daadwerkelijke waardcreatie voorbereid - Gijs Langeveld (LCKVA) Boodschap van vanmiddag is dat gemeenten sinds 2015 aan de lat staan. Op dit moment is de dé uitdaging voor alle ketenpartijen om waarde te creëren. Dit behoeft alle aandacht want de vergoedingen voor de inzameling en sortering van kunststof verpakkingsafval dalen. Dit betekent dat er in een groot aantal gemeenten efficiënter ingezameld moet gaan worden. Hiervoor is inzicht in de hoeveelheid ingezameld P(MD) en de kosten die daarmee gepaard gaan noodzakelijk. Het LCKVA biedt hierin ondersteuning en organiseert werksessies, doet onderzoek en maakt publicaties voor gemeenten. Meer informatie vindt u op www.lckva.nl Zie presentatie Sessie 1 (pdf) Vraag: Gaan de kosten sessies van het LCKVA over kostenefficiëntie over de kosten die de afgelopen periode gemaakt zijn, of de kosten voor de toekomst na bijvoorbeeld wijzigingen? Antwoord: Deze werksessies gaan in op de huidige kosten en geven inzicht en bieden hulp bij het nemen van beslissingen over systeemwijzigingen of investeringen en de daarbij komende kosten. Vraag: waaruit bestaat de vergoeding die gehanteerd wordt? En zitten hierin ook de extra investeringen die gedaan worden? Antwoord: De huidige vergoeding is opgebouwd op basis van gegevens (uit het PWC kostenonderzoek) over de inzamel-, transport en sorteerkosten die gemiddeld gemaakt worden. Als het goed is worden de investeringen van gemeenten meegenomen als afschrijving in je jaarlijkse kosten per ton. Opmerking: Er is steeds meer aandacht voor kwaliteit. Vervuilingsdiscussies zijn als het goed is bij gemeenten bekend, zij kennen de cijfers m.b.t. vervuiling die ingevoerd worden in WasteTool. Wellicht moeten we de fixatie op de ingezamelde hoeveelheid loslaten en meer naar kwaliteit kijken van de input voor sortering. Vraag: Waarom zouden we niet alles inzamelen wat een verpakking is? Aan ons als gemeenten om middels nascheiding de chips zakken en vleesbakjes uit het kunststof te halen. Antwoord: Dit onderwerp komt terug in de evaluatie door de VNG en het verpakkende bedrijfsleven over de huidige afspraken. 2
Vraag: We zijn nu vooral op lokaal niveau aan het communiceren over wat mag wel en wat niet in de kunststofzak of bak, met als doel de kwaliteit van het kunststof te beïnvloeden. Kan dit niet landelijk worden opgepakt? Antwoord: Het LCKVA bouwt een database met lijsten van wat wel en wat niet bij het PMD mag. De regels per gemeente lopen nu nog uiteen m.b.t. wat geaccepteerd wordt in het kunststof verpakkingsafval en dit moet eerst gelijk lopen, voordat er landelijk gecommuniceerd kan worden. Sessie 2: Het sluiten van de verpakkingsketen - Kees Kerstens Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) Doelstelling van het KIDV is om de milieudruk van de gehele verpakkingsketen te reduceren. Gemeenten spelen hierin een belangrijke rol, maar er bestaat een aantal schakels voor en na de gemeenten die net zo n belangrijke rol spelen. Het KIDV biedt een informatie- en kennisbasis aan de drie partijen uit de Raamovereenkomst en de andere ketenpartijen en ontwikkelen daarnaast zelf kennis en delen deze. Zie presentatie Sessie 2 (pdf) Vraag: Betalen verpakkers voor de verschillende soorten grondstoffen die ze gebruiken in verpakkingen? Antwoord: bedrijven die verpakkingen op de markt brengen betalen per hoeveelheid (gewicht) materiaalsoort een beheers bijdrage. Vraag: Wat gebeurt er met de meldingen die consumenten doen bij het Meldpunt Verpakkingen dat het KIDV heet opgezet? Antwoord: De meldingen bij het meldpunt worden teruggekoppeld aan producenten en vragen worden beantwoord. Het is voor een producent echter niet altijd mogelijk om wijzigingen aan te brengen in de verpakkingen. Op dit moment bevinden we ons tussen de enorme groei van het aanbod gescheiden kunststof, en de toename van de vraag naar recyclaat. De grote uitdaging ligt er nu om de markt te vergroten voor de 75% van het kunststof dat nog geld kost om te verwerken en vermarkten. Hoe kunnen we ook die 75% rendabel inzetten/ recyclen? Dit is onderdeel van de evaluatie van de Raamovereenkomst. Opmerking: Waarom zouden we een systeem in stand houden of er zelfs in investeren, terwijl het zichzelf niet in stand kan houden/kan dragen? Antwoord: Momenteel loopt een onderzoek door het KIDV om interventies te plegen en te toetsen om tot circulaire economie te komen (het sluiten van de keten). Circulair wat betreft grondstoffen, maar ook financieel. Deze interventies dienen onder andere als input voor de evaluatie van de 3
Raamovereenkomst. Opmerking: De invloed van gemeenten op de vraagkant zit in de inkoopkracht m.b.t. circulair inkopen en maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI). Is hier meer info of zijn hier handvatten voor? Antwoord: de NVRD heeft een werkgroep Circulaire inkoop over wat je als gemeente concreet kan doen in het kader van maatschappelijk verantwoord inkopen Sessie 3: Evaluatie Raamovereenkomst Verpakkingen - Mark van Waas (VNG) De Raamovereenkomst Verpakkingen wordt in 2017 geëvalueerd, om te bezien of de gemaakte afspraken de manier bieden om samen tot een circulaire economie te komen. De tien thema s van de evaluatie zijn door de Raamovereenkomst partijen vastgesteld en worden openbaar wanneer de staatsecretaris ook akkoord is. Vooralsnog worden de voorgestelde thema s vanmiddag toegelicht. In de evaluatie gaat het vooral over zaken die nog niet genoemd worden in de Raamovereenkomst, maar in de gesprekken van de begeleidingscommissie regelmatig terugkomen, zoals bedrijfsafval en niet-verpakkingen. Aan de hand van onafhankelijk feitenonderzoek en stakeholdergesprekken worden mogelijke aanpassingen van de afspraken besproken tussen de drie Raamovereenkomst partijen. Uitkomsten van de onderzoeken en discussies zouden in het derde kwartaal van 2017 bekend en afgerond moeten zijn. Zie presentatie Sessie 3 (pdf) Vragen, antwoorden en opmerkingen die werden gemaakt n.a.v. de presentatie Vraag: Kan het dat er besloten wordt dat we de fracties mix, folies en drankenkartons niet meer gescheiden gaan inzamelen? Antwoord: In theorie zou dit kunnen, maar dat is uiteraard niet de wens van gemeenten/ VNG om dit terug te draaien. Wellicht worden afspraken gemaakt over andere wijzen van inzamelen. Vraag: Valt het onderzoek naar verschillende inzamelsystemen en daarmee samenhangende kosten en kwaliteit ook onder de evaluatie onderzoeken? Antwoord: Dit onderzoek hoort hier ook bij en de resultaten worden meegenomen in de evaluatiegesprekken. Vraag: Wordt de voortgang van de uitbetalingen meegenomen? Antwoord: Ja deze worden meegenomen in de evaluatie. 4
Sessie 4: Uitvoerings- en monitoringsprotocol (UMP 3.0) - Marchel van de Grift (Nedvang) De VNG en Nedvang zijn met hulp van diverse partijen als Natuur en Milieu, VA, Milieu Centraal, ministerie van IenM, gemeenten en bedrijfsleven druk geweest met het opstellen van het UMP, om zo tot spelregels te komen. In een kort filmpje (bijgesloten) wordt het aangepaste UMP uitgelegd. In het UMP staan geen nieuwe regels, het is een uitwerking van de afspraken die er al zijn, om invulling te geven in de praktijk. Het onderdeel van het UMP over de uitvoering door gemeenten, moet nog vastgesteld worden door de begeleidingscommissie Raamovereenkomst. Zie presentatie Sessie 4 (pdf) Vraag: Wanneer wordt duidelijkheid gegeven over het uitbetalen en de hoogte van de vergoedingen. Antwoord: Nedvang is bezig met de betalingen aan gemeenten en deze worden op dit moment uitgevoerd. Voor de uitbetaling van de vergoeding voor het vermarkten van kunststof verpakkingsafval is nog informatie nodig, hieraan werkt Nedvang nu om het plaatje voor afrekening compleet te krijgen. Opmerking: De afrekening van de vergoedingen vindt eind van het jaar plaats, dit vraagt om een voorschot door gemeenten met onzekerheid in hoeverre dit uiteindelijk vergoed gaat worden. Antwoord: Vanaf nu wordt een jaarvergoeding voor het vermarkten vastgesteld die gedurende het jaar wordt uitgekeerd. Vraag: Er vindt voorraadvorming plaats van het kunststof verpakkingsmateriaal dat nu niet gesorteerd wordt, omdat er een tekort aan sorteercapaciteit is. Wanneer vindt de afrekening van deze tonnen plaats i.v.m. de teruglopende vergoeding per 2017? Antwoord: De jaargrens wordt aangehouden en niet opgerekt, dus wat gesorteerd en afgezet is wordt vergoed, alle kunststof in voorraad niet. Vraag: Wordt er aan gemeentelijke regelingen en OAG-organisaties nog uitleg gegeven over de administratieplichten die wijzigen/door hen kunnen worden uitgevoerd? Antwoord: Hiervoor gaan de adviseurs van Nedvang op pad. Voor vragen hierover, of behoefte aan instructies kan men bij de adviseur van uw gemeente terecht. Vraag: Wanneer wordt de vergoeding voor vermarkting vastgesteld? Antwoord: In maart 2017 wordt een onderzoek afgerond naar de vergoeding voor vermarkting aan de hand van de opbrengsten en kosten die zijn vastgesteld en de voorschotten voor 2016 en 2017. 5