Samenwerking van de gemeenten Eindhoven, Enschede, Leeuwarden, Utrecht en Zaanstad en het Rijk
De Systeemwereld. Afdeling Inkomen stuurt op rechtmatigheid en handhaving Afdeling Zorg indiceert op basis van ingekochte maatwerkvoorzieningen Stadsbank voert afgesproken saneringsprojecten uit (afspraken afdwingen) De bewindvoerder functioneert als ingehuurd administratiekantoor De ambulant begeleider voert gesprekken en haalt maximale uit cliënten De huisarts bekijkt met medische bril en verwijst door. De gezinsvoogd minimaliseert veiligheidsrisico s. De woningcorporatie voert incassobeleid uit. Het CJIB int geld uit overtredingen. Etc, etc. De sociaal werker en de ambulante begeleider helpen de burger te overleven in dit oerwoud, op weg naar meer geluk en minder stress.
2 voorbeelden casuïstiek Enschede
Casus 1: huidige situatie Een gescheiden moeder heeft twee zonen (17 en 15 jaar oud). De beide zonen groeien op in een zeer onveilig pedagogisch klimaat. Er is over en weer sprake van psychische mishandeling. Moeder geeft de jongens (te) veel vrijheid, maar eist tegelijkertijd veel aandacht op. De oudste zoon, Dani, volgt op dit moment een opleiding administratief medewerker op het ROC. De huidige omstandigheden zijn van invloed hierop. Als Dani het niet redt dan komt hij thuis te zitten waardoor de situatie dreigender wordt met vermoedelijk uithuisplaatsing (begeleid wonen) tot gevolg. Hoewel nog niet aan de orde, is de verwachte situatie onwenselijk en betreft het een dure oplossing met weinig perspectief. Kassabon huidige situatie Begeleid wonen: ca. 4600 p/m
Alternatief Om de situatie te doorbreken is er een aantrekkelijker en goedkoper alternatief mogelijk. Dani is 17 en kan o.b.v. DUO op zichzelf gaan wonen. Een, op het eerste gezicht, simpel alternatief, maar zeer kwetsbaar gezien de situatie waar de jongen uit komt. Ook zijn er de nodige aanloopkosten die Dani niet zelf kan betalen. Het broertje van Dani kan weer bij zijn vader gaan wonen. Vader hanteert een strenge opvoeding waar de jongen zelf wel weer aan toe blijkt te zijn. Voorstel is om voor Dani DUO aan te vragen i.c.m. het verstrekken van leenbijstand voor de kosten voor het op zichzelf gaan wonen (borg huur, meubilair etc.). Deze leenbijstand wordt na 1,5 jaar kwijtgescholden als Dani het goed doet op school, een bijbaantje en financiën op orde heeft etc. Gezien de kwetsbare situatie zal er de eerste tijd sprake zijn van aantal uur ondersteuning bij zelfstandig leven (begeleiding). Kassabon alternatief DUO: ca. 1.000 per maand Ambulante begeleiding: 300 / maand Leenbijstand: max. 5.000
Casus 2: huidige situatie Een moeder met een Wia uitkering. Oudste zoon zorgt voor veel onrust; moeilijk handelbaar, loopt telkens weg Jongste 2 kinderen hebben last van spanningsvolle situatie gezin. Jongste dochter heeft last van slaapproblemen, wat weer zorgt voor slechte nachtrust ouders. 9.000 euro schulden (niet saneerbaar want in 2010 uit WSNP gekomen), 50 euro leefgeld per week (gezin met 5 personen) Opvoedondersteuning 4 uur p/w (2 verschillende werkers) = ca. 15.000 pj Wia uitkering = ca. 15.000 pj Bewindvoering, schuldhulpverlening, kwijtschelding = ca. 2.000 pj
Alternatief Druk van de schulden verminderen door de opgelegde sancties eraf te halen en te vervangen door inspanningen, activiteiten van de beide ouders Het resterende deel kan omgezet worden in lening stadsbank Met het gezin gaat het beter. De opvoedingsondersteuning is overgenomen door de wijkcoach zodat die meer tijd heeft voor de begeleiding Vader gaat naar een cursus in de wijk en moeder wil graag weer aan de slag ondanks haar fysieke beperking. De kinderen zijn stabiel. Kosten: 10% minder, voorkomen extra kosten door verslechtering gezinssituatie
Kernobservaties Landelijk en lokaal
Kernobservatie Onmogelijkheid van maatwerk Weinig integrale, lange termijn plannen Competenties ontwikkelen Wijkcoach als brandweerman Die veel moet overleggen Meer oog voor financiën / schulden Ruimte die er bestaat wordt weinig benut Andere vormen van verantwoording nodig om maatwerk te legitimeren
Kernobservatie Ondersteuningsparadox Vooral schijnbare knelpunten, gaat om routines Geautomatiseerde systemen Gaat uit van modelburger - ondersteuningsdoelgroep bevat juist veel digibeten en laaggeletterden Efficiënte automatische processen zijn fijn, maar maken uitzonderingen op de regel bijna onmogelijk Rechtmatigheid Geen onderscheid tussen wie niet wil en wie niet kan
Illustratie Incassobeleid leidt tot hoge maatschappelijke schade Herstellen van fouten duurt (te) lang, waardoor extra problemen ontstaan (letselschade, belastingdienst) Kwaliteit van bewindvoering schiet te kort Grensdiscussies, bijv. Wmo Wlz Zvw kosten veel tijd 18 - / 18 + (moet soepeler overgang worden, samenwerking gezinsvoogd en wijkteam, juridisch kader) Wajong uitkering voor arbeid vervalt als iemand studiefinanciering krijgt, daardoor financiële problemen Beslagvrije voet wordt niet gehanteerd door Belastingdienst
Wat hebben we bereikt? CJIB plan voor alternatieve tegenprestatie ipv incassokosten In PB 2017 grotere vrije ruimte voor wijkcoaches voor maatwerkoplossingen (budget) Gezinshuis compleet als voorbeeld
Inclusieve wijk Verdere ontwikkeling, focus op Pathmos / stadsveld Een brede geldstroom Meer handelingsruimte wijkcoaches Bijv. regie op bewindvoering Versterken competenties Preventie schulden- betere samenwerking schuldeisers Administratieve vereenvoudiging professional en bewoner Intensieve samenwerking met woningcorporaties, ziektekostenverzekeraars en vooral inwoners Gezamenlijk (landelijk) ontwikkelen en monitoren & wetenschappelijk laten volgen
Work in progress met de professionals in de wijk