Jaarbericht Stichting OZL in de regio
Voorwoord De Stichting Onderwijsondersteuning Zieke Leerlingen (OZL) presenteert het eerste Jaarbericht. De stichting OZL in de regio is opgericht door EDventure, de branchevereniging van onderwijsadviesbureaus. Zij ondersteunt de onderwijsadviesbureaus die de begeleiding van zieke leerlingen verzorgen. De stichting OZL zet de landelijke lijnen uit voor de aanpak van OZL in de regio. Zo is er een breed platform voor de ontwikkeling en vernieuwing van OZL. Ook zijn er landelijke afspraken gemaakt over de protocollering en uniformering van de werkzaamheden die inmiddels onderdeel zijn van het werk van OZL in de regio. Dit houdt in dat iedereen die is aangesloten de voorziening OZL op dezelfde wijze aanbiedt. De kwaliteit is zo overal hetzelfde. Dit is belangrijk en hard nodig omdat het aantal langdurig en chronisch zieke leerlingen toeneemt. Ieder kind heeft recht op goed onderwijs en dat geldt ook voor leerlingen die een ongeluk krijgen of plotseling ziek worden. Zij profiteren nu van een brede stabiele basis voor passend onderwijs. In dit bericht laten we niet alleen zien wat we hebben gedaan en bereikt, maar stippelen we ook kort de koers uit voor de komende jaren. We zullen de voorziening OZL in de regio blijven verbeteren. Hoe meer instellingen zich aansluiten hoe sterker wij staan als gesprekspartner voor de politiek en overheid om de belangen van OZL te behartigen. Samen kunnen wij dat beter dan ieder afzonderlijk. Het bestuur van de Stichting OZL in de regio OZL in de regio 2
Inleiding: doelstelling en opzet EDventure heeft als belangenbehartiger voor de onderwijsadviesbranche de Stichting OZL opgericht. De stichting heeft als doel een uniformere uitvoering en kwaliteit van de dienstverlening en de bundeling van inhoudelijke expertise. Een belangrijk uitgangspunt is dat de voorziening OZL die wordt uitgevoerd door de onderwijsadviesbureaus toegankelijk, eenduidig en landelijk dekkend moet zijn. De stichting treedt ook, namens de aangesloten OABs, op als gesprekspartner en maakt visies en standpunten over de ontwikkeling en vernieuwing van de dienstverlening OZL. Zo is een breed platform in Nederland ontstaan en meer samenhang tussen de OABs en hun aanbod. De voorziening OZL in de regio is er voor (psycho-) somatische zieke leerlingen die onder reguliere medische behandeling zijn en die daardoor, nu of in de toekomst, aangewezen zijn op onderwijs op maat binnen het primair en voortgezet onderwijs. De dienstverlening is ook in beperkte mate beschikbaar voor het middelbaar beroepsonderwijs. De scholen voor het primair en voortgezet onderwijs kunnen hierbij onderwijsondersteuning krijgen van een consulent OZL. Het middelbaar beroepsonderwijs kan een beroep doen op de expertiseoverdracht en adviserende rol van de consulent OZL. De Stichting OZL kent statuten en er is een reglement opgemaakt. In de statuten van de stichting zijn toetredingseisen geformuleerd en plichten voor de aangesloten organisaties. Alleen de OABS die OZL middelen ontvangen kunnen zich aansluiten en moeten voldoen aan de voorwaarden. Bijna alle OABs (12 van de 15), die subsidie ontvangen voor de OZL-voorziening, hebben zich aangesloten. Deze instellingen hebben een aansluitingsovereenkomst getekend waarin de toelatingseisen en de rechten en plichten zoals vastgelegd in de statuten zijn opgenomen. De drie organisaties die zich nog niet hebben verbonden onderstrepen wel het belang van samenwerking voor een betere kwaliteit van de dienstverlening voor het onderwijs. OZL in de regio 3
De aangesloten instellingen OAB Timpaan Onderwijs OBD Noordwest OZL Flevoland SBD Zaanstreek-Waterland OZL Overijssel, Achterhoek en Noord-Veluwe ABC Onderwijsadviseurs OnderwijsAdvies Hoofddorp OnderwijsAdvies Lisse HCO OnderwijsAdvies Gouda Marant RPCZ Regionaal Pedagogisch Centrum Zeeland Edux Onderwijspartners OZL Midden- en Oost-Brabant BCO Onderwijsadvies OZL Midden- en Zuid-Limburg OZL in de regio 4
Opbrengsten Stichting OZL a. Kwaliteitsontwikkeling OZL In de aanloop tot de Stichting OZL is een kwaliteitskader OZL ontwikkeld voor de OABs. Dat leverde het eerste product op van de stichting: Kwaliteitshandboek Onderwijsondersteuning Zieke Leerlingen in de regio. Het handboek bevat alle onderwerpen die te maken hebben met de uitvoering van de landelijke kwaliteit en uniformiteit van de werkwijze OZL. Het is een levend document dat wordt geactualiseerd en aangevuld en ook nog verder uitgewerkt. Alle aangeslotenen van de stichting OZL zetten dit kwaliteitskader in bij de onderwijsondersteuning aan zieke leerlingen. Op deze manier ontvangt elke zieke leerling in de regio onderwijsondersteuning op maat en van goede kwaliteit. Scholen en samenwerkingsverbanden kunnen op de websites van de aangeslotenen informatie vinden over deze inzet. b. OZL en passend onderwijs De stichting OZL heeft het initiatief genomen voor een heroriëntatie op de dienstverlening OZL in het kader van passend onderwijs. Bij de voormalige systematiek van de rugzak was een periode van circa drie maanden gebruikelijk voor toewijzing en overdracht van de zieke leerling aan een ambulant begeleider. Die termijn is nu ook als uitgangspunt genomen voor de toewijzing van een zorgarrangement en de overdracht van de zieke leerling aan het samenwerkingsverband. Er is in een landelijk beleidskader vastgelegd wat de twaalf weken kosteloze dienstverlening OZL inhoudt en wanneer en aan wie de zieke leerling wordt overgedragen. De twaalf weken tijdelijke dienstverlening OZL houdt in: Scholen en ouders begeleiden in het omgaan met de ziekte en contacten onderhouden met betrokkenen rond de ziekte en de behandeling. Opstellen van een zorgplan op maat voor de zieke leerling, met daarin opgenomen welke onderwijskundige begeleiding wordt ingezet. Advisering van leraren over medicijngebruik en medische handelingen op school. Beoordelen of de inzet van KlasseContact zinvol is en de plaatsing ervan op school begeleiden. Advisering aan het samenwerkingsverband en de school over voortzetting van de extra onderwijskundige begeleiding voor de zieke leerling gedurende een langere periode. Coördineren van didactische ondersteuning van de zieke leerling, als die fysiek niet naar school kan. Dit landelijk beleidskader biedt duidelijkheid voor de OABs en de scholen en samenwerkingsverbanden om afspraken met elkaar te maken over de inzet van de dienstverlening OZL. Daarbinnen is uiteraard maatwerk mogelijk omdat het niet altijd te voorspellen is hoe lang een kind ziek is en omdat de behoefte aan de onderwijskundige begeleiding in de loop van de tijd kan veranderen. OZL in de regio 5
c. Landelijke registratie Vanaf januari 2015 registreren alle aangeslotenen op een zelfde wijze de onderwijsondersteuning van de zieke leerlingen. Iedereen legt de volgende gegevens vast: aantal, geslacht, schooltype, de duur van de ondersteuning en het ziektebeeld. Voor de registratie van de ziektebeelden is een lijst gemaakt gebaseerd op de officiële ICD-10 classificatie met hoofdcategorieën en een onderverdeling in subcategorieën met de voor OZL meest voorkomende ziektebeelden. De onderwijskundige ondersteuning is verdeeld in vier trajecten: advies, licht, zwaar en langdurig. Vier begeleidingstrajecten Advies: minimaal een half uur en maximaal 3 uur op jaarbasis. Basis: minimaal 3 uur en maximaal 20 uur op jaarbasis. Intensief: minimaal 20 uur en maximaal 40 uur op jaarbasis Langdurig: minimaal 40 uur en maximaal onbeperkt op jaarbasis. De registratie van de begeleiding of advisering van leerlingen laat maar een deel van het werk van de consulent OZL zien. Naast leerlingtrajecten OZL besteden de consulenten OZL ook tijd aan algemene voorlichting aan scholen en professionals, zowel in de zorg als in het onderwijs. Hierbij wordt kennis uitgewisseld, zodat scholen meer handelingsbekwaam zijn als ze te maken hebben met een zieke leerling. d. Samenwerking en expertise-ontwikkeling Op de voorziening OZL in de regio wordt in toenemende mate een beroep gedaan door leerlingen in het voortgezet onderwijs met onduidelijke klachten. Het gaat hierbij om klachten als chronische pijn en vermoeidheid, buikklachten, pijn op de borst en benauwdheid, stemmingsproblemen, emotionele labiliteit, concentratie-, geheugen- en planningsproblemen en slaapproblemen. SOLK is de term die in Nederland steeds vaker door medici en andere deskundigen hiervoor gebruikt wordt en is de afkorting voor Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten. Leerlingen met deze klachten zijn voor scholen en de consulent OZL een moeilijke doelgroep. Er is veel organisatie, samenwerking en inventiviteit nodig om een werkbaar ondersteuningstraject voor deze leerlingen samen te stellen. Een aantal consulenten in de regio heeft het initiatief genomen om de expertise op dit gebied te vergroten om zo scholen, ouders en leerlingen nog betere ondersteuning en begeleiding te kunnen bieden. Er is een professionaliseringsdag georganiseerd over SOLK, een werkwijze en protocol ontwikkeld over de omgang met deze doelgroep en er vindt kennisuitwisseling plaats tussen de verschillende consulenten OZL die hiermee te maken hebben. OZL in de regio 6
De OZL ondersteuning in beeld In 2015 hebben de aangeslotenen van de Stichting OZL een groot aantal zieke leerlingen begeleid. Het gaat hier om zieke leerlingen waarvoor een dossier is opgesteld en waarvoor een begeleidingstraject is ingezet. De meeste leerlingen die worden begeleid zijn afkomstig uit het voortgezet onderwijs. Zij worden veelal geholpen met een basis- of intensief ondersteuningstraject om onderwijsachterstanden te voorkomen. Overzicht van het aantal individuele leerlingdossiers per instelling in 2015. De variatie in het aantal leerlingdossiers heeft te maken met de hoogte van de subsidie die de instellingen ontvangen voor OZL, die samenhangt met het aantal leerlingen in de regio. Organisaties Aantal individuele leerlingdossiers OZL IJsselgroep/Expertis 522 Fontys/OCGH Advies 234 Onderwijsadvies 163 HCO 243 Marant 195 ABC 192 EDUX Onderwijspartners 74 OBD Noord West 86 RPCZ 36 Timpaan Onderwijs 43 SBZW 54 BCO 28 Totaal 1.870 OZL in de regio 7
Procentueel overzicht van de schooltypen die door de Stichting OZL zijn begeleid in 2015 Leerlingen naar school type Procentueel overzicht van de vier onderwijskundige trajecten door de Stichting OZL in 2015 Trajecten 3% 3% 36% 26% 24% 61% 47% 36% PO 24% Advies 61% VO 47% Basis 3% MBO 26% Intensief 3% Langdurig Overzicht van de 5 ziektebeelden die door de Stichting OZL het meest begeleid zijn in 2015 Toelichting ziektebeelden 5 meest begeleide ziektebeelden 161 301 182 193 295 301 Restgroep 295 Nieuwvormingen 193 Maagdarmziekten 182 Ziekten van skelet en bindweefsel Een groot deel van de Restgroep ziektebeelden bestaat uit leerlingen met Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK). Een andere naam voor Nieuwvormingen is kanker. Er zijn verschillende soorten kinderkanker, zoals leukemie en hersentumoren. Voorbeelden van Maagdarmziekten zijn chronische darmontstekingen zoals Crohn, Colitis Ulcerosa en buikklachten. Bij ziekten van skelet of bindweefsel gaat het om jeugdreuma en scoliose, een kromme rug. Voorbeelden van Geestes- en gedragsziekten zijn leerlingen met eetstoornissen, overgewicht en obesitas. 161 Geestes- en gedragsziekten OZL in de regio 8
Er wordt steeds vaker een beroep gedaan op de OZL-ondersteuning van de aangesloten OABs omdat zieke leerlingen in de regel nog maar kort voor hun behandeling in het ziekenhuis verblijven en voor een langere periode thuis zijn voordat ze weer naar school kunnen. Daar komt bij dat chronisch zieke leerlingen door verbeterde medische inzichten, technieken en therapieën een langere levensverwachting hebben. De Stichting OZL heeft dan ook te maken met een toenemende vraag aan ondersteuning van deze leerlingen. OZL in de regio 9
De Toekomst De koers van de Stichting OZL voor de komende jaren is uitgezet. Er zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over de inzet van de OZL-dienstverlening in het kader van passend onderwijs en er is verder gewerkt aan de kwaliteitsontwikkeling en de registratie. De stichting zal zich meer en meer gaan ontwikkelen tot het gezicht van OZL in Nederland. En dat is belangrijk omdat er sprake is van een groeiend aantal zieke leerlingen, voor wie de inzet van de consulenten OZL hard nodig blijft. We leveren ook de komende jaren een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van OZL. We focussen op: Een update en uitbreiding van het kwaliteitskader aan de hand van nieuwe ontwikkelingen in de adviesbranche, het onderwijs, de zorg en de voorziening OZL. De inzet van klanttevredenheid door alle aangeslotenen van de Stichting OZL volgens een vast vragenlijst format. Met deze verdere kwaliteitsverbetering kan de onderwijsadviesbranche zich nog nadrukkelijker profileren en positioneren als maatschappelijk verantwoorde partner voor het onderwijs en de overheid op het terrein van onderwijs aan zieke leerlingen. OZL in de regio 10
Meer Informatie? Wilt u meer informatie over OZL in de regio neem dan contact op met een van de aangeslotenen van de Stichting OZL in de regio. Voor algemene vragen kunt u een beroep doen op EDventure die de Stichting OZL heeft opgericht. EDventure, vereniging van onderwijsadviesbureaus www.edventure.nu Aangesloten bij stichting OZL